Kleur van je poep: groene, gele, grijze, zwarte en rode poep

Wat is de kleur van je ontlasting? Normale ontlasting of poep is meestal koperbruin tot donkerbruin van kleur. Deze kleur heeft je poep te danken aan de aanwezigheid van bilirubine, een afvalstof of afbraakproduct dat met name vrijkomt bij de afbraak van (oude) rode bloedcellen. Veranderingen in de kleur van je ontlasting of poep kan worden veroorzaakt door het voedsel dat je hebt gegeten, diarree, een bloeding ergens in het spijsverteringsstelsel, darmziekten, leverziekten of alvleesklieraandoeningen, en medicijnen. Groene ontlasting of poep is een relatief veel voorkomende kleurverandering van je poep. Groene poep kan ontstaat bij een teveel aan galkleurstoffen of door het consumeren van veel groene bladgroenten of groene koolsoorten. Rood of zwart gekleurde ontlasting kan wijzen op een bloeding in het maag-darmkanaal (van de slokdarm, maag, dunne darm of colon) en mag niet worden genegeerd, maar moet worden besproken met je huisarts.

Kleur van je poep

• Wat is de kleur van de normale ontlasting?
• Groene ontlasting bij volwassenen
• Diarree
• Groene poep door voeding
• Gele, vettig en smerig ruikende ontlasting
• Malabsorptie van vetten
• Geelzucht
• Helderrode poep of ontlasting
• Bloed bij de ontlasting
• Voeding
• Zwarte ontlasting
• Kastanjebruin gekleurde ontlasting
• Grijze, beige of witte ontlasting
• Oranje ontlasting
• Supplementen en medicijnen
• Voeding
• Medische oorzaken

Wat is de kleur van de normale ontlasting?

Poep is meestal koperbruin tot donkerbruin van kleur. De aanwezigheid van bilirubine in de gal (een afbraakproduct van hemoglobine in de rode bloedcellen dat normaal na een levensduur van enkele weken wordt vernietigd), is in hoofdzaak verantwoordelijk voor de kleur van je ontlasting. De concentratie bilirubine kan de kleur van de ontlasting van lichtgeel tot bijna zwart doen kleuren. Veranderingen in de chemische structuur van bilirubine kan leiden tot groene of gele ontlasting. Gele ontlasting kan ook optreden als ontlasting verdund is of als er minder bilirubine aanwezig is. Bacteriën en verteringsenzymen in de darm kunnen inwerken op de bilirubine en deze van kleur doen veranderen. Wanneer je ontlasting eens een keer van kleur verandert, hoeft dat niet meteen te wijzen op een onderliggend probleem. De meeste veranderingen in kleur van je ontlasting hebben weinig betekenis. Raadpleeg je huisarts als je bezorgd bent over de kleur van je poep. Als je ontlasting helderrood of zwart van kleur is, wat op de aanwezigheid van bloed kan wijzen, schakel dan direct medische hulp in.

Groene ontlasting bij volwassenen

Diarree

Als de ontlasting te snel door de darm gaat, is er onvoldoende tijd om gal te verteren en af te breken. Gal is een vrij dikke, geel-groenige vloeistof, die wordt gebruikt voor het verteren van vet. Normaal wordt het verteerd en afgebroken, zodat je poep de normale bruine kleur krijgt. Een (te) snelle passage van de voeding door het maag-darmkanaal als gevolg van diarree, kan groene ontlasting veroorzaken.

Groene poep door voeding

Groene ontlasting kan ook een normale variant zijn en veroorzaakt worden door een dieet dat rijk is aan groene groenten, vooral spinazie. IJzersupplementen kunnen dit ook veroorzaken, hoewel ijzer vaak donkergekleurde tot zwarte ontlasting geeft.

Gele, vettig en smerig ruikende ontlasting

Malabsorptie van vetten

Er zijn verschillende redenen waarom ontlasting geel en vettig wordt en smerig ruikt. Het kan te wijten zijn aan het onvermogen van de darm om vet te verteren en te absorberen door onder meer:

• Aandoeningen van de darmwand, zoals bij coeliakie;
• Doordat de alvleesklier niet in staat is voldoende verteringsenzymen te produceren, zoals met chronische alvleesklierontsteking of alvleesklierkanker waardoor de ductus pancreatitis of alvleesgang wordt geblokkeerd;
• Doordat er onvoldoende gal wordt geleverd aan de darmen als gevolg van een verstopping van de gal- of leverbuis door galstenen of leverkanker of doordat de galwegen zijn geblokkeerd. Hierdoor kan galkleurstof niet wegvloeien.

Geelzucht

De geelheid, vettigheid en stank worden veroorzaakt door onverteerd vet. Wanneer galkleurstof niet wegstroomt, ontstaat er op een gegeven ogenblik ook geelzucht; de huid, de mondslijmvliezen en het oogwit krijgen dan een gele kleur.

Helderrode poep of ontlasting

Bloed bij de ontlasting

De meest voorkomende oorzaak van helderrode ontlasting bij volwassenen is bloed van aambeien. Bij zuigelingen of baby's is de meest voorkomende oorzaak een anale fissuur of scheurtje in het weefsel rondom de anus. Andere oorzaken van helderrood bloed in de ontlasting kan ernstiger zijn, zoals:

• darminfectie;
• inflammatoire darmziekte, zoals de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa;
• divertikels die bloeden;
• tumoren;
• arterioveneuze malformaties in de darmen.

Voeding

Rode kleurstof en rode bieten kunnen ook een roodachtige tint aan de ontlasting geven.

Zwarte ontlasting

Zwarte ontlasting is een zorgwekkend symptoom, omdat het te wijten kan zijn aan een grote bloeding in het maag-darmkanaal, meestal in het bovenste gedeelte (een bloeding in de slokdarm, maag of de dunne darm). Rode bloedcellen worden afgebroken door spijsverteringsenzymen in de darm en dat kleurt de ontlasting zwart. Dergelijke ontlasting is vaak kleverig en teerachtig, en ruikt veelal smerig. Zwarte teerachtige ontlasting mag niet worden genegeerd, maar er moet direct een arts worden ingeschakeld.

Kastanjebruin gekleurde ontlasting

Kastanjebruin gekleurde ontlasting is vaak te wijten aan een bloeding in het maag-darmkanaal, vaak in het bovenste gedeelte van het maag-darmkanaal (slokdarm, maag, twaalfvingerige darm), terwijl de dikke darm vaak de bron is van helderrood bloed. Kastanjebruine ontlasting, veroorzaakt door bloed uit de darm, komt vaak uit de dunne darm en proximale colon (de stijgende colon), maar de kleur hangt ook deels af van hoe snel het bloed zich door de darmen verplaatst. Des te sneller de ontlasting zich verplaatst door het maag-darmkanaal, des te meer helderrood van kleur je poep is. Dit kan een noodsituatie zijn.

Grijze, beige of witte ontlasting

Grijze, beige of witte ontlasting (kleikleurige- of stopverfontlasting) wordt vaak gezien bij ziekten aan de lever of galwegen, waardoor er een tekort aan gal ontstaat. Het kan ook worden veroorzaakt door alvleesklierkanker waardoor de galwegen worden geblokkeerd. Gebrek aan gal zorgt ervoor dat ontlasting zijn bruine kleur verliest en een bleekachtige verschijning krijgt.

Oranje ontlasting

Er zijn enkele veelvoorkomende en goedaardige redenen voor oranje ontlasting.

Supplementen en medicijnen

Supplementen en medicijnen die oranje ontlasting kunnen veroorzaken zijn onder andere bètacaroteen (provitamine A) en aluminiumhydroxide (te vinden in antacida ofwel zuurbindende middelen).

Voeding

Voedingsmiddelen die oranje poep kunnen veroorzaken zijn onder meer:

• elk voedingsmiddel met een kunstmatige gele of oranje kleurstof;
• abrikozen;
  Spinazie / Bron: Lecic/Shutterstock.com
• wortelen;
• koriander;
• boerenkool;
• verse tijm;
• zoete aardappelen;
• spinazie; en
• raapstelen.

Medische oorzaken

Er zijn ook enkele medische redenen waardoor je ontlasting oranje kan kleuren. Een reden zou kunnen zijn dat ontlasting niet voldoende gal kan absorberen doordat de ontlasting te snel door de darm passeert. Dit kan veroorzaakt worden door een aantal verschillende aandoeningen, zoals diarree, het prikkelbare darmsyndroom (PDS), of een korte darmsyndroom (KDS), waarbij de (dunne) darm onvoldoende in staat is om voedingsstoffen op te nemen. Een andere mogelijke medische oorzaak van oranje ontlasting is onvoldoende gal. Het zou kunnen zijn dat het lichaam niet genoeg gal aanmaakt. Een tweede reden voor te weinig gal, is dat de galwegen zijn geblokkeerd. Een blokkade in de galwegen kan worden veroorzaakt door galstenen, een ontsteking, cysten of tumoren.

Lees verder

• Witte, lichte of bleke ontlasting: oorzaken bleke stoelgang
• Bloed in poep of ontlasting: symptomen en mogelijke oorzaken
• Soorten ontlasting: vorm en de Bristol ontlastingsschaal
• Zwarte ontlasting: oorzaken kleverige en teerachtige poep
• Vetdiarree: oorzaken vette, plakkerige ontlasting of poep