Zweepwormen (Trichuris trichiura): symptomen en behandeling

De zweepworm (Trichuris trichiura) is een wormsoort die in Nederland onder mensen niet veel voorkomt, maar vooral in de tropen wordt gezien. Besmetting met deze parasiet vindt plaats door het inslikken van de eitjes. De eitjes van deze lastpak kun je binnenkrijgen door het eten van verontreinigde groente (via de ontlasting van een besmet dier of mens) of via vuile handen. In de dikke darm groeien de eitjes tot volwassen zweepwormen, welke bleekgeel/wit van kleur en ongeveer 3-5 cm lang zijn. De kop van deze worm zet zich vast in de darmwand. Mensen die geïnfecteerd zijn met zweepwormen kúnnen last krijgen van bloederige diarree, misselijkheid en buikpijn. Behandeling van een zweepworminfectie vindt plaats met wormdodende middelen.

• Wat is worminfectie door zweepworm?
• Verspreiding van zweepwormen
• Wie loopt er risico op infectie?
• Symptomen van zweepwormen
• Verschijnselen
• Ernstige gevallen
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling van zweepwormen
• Prognose
• Preventie

Wat is worminfectie door zweepworm?

Trichiuriasis of zweepworm is een besmetting door de zweepworm (Trichiuris trichiura). Deze parasiet is indirect afkomstig van een (huis)dier. Besmetting met de zweepworm gebeurt via de ontlasting van het dier (die de eieren in hun ontlasting achterlaten) in aarde of grond. Groenten en fruit kunnen onder meer besmet raken via de ontlasting van een besmet dier. Het eitje van de worm nestelt zich in het darmkanaal en de kenmerkende kleine ovale eitjes kun je terugvinden in je poep. De zweepworm leeft twee weken. Een infectie met zweepworm geeft vaak weinig klachten.

Verspreiding van zweepwormen

Zweepwormen leven in de darm en eitjes van de zweepworm worden doorgegeven via de ontlasting van geïnfecteerde personen. Als de besmette persoon buiten poept (langs struiken in een tuin of veld), of indien de uitwerpselen van een besmette persoon worden gebruikt als meststof, kunnen de eitjes worden afgezet op de bodem. Dit geldt ook voor de ontlasting van besmette dieren (bijvoorbeeld een hond). Een zweepworminfectie wordt veroorzaakt doordat je de eitjes binnenkrijgt. Dit kan gebeuren wanneer handen of vingers die besmet zijn met eitjes in de mond worden gebracht, of door de consumptie van groenten of fruit die niet zorgvuldig zijn gekookt, gewassen en geschild.

Wie loopt er risico op infectie?

Infectie met de zweepworm komt vooral voor in warme en vochtige klimaten, waar sanitaire voorzieningen en hygiëne ondermaats zijn. Personen die in deze gebieden wonen of verblijven lopen risico op besmetting als de bodem verontreinigd is met menselijke uitwerpselen of als ze groenten of fruit eten die niet zorgvuldig zijn gewassen, geschild of gekookt.

Symptomen van zweepwormen

Verschijnselen

Mensen met een lichte infectie hebben meestal nauwelijks tot geen klachten. Mensen met zware infecties kunnen last hebben van bloederige diarree, misselijkheid en buikpijn. Slechts zelden krijg je last van bloedarmoede als gevolg van bloedverlies in de darm. De diarree heeft een typische scherpe geur.

Ernstige gevallen

In ernstige gevallen kan bij kinderen een groeiachterstand ontstaan en kunnen er problemen optreden in de cognitieve ontwikkeling.

Onderzoek en diagnose

De diagnose wordt door de (huis)arts gesteld op basis van de klachten en lichamelijk onderzoek. De diagnose kan met zekerheid worden gesteld door microscopisch onderzoek van een ontlastingsmonster. Hieruit blijkt dan de aanwezigheid van eitjes van de parasiet.

Behandeling van zweepwormen

Zweepwormen wordt behandeld wormdodende middelen, vaak met mebendazol. Dit middel doodt wormen, wormeieren en larven. Het verhindert de opname van voedingsstoffen in de worm. Mebendazol is werkzaam tegen infecties van aarsmaden, spoelwormen, zweepwormen en mijnwormen. De dosering van mebendazol is tweemaal daags 100 mg gedurende drie dagen. Indien de infectie daarna nog niet over is, zal de kuur na grofweg drie tot vier weken worden herhaald.

Prognose

De zweepworm is meestal beter bestand tegen behandeling dan andere wormen, waardoor behandeling een uitdaging kan zijn en een herhalingskuur nodig is.

Preventie

Was groente goed en grondig voordat je deze bereidt. Was tevens je handen regelmatig, in ieder geval vóór het eten of het bereiden van eten.

Lees verder

• Wormen bij mensen: oorzaken wormen in darmen en ontlasting
• Aarsmaden: klein witte wormpjes rond aars of anus
• Aarsmaden: symptomen, besmetting, oorzaken en behandeling
• Spoelwormen bij mensen: symptomen en behandeling
• Lintworm bij de mens: symptomen, besmettelijk en behandeling