Contractuur van Dupuytren: Pijnloze handmisvorming

Een Dupuytren-contractuur is een handmisvorming die meestal geleidelijk ontstaat en een laagje weefsel onder de huid van de handpalm aantast. Dit weefsel, het zogenaamde peesblad (fascie), verdikt en trekt zich blijvend samen. Deze aandoening leidt vaak tot een veelal pijnloze buigstand van de vingers, waardoor het strekken of bewegen van de vingers moeilijk tot onmogelijk kan worden. Er zijn diverse behandelingsopties beschikbaar voor deze handaandoening. De aandoening is vernoemd naar de Franse chirurg Guillaume Dupuytren, die in 1831 de aandoening beschreef.

• Synoniemen van de contractuur van Dupuytren
• Oorzaken en risicofactoren van de ziekte van Dupuytren
• Symptomen: Knobbels en strengen in het weefsel onder de huid van de handpalm
• Diagnose en onderzoeken
• Behandelingsopties: Enzym, naald of bestraling
• Prognose bij een pijnloze handafwijking
• Complicaties van de handmisvorming
• Preventie en nazorg

Synoniemen van de contractuur van Dupuytren

De contractuur van Dupuytren staat ook bekend onder de volgende synoniemen:

• Fibromatosis facialis palmaris
• Fibrosis palmaris
• Flexiecontractuur – Dupuytren
• Koetsiersziekte
• Palmaire fasciale fibromatose – Dupuytren
• Percutane naald fasciotomie – Dupuytren
• Vikingziekte
• Ziekte van Dupuytren

Oorzaken en risicofactoren van de ziekte van Dupuytren

De exacte oorzaak van de ziekte van Dupuytren is onbekend. Er is geen bewijs dat trauma of bepaalde beroepsuitoefeningen een risicofactor zijn voor deze aandoening. De ziekte van Dupuytren komt echter vaker voor bij mensen met een familiegeschiedenis van de aandoening. Andere risicofactoren zijn alcoholmisbruik, diabetes mellitus (suikerziekte) (handproblemen bij diabetici komen vaker voor), epilepsie, een verhoogd cholesterolgehalte, en roken. De aandoening komt vaker voor na de leeftijd van veertig jaar en heeft een hogere prevalentie bij mannen. Bovendien komt de ziekte vaker voor bij mensen van Noord-Europese afkomst. Er is een associatie met de ziekte van Peyronie, een pijnlijke inflammatoire aandoening van de penis die leidt tot een abnormale kromming bij een erectie.

Symptomen: Knobbels en strengen in het weefsel onder de huid van de handpalm

De Dupuytren-contractuur kan één of beide handen treffen. Wanneer beide handen zijn aangedaan, is meestal één hand ernstiger aangetast dan de andere. De ringvinger is vaak het eerst aangedaan, gevolgd door de pink, de middenvinger, de wijsvinger en de duim. Onder de huid op de handpalm ontwikkelt de patiënt een kleine knobbel. Na verloop van tijd verdikt deze knobbel en kan de huid op de handpalm rimpelig of ingedeukt raken. In latere stadia ontstaan er onderhuidse bindweefselstrengen die zich naar de vingers uitstrekken. Deze strengen trekken de vingers naar de handpalm, wat resulteert in stijve vingers of handen.

De meeste patiënten ervaren geen pijn, hoewel sommige mensen last kunnen hebben van ontstoken pezen of gewrichten, wat pijnlijk kan zijn. Andere symptomen kunnen jeuk, een drukkend of brandend gevoel zijn. Het strekken of bewegen van de vingers wordt steeds moeilijker en kan uiteindelijk onmogelijk worden, wat dagelijkse handelingen zoals het in de zakken steken van je handen, het aantrekken van handschoenen of het schudden van handen bemoeilijkt.

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van de Dupuytren-contractuur wordt meestal gesteld door een lichamelijk onderzoek door de arts. De arts onderzoekt beide handen, let op de huid en zoekt naar knobbeltjes of weefselstrengen. Hij controleert ook of de patiënt de hand plat op een tafel kan leggen. De diagnose is vaak gebaseerd op de symptomen die de patiënt meldt, en aanvullende onderzoeken zijn doorgaans niet nodig.

Behandelingsopties: Enzym, naald of bestraling

Afhankelijk van de ernst van de aandoening kan de arts verschillende behandelingen aanbevelen. Bij milde gevallen kunnen fysiotherapie, warm waterbaden, spalken of andere orthopedische hulpmiddelen worden voorgeschreven. Soms worden corticosteroïden geïnjecteerd om ontsteking en pijn te verminderen en de verdikking van het weefsel te stoppen. Bij sommige patiënten kan het weefsel volledig genezen. Er zijn echter ook andere behandelingsopties beschikbaar.

Behandeling met enzym

Een mogelijke behandeling is de injectie van collagenase, een enzym dat het verdikte weefsel afbreekt. Deze behandeling kan even effectief zijn als chirurgie en is minimaal invasief.

Chirurgische behandeling

Wanneer de symptomen ernstig zijn en de vingers niet meer kunnen worden gestrekt, kan chirurgie nodig zijn. Bij de operatie wordt het aangetaste weefsel verwijderd. Na de ingreep is fysiotherapie vaak noodzakelijk om de normale hand- en vingerbewegingen te herstellen.

Behandeling met naald

Een andere optie is aponeurotomie, waarbij de arts een kleine naald inbrengt in het peesblad om de verdikte weefselstrengen open te snijden. Deze techniek vereist geen grote insnijdingen, kan meerdere vingers tegelijk behandelen en resulteert meestal in een snel herstel met minimale fysiotherapie. Het grootste nadeel is het risico op zenuw- of peesschade, en niet alle locaties zijn geschikt voor deze techniek. Meestal is de pijn na deze behandeling minimaal.

Behandeling met bestraling

Radiotherapie kan nuttig zijn voor patiënten met milde symptomen en nog niet sterk verdikt weefsel. De bestraling vertraagt of stopt de verdikking van het weefsel en is meestal slechts éénmalig nodig.

Prognose bij een pijnloze handafwijking

De voortgang van de aandoening is onvoorspelbaar. Na een chirurgische ingreep zijn de vooruitzichten over het algemeen goed, en patiënten herstellen vaak de normale vingerbewegingen. De ziekte kan echter binnen tien jaar na de operatie terugkeren bij ongeveer de helft van de patiënten.

Complicaties van de handmisvorming

Mogelijke complicaties van de Dupuytren-contractuur zijn misvormingen en functieverlies van de hand. Tijdens een operatie of aponeurotomie kan schade aan bloedvaten en zenuwen optreden. In sommige gevallen kunnen littekens of infecties optreden als gevolg van de ingreep.

Preventie en nazorg

Hoewel er geen bewezen manier is om de ziekte van Dupuytren te voorkomen, kunnen vroege detectie en behandeling de voortgang van de aandoening vaak vertragen. Regelmatige controle bij een specialist en tijdige interventie kunnen helpen om de symptomen te beheersen en de impact op de dagelijkse levenskwaliteit te minimaliseren.

Lees verder

• Handpijn: Oorzaken van en symptomen bij een pijnlijke hand
• Gezwollen handen: Oorzaken van zwelling van hand of handen
• Stijve vingers/handen: Oorzaken van stramme vinger/hand