Stijve vingers/handen: Oorzaken van stramme vinger/hand

Diverse oorzaken zijn bekend voor stijve handen. Dit ongemakkelijk symptoom resulteert mogelijk uit een onderliggend probleem in de gewrichten, de spieren en pezen van de handen, de zenuwen van de hand of een ontsteking. Enkele bekende oorzaken van strakke vingers of handen zijn bijvoorbeeld jicht, breuken en artritis. Naast een beperkt bewegingsbereik en een verminderde handfunctie, treden mogelijk ook andere symptomen op zoals bijvoorbeeld pijn, zwelling en/of jeuk aan de vinger(s) of (delen van de) hand(en). De meeste oorzaken van een hand of vinger die stram aanvoelt, zijn goed te behandelen met zelfzorgmaatregelen, medicatie/injecties, fysiotherapie of soms een operatie. Hierdoor treedt een herstel van de handfunctie op en verbetert uiteindelijk ook de kwaliteit van leven.

• Artritis: Gewrichtsontsteking en stramheid van hand of vinger
• Contractuur van Dupuytren en buiging van vingers in handpalm
• Trigger finger en stramme vingers
• Verwondingen en hand of vinger die stijf aanvoelt
• Andere oorzaken van stijve handen
• Geassocieerde symptomen
• Diagnose en onderzoeken van handen of vingers die verstijfd zijn
• Behandeling van stijfheid van handen

Artritis: Gewrichtsontsteking en stramheid van hand of vinger

Artritis is een belangrijke oorzaak van een stramme hand of vinger. Artritis duidt op het verlies van kraakbeen dat het uiteinde van de botten bedekt. Vooral reumatoïde artritis (ontsteking van gewrichten en organen) en artritische psoriasis leiden tot stramme handen of vingers. Diverse oorzaken leiden mogelijk tot artritis, zoals genetica, slijtage en verwondingen, zoals een botbreuk. Een gewrichtsontsteking gaat vaak gepaard met pijn in de gewrichten en gezwollen gewrichten. Osteofyten (benige botuitsteeksels rond gewrichten) doen de gewrichten verwijden, waardoor misvormde vingers ontstaan. De behandeling van artritis is gebaseerd op de locatie. NSAID's (niet-steroïde ontstekingsremmende medicijnen) zoals ibuprofen, aspirine en naproxen zijn nuttig in vroege stadia. Naarmate de artritis vordert, worden deze medicijnen meestal minder effectief. Steroïde injecties zijn sterkere ontstekingsremmende medicijnen die de arts in gewrichten injecteert om verlichting te bieden bij de symptomen van artritis. Afhankelijk van de locatie van de artritis zijn ook spalken of braces bruikbaar. Wanneer een activiteitswijziging, NSAID's, steroïde-injecties en spalken niet helpen, is chirurgie een andere behandelingsoptie voor artritis.

Contractuur van Dupuytren en buiging van vingers in handpalm

De handpalm bevat veel belangrijke structuren waarmee de hand normaal kan functioneren. Bij de contractuur van Dupuytren ontstaat een contractuur of buiging van de vingers in de handpalm. De contractuur van Dupuytren is een genetische aandoening die meestal voorkomt bij mensen van Noord-Europese afkomst, maar die iedereen kan treffen. De pijnloze handmisvorming treft één of meerdere delen van de hand en vingers. De behandeling is gericht op het rechttrekken van de vingers en het herstellen van de functie. Dit is mogelijk door middel van een operatie, en speciale injecties.

Trigger finger en stramme vingers

Een trigger finger (stenoserende tenosynovitis) is een veel voorkomende aandoening die mogelijk een stijve vinger veroorzaakt. In een normale vinger is er een 'tunnel' bestaande uit een systeem van katrollen door de vinger, waar de pees doorheen glijdt. Als er een zwelling is, door een aantal oorzaken, blijft de pees bij de opening van de tunnel hangen. Dit is bijvoorbeeld vergelijkbaar met een draad die typisch gemakkelijk door het oog van een naald heen en weer kan worden getrokken, maar wanneer er een knoop op de draad zit, raakt deze vast aan het oog van de naald. Wanneer deze knoop/zwelling groot genoeg is, raakt pees daadwerkelijk verstrikt in de tunnel. Hierdoor ontstaat een trigger finger, een vastzittende positie van een gebogen vinger. Vingerpijn en een stijve vinger komen voor bij deze vingeraandoening. De behandeling bestaat uit steroïde/cortison-injecties. Er is een slagingspercentage tot 75% na een enkele injectie. Het spalken van de vinger in strekstand is ook een behandelingsoptie, maar deze spalken zijn vaak moeilijk te verdragen en zijn mogelijk omslachtig en ongemakkelijk om te dragen. Een laatste optie bestaat uit een chirurgische ingreep, wat meestal een permanente oplossing voor dit probleem is.

Verwondingen en hand of vinger die stijf aanvoelt

Andere belangrijke oorzaken van vingerstijfheid en bewegingsverlies zijn oude peesblessures, kneuzingen, verstuikingen en fracturen die niet goed zijn genezen. Een orthopedische handspecialist geeft informatie inzake de specifieke diagnose- en behandelingsopties.

Andere oorzaken van stijve handen

De stijfheid van de hand of handen treedt op wanneer er problemen zijn in en rond de gewrichtsstructuren, inclusief de ligamenten en spieren. Sommige bekende oorzaken van stramme handen zijn:

• artrose (handartrose: reumatische aandoening van het gewrichtskraakbeen)
• diabetische stijve hand-syndroom (complicatie van diabetes mellitus = suikerziekte)
• een beroerte / een neurologisch letsel
• een dislocatie (ontwrichting: gewricht uit de kom)
• fibromyalgie (chronische aandoening met pijn en vermoeidheid)
• jicht in de vingers (meestal zijn de symptomen van jicht duidelijk aan de grote teen)

Geassocieerde symptomen

Soms is één hand stijf maar sommige oorzaken leiden tot de stijfheid van beide handen. Verder is de stramheid aanwezig in de vinger(s) of een (deel van een) hand. De handfunctie is belemmerd wanneer de handen verstijfd zijn want in de hand of vinger(s) ontstaat een beperkt bewegingsbereik. Meestal starten deze klachten geleidelijk in plaats van abrupt te beginnen. Ook ervaren sommige patiënten meer stramheid in de ochtend (ochtendstijfheid).

Andere tekenen gaan mogelijk gepaard met de stramme handen, zoals:

• een droge huid
• een huidverkleuring zoals blauwe plekken, roodheid van de huid
• een jeukende huid
• een schilferende huid
• een zwelling van de vinger(s) of een zwelling van de hand(en)
• gevoelloosheid / een doof gevoel van de vinger(s) of hand(en)
• jeukende vinger(s) of jeukende hand(en)
• tintelende vinger(s) of hand(en) (paresthesieën)
• vingerpijn, handpalmpijn of handpijn
• warme vinger(s) of hand(en)
• zwakte in de vinger(s) of hand(en)

Mogelijk zijn ook andere lichaamsdelen getroffen, zoals de voeten, de tenen, de ellebogen, de enkels, de knieën, de polsen, de nagels, …

Tot slot komen afhankelijk van de oorzaak andere mogelijke klachten tot uiting bij een strakke vinger of hand, zoals koorts, misselijkheid, braken, vermoeidheid, gewrichtspijn, …

Diagnose en onderzoeken van handen of vingers die verstijfd zijn

Vraaggesprek

De arts doorloopt de medische geschiedenis want hij wil op de hoogte zijn van andere aandoeningen eventuele eerdere behandelingen of andere verwondingen aan de hand. Verder stelt hij de patiënt allerlei vragen inzake de start van de stijfheid en hoe de stramheid gevorderd is. Daarnaast wenst de arts te weten of de stijfheid effect heeft op de handfunctie en welke activiteiten de patiënt niet meer (goed) kan uitvoeren door de problemen.

Lichamelijk onderzoek

De arts voert een grondig onderzoek van de hand uit om het bewegingsbereik te controleren, de zwelling en gevoeligheid te beoordelen en de spieren en pezen te onderzoeken.

Diagnostisch onderzoek

De arts neemt röntgenfoto’s van de hand om artritis en andere vervormingen van de botten en gewrichten op te sporen. Af en toe zet hij bijkomende beeldvormende onderzoeken in, zoals een MRI-scan of een CT-scan.

Behandeling van stijfheid van handen

De arts kijkt naar de oorzaak van de stram aanvoelende vinger(s) of hand(en). Hij baseert zijn behandeling namelijk op het onderliggend probleem. Hij wil namelijk eerst het onderliggend probleem aanpakken of onder controle krijgen om zo de vinger- of handstijfheid te verlichten. Diverse spalken en braces zijn bruikbaar voor het uitrekken van de strakke gewrichten zodat er uiteindelijk meer bewegingsbereik ontstaat in de vinger(s) of hand(en). Verder krijgen sommige patiënten een doorverwijzing naar een fysiotherapeut. Het beoefenen van yoga verlicht de strakheid van de vinger(s) of hand(en) mogelijk ook. Daarnaast verlichten sommige medicijnen en injecties de ontsteking en pijn. Af en toe helpen medicamenteuze en andere medische behandelingen niet, en is chirurgie aanbevolen.

Lees verder

• Handartrose: Gewrichtsaandoening met pijn en stijfheid
• Handkrampen: Oorzaken en behandeling van krampen in hand
• Handpijn: Oorzaken van en symptomen bij een pijnlijke hand
• Handpalmpijn: Oorzaken van pijn in handpalm of handpalmen
• Pijn in vinger (vingerpijn): Oorzaken van pijnlijke vingers