Contractuur van Dupuytren: Pijnloze handmisvorming
Een Dupuytren-contractuur is een handmisvorming die meestal geleidelijk ontstaat en een laagje weefsel onder de huid van de handpalm aantast. Dit weefsel, het zogenaamde peesblad (fascie), verdikt en trekt zich blijvend samen. Deze aandoening leidt vaak tot een veelal pijnloze buigstand van de vingers, waardoor het strekken of bewegen van de vingers moeilijk tot onmogelijk kan worden. Er zijn diverse behandelingsopties beschikbaar voor deze handaandoening. De aandoening is vernoemd naar de Franse chirurg Guillaume Dupuytren, die in 1831 de aandoening beschreef.- Synoniemen van de contractuur van Dupuytren
- Epidemiologie
- Prevalentie en incidentie
- Geografische spreiding
- Geslachtsverschillen
- Mechanisme
- Fibrose en myofibroblasten
- Genetische invloeden
- Hormonale factoren
- Oorzaken en risicofactoren van de ziekte van Dupuytren
- Risicofactoren
- Leeftijd
- Familiegeschiedenis
- Roken en alcoholgebruik
- Risicogroepen
- Mannen boven de 50
- Mensen met een familiegeschiedenis
- Mensen met diabetes of leveraandoeningen
- Symptomen: Knobbels en strengen in het weefsel onder de huid van de handpalm
- Alarmsymptomen
- Vorming van knobbels in de handpalm
- Vingerbeperkingen
- Vorming van "knobbels" aan de vingers
- Diagnose en onderzoeken
- Behandelingsopties: Enzym, naald of bestraling
- Prognose bij een pijnloze handafwijking
- Langzame progressie
- Behandelbaarheid
- Complicaties van de handmisvorming
- Preventie en nazorg
- Vermijden van risicofactoren
- Vroegtijdige interventie
- Praktische tips voor het omgaan met contractuur van Dupuytren
- Volg medisch advies en laat je handen regelmatig controleren
- Oefeningen om de flexibiliteit van je handen te verbeteren
- Pas je dagelijkse activiteiten aan om belasting van je handen te voorkomen
- Zorg voor een comfortabele en ergonomische werkplek
- Overweeg chirurgische ingrepen of injecties indien nodig
- Zorg voor een gezond voedingspatroon om je algehele gezondheid te ondersteunen
- Gebruik hulpmiddelen om pijn en ongemak te verminderen
- Wees geduldig en geef jezelf de tijd om te herstellen
- Overweeg alternatieve behandelingen zoals radiotherapie
- Zorg voor voldoende ontspanning en stressbeheer
- Misvattingen rond contractuur van Dupuytren
- Contractuur van Dupuytren komt alleen voor bij ouderen
- De aandoening veroorzaakt altijd pijn
- Contractuur van Dupuytren is altijd het gevolg van overbelasting van de hand
- Een operatie is altijd nodig om de symptomen te verlichten
- Dupuytren’s contractuur is altijd zichtbaar aan de buitenkant
- Iedereen met Dupuytren’s contractuur ontwikkelt ernstige vervorming van de vingers
- Contractuur van Dupuytren is altijd moeilijk te behandelen
Synoniemen van de contractuur van Dupuytren
De contractuur van Dupuytren staat ook bekend onder de volgende synoniemen:- Fibromatosis facialis palmaris
- Fibrosis palmaris
- Flexiecontractuur – Dupuytren
- Koetsiersziekte
- Palmaire fasciale fibromatose – Dupuytren
- Percutane naald fasciotomie – Dupuytren
- Vikingziekte
- Ziekte van Dupuytren
Epidemiologie
De epidemiologie van de contractuur van Dupuytren betreft de prevalentie, incidentie en geografische spreiding van deze aandoening. Contractuur van Dupuytren is een progressieve fibrotische aandoening die vaak de handpalmen en vingers aantast. Deze aandoening komt relatief vaak voor in bepaalde bevolkingsgroepen en gebieden, met duidelijke verschillen in prevalentie tussen etnische groepen en geslachten.Prevalentie en incidentie
De prevalentie van Dupuytren’s contractuur varieert sterk afhankelijk van de populatie. In westerse landen wordt de aandoening geschat op 3-6% van de bevolking, maar deze percentages kunnen oplopen tot 30% bij mannen boven de 60 jaar. De incidentie neemt toe met de leeftijd en is significant hoger bij mensen van Noord-Europese afkomst, vooral in de Scandinavische en Noordwest-Europese regio’s.Geografische spreiding
Er zijn geografische verschillen in de prevalentie van Dupuytren’s contractuur, met de hoogste prevalentie in Noord-Europa, met name in landen als Denemarken en Zweden. In contrast, de prevalentie is relatief laag in Afrikaanse en Aziatische bevolkingsgroepen, wat suggereert dat genetische factoren een belangrijke rol spelen in de ontwikkeling van de aandoening.Geslachtsverschillen
De aandoening komt vaker voor bij mannen dan bij vrouwen. Het is met name prominent bij mannen boven de 50 jaar, waarbij de ernst en snelheid van de progressie ook groter lijken te zijn.Mechanisme
Het mechanisme van de contractuur van Dupuytren wordt gekarakteriseerd door de progressieve verkleving en verkramping van de bindweefsels in de handpalmen. Deze aandoening wordt gekenmerkt door de vorming van abnormaal bindweefsel, wat leidt tot de verdikking en samentrekking van de fascia, die uiteindelijk resulteert in de typische vingerdeformatie.Fibrose en myofibroblasten
Bij Dupuytren’s contractuur speelt fibrose een cruciale rol. De myofibroblasten, cellen die normaal betrokken zijn bij het genezingsproces van wonden, worden overactief in de aangedane gebieden. Dit leidt tot een overproductie van collagene vezels die zich opstapelen in de palm en vingerfascia, waardoor de uiteindelijke verkramping en contractie ontstaan.Genetische invloeden
Genetica speelt een belangrijke rol bij de ontwikkeling van Dupuytren’s contractuur. Er zijn aanwijzingen dat bepaalde genen betrokken zijn bij de productie van bindweefsel en de controle van celgroei. Familiegeschiedenis is een belangrijke risicofactor, wat suggereert dat er een erfelijke component is.Hormonale factoren
Hormonale invloeden, vooral mannelijke geslachtshormonen zoals testosteron, worden ook in verband gebracht met de ontwikkeling van Dupuytren’s contractuur. Er is een hogere incidentie bij mannen, wat de invloed van hormonen op het mechanisme van de aandoening ondersteunt.Oorzaken en risicofactoren van de ziekte van Dupuytren
De exacte oorzaak van de ziekte van Dupuytren is onbekend. Er is geen bewijs dat trauma of bepaalde beroepsuitoefeningen een risicofactor zijn voor deze aandoening. De ziekte van Dupuytren komt echter vaker voor bij mensen met een familiegeschiedenis van de aandoening. Andere risicofactoren zijn alcoholmisbruik, diabetes mellitus (suikerziekte) (handproblemen bij diabetici komen vaker voor), epilepsie, een verhoogd cholesterolgehalte, en roken. De aandoening komt vaker voor na de leeftijd van veertig jaar en heeft een hogere prevalentie bij mannen. Bovendien komt de ziekte vaker voor bij mensen van Noord-Europese afkomst. Er is een associatie met de ziekte van Peyronie, een pijnlijke inflammatoire aandoening van de penis die leidt tot een abnormale kromming bij een erectie.Risicofactoren
Er zijn verschillende risicofactoren die de kans op het ontwikkelen van de contractuur van Dupuytren verhogen. Deze factoren kunnen genetisch, omgevingsgerelateerd of gerelateerd zijn aan andere medische aandoeningen.Leeftijd
Dupuytren’s contractuur komt vaker voor bij ouderen, vooral bij mannen boven de 50 jaar. De aandoening ontwikkelt zich langzaam en wordt vaak pas zichtbaar in de latere stadia van het leven.Familiegeschiedenis
Een familiegeschiedenis van Dupuytren’s contractuur is een belangrijke risicofactor. Het lijkt een erfelijke component te hebben, wat betekent dat mensen met naaste familieleden die de aandoening hebben, een verhoogd risico lopen.Roken en alcoholgebruik
Er is een duidelijk verband tussen roken, alcoholgebruik en de ontwikkeling van Dupuytren’s contractuur. Deze factoren dragen bij aan de verhoogde productie van bindweefsel en kunnen de progressie van de ziekte versnellen.Risicogroepen
De contractuur van Dupuytren treft bepaalde risicogroepen meer dan anderen. Dit kan te maken hebben met genetische predisposities, leefstijlfactoren of andere onderliggende medische aandoeningen.Mannen boven de 50
De aandoening komt veel vaker voor bij mannen, vooral die boven de 50 jaar. Dit verhoogde risico bij mannen kan deels te maken hebben met de invloed van testosteron op de ontwikkeling van bindweefsel in de handen.Mensen met een familiegeschiedenis
Individuen met een familiegeschiedenis van Dupuytren’s contractuur hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van de aandoening zelf. De erfelijkheid van de ziekte suggereert een genetische basis.Mensen met diabetes of leveraandoeningen
Personen met diabetes mellitus of leveraandoeningen (zoals cirrose) vertonen een verhoogde prevalentie van Dupuytren’s contractuur. Het lijkt een verband te bestaan tussen deze aandoeningen en de ontwikkeling van bindweefselveranderingen die kenmerkend zijn voor Dupuytren.Symptomen: Knobbels en strengen in het weefsel onder de huid van de handpalm
De Dupuytren-contractuur kan één of beide handen treffen. Wanneer beide handen zijn aangedaan, is meestal één hand ernstiger aangetast dan de andere. De ringvinger is vaak het eerst aangedaan, gevolgd door de pink, de middenvinger, de wijsvinger en de duim. Onder de huid op de handpalm ontwikkelt de patiënt een kleine knobbel. Na verloop van tijd verdikt deze knobbel en kan de huid op de handpalm rimpelig of ingedeukt raken. In latere stadia ontstaan er onderhuidse bindweefselstrengen die zich naar de vingers uitstrekken. Deze strengen trekken de vingers naar de handpalm, wat resulteert in stijve vingers of handen.De meeste patiënten ervaren geen pijn, hoewel sommige mensen last kunnen hebben van ontstoken pezen of gewrichten, wat pijnlijk kan zijn. Andere symptomen kunnen jeuk, een drukkend of brandend gevoel zijn. Het strekken of bewegen van de vingers wordt steeds moeilijker en kan uiteindelijk onmogelijk worden, wat dagelijkse handelingen zoals het in de zakken steken van je handen, het aantrekken van handschoenen of het schudden van handen bemoeilijkt.
Alarmsymptomen
De vroege symptomen van Dupuytren’s contractuur zijn vaak subtiel, maar na verloop van tijd kunnen ze ernstiger worden en leiden tot de karakteristieke contractie van de vingers. Het is belangrijk om op deze alarmsymptomen te letten om tijdig behandeling te kunnen starten.Vorming van knobbels in de handpalm
Een van de eerste tekenen van Dupuytren’s contractuur is de vorming van harde knobbels of knobbels in de handpalm. Deze zijn meestal pijnloos, maar kunnen na verloop van tijd groter worden.Vingerbeperkingen
Na verloop van tijd kunnen de knobbels in de handpalm de pezen en fascia in de vingers aantasten, wat leidt tot beperking van de beweeglijkheid van de vingers. Dit kan beginnen met lichte stijfheid en later progressieve contractie.Vorming van "knobbels" aan de vingers
Naast de handpalm kunnen er ook knobbels of verhardingen aan de basis van de vingers ontstaan. Dit kan leiden tot een kromming van de vinger, waarbij deze naar de handpalm toe buigt.Diagnose en onderzoeken
De diagnose van de Dupuytren-contractuur wordt meestal gesteld door een lichamelijk onderzoek door de arts. De arts onderzoekt beide handen, let op de huid en zoekt naar knobbeltjes of weefselstrengen. Hij controleert ook of de patiënt de hand plat op een tafel kan leggen. De diagnose is vaak gebaseerd op de symptomen die de patiënt meldt, en aanvullende onderzoeken zijn doorgaans niet nodig.Behandelingsopties: Enzym, naald of bestraling
Afhankelijk van de ernst van de aandoening kan de arts verschillende behandelingen aanbevelen. Bij milde gevallen kunnen fysiotherapie, warm waterbaden, spalken of andere orthopedische hulpmiddelen worden voorgeschreven. Soms worden corticosteroïden geïnjecteerd om ontsteking en pijn te verminderen en de verdikking van het weefsel te stoppen. Bij sommige patiënten kan het weefsel volledig genezen. Er zijn echter ook andere behandelingsopties beschikbaar.Behandeling met enzym
Een mogelijke behandeling is de injectie van collagenase, een enzym dat het verdikte weefsel afbreekt. Deze behandeling kan even effectief zijn als chirurgie en is minimaal invasief.
Chirurgische behandeling
Wanneer de symptomen ernstig zijn en de vingers niet meer kunnen worden gestrekt, kan chirurgie nodig zijn. Bij de operatie wordt het aangetaste weefsel verwijderd. Na de ingreep is fysiotherapie vaak noodzakelijk om de normale hand- en vingerbewegingen te herstellen.
Behandeling met naald
Een andere optie is aponeurotomie, waarbij de arts een kleine naald inbrengt in het peesblad om de verdikte weefselstrengen open te snijden. Deze techniek vereist geen grote insnijdingen, kan meerdere vingers tegelijk behandelen en resulteert meestal in een snel herstel met minimale fysiotherapie. Het grootste nadeel is het risico op zenuw- of peesschade, en niet alle locaties zijn geschikt voor deze techniek. Meestal is de pijn na deze behandeling minimaal.
Behandeling met bestraling
Radiotherapie kan nuttig zijn voor patiënten met milde symptomen en nog niet sterk verdikt weefsel. De bestraling vertraagt of stopt de verdikking van het weefsel en is meestal slechts éénmalig nodig.