Zwarte ontlasting: oorzaken kleverige en teerachtige poep

Zwarte ontlasting: oorzaken kleverige en teerachtige poep Zwarte ontlasting komt voor bij zowel kinderen als volwassenen. Er zijn veel mogelijke oorzaken dat je ontlasting of poep een zwarte kleur heeft. Een zwarte, kleverige, teerachtige ontlasting, met een kenmerkende geur, wordt melena genoemd en wordt veroorzaakt door een bloeding in de slokdarm, maag of de dunne darm. Doch het eten van bepaalde voedingsmiddelen of het nemen van ijzersupplementen, kan ook zwarte ontlasting veroorzaken. Als je bijvoorbeeld een grote hoeveelheid drop in één keer naar binnen werkt, kan dit ook zwarte poep geven. Een bloeding hoog in het spijsverteringskanaal, bijvoorbeeld in de maag of het eerste deel van de dunne darm, geeft zwarte teerachtige ontlasting. Bloed in de maag, bijvoorbeeld door een maagbloeding, verkleurt zwart bij blootstelling aan maagzuur en enzymen. Een eenmalige, ernstige bloeding kan wel een week lang zwarte poep veroorzaken. Aanhoudende zwarte ontlasting betekent dus niet per se dat er sprake is van een aanhoudende bloeding.
Zwarte ontlasting en buikpijn / Bron: Leszek Glasner/Shutterstock.comZwarte ontlasting en buikpijn / Bron: Leszek Glasner/Shutterstock.com

Bijkomende symptomen

Zwarte ontlasting of poep gaat vaak gepaard met andere symptomen, zoals:
  • bloedbraken
  • bloed in de poep of veranderingen in de kleur van de ontlasting
  • buikpijn of pijn in de onderbuik
  • obstipatie
  • diarree
  • duizeligheid
  • een brandend gevoel bij de anus (brandende anus)
  • een opgeblazen gevoel
  • een gebrek van eetlust
  • een zwelling van de buik (ascites)
  • flauwvallen (alarmsymptoom)
  • koorts
  • overmatig gas en winderigheid
  • stinkende ontlasting
  • stinkende winden
  • pijn

Donkergekleurde ontlasting door rode wijn / Bron: Istock.com/karelnoppeDonkergekleurde ontlasting door rode wijn / Bron: Istock.com/karelnoppe

Zwarte ontlasting door voedingsmiddelen

Rode wijn en drop

Bepaalde voeding of voedingsmiddelen kan zwarte ontlasting tot gevolg hebben. Bekend is dat rode wijn en drop zwarte of donkergekleurde ontlasting kan geven. Voedingsmiddelen en andere stoffen die donkerblauw, zwart of groen zijn van kleur, kunnen leiden tot zwarte ontlasting. Voorbeelden hiervan zijn:
  • zwarte drop, zoals trekdrop;
  • bosbessen;
  • ijzersupplementen;
  • koolstoftabletten tegen diarree (Norit e.a.);
  • rode wijn.

Bosbessen / Bron: Couleur, PixabayBosbessen / Bron: Couleur, Pixabay

IJzersuplementen

Donkergekleurde ontlasting kan er op duiden dat je te veel alcohol hebt gedronken. Ook ijzergebruik kan de kleur van de ontlasting veranderen (zwartachtig). IJzerhoudende preparaten of voedingssupplementen kunnen zwarte ontlasting geven doordat ijzerionen deze zwart kleuren. Door inname van ijzertabletten en overmatig gebruik van Roosvicee Ferro (ijzerhoudend), kan er extra ijzer in het lichaam komen. Tijdens de zwangerschap wordt aanbevolen om gezond en gevarieerd te eten met ijzerrijke voeding. Sommige zwangere vrouwen hebben extra ijzer nodig in de vorm van ijzerpillen. Wanneer je ijzer gebruikt tijdens de zwangerschap, kan je ontlasting donker kleuren. Wanneer je geen klachten hebt als buikpijn of overgeven, kan het geen kwaad.

Oorzaken van zwarte, kleverige, teerachtige ontlasting

De medische term voor zwarte, kleverige en teerachtige ontlasting die smerig ruikt, is melena. Dit duidt op de aanwezigheid van een bloeding in de slokdarm, maag of de dunne darm. Uitzondering hierop is een hevige bloeding vanuit maag of dunne darm, waarbij de passage van het bloed zo snel verloopt dat er geen melena wordt gevormd. Wat zijn de mogelijke oorzaken van melena?

Zwarte stoelgang door een bloedende maagzweer

Een maagzweer is een soort wondje in het slijmvlies van de maag of aan het begin van de twaalfvingerige darm. Een bloedende maagzweer kan melena veroorzaken. Een 'druppel' zal niet zichtbaar zijn, maar een maagzweer kan ook in hevige mate en levensbedreigend bloeden. Symptomen van een maagzweer zijn:

Oorzaken
Een maagzweer kan worden veroorzaakt door:
  • een infectie met Helicobacter pylori (kortweg: H. pylori);
  • anti-inflammatoire (ontstekingsremmende) geneesmiddelen - waaronder aspirine; en
  • sommige virus infecties;

Zwarte poep door maagslijmvliesontsteking

Gastritis duidt op een ontsteking van het maagslijmvlies. Deze ontsteking kan veroorzaakt worden door overmatig alcoholgebruik, gekruid voedsel, roken, infectie met bacteriën of door langdurig gebruik van NSAID's (afkorting van non-steroidal anti-inflammatory drugs, niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen). Symptomen maagslijmvliesontsteking zijn:
  • een opgeblazen gevoel;
  • buikpijn of een vervelend of zeurderig gevoel in de bovenbuik of maagstreek;
  • misselijkheid en braken;
  • singultus (hik);
  • verminderde eetlust;
  • bloedbraken;
  • zwarte, teerachtige ontlasting.

Slokdarmspataderen (slokdarmvarices)

Slokdarmspataderen zijn sterk uitgezette aderen in de slokdarm. Deze afwijkingen kunnen ontstaan bij een verhoogde bloeddruk in de leverpoortader (portale hypertensie). Wanneer deze aders scheuren, kunnen zij bloedingen veroorzaken, wat aanleiding kan geven tot bloed de ontlasting of braaksel. Oesofageale varices is een ernstige complicatie als gevolg van portale hypertensie (hoge bloeddruk), veelal veroorzaakt door levercirrose.

Huisarts met patiënt / Bron: Istock.com/monkeybusinessimagesHuisarts met patiënt / Bron: Istock.com/monkeybusinessimages

Mallory-Weiss-syndroom

Dit duidt op een scheur in het slijmvlies dat de slokdarm en de maag verbindt. Het wordt veroorzaakt door herhaaldelijk, heftig of overvloedig braken, wat kan leiden tot erosies van de slokdarm of kleine scheuren in de slokdarm. Als de scheur bloedt, kan dit resulteren in melena. Dit is een vrij zeldzaam verschijnsel en kan worden veroorzaakt door hevig braken, hoesten of epileptische convulsies.

Geneesmiddelen Met Bismut

Geneesmiddelen voor maagklachten zoals bismutsubsalicylaat (bijvoorbeeld ter preventie van reizigersdiarree) bevatten bismut om je buik te kalmeren. Bismut kan je tong en poep zwart maken. In dit geval is dat volkomen onschadelijk. De zwartgekleurde ontlasting verdwijnt weer zodra je stopt met het innemen van het geneesmiddel.

Slokdarmkanker en maagkanker

Indien je een bloeding hebt in het bovenste deel van het maagdarmkanaal – de slokdarm, maag en twaalfvingerige darm – kun je zwarte, teerachtige ontlasting hebben die melena wordt genoemd. Het kan een teken zijn van slokdarm- en maagkanker .

Enkele andere symptomen van slokdarmkanker zijn:
  • Slikklachten
  • Gewichtsverlies terwijl je niet aan het lijnen bent
  • Pijn in je borst
  • Indigestie of brandend maagzuur
  • Hoesten

Bij maagkanker kun je onder meer de volgende klachten hebben:
  • Je moe voelen
  • Een opgeblazen gevoel hebben na het eten
  • Ernstig brandend maagzuur of indigestie
  • Misselijkheid of braken
  • Pijn in je buik
  • Onverklaarbaar gewichtsverlies

Wanneer een arts raadplegen?

Een arts moet onmiddellijk worden geraadpleegd als zwarte ontlasting niet kan worden toegeschreven aan een goedaardige oorzaak, zoals een ijzersupplement of een levensmiddel. In dat geval kan er namelijk sprake zijn van een bloeding in het eerste deel van het spijsverteringskanaal: in de slokdarm, maag of de dunne darm. Het bloed is vermengd met de ontlasting en is geheel of gedeeltelijk verteerd, waardoor het niet meer herkenbaar is als bloed.

Ga naar de spoedeisende hulp of een huisartsenpost als je symptomen hebt van ernstige bloeding, zoals:
  • Braken van bloed of braaksel dat op koffiedik lijkt.
  • Duizeligheid, zwakte of licht gevoel in het hoofd.
  • Hartkloppingen en kortademigheid.
  • Meerdere dagen melena of bloed in de ontlasting.

Bloedonderzoek / Bron: WathanyuSowong/Shutterstock.comBloedonderzoek / Bron: WathanyuSowong/Shutterstock.com

Onderzoek en diagnose

Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek

Om de oorzaak van zwarte stoelgang te bepalen, wordt, naast een grondig vraaggesprek tussen arts en patiënt, een lichamelijk onderzoek uitgevoerd. Het onderzoek richt zich op de buikregio. Mogelijk stelt de arts vragen over je medicatiegebruik, de voeding, het inslikken van bepaalde voorwerpen, bijkomende symptomen, wanneer de klachten aanvingen, etc. Daarnaast zal de arts je medische geschiedenis in ogenschouw nemen. Waarschijnlijk zal tevens bloedonderzoek en ontlastingsonderzoek uitgevoerd worden.

Vervolgonderzoek

Beeldvormingstests zoals een MRI-scan, röntgenfoto's en CT-scans kunnen zinvol zijn. Deze diagnostische hulpmiddelen kunnen eventuele blokkades onthullen die gastro-intestinale bloedingen kunnen veroorzaken. De arts kan een gastroscopie (een kijkonderzoek van de binnenkant van de slokdarm, maag en het eerste deel van de dunne darm) of colonoscopie (darmonderzoek) plannen om de toestand van je darm te beoordelen. Een colonoscopie wordt vaak uitgevoerd terwijl je verdoofd bent. De arts brengt daarbij een dunne, flexibele buis met een camera aan het uiteinde via de anus naar binnen om de binnenkant van je dikke darm te bekijken en de oorzaak van de symptomen te achterhalen.

Behandeling van zwarte stoelgang

Indien zwarte stoelgang wordt veroorzaakt door een acute gastro-intestinale bloeding, dan zijn therapeutische maatregelen dringend vereist. Bloedingen in de maag, slokdarm of twaalfvingerige darm, kunnen vaak worden verholpen tijdens een gastroscopie met behulp van speciale procedures (zogenaamde endoscopische hemostase). Als deze behandeling niet aanslaat, kan een operatie noodzakelijk zijn. Zodra het bloeden is gestopt, moet de onderliggende ziekte onmiddellijk worden behandeld. Verschillende behandelingsmethoden zijn beschikbaar, afhankelijk van de verschillende oorzaken van zwarte stoelgang. Als bijvoorbeeld een infectie met Helicobacter pylori een maagontsteking heeft ontwikkeld, worden antibiotica voorgeschreven. Zogenaamde zuurremmers (antacida) worden vaak gebruikt bij een ontsteking van de slokdarm en maagslijmvliesinfecties om verdere irritatie van het weefsel door maagzuur te voorkomen.

De behandeling van deze slokdarmkanker en maagkanker hangt af van het stadium van de ziekte en hoe ver deze is verspreid. Behandeling kan bestaan uit chirurgie, chemotherapie of bestraling..

Lees verder

© 2015 - 2024 Tartuffel, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Bloed in poep van de hondBloed in poep van de hondHet is niet smakelijk, maar het is als baas wel goed om te weten hoe de ontlasting van uw hond er uit ziet. Dan valt blo…
Zwarte stipjes, plekjes en vlekjes in ontlasting: OorzakenZwarte stipjes, plekjes en vlekjes in ontlasting: OorzakenNormaal gesproken is de stoelgang bruin van kleur, en lang en glad van vorm. In een aantal gevallen zijn zwarte plekjes,…
De ongeboren baby poept in het vruchtwaterDe ongeboren baby poept in het vruchtwaterVruchtwater hoort helder te zijn. Als de baby wordt geboren en het vruchtwater is groenig of bruinig van kleur, dan heef…
Wat zegt de ontlasting van een hond over zijn gezondheid?Wat zegt de ontlasting van een hond over zijn gezondheid?De ontlasting van een hond zegt iets over zijn gezondheid. Bij een gezonde hond is de ontlasting stevig en donkerbruin v…

Altijd die vervelende hoofdpijnAltijd die vervelende hoofdpijnHoofdpijn is geen ziekte. Het is een symptoom. Hoofdpijn in al zijn uitingen vormt een van de meest voorkomende, maar oo…
Frontotemporale dementie: start met veranderingen in gedragFrontotemporale dementie: start met veranderingen in gedragVeranderingen in het gedrag bij iemand met een leeftijd tussen de veertig en de zestig jaar oud. Mogelijk komt het door…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: istock.com/Szepy
  • Healthline. Why Are My Stools Black? https://www.healthline.com/health/bloody-or-tarry-stools (ingezien op 4-3-2020)
  • https://www.thuisarts.nl/zwangerschap/ik-heb-last-van-bloedarmoede-tijdens-mijn-zwangerschap
  • http://www.refoweb.nl/vragenrubriek/17392/ontlasting-in-zwangerschap/
  • http://www.webmd.boots.com/digestive-disorders/changes-stool-colour-adults
  • http://ibdcrohns.about.com/cs/otherdiseases/a/blackstool.htm
  • https://nl.wikipedia.org/wiki/Melena
  • http://www.merckmanual.nl/mmhenl/print/sec09/ch132/ch132b.html
  • https://www.patient1.nl/encyclopedie/maagzweer
  • http://mens-en-gezondheid.infonu.nl/aandoeningen/129044-slokdarmspataderen-slokdarmvarices-symptomen-behandeling.html
  • MLDS. Gastroscopie. https://www.mlds.nl/ziekten/onderzoeken/gastroscopie/ (ingezien op 4-3-2020)
  • Very Well Health. What Are the Causes of Black Stool? https://www.verywellhealth.com/causes-of-black-stool-1941711 (ingezien op 4-3-2020)
  • WebMD. Why Is Your Poop Black and Tarry? https://www.webmd.com/digestive-disorders/black-tarry-stool-reasons (ingezien op 4-4-2023)
  • Vitamines. Dinkere ontlasting door vitaminepillen? https://vitamines.com/vitamine-pillen/donkere-ontlasting-door-vitaminepillen/ (ingezien op 17-11-2023)
  • Afbeelding bron 1: Leszek Glasner/Shutterstock.com
  • Afbeelding bron 2: Istock.com/karelnoppe
  • Afbeelding bron 3: Couleur, Pixabay
  • Afbeelding bron 4: Yutaka Tsutsumi, Wikimedia Commons (CC0)
  • Afbeelding bron 5: Istock.com/monkeybusinessimages
  • Afbeelding bron 6: WathanyuSowong/Shutterstock.com
Tartuffel (2.972 artikelen)
Laatste update: 17-11-2023
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 20
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.