Slijm bij ontlasting: oorzaken van een slijmerige stoelgang

Een beetje wit slijm bij de ontlasting of slijmerige stoelgang is normaal. Veel mensen vinden het verontrustend als ze een kleine hoeveelheid slijm (helder, wit, geel-bruin of geel slijm met de consistentie van gelei) bij de ontlasting aantreffen, maar meestal is er niets aan de hand. Ontlasting bevat normaal gesproken een kleine hoeveelheid slijm, wat afkomstig is van het slijmvlies van de darmen. Als er echter meer slijm op of bij de ontlasting zit dan normaal, dan kan dat een teken zijn dat de darm is geïrriteerd. Dit kan wijzen op verschillende onderliggende darmaandoeningen of -klachten. Meestal onschuldig, soms ernstig. Als je regelmatig last hebt van slijm bij de ontlasting, wanneer er veel slijm bij je ontlasting aanwezig is of wanneer er sprake is van bloederig slijm bij ontlasting (te herkennen als bruinoranje gekleurd slijm bij de ontlasting), is het verstandig om dit te bespreken met je huisarts. De huisarts kan onderzoeken wat de oorzaak is van de slijm bij de ontlasting.

• Slijm bij de ontlasting
• Epidemiologie: wie, waar en waarom?
• Functie van het darmslijmvlies
• Wanneer is slijm bij de ontlasting niet normaal?
• Wanneer het slijm niet meer normaal is
• Luister naar je darmen
• Symptomen slijmerige ontlasting
• Allergie en intolerantie
• Voedselallergie
• Voedselintolerantie
• Dysbiose: de balans van de darmflora verstoord
• Slijmerige ontlasting door antibiotica
• Slijm bij ontlasting door aambeien
• Aambeien
• Tijdens zwangerschap
• SOA's
• Kruidig eten
• Inflammatoire darmaandoeningen
• Colitis ulcerosa
• Ziekte van Crohn
• Prikkelbare darm syndroom (PDS)
• Bacteriële infecties
• Diverticulitis
• Proctitis (endeldarmontsteking)
• Parasitaire infecties
• Darmobstructie
• Abces, fissuur en fistel
• Anusfissuur
• Anale abces
• Anale fistel
• Uitdroging en slijmerige stoelgang
• Dikkedarmkanker
• Overige oorzaken van slijm bij de ontlasting
• Ostomie: gevolgen voor de darmfunctie
• Schildklieraandoeningen (hypothyreoïdie): trager metabolisme en darmwerking
• Stress en psychische factoren: de mind-gut connectie
• Darmpoliepen: signalen van veranderingen in de darmwand
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling van slijmerige poep
• Chronische aandoeningen
• Levensstijlveranderingen en chirurgische opties
• Aambeien: Van zalven tot rubberbandligatie
• Bij Kanker: Begeleiding door de oncoloog
• Leefstijlaanpassingen
• Prognose
• Complicaties
• Ontsteking en infecties
• Chronische ontstekingsziekten
• Darmobstructie
• Bloedarmoede
• Malabsorptie
• Uitdroging
• Verhoogd risico op darmkanker
• Preventie

Slijm bij de ontlasting

Op een rustige zaterdagochtend merkte Lisa, een drukbezette moeder van twee, iets ongewoons toen ze naar het toilet ging. Tussen het haastige ochtendritueel van ontbijt maken en kinderen klaarmaken voor hun sportactiviteiten, viel haar blik op een vreemde glinstering in de toiletpot. "Is dat... slijm?" vroeg ze zichzelf bezorgd af. Hoewel ze zichzelf geruststelde dat het waarschijnlijk onschuldig was, bleef het in haar achterhoofd knagen. Hoe kwam het daar? Was het iets om zorgen over te maken, of gewoon een eenmalige gebeurtenis? Het idee dat iets simpels als een verandering in de ontlasting zo'n impact kon hebben, zette haar aan het denken over hoe het lichaam subtiele signalen kan geven van wat er vanbinnen speelt.

Of je nu een man, vrouw of een kind bent: ontlasting bevat normaliter een kleine hoeveelheid wit slijm. Dit is afkomstig van het slijmvlies van de darmen. Dit is heel normaal en niet iets om je zorgen over te maken. Als er echter meer slijm op of bij de ontlasting aanwezig is dan normaal het geval is, dan kan dat wijzen op een geïrriteerde darm wat door verschillende darmaandoeningen of -klachten kan worden veroorzaakt. Slijm bij de ontlasting of slijmerige stoelgang kan optreden bij diverse intestinale infecties die ernstige diarree veroorzaken. Bij de ziekte van Crohn, colitis ulcerosa, maar ook kanker, kan slijm bij de ontlasting gepaard gaan met bloed bij de ontlasting, diarree, obstipatie, buikpijn en andere klachten. Wanneer deze klachten zich voordoen, is het verstandig de huisarts te raadplegen.

Epidemiologie: wie, waar en waarom?

Het optreden van slijm bij de ontlasting is een symptoom dat vaak over het hoofd wordt gezien, maar toch wereldwijd veel voorkomt. Het kan variëren van een normaal fysiologisch verschijnsel tot een aanwijzing voor een onderliggende aandoening. De prevalentie en oorzaken van dit symptoom kunnen aanzienlijk verschillen op basis van leeftijd, geslacht, omgevingsfactoren en genetische aanleg. Hier volgt een uitgebreide analyse van de epidemiologie van slijm bij de ontlasting, met specifieke aandacht voor Nederland, België, de Nederlandse overzeese gebiedsdelen en andere regio's wereldwijd.

Geslachts- en leeftijdsverschillen: wie wordt het meest getroffen?
Slijm in de ontlasting komt voor bij zowel mannen als vrouwen, maar onderzoek wijst uit dat vrouwen iets vaker melding maken van dit symptoom. Dit kan te maken hebben met een hogere incidentie van aandoeningen zoals prikkelbare darm syndroom (PDS) en chronische darmontstekingen bij vrouwen. Statistieken uit Nederland en België tonen aan dat ongeveer 10-15% van de vrouwen gedurende hun leven periodes van slijm bij de ontlasting ervaren, terwijl dit bij mannen rond de 8-12% ligt. Bij kinderen komt slijm in de ontlasting minder vaak voor en is het meestal het gevolg van voedingsgerelateerde factoren of tijdelijke infecties.

Volwassenen boven de 50 jaar hebben vaker last van slijm in de ontlasting, vaak door chronische aandoeningen zoals diverticulose of darmontstekingen. In België wordt gerapporteerd dat ongeveer 18% van de volwassenen boven de 55 jaar incidenteel slijm in de ontlasting opmerkt, vooral in combinatie met andere gastro-intestinale klachten zoals constipatie of diarree.

Klimaat en omgevingsfactoren: invloed van omgevingscondities
Het klimaat kan indirect van invloed zijn op de prevalentie van slijm in de ontlasting. In koudere klimaten, zoals in Nederland en België, zijn mensen in de wintermaanden vaker vatbaar voor infecties die de darmgezondheid kunnen beïnvloeden, wat kan leiden tot een verhoogde slijmproductie. In deze periodes wordt slijm in de ontlasting vaker gemeld, vooral bij mensen met een verzwakt immuunsysteem of een onderliggende aandoening.

In de tropische Nederlandse overzeese gebieden, zoals Aruba en Curaçao, kan een combinatie van warmte en vochtigheid de darmgezondheid beïnvloeden. Diarree en andere gastro-intestinale klachten komen hier vaker voor, wat kan leiden tot een tijdelijke toename van slijmproductie. In deze gebieden heeft ongeveer 10-15% van de bevolking minstens één keer per jaar te maken met episodes van slijm in de ontlasting, vaak veroorzaakt door infecties of een veranderend voedingspatroon.

Genetische factoren en familiaire aanleg
Genetica speelt een rol in de kans op het ontwikkelen van aandoeningen die slijm bij de ontlasting veroorzaken, zoals colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn. Deze chronische inflammatoire darmziekten hebben een duidelijke genetische component en komen vaker voor bij mensen met een familiegeschiedenis van deze aandoeningen. In Nederland en België wordt geschat dat 1 op de 200 mensen een vorm van inflammatoire darmziekte heeft, met een verhoogd risico op symptomen zoals slijm bij de ontlasting.

Een voorbeeld hiervan is de ziekte van Crohn, die vaak voorkomt bij mensen van Noord-Europese afkomst. Wereldwijd wordt deze aandoening bij ongeveer 3 op de 1.000 mensen gediagnosticeerd, met een hogere prevalentie in West-Europa en Noord-Amerika. Mensen met een erfelijke aanleg voor deze aandoeningen hebben een significant hoger risico om slijm in hun ontlasting te ervaren.

Voedingspatroon en de invloed op de darmgezondheid
Het voedingspatroon speelt een belangrijke rol in de darmgezondheid en kan direct invloed hebben op het optreden van slijm in de ontlasting. Een vezelarm dieet kan bijvoorbeeld leiden tot obstipatie en een dikkere slijmlaag in de darmen, terwijl een dieet rijk aan vezels de darmfunctie ondersteunt en helpt bij het reguleren van slijmproductie. In Nederland wordt een dieet dat rijk is aan volkorenproducten en groenten gepromoot, wat kan helpen om het risico op spijsverteringsproblemen te verminderen.

In België en andere West-Europese landen wordt slijm in de ontlasting vaak geassocieerd met een dieet dat rijk is aan vetten en bewerkte voedingsmiddelen, wat kan leiden tot irritatie van het darmslijmvlies en een verhoogde slijmproductie. In ontwikkelingslanden, waar ondervoeding en infecties vaker voorkomen, kan slijm in de ontlasting een indicatie zijn van een onderliggende infectie of parasitaire besmetting.

Wereldwijde verschillen en sociaal-economische invloeden
De prevalentie van slijm in de ontlasting varieert wereldwijd, afhankelijk van de toegang tot gezondheidszorg, voedingsgewoonten en leefomstandigheden. In ontwikkelingslanden waar de toegang tot schoon water en goede sanitaire voorzieningen beperkt is, kunnen infecties zoals dysenterie en parasitaire aandoeningen leiden tot een hogere prevalentie van slijm bij de ontlasting. In contrast hiermee hebben landen met een hoger ontwikkelingsniveau, zoals Nederland en België, een betere toegang tot medische zorg en preventieve maatregelen, wat de incidentie van infectie-gerelateerde darmproblemen verlaagt.

Sociaal-economische status speelt ook een rol. Mensen met een hogere sociaal-economische status hebben doorgaans meer toegang tot een uitgebalanceerd dieet en medische hulp, waardoor zij minder vaak last hebben van chronische darmproblemen die slijmproductie verhogen. In gebieden met lagere inkomens, waar bewerkte voedingsmiddelen vaak een groter deel van het dieet vormen, komt slijm in de ontlasting vaker voor.

Functie van het darmslijmvlies

Stel je voor dat je darmen een bruisende stad zijn – een plek waar voedsel, voedingsstoffen, en microben zich voortdurend verplaatsen, alsof het een drukke markt is. Aan de buitenkant van deze markt staat een onzichtbare bewaker die alles in goede banen leidt: het darmslijmvlies. Dit slim ontworpen vlies is zoveel meer dan je zou denken; het is jouw onzichtbare superheld, die onophoudelijk werkt om je lichaam gezond en sterk te houden.

Het darmslijmvlies lijkt misschien eenvoudig, maar het is een ware meester in multitasken. Om te beginnen is het een gladde, slijmerige laag die als eerste verdedigingslinie fungeert. Zie het als een schild dat voorkomt dat ongewenste indringers zoals schadelijke bacteriën, virussen, en giftige stoffen je lichaam binnendringen. Dit vlies is bezaaid met speciale cellen, de slijmbekercellen, die continu slijm produceren om de darmwand te beschermen en soepel te houden. Dit slijm zorgt ervoor dat de voedselbrij vlot en zonder problemen door je darmen glijdt.

• Voorbeeld: Denk aan die keer dat je een heerlijk pittige curry hebt gegeten. Zonder het darmslijmvlies zou die scherpe kruidenmix je darmwand direct irriteren, wat zou leiden tot pijn en ongemak. Dankzij het darmslijmvlies wordt er extra slijm geproduceerd om je darmen te beschermen tegen de prikkelende specerijen, zodat jij rustig van je maaltijd kunt genieten.

Maar dat is slechts een deel van de magie. Naast bescherming speelt het darmslijmvlies ook de rol van voedingsstoffenmanager. Het slijmvlies zit vol met kleine uitstulpingen, de darmvlokken, die een enorm oppervlakte creëren voor de opname van essentiële voedingsstoffen. Dankzij deze mini-uitstulpingen kunnen vitaminen, mineralen en andere belangrijke voedingsstoffen in je bloedbaan worden opgenomen, waar ze hun werk doen om jou vol energie en gezondheid te houden.

• Voorbeeld: Stel je voor dat je een smoothie boordevol vitaminen en mineralen drinkt. Het darmslijmvlies zorgt ervoor dat al die gezonde voedingsstoffen via de darmvlokken worden opgezogen en hun weg vinden naar de rest van je lichaam. Zonder dit proces zou je lichaam al die goedheid gewoon ongebruikt laten.

En dan, als klap op de vuurpijl, heeft het darmslijmvlies ook een eigen legertje paraat staan: een leger van immuuncellen die langs de darmwand patrouilleren. Deze soldaten herkennen en neutraliseren eventuele indringers voordat ze je lichaam kwaad kunnen doen. Je kunt het zien als een onzichtbare veiligheidsdienst die in stilte en zonder ophouden waakt over je gezondheid.

• Voorbeeld: Stel, je hebt per ongeluk iets gegeten dat niet helemaal vers was. De immuuncellen in het darmslijmvlies slaan onmiddellijk alarm en grijpen in om de schadelijke bacteriën te elimineren. Zo blijft jouw lichaam onaangetast, zonder dat jij zelfs maar merkt wat er allemaal achter de schermen gebeurt.

Kortom, je darmslijmvlies is meer dan een simpel laagje in je darmen; het is je onzichtbare held die beschermt, voedt, en verdedigt. Dankzij dit vlies kun jij zonder zorgen genieten van je eten, terwijl het op de achtergrond al het zware werk voor je doet.

Wanneer is slijm bij de ontlasting niet normaal?

Je darmen hebben een subtiele manier om je te vertellen dat er iets niet helemaal lekker zit. Een klein beetje slijm in je ontlasting is normaal; het is hun manier om de boel soepel en gesmeerd te houden. Maar wat als je ineens merkt dat er een grote hoeveelheid slijm zichtbaar is? Misschien zelfs een flinke prop? Dan begint je lichaam mogelijk een ander verhaal te vertellen, en het is belangrijk om dat verhaal niet te negeren.

Wanneer de hoeveelheid slijm in je ontlasting zichtbaar toeneemt, kan dat een teken zijn dat je darmen in de war zijn. Zie het als een noodsignaal dat iets niet helemaal op rolletjes loopt. Hoewel een kleine toename van slijm niet direct reden tot paniek is, is het wel iets om in de gaten te houden, vooral als het gepaard gaat met andere symptomen.

• Voorbeeld: Tom merkte de laatste tijd dat zijn ontlasting glanzend en bedekt was met een laagje slijm. Eerst dacht hij dat het wel vanzelf zou overgaan, maar na een paar dagen voelde hij ook wat krampen in zijn buik. Het gaf hem een ongemakkelijk gevoel en zorgde voor onrust. Toen hij uiteindelijk naar de huisarts ging, bleek dat zijn lichaam hem waarschuwde voor een onderliggend darmprobleem.

Wanneer het slijm niet meer normaal is

Als je merkt dat je ontlasting meer slijm bevat dan normaal, moet je letten op een aantal andere signalen die je darmen kunnen afgeven. Deze kunnen wijzen op een groter onderliggend probleem. Hier zijn enkele symptomen die, in combinatie met een toename van slijm, een reden kunnen zijn om verder te kijken:

Bloed of etter in de ontlasting
Dit is een duidelijk rood waarschuwingslicht. Als je naast slijm ook bloed of etter in je ontlasting ziet, is dit meestal een teken van ontsteking of infectie in de darmen. Dit kan wijzen op iets ernstigs, zoals een ontstekingsziekte van de darm, zoals colitis ulcerosa of de ziekte van Crohn, of zelfs een darminfectie. De combinatie van slijm en bloed kan behoorlijk stressvol zijn om te zien, maar onthoud: je lichaam probeert je iets te vertellen.

• Voorbeeld: Linda schrok toen ze bloed en slijm in haar ontlasting ontdekte. Na weken van buikpijn besloot ze eindelijk naar de dokter te gaan, waar ze hoorde dat ze te maken had met colitis ulcerosa, een ontstekingsziekte van de dikke darm. Het slijm en het bloed waren de noodsignalen van haar lichaam.

Buikpijn, krampen, of een opgeblazen gevoel
Een beetje buikkramp van tijd tot tijd is normaal, vooral als je iets hebt gegeten dat je spijsvertering prikkelt. Maar als je constant last hebt van buikpijn, krampen, of een opgeblazen gevoel in combinatie met slijm in je ontlasting, is dat vaak een teken dat er meer aan de hand is. Je darmen kunnen bijvoorbeeld overactief zijn door een inflammatoire darmaandoening of een infectie.

• Voorbeeld: Sam voelde zich al een paar weken opgeblazen en had last van pijnlijke buikkrampen. Toen hij ook merkte dat er slijm bij zijn ontlasting zat, wist hij dat het tijd was om naar de dokter te gaan. Het bleek dat hij last had van het prikkelbare darm syndroom (PDS), een aandoening die zijn darmen flink van streek maakte.

Veranderingen in stoelgang of stoelganggewoonten
Let op hoe vaak je naar het toilet moet en hoe je ontlasting eruitziet. Moet je plotseling vaker naar het toilet, of merk je dat je ontlasting dunner, wateriger of zelfs lintvormig is geworden? Deze veranderingen, vooral in combinatie met slijmvorming, kunnen wijzen op een disbalans in je darmen. Soms gaat het om iets eenvoudigs zoals stress, maar het kan ook een aanwijzing zijn voor een ernstiger probleem, zoals een darmafsluiting of poliepen in de dikke darm.

• Voorbeeld: Anna merkte dat ze plotseling vaker naar het toilet moest en dat haar ontlasting dun en slijmerig was. Ook had ze een opgeblazen gevoel dat maar niet weg wilde gaan. Een afspraak met haar arts wees uit dat ze last had van een darminfectie, die gelukkig met de juiste behandeling onder controle kon worden gebracht.

Luister naar je darmen

Het is belangrijk om aandacht te besteden aan wat je darmen je proberen te vertellen. Een plotselinge toename van slijm in je ontlasting, zeker als dat gepaard gaat met bloed, buikpijn of veranderingen in je stoelgang, is een signaal om serieus te nemen. Je lichaam probeert je te waarschuwen dat er iets aan de hand is. Wees alert en schroom niet om hulp te zoeken als je je zorgen maakt – soms is het slim om je lichaam even extra in de gaten te houden.

Symptomen slijmerige ontlasting

Slijm bij de ontlasting of slijmerige ontlasting duidt op de aanwezigheid van slijm bij de stoelgang of slijmerige stoelgang. Afhankelijk van de oorzaak kan dit gepaard gaan met andere symptomen, zoals:

• bloed in de ontlasting
• etter of pus in de stoelgang
• misselijkheid
• misselijk na het eten
  Slijm bij de ontlasting en stinkende winden / Bron: Wayhome/Shutterstock.com
• braken
• buikpijn of buikkrampen
• obstipatie
• diarree
• bloederige diarree
• bloederig slijm bij de ontlasting
• gasvorming
• koorts
• maagpijn of maagkrampen
• opgeblazen gevoel
• plotselinge veranderingen in frequentie, consistentie of kleur van de ontlasting
• uitdroging
• winderigheid
• stinkende scheten

Allergie en intolerantie

Slijm in de ontlasting kan ook komen door voedselallergie of voedselintolerantie.

Voedselallergie

Een voedselallergie is een abnormale reactie van het immuunsysteem van het lichaam op een bepaald voedsel. Het lichaam reageert met onaangename en ongewenste effecten (symptomen). Er zijn verschillende soorten voedselallergie, afhankelijk van welk deel van het immuunsysteem reageert. De acute, plotseling optredende reacties worden meestal veroorzaakt door antilichamen die immunoglobuline E (IgE) worden genoemd. Dit worden door IgE gemedieerde reacties genoemd. Als gevolg van deze reacties worden verschillende chemicaliën aangemaakt, waaronder histamine. Histamine veroorzaakt veel van de allergiesymptomen en dit is de reden waarom antihistaminica kunnen worden gebruikt om sommige allergische reacties te behandelen.

Er zijn ook niet-IgE-gemedieerde reacties die meer vertraagd en minder ernstig zijn. Bij deze reacties worden de symptomen niet veroorzaakt door IgE. In plaats daarvan veroorzaken andere delen van het immuunsysteem, zoals een type witte bloedcellen, een T-cel genoemd, het probleem. Vaak voorkomende reacties zijn huidproblemen zoals huiduitslag en eczeem, en buikklachten en darmstoornissen, waardoor je onder meer last kunt krijgen van slijm bij de ontlasting.

De top 5 meest voorkomende voedselallergieën zijn:

• noten
• pinda’s
• eieren
• koemelk
• groente en fruit

Voedselintolerantie

Een voedselintolerantie is niet hetzelfde als een voedselallergie. Veel mensen gebruiken deze termen door elkaar. Bij een voedselallergie reageert het immuunsysteem van het lichaam abnormaal reageert op specifieke voedingsmiddelen. Er vindt bij een voedselintolerantie echter geen allergische reactie plaats. Mensen met een voedselintolerantie kunnen spijsverteringsklachten hebben zoals diarree, een opgeblazen gevoel en maagkrampen, maar ook slijm bij de ontlasting. Dit zijn vrij algemene symptomen. Andere aandoeningen, zoals het prikkelbare darm syndroom (PDS), kunnen bijvoorbeeld ook deze symptomen veroorzaken.

Bij voedselintolerantie kunnen de symptomen door verschillende problemen worden veroorzaakt. Hoewel het immuunsysteem niet betrokken is, betekent dit niet dat symptomen van voedselintolerantie mild van aard zijn. Voedselintolerantie kan aanzienlijke problemen en nare symptomen veroorzaken. Voorbeelden zijn:

Lactose intolerantie
Dit veroorzaakt diarree en buikklachten (opgeblazen gevoel en buikpijn) nadat melk wordt gedronken of zuivelproducten worden gegeten. Het gebeurt vanwege een tekort aan lactase, een enzym in het lichaam dat de suiker in melk (lactose) verteert. Tenzij lactose wordt afgebroken, kan het lichaam het niet opnemen. Je kunt geboren worden zonder lactase, of alleen op een laag niveau, of je kunt lactasedeficiëntie krijgen, vaak na een darmontsteking (gastro-enteritis).

Coeliakie
Coeliakie is een auto-immuunziekte waarbij het lichaam abnormaal reageert op gluten, een eiwit dat voorkomt in tarwe, gerst en rogge. Bij coeliakie is de dunne darm intolerant en overgevoelig voor gluten. Het eten van gluten beschadigt het slijmvlies van de dunne darm, wat leidt tot verschillende spijsverteringsklachten, waaronder diarree, buikpijn en de productie van overtollig slijm in de ontlasting.

• Voorbeeld: Sarah heeft al een tijdje last van een opgeblazen gevoel, buikpijn en slijmerige ontlasting. Na een bloedtest blijkt ze coeliakie te hebben. Zodra ze gluten uit haar dieet schrapt, merkt ze dat haar klachten, waaronder de slijmvorming in de ontlasting, afnemen.

Lactose-intolerantie
Bij lactose-intolerantie kan je lichaam de melksuiker (lactose) in zuivelproducten niet goed afbreken. Dit veroorzaakt gasvorming, diarree, en overmatige slijmproductie in de darmen. Het slijm wordt vervolgens met de ontlasting uitgescheiden.

• Voorbeeld: Na een groot glas melk krijgt Tom meteen een opgeblazen gevoel en buikkrampen. Kort daarna heeft hij diarree en ziet hij dat zijn ontlasting bedekt is met slijm. De diagnose lactose-intolerantie verklaart zijn klachten. Door lactose uit zijn dieet te verwijderen, verdwijnen ook de slijmproblemen.

Directe effecten van voedingsmiddelen en additieven
Bepaalde voedingsmiddelen en chemicaliën in voedingsmiddelen kunnen het lichaam rechtstreeks beïnvloeden en symptomen veroorzaken. Sommige mensen vinden bijvoorbeeld dat het voedingsadditief monosodium glutamaat (MSG, ve-tsin of E621) leidt tot blozen, hoofdpijn, buikpijn en een opgeblazen gevoel. De exacte manier waarop voedsel en additieven symptomen kunnen veroorzaken, is echter vaak niet duidelijk.

Er is anno 2024 controverse over de vraag of bepaalde additieven (E-nummers) verantwoordelijk zijn voor verschillende symptomen, vooral bij kinderen. Ook bestaat er onzekerheid over de vraag of bepaalde voedingsmiddelen de symptomen verergeren bij sommige mensen met aandoeningen zoals PDS, migraine en eczeem.

Dysbiose: de balans van de darmflora verstoord

Dysbiose is een aandoening waarbij de natuurlijke balans van bacteriën in de darmen wordt verstoord. Dit kan leiden tot een breed scala aan symptomen, waaronder een verhoogde productie van slijm. Een onevenwichtige darmflora kan ontstaan door het gebruik van antibiotica, een ongezond dieet, of chronische stress. Bij dysbiose kunnen schadelijke bacteriën de overhand nemen, wat irritatie van het darmslijmvlies en een verhoogde slijmproductie veroorzaakt. Ongeveer 10-20% van de mensen met prikkelbare darm syndroom (PDS), een aandoening waarbij dysbiose vaak een rol speelt, rapporteert slijm bij de ontlasting als een terugkerend symptoom.

• Een voorbeeld is het gebruik van antibiotica om een infectie te bestrijden, dat kan leiden tot een tijdelijke verstoring van de darmflora. Hierdoor kunnen patiënten merken dat ze meer slijm in hun ontlasting hebben totdat de balans van de darmflora is hersteld.

Slijmerige ontlasting door antibiotica

Antibiotica zijn krachtige medicijnen die ingezet worden om verschillende soorten bacteriële infecties te bestrijden. Ze vernietigen de ziekteverwekkers, maar helaas werken ze niet selectief. Terwijl de kwaadaardige bacteriën worden aangepakt, krijgen ook de nuttige bacteriën in je darmen het zwaar te verduren. Deze nuttige bacteriën vormen de zogeheten darmflora, een gemeenschap van micro-organismen die een belangrijke rol speelt in je spijsvertering en algehele gezondheid. Wanneer antibiotica deze darmflora uit balans brengen, ontstaan er vaak spijsverteringsklachten, waaronder slijmerige ontlasting.

De bacteriën in je darm zijn essentieel voor de afbraak van voedsel en de opname van voedingsstoffen. Wanneer deze bacteriën door antibiotica worden gedood, kan het afbreken van voedsel moeilijker worden. Je lichaam reageert hierop door meer slijm in de darmen te produceren als beschermingsmechanisme. Dit slijm komt vervolgens samen met de ontlasting naar buiten, wat resulteert in een slijmerige, dunne stoelgang.

• Voorbeeld: Lisa heeft een week lang antibiotica geslikt voor een luchtweginfectie. Een paar dagen na het starten van de kuur merkt ze dat haar ontlasting verandert: het is dunner en bedekt met een glanzende, slijmerige laag. Ook valt haar op dat de kleur van haar ontlasting anders is dan normaal. Haar arts legt uit dat dit komt door de verstoring van de darmflora door de antibiotica.

Daarnaast kunnen antibiotica leiden tot antibiotica-geassocieerde diarree, waarbij de ontlasting niet alleen slijmerig maar ook waterig kan zijn. Dit komt doordat de balans tussen goede en slechte bacteriën in de darmen verstoord is, wat leidt tot een overmatige productie van vocht en slijm. Soms kan deze diarree vanzelf weer verdwijnen zodra je stopt met de antibiotica, maar het kan ook nodig zijn om de darmflora actief te ondersteunen met probiotica of aanpassingen in het dieet.

De tijdelijke kleurverandering van de ontlasting die bij antibioticagebruik kan optreden, varieert van lichtgeel tot groenig. Dit is meestal onschuldig en verdwijnt zodra de darmflora zich herstelt. Echter, als je langdurig of ernstig last blijft houden van slijmerige ontlasting of andere darmklachten, is het verstandig om contact op te nemen met je arts.

Slijm bij ontlasting door aambeien

Aambeien

Vele mensen hebben in meer of mindere mate last van aambeien (hemorroïden), die ontstaan door de verwijding van bloedvaten in de endeldarm en rond de anus. Deze zwellingen kunnen je behoorlijk wat ongemak bezorgen, zeker als je regelmatig last hebt van obstipatie of als je een zittend beroep hebt. Vaak wordt er onderscheid gemaakt tussen inwendige en uitwendige aambeien. Inwendige aambeien zitten dieper in de anus en zijn vaak niet direct zichtbaar, terwijl uitwendige aambeien zich juist aan de buitenkant bevinden en daardoor goed te voelen of zelfs te zien zijn.

Aambeien ontstaan vaak door factoren zoals langdurig zitten, bepaalde voedingsgewoonten die tot harde ontlasting leiden, of veel persen tijdens de stoelgang door obstipatie. Het is alsof de bloedvaatjes onder druk komen te staan en daardoor opzwellen. Symptomen van aambeien kunnen nogal uiteenlopen, maar vaak hoor je mensen klagen over het aantreffen van vers (helderrood) bloed op het toiletpapier, in het toilet, of op de ontlasting na de stoelgang. Dit kan gepaard gaan met een zichtbaar gezwollen gebied rond de anus, waar soms ook slijm wordt afgescheiden, wat kan leiden tot een slijmerige stoelgang.

• Voorbeeld: Toen Mark na een paar dagen obstipatie eindelijk weer naar het toilet kon, schrok hij. Er zat helderrood bloed op het toiletpapier en hij voelde een vervelend drukkend gevoel rond zijn anus. De huisarts stelde vast dat hij aambeien had. Na wat voedingsaanpassingen en het gebruik van zalf tegen aambeien, merkte Mark dat de symptomen langzaam afnamen.

Daarnaast kunnen aambeien zorgen voor een brandend gevoel, irritatie en jeuk rondom de anus, alsof er iets voortdurend aanwezig is dat niet hoort. Dit kan zowel fysiek als mentaal behoorlijk belastend zijn. Vooral bij uitwendige aambeien kun je een drukkend gevoel ervaren, alsof er een kleine zwelling is die in de weg zit. Het slijm dat door de aambeien wordt afgescheiden, kan op zijn beurt ook weer voor irritatie zorgen en een extra gevoel van oncomfortabelheid geven.

Als aambeien niet op tijd worden behandeld, kunnen ze leiden tot complicaties zoals bloedarmoede door chronisch bloedverlies of zelfs trombose in de aambei, wat gepaard gaat met hevige pijn. Daarom is het belangrijk om je eet- en leefgewoonten aan te passen, zoals het eten van vezelrijke voeding, voldoende water drinken, en te vermijden dat je te lang zit.

Tijdens zwangerschap

Tijdens de zwangerschap zijn aambeien een veelvoorkomend probleem, en dat is geen toeval. Naarmate de baby groeit, neemt de druk in de buikholte steeds verder toe. Deze verhoogde druk zet spanning op de bloedvaten in de bekkenstreek en het rectum, wat de kans op de vorming van aambeien aanzienlijk vergroot. Daarbij komt dat zwangere vrouwen vaak te maken krijgen met hormonale veranderingen die de darmwerking vertragen, waardoor obstipatie op de loer ligt. En zoals bekend is persen tijdens de stoelgang een belangrijke oorzaak van aambeien.

• Voorbeeld: Marijke is zes maanden zwanger en merkt dat ze steeds vaker een drukkend en jeukend gevoel heeft rond haar anus. Tijdens een bezoek aan de verloskundige vertelt ze over haar klachten, waarop de verloskundige haar geruststelt: "Het zijn aambeien, Marijke, en helaas komen ze vaak voor bij zwangere vrouwen. Zorg ervoor dat je voldoende drinkt en vezelrijk eet om obstipatie te voorkomen."

Naast de groeiende baarmoeder speelt ook de hormonale huishouding een rol. Tijdens de zwangerschap zorgen hormonen zoals progesteron ervoor dat de bloedvaten in het lichaam zich verwijden. Dit is gunstig voor de doorbloeding van de baarmoeder, maar kan er ook voor zorgen dat de bloedvaten in de anus en endeldarm opzwellen, wat de kans op aambeien verder vergroot.

Het goede nieuws is dat deze vorm van aambeien vaak tijdelijk is. Door voldoende te drinken, vezelrijke voeding te eten, en te zorgen voor regelmatige beweging, kun je obstipatie helpen voorkomen en daarmee de druk op de bloedvaten verminderen. Gelukkig verdwijnen de meeste aambeien kort na de bevalling, zodra de druk in de buikholte weer normaliseert en de hormoonspiegels weer in balans komen.

SOA's

Sommige seksueel overdraagbare aandoening (SOA's), zoals chlamydia en gonorroe, kunnen ontstekingen in het anale gebied veroorzaken. Deze ontstekingen zorgen ervoor dat het slijmvlies van de anus geïrriteerd raakt, wat kan leiden tot een verhoogde slijmproductie. Het lichaam probeert de ontstoken weefsels te beschermen en te herstellen door een laag slijm te produceren. Dit extra slijm komt uiteindelijk in de ontlasting terecht, wat kan resulteren in een slijmerige stoelgang.

• Voorbeeld: Na enkele weken van ongemak merkt Bas dat zijn ontlasting bedekt is met een dunne, glanzende laag slijm. Hij heeft ook last van pijn en een branderig gevoel tijdens de stoelgang. Zijn arts voert een onderzoek uit en ontdekt dat hij een anale chlamydia-infectie heeft opgelopen. Na een antibioticabehandeling verdwijnen zowel de infectie als de slijmvorming.

Andere symptomen van een SOA die de anus kan treffen, zijn onder meer pijn, jeuk, bloedingen, en zelfs afscheiding uit de anus. Het is daarom belangrijk om bij aanhoudende klachten altijd een arts te raadplegen, zeker als je vermoedt dat je mogelijk aan een SOA bent blootgesteld.

Kruidig eten

Wie houdt er niet van een lekker gekruid gerecht? Maar soms kunnen bepaalde voedingsmiddelen met veel kruiden of pittige ingrediënten je darmen wat minder gelukkig maken. Kruidig eten kan je spijsverteringssysteem prikkelen, waardoor de productie van slijm in de darmen toeneemt. Dit slijm beschermt de darmwand tegen de scherpe, irriterende bestanddelen in het voedsel.

• Voorbeeld: Na een avondje genieten van een extra pittige curry merkt Lisa de volgende dag dat haar ontlasting anders is dan normaal. Ze ziet wat helder slijm bij de ontlasting en voelt een lichte branderigheid bij de anus. Hoewel het vervelend is, weet ze dat het waarschijnlijk te maken heeft met haar voorliefde voor spicy eten en dat het meestal vanzelf weer overgaat.

Inflammatoire darmaandoeningen

De twee belangrijkste vormen van inflammatoire darmziekten zijn colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn en beide aandoeningen kunnen gepaard gaan met slijm bij de ontlasting.

Colitis ulcerosa

Colitis ulcerosa duidt op een chronische, regelmatig terugkerende ontsteking van de dikke darm, waarbij het slijmvlies van de dikke darm is ontstoken en zich kleine zweren vormen. Deze zweren bloeden en kunnen ook pus en slijm produceren, waardoor je last krijgt van diarree gepaard met bloed en slijm. Bij zwaardere aanvallen van colitis ulcerosa kan je ook bloed en slijm uitscheiden zonder ontlasting. Andere klachten die kunnen optreden zijn buikpijn met soms hevige buikkrampen, waarbij je buik ook opzwelt, moeite met het ophouden van de ontlasting, verlies van eetlust en soms daardoor gewichtsverlies, koorts en algehele malaise en vermoeidheid.

Ziekte van Crohn

De ziekte van Crohn is een chronische ontstekingsziekte van het spijsverteringskanaal, waarbij ontstekingen optreden van mond tot anus, maar voorkeurslocatie is de dunne en dikke darm en dan vooral de overgang van de dunne darm naar de dikke darm. Slijm in de ontlasting komt soms voor zij de ziekte van Crohn. Wanneer slijm wordt gezien in de ontlasting van een persoon met de ziekte van Crohn, dan kan dat duiden op de ontwikkeling van een fistel.

Prikkelbare darm syndroom (PDS)

Bij het prikkelbare darmsyndroom (PDS) kan de slijmproductie van het slijmvlies van de ingewanden ook verhoogd zijn. Dit slijm wordt vervolgens met de ontlasting geloosd. Slijm wordt vaker geassocieerd met diarree-predominant prikkelbare darm syndroom dan met obstipatie-predominant prikkelbare darm syndroom of een afwisselend darmpatroon (diarree en obstipatie). Symptomen van prikkelbare darm syndroom zijn:

• Veranderingen in de stoelgang.
• Pijn in de onderbuik en een opgeblazen gevoel.
• Gasvorming en winderigheid.
• Slijm bij de ontlasting.

Bacteriële infecties

Bacteriële infecties, zoals die van Campylobacter, Salmonella, Shigella en Yersinia kunnen ook slijm in de ontlasting veroorzaken. Vooral de Campylobacter-bacterie en de Salmonellabacterie kunnen een buikgriep veroorzaken. De meeste voedselvergiftigingen ontstaan door één van de vele Salmonellabacteriën, welke vooral voorkomen in rauw vlees, eieren, rauwe melk en melkproducten, vis en garnalen. Een bacteriële infectie kan ook symptomen van diarree, koorts en buikkrampen veroorzaken. Sommige bacteriële infecties verdwijnen spontaan, zonder behandeling, maar sommige gevallen zijn dermate ernstig dat behandeling is vereist met antibiotica. Dit zijn medicijnen die werken tegen bacteriën.

• Voorbeeld: Na het eten van een salade met kip tijdens een lunch buiten de deur, merkt Laura binnen enkele uren dat ze buikkrampen krijgt en voortdurend naar het toilet moet. Haar ontlasting is dun en slijmerig. De huisarts vermoedt voedselvergiftiging door een bacterie en adviseert haar om voldoende te drinken om uitdroging te voorkomen.

Diverticulitis

Stel je voor dat je darm een lange, soepel stromende rivier is. Maar soms, langs de oever van die rivier, ontstaan er kleine uitstulpingen – als zakjes die over de rand van de darmen hangen. Dit zijn divertikels, en in de meeste gevallen blijven ze rustig en onopgemerkt. Maar als een van die zakjes geïnfecteerd of ontstoken raakt, verandert die rustige rivier in een woelige stroom. Dat is diverticulitis, een aandoening waarbij deze kleine darmzakjes voor veel ongemak kunnen zorgen.

Wanneer een divertikel ontstoken raakt, zet de dikke darm als het ware de alarmbellen aan. Dit zorgt voor flinke buikkrampen, meestal aan de linkerkant van je onderbuik, omdat dat het meest voorkomende gebied is voor divertikels. Maar de pijn blijft niet altijd beperkt tot de buik alleen; koorts, misselijkheid, en veranderingen in je stoelgang kunnen ook optreden. En ja, dat kan betekenen dat je bij een bezoek aan het toilet ineens merkt dat je ontlasting slijmerig is.

• Voorbeeld: Na een aantal dagen van aanhoudende buikpijn die telkens heviger wordt, merkt Sophie dat haar ontlasting veranderd is: het is dunner en er zit slijm bij. Bovendien voelt ze zich rillerig en krijgt ze lichte koorts. Na een bezoek aan de huisarts wordt de diagnose diverticulitis gesteld. Sophie krijgt medicatie voorgeschreven en moet rust nemen om de ontstoken darmzakjes weer tot bedaren te brengen.

De ontsteking van deze zakjes kan variëren van mild tot ernstig. In milde gevallen wordt het vaak behandeld met rust, een speciaal dieet en antibiotica. In ernstigere gevallen kan ziekenhuisopname nodig zijn om complicaties zoals abcessen of darmperforaties te voorkomen.

Het slijm dat bij de ontlasting wordt gezien, is een gevolg van de geïrriteerde darmwand die meer slijm produceert om zichzelf te beschermen. Dit slijm wordt vervolgens uitgescheiden samen met de ontlasting en kan een gelige, witachtige, of soms lichtroze kleur hebben.

Diverticulitis is een aandoening die je letterlijk en figuurlijk uit balans kan brengen, maar met de juiste zorg en aandacht kun je ervoor zorgen dat die woelige stroming in je darmen weer tot rust komt.

Proctitis (endeldarmontsteking)

Proctitis is een ontsteking van het slijmvlies van de endeldarm. Deze ontsteking kan door verschillende factoren worden veroorzaakt, zoals seksueel overdraagbare aandoeningen, darmziekten zoals de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa, of stralingstherapie voor kanker. Proctitis kan symptomen veroorzaken zoals pijn, loze aandrang, bloed en slijm bij de ontlasting.

• Voorbeeld: Na enkele weken van hevige aandrang en pijnlijke stoelgang merkt Joris ook slijm en bloed in zijn ontlasting. Onderzoek in het ziekenhuis toont aan dat hij proctitis heeft, een ontsteking van zijn endeldarm. De arts schrijft medicatie voor om de ontsteking te verminderen.

Parasitaire infecties

Bepaalde parasieten, zoals wormen , kunnen zich in de darmen nestelen en irritatie en ontsteking veroorzaken. Als gevolg hiervan kan de darmwand meer slijm produceren. Deze parasitaire infecties kunnen gepaard gaan met symptomen zoals buikpijn, diarree, en slijm bij de ontlasting.

• Voorbeeld: Na een verre reis naar een tropisch land begint Jan zich ziek te voelen. Hij heeft last van buikkrampen, diarree en slijm in zijn ontlasting. Een ontlastingstest toont aan dat hij een parasitaire infectie heeft opgelopen. Een kuur antiparasitaire medicatie brengt verlichting.

Giardiasis is een infectie van de dunne darm veroorzaakt door de parasiet Giardia lamblia. Deze infectie kan leiden tot buikpijn, diarree en slijmerige ontlasting. Het wordt vaak opgelopen door het drinken van besmet water.

• Voorbeeld: Peter is na een kampeertocht in de bergen voortdurend misselijk en heeft diarree met slijm. Een onderzoek wijst uit dat hij besmet is met de parasiet Giardia, waarschijnlijk door het drinken van water uit een bergbeekje.

Darmobstructie

Een darmobstructie wordt geassocieerd met symptomen van obstipatie, hevige (buik)krampen, gebrek aan eetlust, abdominale distensie of een gevoel van opzetten van de buik en braken, alsmede de passage van slijm. De darm kan bijvoorbeeld afgesloten zijn door littekenweefsel (verklevingen), een gezwel in de darm of door een kronkel in de darm.

Abces, fissuur en fistel

Anusfissuur

Anusfissuur of anale kloven zijn scheurtjes of kloofjes in de anus en het anale kanaal. Ze kunnen acuut of chronisch zijn. Anale kloven worden voornamelijk veroorzaakt door trauma, maar verschillende niet-traumatische aandoeningen worden geassocieerd met anale fissuren. Het primaire symptoom van een anale fissuur is pijn tijdens en na de stoelgang. Andere symptomen die kunnen optreden zijn bloeden, jeuk en een onwelriekende afscheiding.

• Voorbeeld: Maaike heeft last van pijn bij het poepen en merkt ook wat slijm en bloed bij haar ontlasting. De huisarts constateert dat ze een anale fissuur heeft, waarschijnlijk door obstipatie. Een vezelrijk dieet en laxeermiddelen helpen de scheurtjes te genezen.

Anale abces

Een anaal abces is een pijnlijke aandoening waarbij zich een verzameling pus ontwikkelt in de buurt van de anus. De meeste anale abcessen zijn het gevolg van een infectie van kleine anale klieren. Het meest voorkomende type abces is een perianaal abces. Dit verschijnt vaak als een pijnlijke zwelling in de buurt van de anus. Het kan rood van kleur zijn en warm aanvoelen. Anale abcessen die zich in dieper weefsel bevinden, komen minder vaak voor en zijn mogelijk minder zichtbaar. Een anaal abces kan veel verschillende oorzaken hebben, zoals een anale fissuur die geïnfecteerd raakt, een seksueel overdraagbare aandoening (soa) en verstopte anale klieren. Risicofactoren voor anale abcessen zijn onder andere:

• colitis
• inflammatoire darmaandoening zoals de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa
• diabetes
• diverticulitis
• eileiderontsteking
• de ontvankelijke partner zijn in anale seks
• gebruik van medicijnen zoals prednison

Anale fistel

Een anale fistel is een gangetjes die van binnenuit de anus loopt tot ergens in de huid eromheen. Het volgt meestal op een infectie die niet op de juiste manier genas. Een arts kan de fistel operatief behandelen.

Uitdroging en slijmerige stoelgang

Uitdroging is een andere veel voorkomende oorzaak van overmatig slijm in de ontlasting. Dit slijm verdwijnt vanzelf, zodra je goed gehydrateerd bent. Voor volwassen mannen en vrouwen geldt het advies om elke dag 1,5 tot 2 liter te drinken. Water drinken, afgewisseld met thee en koffie zonder suiker, is het gezondst, aldus het Voedingscentrum.

• Voorbeeld: Na een lange dag zonder voldoende water te drinken, merkt Eva dat haar ontlasting droger is en bedekt met slijm. Ze besluit meer te drinken, en binnen een paar dagen is haar stoelgang weer normaal.

Dikkedarmkanker

Kanker van de dikke darm komt vaak voor. Vaak krijg je bij dikkedarmkanker last van blijvende veranderingen in het ontlastingspatroon of veranderingen in soort ontlasting (diarree of obstipatie) en de ontlasting kan potloodvormig zijn ten gevolge van de vernauwing. Ook kun je buikpijn of andere aanhoudende ongemakken in de buik krijgen, zoals krampende pijnen of een opgeblazen gevoel. Bloed en/of slijm bij de ontlasting komt ook vaak voor, evenals loze aandrang, onverklaarbaar gewichtsverlies en vermoeidheid en duizeligheid bij chronisch bloedverlies.

Overige oorzaken van slijm bij de ontlasting

Ostomie: gevolgen voor de darmfunctie

Mensen die een ostomie ondergaan, zoals een colostomie of ileostomie, kunnen veranderingen in hun spijsvertering en ontlasting ervaren, waaronder de aanwezigheid van slijm. Een ostomie, waarbij een deel van de darm aan de buitenkant van het lichaam wordt gebracht om een alternatieve weg voor de ontlasting te bieden, kan leiden tot een aanpassing van de slijmproductie in de overgebleven delen van de darm. Dit komt doordat het lichaam probeert de nieuwe situatie aan te passen en een beschermende laag slijm aanmaakt om het darmslijmvlies te beschermen tegen irritatie.

In Nederland en België leven duizenden mensen met een ostomie, en tot 30% van hen rapporteert dat ze veranderingen in hun ontlastingspatroon ervaren, inclusief slijmproductie. Het is essentieel om de juiste verzorging en begeleiding te krijgen om deze symptomen onder controle te houden en mogelijke complicaties te voorkomen.

Schildklieraandoeningen (hypothyreoïdie): trager metabolisme en darmwerking

Hypothyreoïdie of traag werkende schildklier, een aandoening waarbij de schildklier onvoldoende hormonen produceert, kan invloed hebben op de darmfunctie en de aanwezigheid van slijm in de ontlasting. Een trage schildklier vertraagt het metabolisme, wat kan leiden tot obstipatie en een dikkere laag slijm in de darmen. Dit slijm wordt vaak uitgescheiden met de ontlasting, vooral wanneer de darm wordt overbelast door inspanning tijdens het poepen.

Naar schatting lijdt ongeveer 4-8% van de volwassen bevolking in Nederland aan hypothyreoïdie, waarbij vrouwen vijf keer vaker worden getroffen dan mannen. Patiënten met deze aandoening kunnen merken dat de consistentie van hun ontlasting verandert en dat er meer slijm aanwezig is als gevolg van de verminderde darmperistaltiek.

Stress en psychische factoren: de mind-gut connectie

Stress en emotionele spanning hebben een aanzienlijke invloed op de darmen, vanwege de nauwe verbinding tussen het zenuwstelsel en het spijsverteringsstelsel, ook wel de 'gut-brain axis' genoemd. Chronische stress kan leiden tot een verhoogde slijmproductie in de darmen doordat het lichaam reageert op stresshormonen die de werking van het spijsverteringskanaal beïnvloeden. Bij mensen met stressgerelateerde aandoeningen, zoals prikkelbare darm syndroom (PDS), komt slijm in de ontlasting vaak voor.

In België rapporteert tot 15% van de mensen met PDS dat ze vaker slijm bij de ontlasting hebben tijdens periodes van verhoogde stress. Een voorbeeld hiervan is iemand die een drukke werkweek doormaakt en merkt dat hun darmgezondheid verandert, met symptomen als slijmproductie en veranderde ontlastingspatronen.

Darmpoliepen: signalen van veranderingen in de darmwand

Darmpoliepen zijn woekeringen van het darmslijmvlies en kunnen soms leiden tot een toename van slijm in de ontlasting. Hoewel de meeste poliepen goedaardig zijn, kunnen ze soms kwaadaardig worden of bloedingen en slijmproductie veroorzaken als ze geïrriteerd raken. Ongeveer 20-30% van de mensen boven de 50 jaar ontwikkelt poliepen in de dikke darm, en een deel daarvan kan slijm bij de ontlasting opmerken als een symptoom.

Een poliep kan bijvoorbeeld tijdens een colonoscopie worden ontdekt, waarbij patiënten vaak aangeven dat ze in de periode voorafgaand aan het onderzoek meer slijm hebben opgemerkt. Dit kan een vroege indicatie zijn van veranderingen in de darmwand die verdere medische evaluatie vereisen.

Onderzoek en diagnose

Er is geen standaardbehandeling voor abnormaal slijm in de ontlasting of slijmerige stoelgang. De arts zal op zoek gaan naar eventuele onderliggende problemen, die de slijm in de ontlasting kunnen veroorzaken, zoals een ontsteking in de dikke darm of een andere aandoening. De meeste artsen zullen beginnen met een lichamelijk onderzoek en bloedonderzoek. De onderzoeksresultaten geven de arts inzicht geven in je lichamelijke basisgezondheid. Als aanvullende informatie nodig is, kan de arts om meer tests verzoeken. Deze kunnen zijn:

• Ontlastingsonderzoek;
• Urineonderzoek
• Darmonderzoek of colonoscopie;
• Endoscopie;
• Beeldvormend onderzoek, zoals een röntgenfoto, een bekken MRI-scan of een CT-scan.

Bij sommige mensen met slijmerige stoelgang kan een diagnose snel worden gesteld. Voor anderen kan het vinden van de onderliggende oorzaak meerdere ronden van testen en onderzoek vergen.

Behandeling van slijmerige poep

Wanneer slijm in de ontlasting een teken is van een onderliggende gezondheidsaandoening, kan een medische behandeling noodzakelijk zijn. Afhankelijk van de oorzaak kan een arts verschillende behandelingen voorstellen om de symptomen te verlichten en het probleem bij de wortel aan te pakken.

Chronische aandoeningen

Voor chronische aandoeningen zoals de ziekte van Crohn, colitis ulcerosa, cystic fibrosis, en het prikkelbare darm syndroom (PDS), is een doorlopende medische behandeling vaak essentieel. Deze ziekten kunnen het spijsverteringsstelsel flink ontregelen en leiden tot een overmatige productie van slijm in de ontlasting.

Medicatie: Artsen kunnen ontstekingsremmers, immuunsysteem-onderdrukkende medicijnen of andere middelen voorschrijven om ontstekingen en de symptomen van deze aandoeningen onder controle te houden. Bij de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa wordt bijvoorbeeld vaak gebruikgemaakt van aminosalicylaten, corticosteroïden en immunomodulatoren. Voor PDS kunnen medicijnen zoals antispasmodica, antidepressiva of laxeermiddelen worden voorgeschreven, afhankelijk van de symptomen.

• Voorbeeld: Peter, die lijdt aan de ziekte van Crohn, kreeg te maken met terugkerende buikpijn en slijmerige ontlasting. Zijn arts schreef ontstekingsremmende medicijnen voor en adviseerde een speciaal dieet. De combinatie van medicatie en aanpassingen in zijn eetgewoonten hielpen zijn klachten onder controle te houden, waardoor de hoeveelheid slijm in zijn ontlasting afnam.

Levensstijlveranderingen en chirurgische opties

Bij aandoeningen zoals anale fissuren, fistels of ernstige aambeien, is een combinatie van medicatie, veranderingen in levensstijl en eventueel chirurgische ingrepen vaak de beste aanpak.

Levensstijlveranderingen: Gezonde eetgewoonten, voldoende vochtinname en het vermijden van overmatige druk tijdens de stoelgang kunnen helpen om de symptomen van deze aandoeningen te verminderen. Vezelrijke voeding en regelmatige lichaamsbeweging spelen een belangrijke rol bij het soepel houden van de stoelgang en het verminderen van slijmproductie.

Medicatie: Geneesmiddelen zoals pijnstillers, ontstekingsremmers en speciale zalven kunnen de symptomen verlichten. Bij anale fissuren worden vaak zalven met lokale verdovende middelen of vasodilatatoren voorgeschreven om de bloedtoevoer naar het getroffen gebied te bevorderen en de genezing te versnellen.

Chirurgische Ingrepen: Als medicijnen en levensstijlveranderingen onvoldoende effect hebben, kan een chirurgische ingreep noodzakelijk zijn. Voor anale fissuren kan een laterale interne sfincterotomie worden uitgevoerd om de druk te verlichten. Bij fistels kan een fistulotomie nodig zijn om het abnormale kanaaltje te openen en te laten genezen.

• Voorbeeld: Anja had al maanden last van een pijnlijk bultje bij haar anus en zag regelmatig slijm in haar ontlasting. Haar arts constateerde een anale fistel. Ondanks het gebruik van zalfjes en veranderingen in haar dieet, bleef de klacht terugkomen. Uiteindelijk werd besloten tot een kleine operatie om de fistel te behandelen. Na de ingreep verdwenen zowel de pijn als het slijm bij de ontlasting.

Aambeien: Van zalven tot rubberbandligatie

Aambeien zijn een veelvoorkomend probleem dat vaak gepaard gaat met jeuk, pijn en soms slijmproductie. Behandelingen variëren afhankelijk van de ernst van de klachten.

Vrij verkrijgbare zalven en zetpillen: Bij milde klachten kan de arts aarmbeienzalf en zetpillen voorschrijven met ingrediënten zoals toverhazelaar, hydrocortison, of lidocaïne. Deze producten bieden tijdelijke verlichting van jeuk en pijn.

Speciale crèmes: Bij aanhoudende irritatie kan de arts vaselinecetomacrogolcrème, zinksulfaatvaselinecrème of zinkoxidezetpillen voorschrijven om de symptomen te verlichten en de huid te beschermen.

Rubberbandligatie: In geval van ernstige of hardnekkige aambeien kan een rubberbandligatie worden toegepast. Hierbij plaatst de arts een elastiekje om de basis van de aambei, waardoor deze wordt afgesloten en na verloop van tijd vanzelf afsterft en verdwijnt.

• Voorbeeld: Toen Jan steeds meer last kreeg van jeuk en een pijnlijk gevoel rondom zijn anus, ontdekte zijn arts dat hij last had van inwendige aambeien. Na het gebruik van zalven en zetpillen zonder veel succes, besloot de arts tot een rubberbandligatie. Binnen enkele weken verminderden de klachten aanzienlijk en verdween ook het slijm bij zijn ontlasting.

Bij Kanker: Begeleiding door de oncoloog

Als de oorzaak van het slijm bij de ontlasting kanker blijkt te zijn, zoals dikkedarmkanker, dan is een intensieve behandeling door een oncoloog noodzakelijk. De behandeling is afhankelijk van het stadium en type kanker en kan onder meer bestaan uit chirurgie, chemotherapie, bestraling of immunotherapie.

Symptoomverlichting: Naast de behandeling van de kanker zelf, zal de oncoloog ook proberen de symptomen, zoals slijmproductie, te verlichten. Dit kan door middel van medicatie, aanpassingen in de voeding, en ondersteunende zorg om de kwaliteit van leven te verbeteren.

• Voorbeeld: Na een onderzoek bleek bij Willem een tumor in de dikke darm te zitten. Zijn oncoloog stelde een behandelplan op met een combinatie van chemotherapie en een operatie. Na de behandeling merkte Willem dat niet alleen de tumor was verwijderd, maar ook de overvloedige slijmproductie in zijn ontlasting sterk was afgenomen.

Prognose

De hoeveelheid slijm in je ontlasting of slijmerige stoelgang kan van tijd tot tijd veranderen. Het handhaven van een normale mucusproductie en een gezonde mucosa-barrière in de darm, hangt gedeeltelijk af van de bacteriën in de darm. Als je recent antibiotica hebt gebruikt of ziek bent geweest, is het je misschien opgevallen dat de hoeveelheid slijm in de ontlasting kan veranderen. Sowieso kan je last krijgen van zachte ontlasting door antibiotica. Als het binnen een paar weken niet meer normaal wordt, is het verstandig een afspraak te maken met je huisarts. Zorg ervoor dat je bijhoudt welke klachten je hebt, wanneer je ze hebt, hoe lang je ze hebt, etc.

Complicaties

Slijm bij de ontlasting kan normaal zijn, maar wanneer het in grotere hoeveelheden voorkomt of gepaard gaat met andere symptomen, kan het wijzen op een onderliggende aandoening die complicaties kan veroorzaken als deze onbehandeld blijft. Hier zijn enkele mogelijke complicaties:

Ontsteking en infecties

Als het slijm bij de ontlasting wordt veroorzaakt door een darminfectie, zoals een bacteriële of parasitaire infectie, kan dit leiden tot complicaties zoals ernstige diarree, uitdroging en verspreiding van de infectie naar andere delen van het lichaam.

Chronische ontstekingsziekten

Bij aandoeningen zoals de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa, kunnen aanhoudende ontstekingen in het darmkanaal leiden tot complicaties zoals darmvernauwingen (stricturen), fistels, abcessen en in ernstige gevallen darmperforatie.

Darmobstructie

Overmatig slijm in de ontlasting, vooral als dit gepaard gaat met pijn, een opgeblazen gevoel of constipatie, kan een teken zijn van een darmobstructie. Een obstructie kan gevaarlijk zijn en vereist soms spoedeisende medische zorg.

Bloedarmoede

Als het slijm in de ontlasting gepaard gaat met bloed (bloederig slijm), kan dit wijzen op bloedingen in het maag-darmkanaal. Chronische bloedingen kunnen leiden tot bloedarmoede, wat vermoeidheid, zwakte en andere gezondheidsproblemen veroorzaakt.

Malabsorptie

Bij aandoeningen zoals prikkelbaredarmsyndroom (PDS) of coeliakie, kan de darmwand beschadigd raken, wat leidt tot malabsorptie van voedingsstoffen. Dit kan resulteren in gewichtsverlies, tekorten aan vitaminen en mineralen, en algehele zwakte.

Uitdroging

Als het slijm gepaard gaat met chronische diarree, zoals bij sommige infecties of darmziekten, kan dit leiden tot uitdroging. Uitdroging kan ernstige gevolgen hebben, vooral bij jonge kinderen, ouderen en mensen met een verzwakt immuunsysteem.

Verhoogd risico op darmkanker

In zeldzame gevallen kan een toename van slijm in de ontlasting gepaard gaan met bloedingen of veranderingen in het ontlastingspatroon een teken zijn van darmkanker of rectumkanker. Tijdige opsporing en behandeling zijn cruciaal om verdere complicaties te voorkomen.

Preventie

Hoe kun je slijm bij de ontlasting of slijmerige stoelgang voorkomen? Het is belangrijk om de gezondheid van je dikke darm te verbeteren door voedingsmiddelen te eten die rijk zijn aan prebiotica en probiotica, kleurrijke groenten en fruit, en door voldoende te drinken. Er zijn bepaalde voedingsmiddelen die de darmflora ondersteunen. Zo stimuleert bijvoorbeeld gefermenteerde groente een gezonde darmflora, waardoor het ook je weerstand vergroot.

Lees verder

• Bloed in poep of ontlasting: symptomen en mogelijke oorzaken
• Wormen bij mensen: oorzaken wormen in darmen en ontlasting
• Ontlasting: oorzaken bloed en slijm in poep en kleur en geur
• Harde stoelgang met slijm: oorzaken, behandeling & preventie
• Problemen stoelgang: zwarte, rode en groene ontlasting/poep