Problemen stoelgang: zwarte, rode en groene ontlasting/poep

Last van zwarte ontlasting, rode poep of groene ontlasting al dan niet met verstopping of andere klachten? Wat kan het zijn? Een gezonde ontlasting heeft een koperbruine tot donkerbruine kleur. De ontlasting kan door diverse factoren van kleur veranderen, waaronder het gebruik van bepaalde voedingssupplementen of het voedsel dat iemand tot zich neemt. Wanneer er voor ontlasting met een afwijkende kleur geen eenvoudige verklaring voor handen is, dan kan dit betekenen dat er sprake is van een situatie die nader medisch onderzoek vereist. In dat geval is het verstandig om je huisarts in te schakelen.

Zwarte, rode en groene ontlasting

• Oorzaken van zwarte of donkere ontlasting of poep
• Melena
• Zwarte poep door voedsel, voedingssupplementen of medicijnen
• Zwarte ontlasting van een pasgeborene
• Oorzaken van een rode streep op de ontlasting
• Streep bloed bij de ontlasting
• Voedsel dat rode poep veroorzaakt
• Beoordeling door de huisarts
• Oorzaken groene ontlasting
• Kinderen die de borst krijgen
• Groene poep door aandoeningen van het spijsverteringsstelsel
• Huisarts raadplegen
• Onderzoek en diagnose
• Zwarte ontlasting: een duister teken
• Rode ontlasting: een scharlaken alarm
• Groene ontlasting: je eigen groentefestijn?
• Behandeling van zwarte, rode of groene ontlasting: terug naar normale kleurtjes
• Zwarte ontlasting: duik in de oorzaak
• Rode ontlasting: bloed of bietjes?
• Groene ontlasting: slow it down

Oorzaken van zwarte of donkere ontlasting of poep

Melena

De medische term voor zwarte, kleverige en teerachtige ontlasting die smerig ruikt, is melena. Dit duidt op de aanwezigheid van een bloeding in de slokdarm, maag of de dunne darm. Uitzondering hierop is een hevige bloeding vanuit maag of dunne darm, waarbij de passage van het bloed zo snel verloopt dat er geen melena wordt gevormd. Ontlasting dat er zwart en teerachtig uitziet, is reeds in het darmkanaal geheel of gedeeltelijk verteerd. Melena kan worden veroorzaakt door:

• Maagzweer (ulcus pepticum);
• Maagslijmvliesontsteking (gastritis);
• Spataderen in de slokdarm (oesofageale varices);
• Mallory-Weiss scheur: herhaaldelijk, heftig of overvloedig braken kunnen erosies van de slokdarm of kleine scheuren in de slokdarm veroorzaken.

Zwarte poep door voedsel, voedingssupplementen of medicijnen

Zwarte ontlasting of donkere ontlasting kan ook worden veroorzaakt door voedsel, voedingssupplementen of medicijnen. Het gebruik van ijzersupplementen of van koolstoftabletten tegen diarree (Norit e.a.), kunnen leiden tot ontlasting die zwart of zelfs groen van kleur is. Multivitaminen die (veel) ijzer bevatten, kunnen hetzelfde effect hebben. Voedingsmiddelen die donkerblauw of zwart van kleur zijn, kunnen ook ook donkere of zwarte ontlasting veroorzaken. Hierbij kan gedacht worden aan drop en bosbessen.

Zwarte ontlasting van een pasgeborene

De ontlasting van pasgeboren baby's, meconium genaamd, is van nature zwart en kleverig. In de baarmoeder slikt het ongeboren kind vruchtwater met afvalstoffen en celmateriaal in. Bovendien komen de bovenste cellagen van de darm erin terecht. De donkere kleur komt door het door het kind geproduceerde slijm, en het eigen gal en bloed. Binnen circa drie dagen na de geboorte verandert de kleur van de ontlasting van de pasgeborene en wordt deze lichtgeel en waterig van samenstelling, wat duidt op verteerde melk.

Oorzaken van een rode streep op de ontlasting

Streep bloed bij de ontlasting

Een bloeding in het laatste deel van het spijsverteringskanaal geeft gewoonlijk helderrood bloed in of op de ontlasting, bloed op het toiletpapier, of bloedvlekken in de toiletpot of roodgekleurd water. De passage van ontlasting met bloed wordt ook wel hematochezia genoemd. Oorzaken van bloed in de ontlasting kunnen onder meer de volgende zijn:

• Aambeien (hemorroïden);
• Anale kloof (anale fissuur);
• Darmpoliepen of darmkanker;
• Diverticulaire bloedingen;
• Inflammatoire darmziekten (IBD): de ziekte van crohn en colitis ulcerosa.

Voedsel dat rode poep veroorzaakt

Diverse verschillende soorten voedsel met natuurlijke of kunstmatige kleurstoffen kunnen tot roodgekleurde ontlasting leiden. Deze kunnen bestaan uit rode gelatine, ijslolly's, tomatensap of soep, grote hoeveelheden rode bieten, rode kool of rode paprika. Maar als er bloedrode sporen in of op de ontlasting aanwezig zijn, dan duidt dat doorgaans op een bloeding in het uiteinde van het spijsverteringskanaal.

Beoordeling door de huisarts

Bloed in de ontlasting is niet altijd het gevolg van een ernstige of chronische aandoening, maar het moet altijd worden beoordeeld door een arts. Elke verandering in de stoelgang, zoals het ontlastingspatroon of de kleur, geur, frequentie of consistentie (verstopping of diarree) die niet binnen een paar dagen voorbij is, is reden om een afspraak te maken met de huisarts.

Oorzaken groene ontlasting

Kinderen die de borst krijgen

Groene ontlasting is in sommige gevallen heel normaal, zoals bij kinderen die borstvoeding krijgen. Groene ontlasting kan ook veroorzaakt worden door het nemen van ijzersupplementen of het eten van bepaalde voedingsmiddelen, zoals groene bladgroenten of groene koolsoorten (bladgroen / chlorofyl). Groene ontlasting kan ook duiden op een probleem met de vertering van voedsel als gevolg van een ziekte, aandoening of ander abnormale proces.

Groene poep door aandoeningen van het spijsverteringsstelsel

Groene ontlasting kan een symptoom zijn van diverse gastro-intestinale aandoeningen die interfereren met het normale verteringsproces, zoals een salmonella voedselvergiftiging. Gal wordt gebruikt voor het verteren van vet en is een vrij dikke, geelgroenige vloeistof. De galkleurstof geeft ontlasting zijn typische koperbruine tot donkerbruine kleur. Een (te) snelle passage van de voeding door het maag-darmkanaal kan groene ontlasting veroorzaken. Groene ontlasting kan worden veroorzaakt door de volgende ziekten:

• Coeliakie (glutenintolerantie);
• Het gebruik van te veel laxeermiddelen;
• Infectie met de parasiet Giardia lamblia;
• Darmkanker;
• Prikkelbare darm syndroom;
• Antibiotica geassocieerde diarree / pseudomembraneuze colitis;
• Salmonella of E. coli voedselvergiftiging;
• Buikgriep of maag- en darmgriep (virale gastro-enteritis).

Huisarts raadplegen

Feces zijn meestal bruin van kleur. Veel mensen vinden het verontrustend wanneer de kleur van hun ontlasting verandert. Verkleurde ontlasting heeft in veel gevallen niets te maken met een medische aandoening, maar sommige veranderingen, met name wanneer het zich vaker achter elkaar voordoet, kunnen reden zijn de huisarts te raadplegen. Bloed in de ontlasting is iets om altijd met de huisarts te bespreken. Een ander belangrijk verschijnsel die niet genegeerd mag worden, is een veranderd ontlastingspatroon, langer dan een week.

Onderzoek en diagnose

Het is misschien niet het meest glamoureuze gespreksonderwerp, maar je ontlasting kan veel vertellen over wat er in je lichaam gebeurt. Een onverwachte kleur in het toilet, zoals zwart, rood of groen, kan je even laten schrikken. Maar wat betekenen deze kleuren eigenlijk, en hoe komen artsen tot een diagnose? Laten we dit kleurrijke mysterie ontrafelen!

Zwarte ontlasting: een duister teken

Zwarte ontlasting kan een teken zijn dat er iets serieus aan de hand is. Vaak wijst het op bloedingen in het maag-darmkanaal—als bloed in de maag of dunne darm terechtkomt en wordt verteerd, wordt het donker of zelfs pikzwart (melena). Dit kan veroorzaakt worden door een maagzweer of een probleem met de slokdarm. Het eerste onderzoek dat de arts zal doen, is een vraaggesprek over je dieet en medicijnen, omdat iets eenvoudigs als ijzersupplementen of zwarte drop ook een verklaring kan zijn voor deze kleur.

Komt het niet door je dieet of medicijnen? Dan is een endoscopie of coloscopie vaak de volgende stap om het maag-darmkanaal van binnen te bekijken en de oorzaak van de bloeding op te sporen.

Rode ontlasting: een scharlaken alarm

Rode ontlasting kan betekenen dat er vers bloed in het spel is, wat meestal wijst op een probleem in de onderste delen van je darmen, zoals de dikke darm of het rectum. De meest voorkomende oorzaken? Aambeien, anale fissuren of poliepen. Maar als de bloeding ernstiger is, kan het wijzen op divertikels of zelfs darmkanker.

Om dit te onderzoeken, zal de arts waarschijnlijk een rectaal onderzoek uitvoeren en mogelijk een coloscopie voorstellen. Hierbij wordt de dikke darm met een camera onderzocht om de bron van de bloeding op te sporen. Maar geen zorgen—soms is het iets heel simpels, zoals het eten van veel bieten of rode bessen!

Groene ontlasting: je eigen groentefestijn?

Groene ontlasting is meestal een stuk minder eng. Vaak komt het simpelweg door wat je eet—veel groene bladgroenten zoals spinazie kunnen je ontlasting een kleurtje geven. Ook bepaalde voedingskleurstoffen of supplementen, zoals ijzer, kunnen groenige tinten veroorzaken.

Als de oorzaak niet in je dieet ligt, kan het wijzen op iets anders: versnelde spijsvertering. Wanneer voedsel te snel door je darmen gaat, heeft de gal niet genoeg tijd om volledig afgebroken te worden, wat je stoelgang groen kan kleuren. De arts zal vragen naar je eetgewoonten en eventuele andere klachten, zoals diarree of buikpijn. Soms is een ontlastingsonderzoek nodig om te zien of er sprake is van een infectie, zoals salmonella.

Behandeling van zwarte, rode of groene ontlasting: terug naar normale kleurtjes

Ontlasting met een ongebruikelijke kleur kan een flinke schrik opleveren, maar gelukkig is de behandeling vaak gericht op het aanpakken van de onderliggende oorzaak. Laten we kijken hoe je de weg terug vindt naar die vertrouwde, normale kleur in het toilet!

Zwarte ontlasting: duik in de oorzaak

Als je ontlasting zwart is door een bloeding in het maag-darmkanaal, is de eerste stap om de oorzaak van die bloeding aan te pakken. Dit kan variëren van medicijnen zoals protonpompremmers voor een maagzweer, tot een endoscopische behandeling om een bloeding in de slokdarm of maag te stoppen. Is de zwarte kleur het gevolg van ijzersupplementen of bepaalde voeding, zoals zwarte drop? Dan is de oplossing simpel: pas je dieet of medicatie aan en de kleur normaliseert vanzelf.

Rode ontlasting: bloed of bietjes?

Rode ontlasting door bloed wijst vaak op een probleem in de onderste darmen of het rectum. Bij een relatief onschuldige oorzaak zoals aambeien of een anale fissuur, worden zalfjes of zetpillen voorgeschreven om de zwelling en pijn te verminderen. Voor ernstigere oorzaken, zoals divertikels of poliepen, kan een coloscopie nodig zijn om de bloedingsbron te behandelen. Maar als het gewoon komt door het eten van bieten of andere rode voedingsmiddelen, is er niets aan de hand—en zal je ontlasting vanzelf weer zijn normale kleur aannemen!

Groene ontlasting: slow it down

Groene ontlasting door een te snelle spijsvertering kan behandeld worden door de onderliggende oorzaak aan te pakken. Heb je last van diarree of een infectie? Dan zal de arts waarschijnlijk medicijnen voorschrijven om de infectie te bestrijden en de spijsvertering te vertragen. Als de groene kleur komt door iets wat je eet, zoals spinazie of voedingskleurstoffen, hoef je niets te doen—je ontlasting zal weer normaal worden zodra je voedingspatroon verandert.

Lees verder

• Pijnlijke stoelgang: pijn bij poepen & bloed bij ontlasting
• Ontlasting: oorzaken bloed en slijm in poep en kleur en geur
• Kleur van de ontlasting bij een baby (grijs, geel, groen)
• Wormen bij mensen: oorzaken wormen in darmen en ontlasting
• Pijn bij het poepen: stekende of brandende pijn stoelgang