Wormen bij mensen: oorzaken wormen in darmen en ontlasting

Wormen bij mensen: oorzaken wormen in darmen en ontlasting Wormen in de ontlasting is een vies gezicht en mensen kunnen schrikken als ze wormen in hun poep aantreffen. Wormen zijn parasieten die in de darmen of organen leven. Besmetting met eitjes van een worm kan plaatsvinden van mens op mens, van dier op dier en van mens op dier of omgekeerd. Mensen kunnen last hebben van veel verschillende soorten wormen. Vaak betreft het een infectie met de aarsmade, een kleine worm van ongeveer 5–10 mm. Deze kan effectief bestreden worden met een antiwormmiddel. De behandeling dient altijd in combinatie met een goede hygiëne te gebeuren, teneinde de kans op besmetting te verminderen.

Wormen in ontlasting

Parasieten

Wormen zijn parasieten. Parasieten zijn levensvormen die andere levende organismen, gastheren genoemd, nodig hebben om te overleven en zich te vermenigvuldigen. Wormen komen voor in de darmen of de weefsels, zoals lever en longen.

Levenscyclus van wormen

De levenscyclus van de worm bestaat uit drie fasen:
  • het ei;
  • de larve; en
  • de worm.

Besmetting kan plaatsvinden van mens op mens, van dier op dier en van mens op dier of omgekeerd.

Soorten wormen bij mensen

Mensen kunnen last hebben van veel verschillende soorten wormen. De vier meest voorkomende wormen in Nederland zijn:
  • de aarsmade of madewormen (Enterobius vermicularis);
  • de lintworm (Cestoda);
  • de spoelworm (Ascaris lumbricoides); en
  • de zweepworm (Trichuris trichiura).

Hieronder worden deze soorten successievelijk besproken.

Hoe wormen worden verspreid

Wormen worden voornamelijk verspreid in kleine stukjes poep van mensen met een worminfectie. Sommige loop je op door besmet voedsel. Je kunt besmet raken door: voorwerpen of oppervlakken met wormeitjes aan te raken als iemand met wormen zijn handen niet wast.

Volwassen aarsmaden / Bron: Publiek domein, Wikimedia Commons (PD)Volwassen aarsmaden / Bron: Publiek domein, Wikimedia Commons (PD)

De aarsmade

Kleine wormpjes

De aarsmade is een kleine worm van ongeveer 5–10 mm. De lastpak is geelwit van kleur en kommavormig. Een infectie met de aarsmade komt ook vaker voor bij schoolgaande kinderen dan bij volwassenen. Iemand raakt geïnfecteerd door bijvoorbeeld een vinger waarop eitjes van de parasiet aanwezig zijn, in de mond te steken. De handen raken veelal besmet door krabben aan de anus, waar de eitjes van de aarsmade zich normaal gesproken bevinden. Maar iemand kan ook besmet raken doordat hij voorwerpen aanraakt waarop eitjes op terecht zijn gekomen. Denk hierbij aan deurknoppen of speelgoed. De eitjes belanden in de darmen, waar ze zich ontwikkelen tot larven en vervolgens tot volwassen wormen. Vrouwtjeswormen leggen vaak 's nachts eieren in de huid rond de anus. Dit kan hevige jeuk veroorzaken. Een kind kan zich daar gaan krabben en krijgt zo eitjes aan de hand of onder de nagels.

Aarsmaden symptomen

De mogelijke klachten en symptomen zijn:
  • De beestjes leggen hun eitjes rond de anus, hetgeen jeuk kan veroorzaken.
    Buikpijn / Bron: Andrey Popov/Shutterstock.comBuikpijn / Bron: Andrey Popov/Shutterstock.com
  • Het kan voorkomen dat er op de billen of in de ontlasting bewegende wormpjes te zien zijn (wormen in ontlasting).
  • Een ernstige infectie kan buikpijn, prikkelbaarheid, gebrekkige eetlust en gewichtsverlies veroorzaken.
  • De wormpjes kunnen bij meisjes en vrouwen de inwendige geslachtsorganen binnendringen en de vagina infecteren.

De lintworm

De lintworm is een darminfectie die het gevolg is van eten van rauw of onvoldoende verhit geïnfecteerd varkens- of rundvlees. Dikwijls geeft een lintworm geen of nauwelijks klachten. Soms klaagt men over pijn bovenin de buik, vage buikklachten of verlies van eetlust. Doordat één tot drie centimeter lange witgele beweeglijke segmenten in de ontlasting worden aangetroffen, wordt een lintworm vrijwel altijd opgemerkt.

Spoelworm in de darmen

Darmparasiet

Deze darmparasiet wordt tegenwoordig nog maar zelden in Nederland waargenomen, maar komt vooral voor in tropische en subtropische streken. Mensen kunnen besmet raken met de eitjes van de spoelworm door het eten van besmet voedsel, rauwe groente en fruit en het drinken van besmet water. Door slechte riolering kan besmetting van de grond plaatsvinden, alsook door het gebruik van afvalwater of uitwerpselen om het land te bemesten.

In de darmen ontwikkelen de darmen tot larven. Ze boren zich door de darmwand en migreren via de bloedbaan naar de longen. De lastpak wordt opgehoest en weer ingeslikt, waarna deze weer in de darmen terecht komt. Aldaar ontwikkelt het beestje zich tot een volwassen exemplaar die eitjes legt, welke vervolgens het lichaam van de gastheer verlaat met de ontlasting.

Symptomen spoelworm

In lichte gevallen treden er geen symptomen op. De naar de longen gemigreerde wormen kunnen aanleiding geven tot beschadiging van het longweefsel hetgeen longontsteking tot gevolg kan hebben. Soms kunnen de parasieten het darmkanaal verstoppen. Er kunnen zich ook andere complicaties zoals ondervoeding voordoen.

De zweepworm

Deze lichtgele tot witte parasiet van 3 tot 5 cm nestelt zich in het darmkanaal. Besmetting met de zweepworm vindt in Nederland vooral plaats via huisdieren die de eieren in hun ontlasting achterlaten. Vaak geeft dit aanleiding tot klachten, maar vooral bij jonge kinderen kunnen ernstige infecties de volgende klachten geven:

Huisarts / Bron: Istock.com/WavebreakmediaHuisarts / Bron: Istock.com/Wavebreakmedia

Wanneer naar de huisarts?

De NHG-Patiëntenfolder vermeldt dat de patiënt aarsmaden zelf kan behandelen en bij onvoldoende resultaat kan overleggen met de huisarts. Als de wormpjes steeds terugkomen, is het verstandig alle huisgenoten te behandelen. Bij spoelwormen, lintwormen of een ander soort wormen, kan de patiënt het beste naar zijn/haar huisarts gaan. Neem indien mogelijk (een deel van) de worm of het eitje in een potje mee naar de dokter.

Diagnose en behandeling wormen bij mensen

Lichamelijk en microscopisch onderzoek

De diagnose wordt gebaseerd op basis van de klachten en lichamelijk onderzoek. Bevestiging van de diagnose geschiedt door microscopisch onderzoek van een ontlastingsmonster op de aanwezigheid van eitjes van de parasiet.

Antiwormmiddel

Bovengenoemde worminfecties worden veilig en effectief behandeld door het toedienen van antiwormmiddelen. De behandeling met een antiwormmiddel dient altijd in combinatie met een goede hygiëne te gebeuren, teneinde de kans op besmetting te verminderen.

Schone handdoek / Bron: Mama_mia/Shutterstock.comSchone handdoek / Bron: Mama_mia/Shutterstock.com

Hygiëne

Neem de volgende hygiënemaatregelen in acht om de kans op (her)besmetting te verkleinen:
  • Maak toiletbrillen en potjes regelmatig schoon.
  • Na ieder toiletbezoek je handen goed wassen en gebruik hierbij een nagelborsteltje.
  • Knip de nagels kort.
  • Hang iedere dag een schone handdoek op het toilet en gebruik bij voorkeur papieren handdoekjes die je na gebruik weggooit.
  • Gebruik voor het wassen van onder- en bovenlichaam aparte washandjes.
  • Trek elke dag schoon ondergoed aan.
  • Sop regelmatig deurknoppen, toiletbril en speelgoed af.
  • Aarsmaden verdwijnen vanzelf zodra er geen eitjes meer via de mond binnenkomen. Dus voorkom dat je kind rond de anus krabt of leg uit dat het altijd de handen goed moet wassen als het toch gekrabd heeft.
  • Was groente goed voordat je het gaat bewerken en eet geen rauw vlees.

Lees verder

© 2011 - 2024 Tartuffel, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Problemen met wormen in het menselijk lichaamProblemen met wormen in het menselijk lichaamWormen zijn niet het meest smakelijke gespreksonderwerp tijdens gesprekken. Toch komen wormen relatief veel voor en kunn…
Last van wormen?Een besmetting met wormen komt vaak voor en meestal bij kinderen. Maar ook volwassenen kunnen wormen krijgen. Hoe kom je…
Soorten wormen bij kippen herkennen, behandelen en voorkomenSoorten wormen bij kippen herkennen, behandelen en voorkomenKippen kunnen makkelijk besmet worden met de eitjes van wormen waardoor ze regelmatig last van wormen kunnen hebben. Het…
Geneesmiddelen bij wormen (anthelminthica)Veel mensen krijgen ooit te maken met wormen (maden, spoelwormen en/of lintwormen). Worminfecties zijn over het algemeen…

Informatie over schizofrenieInformatie over schizofrenieSchizofrenie is een psychotische stoornis die wordt gekenmerkt door wanen, hallucinaties, apathie, terugtrekgedrag en co…
Hyperventilatie: symptomen, oorzaken en behandelingHyperventilatie: symptomen, oorzaken en behandelingAls je angstig of erg gespannen bent, kan dat veel klachten geven, waaronder hyperventilatie. Als je hyperventileert, da…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Istock.com/AW
  • SA Health. Worms - including symptoms treatment and prevention. https://www.sahealth.sa.gov.au/wps/wcm/connect/public+content/sa+health+internet/conditions/infectious+diseases/worms/ 9ingezien op 26-3-2023)
  • www.huisartsenpost-zuid.nl/folders/wormen.html
  • Afbeelding bron 1: Publiek domein, Wikimedia Commons (PD)
  • Afbeelding bron 2: Andrey Popov/Shutterstock.com
  • Afbeelding bron 3: Istock.com/Wavebreakmedia
  • Afbeelding bron 4: Mama_mia/Shutterstock.com
Reacties

Anne, 24-05-2016
Ik ben nu 18 jaar oud en ik heb al een paar jaar last van continu terugkerende wormpjes in mijn ontlasting (aarsmaden). Ze gaan altijd weg na dat ik anti-worm tabletjes in neem maar keren altijd terug. Ik zorg voor een goede hygiëne maar het lijkt maar niet weg te gaan. Ik heb veel jeuk en ook pijn met ontlasten. Ik weet niet wat ik nu moet doen en of ik hiermee naar de dokter moet. Reactie infoteur, 29-05-2016
Aarsmaden kunt u zelf behandelen. Als de maatregelen die u zelf neemt niet helpen, overleg dan met uw huisarts.

Diaan, 16-12-2015
Mijn dochter van 12 jaar heeft al zo lang wij ons kunnen herinneren last van wormpjes welke dan weer weg zijn na anti-worm. Maar vinden het zo gek dat nu ze ouder is het nog steeds heeft ze wast goed haar handen, laat dieren niet in haar gezicht likken, beddengoed enzo wassen we op 60 gr, onze beide honden worden ontwormt, geven netjes na 2 weken de 2e pil en toch heeft ze het laatste half jaar ze 3x gehad waarvan de laatste 2x 18 okt en vorige week. Daarom huisarts gebeld en ondanks dat we al zo'n pil hadden gegeven moesten we ontlasting inleveren. Dat de dag erna dus gedaan en we zagen ondanks pil nog levende dus die zaten erbij. Bel ik vandaag voor de uitslag is er niks gevonden… Ik snap hier dus echt niks van want we weten zeker dat er 2 inzaten. Als mijn dochter ze heeft pak ik altijd een zaklamp en kijk in haar anus en dan moet ze wat druk zetten en uiteindelijk zien we dan dunne witte wormpjes en als ik die met een wattenstaafje te pakken krijg rolt die zich op een toiletpapiertje meteen op. Wat kan dit nou toch zijn, waarom heeft alleen zij het steeds en hoe komt ze er nou eens vanaf? Het is zo zielig want het jeukt zo erg… Reactie infoteur, 18-12-2015
Ziet u een (stukje) worm in de ontlasting? Stop het dan in een potje, sluit dit goed af en neem het mee naar de huisartsenpraktijk.

Bert, 07-08-2014
Ik heb met regelmaat last van worm in de vorm van een dun koor regelmatig 5 tot 10 cm
ze hebben steeds dezelfde vorm rond aan een zijde en dan is het net of hij open klapt in een platte vorm
Nu zijn we zo ver dat ik vandaag een heb van 43 cm lang 3a4 mm dik en aan een zijde open tot een breedte van 5 cm
al een paar keer ontlasting onderzocht geen sporen te vinden, ook voor zekerheid medicijn gekregen
helpt ook niet. ik heb geen klachten en voel me verder gewoon.maar zou toch prettig vinden als er niet steeds iets achter
aan mij lichaam blijft hangen want dat doet het namelijk een stuk blijft altijd binnen en kan ik er zo uit trekken
en nu hoe verder Reactie infoteur, 18-08-2014
Neem indien mogelijk (een deel van) de worm in een potje mee naar de huisarts.

Fazi, 13-04-2014
Mijn dochter die heeft een rare ontlasting gehad vandaag. Het was heel licht creme kleur met witte uitsteeksels zoiets van pijnboompitjes en ze heeft ook jeuk bij de anus. Zou dit wormen kunnen zijn. Reactie infoteur, 14-04-2014
Wormen in de ontlasting komen frequent voor en dan vooral bij kinderen. Dit kan op zich geen kwaad. Meestal zijn het aarsmaden: witte wormpjes, een centimeter lang, die je -als je goed kijkt- in de ontlasting kunt zien bewegen. Het kind krijgt verder last jeuk rond de anus, waardoor het gaat krabben. Deze aarsmaden kun je zelf behandelen met een kuur van de apotheek of drogist. Een wormenkuur met het medicijn mebendazol mag niet gebruikt worden bij kinderen onder de 2 jaar en zwangere vrouwen. Vraag uw apotheker om advies.

Marielle, 22-07-2013
Goede dag ik heb een op blaasbare zwembadje in me tuin voor me dochtertje van 2 en ik zag in het water een doorzichtige worm met hele dunne bruine strepen over zijn lijf ik heb hem der uit gehaald, maar mijn dochter had daarvoor al in het bad gezeten en ze zij dat ze pijn aan der kont had wat moet ik doen? Mvg marielle Reactie infoteur, 22-07-2013
Wormen kun je meest in de ontlasting van je kind zien. Als je kleine witte wormpjes in de ontlasting aantreft, kun je bij de drogist of apotheker een wormenkuur kopen. Het medicijn heet mebendazol. Kinderen en volwassenen hebben dezelfde dosering. Na twee weken moet je het medicijn opnieuw innemen om te zeker te zijn dat er geen wormpjes meer zijn. Kinderen onder de 2 jaar en zwangere vrouwen mogen deze medicijnen niet gebruiken. Maak een afpraak bij de huisarts als de maatregelen die je zelf neemt niet helpen of als je kind spoelwormen, lintwormen of een ander soort wormen heeft. Als het enigszins mogelijk is, doe dan de worm in een potje en neem dit mee naar de huisarts. Dan kan hij vaststellen om wat voor soort worm het gaat.

Tartuffel (2.972 artikelen)
Laatste update: 06-04-2023
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 7
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.