Gezwollen handen: Oorzaken van zwelling van hand of handen
De handen zijn essentieel om dagelijkse activiteiten uit te kunnen voeren. Sommige patiënten merken een zwelling van (een deel van) één hand of van beide handen. Gezwollen handen maken het voor de patiënt lastiger om bijvoorbeeld voorwerpen vast te houden of dagelijkse taken te vervullen. Bepaalde oorzaken van een handzwelling zijn tijdelijk en mild van aard en vormen vaak geen reden van bezorgdheid. Diverse huishoudmiddeltjes verlichten de zwelling en de eventueel bijhorende klachten. Sommige aandoeningen of blessures veroorzaken echter ernstige schade aan de handstructuren, en dan is een medische behandeling vereist.
Aandoeningen en zwelling van hand of handen
Gezwollen
handen resulteren mogelijk uit een aandoening.
Allergie
Soms reageert het lichaam overmatig op een bepaalde stof, zoals een
insectensteek, medicatie (
medicatie-allergie) of voedsel (
voedselallergie), wat dan resulteert in een zwelling van de hand en
netelroos, samen met andere symptomen.
Allergische reacties zijn soms levensbedreigend (
anafylaxie), waarbij de ademhaling en bloedcirculatie in het gedrang komen.
Angio-oedeem
Angio-oedeem is een aandoening waarbij een patiënt volgende symptomen heeft:
De aandoening is vaak gerelateerd aan een allergische reactie op voedsel, medicijnen of insectenbeten. Dankzij een medicamenteuze behandeling met C1 esterase remmer concentraten en vers bevroren plasma verdwijnt deze aandoening meestal binnen een paar dagen.
Artritis
Veel soorten
artritis (gewrichtsontsteking) veroorzaken mogelijk opgezette handen en gezwollen
vingers. Als de zwelling en gewrichtsontsteking progressief zijn, wordt het voor de patiënt steeds lastiger om de handen te gebruiken. Diverse
artritishulpmiddelen zijn nuttig. Verder zet de arts
pijnstillers, verdovende middelen en niet-steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen (
NSAID’s) in.
Cervicale spondylose
Cervicale spondylose is een aandoening die vooral ouderen treft. De gewrichten in het nekgebied (cervicale wervelkolom) zijn getroffen, wat leidt tot
vingerpijn en een zwelling van de handen.
Psoriatrische artritis
Psoriasis is een chronische huidziekte waarbij jeukende of pijnlijke vlekken op de
droge huid verschijnen. Daarnaast komen op de dikke,
rode huid ook zilverachtige schilfers voor. Sommige patiënten met psoriasis krijgen te maken met een vorm van artritis (ontsteking en zwelling van de gewrichten), met name
psoriatrische artritis.
Schouderpijn,
lage rugpijn, gewrichtspijn, pijn in de bovenrug en
heuppijn zijn bekende symptomen van de aandoening. Medicatie, spierversterkende oefeningen, orthopedische hulpmiddelen, warmte en koude toepassen en een gezonde levensstijl zijn mogelijke behandelingsvormen.

Vermoeidheid is één van de symptomen van reumatoïde artritis /
Bron: Geralt, Pixabay Reumatoïde artritis
Reumatoïde artritis is een vorm van artritis waarbij
gewrichtspijn, een
gewrichtszwelling,
gewrichtsstijfheid, functieverlies in de gewrichten,
vermoeidheid, neerslachtigheid,
spierpijn en
slaperigheid overdag tot stand komen. Elk gewricht is mogelijk aangetast, maar de pols en vingers zijn het vaakst getroffen. Patiënten met de chronische
auto-immuunziekte moeten levenslang op controle blijven gaan bij de arts.
Cellulitis
Gezichtscellulitis is een
huidinfectie die meestal ontstaan is uit andere delen van het
gezicht, zoals de mond of de sinussen. Bekende symptomen zijn
gezichtspijn, roodheid, warmte, zwelling van het getroffen gebied. Ook
koorts en
rillingen komen tot stand. Een
antibioticabehandeling is vereist.
De Quervain tenosynovitis
De Quervain tenosynovitis is een pijnlijke aandoening waarbij de pezen aan de duimzijde van de pols getroffen zijn. De patiënt voelt pijn bij het draaien van de pols, het vastnemen van iets of het maken van een vuist. Een handzwelling,
duimpijn, zwakte in één hand en gevoelloosheid in één hand zijn enkele andere symptomen. De behandeling bestaat uit het toepassen van warmte of koude, het dragen van een spalk, steroïde injecties, fysiotherapie en soms ook chirurgie. Dankzij een goede behandeling geneest de patiënt binnen de vier tot zes weken.
Contactdermatitis (allergisch eczeem) is een aandoening waarbij de huid na direct contact met een stof rood, pijnlijk of ontstoken raakt. Deze aandoening treft meestal de huid van de handen. De klachten van
irriterende contactdermatitis (
huidontsteking door blootstelling aan stoffen) ontstaan na herhaalde en langdurige blootstelling aan stoffen zoals water, detergenten (zepen, bleekmiddelen), oplosmiddelen (zoals benzine), zuren, poeders, stof en aarde. De symptomen ontstaan meestal binnen 48 uur na contact met de stof. De patiënt heeft een jeukende
huiduitslag of een
pijnlijke uitslag met een goed gedefinieerde rand en een rode of roze en
ruwe huid.
Letsel
Beet
Een beet van een mens of een kat leidt tot ernstig letsel aan de pezen, gewrichten en botten van de hand. Ook een infectie is dan vaak aanwezig hetgeen leidt tot
handpijn en een zwelling.
Breuk
Een gebroken bot (
breuk) in de hand of een gebroken pols komt snel tot stand door te vallen op een uitgestrekte hand. Dit veroorzaakt een gezwollen hand.
Gekneusde hand
Een
kneuzing treedt op wanneer kleine bloedvaten breken en de inhoud hiervan lekt in het weefsel onder de huid. Handpijn, een gezwollen hand en
blauwe plekken komen voor. De patiënt herstelt meestal binnen één à twee weken.
Lupus
Lupus is een ziekte waarbij het immuunsysteem per ongeluk gezonde cellen en weefsels aanvalt. Hierdoor ontstaat schade aan de gewrichten, de huid, de bloedvaten en de organen. Lupus is een chronische aandoening, maar de symptomen zijn wel onder controle te krijgen met medicatie. Bekende symptomen zijn vermoeidheid, misselijkheid, angst, een depressieve stemming en gewrichtspijn, maar ook opgezette handen komen mogelijk tot uiting.
Lymfoedeem
Bij
lymfoedeem ontstaat een verstopping in de afvoer van het lymfevocht, hetgeen resulteert in een zwelling in de hand en de arm. Deze aandoening verschijnt bij de geboorte als gevolg van afwijkingen in de lymfedrainage (
aangeboren aandoening) of anders als complicatie van een operatie.
Massa’s
Soms is slechts een klein gedeelte in de hand gezwollen door de aanwezigheid van een gezwel of tumor. Deze zwelling aan de hand, die meestal goedaardig is, ontstaat uit elk van de weefseltypen die in de hand aanwezig zijn, zoals botten of pezen.
Nierproblemen
Gezwollen benen, gezwollen
voeten en enkels en gezwollen handen zijn mogelijk te wijten aan waterretentie (vasthouden van vocht). De
nieren verwijderen overtollig vocht en giftige stoffen zodat het lichaam gereinigd wordt. Een zwelling in de handen is mogelijk een teken van slecht werkende nieren. Wanneer naast de handzwelling ook vermoeidheid,
kortademigheid (na een minimale inspanning) en
concentratieproblemen ontstaan, is het verstandig om een arts te raadplegen voor een correcte diagnose en snelle behandeling omdat dan mogelijk sprake is van
nierproblemen.
Premenstrueel syndroom
Het
premenstrueel syndroom start ongeveer één week voordat de menstruatie verschijnt en komt vrijwel elke cyclus terug. Een vrouw kampt met diverse mogelijke klachten zoals
prikkelbaarheid,
angst, slapeloosheid, vermoeidheid,
pijnlijke borsten een zwelling, vooral in de handen, de voeten of de
benen. Deze zwelling is het gevolg van waterretentie. Om deze zwelling te voorkomen, is het vooral van belang om een overmatige zoutinname te vermijden gedurende deze tijd, hoewel het nog steeds mogelijk is dat een vrouw met gezwollen handen te maken krijgt.
Sclerodermie
Eén van de eerste symptomen van de bindweefselaandoening
sclerodermie is een opgezette hand. De patiënt merkt mogelijk ook kleurveranderingen in de handen wanneer hij blootgesteld wordt aan koude. Ontstekingsremmers en fysiotherapie zijn vaak gebruikte behandelingen voor sclerodermie.
Sikkelcelziekte
Een zwelling van de vingers en handen is een veelvoorkomend symptoom van
sikkelcelziekte bij jonge kinderen.
Vochtophoping (oedeem)
Een generaliseerbare zwelling door het hele lichaam (
anasarca) is vooral merkbaar in de handen. Een vochtophoping of
oedeem ontstaat tijdens de zwangerschap of als gevolg van een nierziekte of
leveraandoening.
Ziekte van Dupuytren
De ziekte van Dupuytren (
contractuur van Dupuytren) is een aandoening die geleidelijk aan het bindweefsel (fascia) onder de huid van de handpalm doet verdikken en littekenvorming van het bindweefsel veroorzaakt. De aandoening veroorzaakt geen pijn, maar het bewegingsbereik is wel aangetast. Volgende symptomen komen voor: stijfheid van het vingergewricht, een handbultje, een verdikte huid op de vinger, gezwollen handen en letsels op de hand. Het verdikte weefsel dwingt meerdere vingers (meestal de ringvinger en de pinkvingers) in de richting van de palm. Deze aandoening is chronisch en verergert waardoor na verloop van tijd een behandeling nodig is. Fysiotherapie, medicatie, chirurgie en andere medische procedures behandelen de pijnloze handmisvorming.
Ziekte van Kawasaki
Bij de
ziekte van Kawasaki ontstaat een zwelling van de hand, hoge koorts,
gezwollen lymfeklieren en een
rode tong als gevolg van een ontsteking van de bloedvaten in de slagaders. Deze aandoening presenteert zich voornamelijk bij kinderen. Een intraveneuze (via een ader) behandeling met medicatie is nodig bij de ziekte van Kawasaki.

Zwangere vrouwen ervaren mogelijk opgezette handen /
Bron: PublicDomainPictures, PixabayZwangerschap
Het lichaam geeft ongeveer vijftig procent meer vocht en bloed vrij bij een zwangerschap. Een deel van dat overtollige vocht en bloed komt in het weefsel in de handen, de enkels en de voeten terecht, met gezwollen handen en
gezwollen enkels en voeten tot gevolg en dit vooral in de ochtend. Dit is een normaal verschijnsel maar het is wel belangrijk om dit symptoom te bespreken met een arts omdat een handzwelling tijdens de zwangerschap soms ook wijst op een hoog eiwitgehalte en een
hoge bloeddruk. Vaak krijgt een zwangere vrouw het advies om zoutarm te eten en meer
water te drinken.
Omgevingsfactoren en opgezette handen
Diverse omgevingsfactoren veroorzaken een handzwelling.

Het gebruik van bepaalde medicijnen leidt mogelijk tot een handzwelling /
Bron: Stevepb, PixabayBijwerkingen medicatie
Intraveneuze (via een ander)
medicijnen komen soms terecht in het omliggende weefsel en veroorzaken dan een zwelling van de hand. Ook via de mond ingenomen medicijnen veroorzaken een zwelling van de handen en ook een zwelling van de voeten. Bloeddrukmedicijnen leiden sneller tot een handzwelling. De arts of apotheker zijn het eerste aanspreekpunt indien een patiënt last heeft van gezwollen handen door medicatiegebruik. De patiënt mag niet stoppen met het innemen van de medicatie omdat hij denkt dat dat deze medicijnen zorgen voor de zwelling. De arts verlaagt mogelijk de dosis of schrijft andere medicatie voor.
Blootstelling aan koude
Sommige patiënten ontwikkelen een zwelling en netelroos na blootstelling aan koude of het vasthouden van een koud voorwerp.
Lichaamsbeweging
Veranderingen in de bloedstroom tijdens het trainen doen de handen soms tijdelijk zwellen. Deze oorzaak is niet ernstig en behoeft geen behandeling.
Overmatig gebruik
Het overmatig gebruik, herhaald gebruik of intensief gebruik van de hand leidt mogelijk tot een zwelling. Regelmatig van hand wisselen en de hand niet overmatig gebruiken zijn belangrijke tips om de zwelling te doen minderen.
Slaapstand
Wanneer een patiënt die met de hand in een ongemakkelijke houding of met een gebogen pols slaapt, leidt dit tot een verminderde bloeddoorstroming hetgeen leidt tot een zwelling. Voor sommige patiënten is het dragen van een handspalk of polsbrace nodig zodat de hand en pols in een goede positie blijft.
Te hoge zoutinname
Het eten van maaltijden met veel zout leidt 's morgens sneller tot opgezette handen. Het verlagen van de inname van zout en het drinken van veel water biedt een verlichting voor dit symptoom.
Geassocieerde symptomen met zwelling van de hand of handen:
Volgende symptomen komen vaak voor bij een handzwelling:
- een beperkt bewegingsbereik
- een paarse verkleuring
- een zwelling in andere lichaamsdelen
- netelroos
- pijn
- roodheid
- warmte
- zwakte, tintelingen of gevoelloosheid van de vingers of arm
Alarmsymptomen van handzwelling
Onmiddellijke medische hulp bij een gezwollen hand is nodig wanneer één of meer van volgende bijkomende symptomen aanwezig is:
- ademhalingsproblemen
- een handzwelling na een mensen- of kattenbeet
- een kind met een zwelling van de hand dat lijdt aan sikkelcelziekte of dat ook lijdt aan koorts
- een verminderd vermogen om één of meer vingers te verplaatsen
- een zwelling van het gezicht
- pijn en zwelling na een val op een uitgestrekte hand
- tintelingen, gevoelloosheid, zwakke of koude vingers optreden
Het opzoeken van een arts is ook nodig in volgende omstandigheden:
- een zwangerschap
- een zwelling of tumor aan de hand die niet verdwijnt
- eerder de diagnose gekregen van artritis, sikkelcelanemie of orgaanfalen
- onlangs met een nieuw medicijn begonnen
- open wonden of huidzweren aan de hand of vingers
Behandeling van gezwollen handen

Minder alcohol drinken vermindert het risico op een zwelling van de handen /
Bron: Jarmoluk, PixabayZelfzorg
Sommige huisbehandelingen verminderen de zwelling van de hand.
- de handen beschermen tegen koude
- de handen drie tot vijf minuten boven het hart houden
- de handen regelmatig laten rusten, de handposities regelmatig veranderen of van hand veranderen bij herhaalde taken
- een betere slaaphouding aannemen
- een handmassage
- handoefeningen voor het verbeteren van de bloedsomloop
- ibuprofen of andere NSAID's
- ijs aanbrengen
- minder alcohol drinken
- regelmatige lichaamsbeweging uitvoeren
Professionele medische behandeling
Afhankelijk van de oorzaak van de handwelling, zet de arts één of meer van volgende behandelingen in:
- de behandeling voor een onderliggende medische aandoening
- een chirurgische behandeling van een handtumor
- een epinefrine pen (Epi-Pen) (adrenaline) om gevaarlijke allergische reacties te voorkomen
- ontstekingsremmende medicijnen
- plaspillen (diuretica) om de hoeveelheid vocht in het lichaam te verminderen
Lees verder