Rode tong: Oorzaken en symptomen van rode tongkleur

De normale tong heeft een roze uiterlijk. Veelal liggen onschuldige oorzaken aan de basis voor een tong die een rode kleur krijgt, zoals het eten van bepaalde voedingsmiddelen. Een rode tongverkleuring is echter af en toe een teken van een onderliggende medische aandoening. In veruit de meeste gevallen zijn deze onderliggende problemen zelf thuis goed te behandelen en/of met medicatie te verhelpen. Zeer sporadisch zijn echter verdere onderzoeken en uitgebreide behandelingen nodig om de onderliggende aandoening van een rode tong te behandelen, zoals bij het toxische shock syndroom of tongkanker. In veruit de meeste gevallen zijn de vooruitzichten van een rode tongverkleuring uitstekend en verdwijnt dit vanzelf, met het volgen van enkele leefstijladviezen in combinatie met een goede tand- en mondhygiëne en/of met een korte medische behandeling.

• Blauwzucht en rode tongkleur
• Erytroplakie en roodgekleurde tong
• Infecties en tong die rood gekleurd is
• Candidiasis en tong die rood gekleurd is
• Koortsblaasjes en rode tongverkleuring
• Roodvonk en rode tong
• Landkaarttong en rood uiterlijk van tong
• Papillitis en rood tonguiterlijk
• Tongkanker
• Tongontsteking
• Toxisch shock syndroom
• Vitaminetekorten
• Voeding
• Ziekte van Kawasaki

Blauwzucht en rode tongkleur

Bij een aantal longziekten en hartafwijkingen krijgen de weefsels en organen soms onvoldoende zuurstof. Door een laag zuurstofgehalte in het bloed ontstaat cyanose, de medische term voor een blauwverkleuring van de huid, nagels en lippen. Het tongpunt van de patiënt krijgt hierdoor een rood of paars uiterlijk, hetgeen kenmerkend is voor de aandoening.

Erytroplakie en roodgekleurde tong

Erytroplakie is een rood gebied of een letsel op het tongoppervlak dat de patiënt niet kan wegvegen. De tongafwijking is vergelijkbaar met leukoplakie (verdikte witte vlekken in mond en wangen). Patiënten met erytroplakie krijgen wel sneller te maken met tongkanker vergeleken met patiënten met leukoplakie. Daarom voert de kaakchirurg of keel-, neus- en oorarts een tongbiopsie uit om mondkanker uit te sluiten.

Infecties en tong die rood gekleurd is

Candidiasis en tong die rood gekleurd is

Diverse infecties zijn in staat om de tong aan te tasten. De meest voorkomende infectie is candidiasis. Deze schimmelinfectie, veroorzaakt door de schimmel Candida albicans, veroorzaakt een ontsteking van het tongoppervlak. De tong krijgt dan een rode kleur en is bedekt met een witte coating. Zodra de coating verwijderd is, is de felrode kleur van de tong zichtbaar.

Koortsblaasjes en rode tongverkleuring

Koortsblaasjes (orale herpes of koortslip) zijn virale mondinfecties veroorzaakt door het herpesvirus type 1. De meeste kinderen zijn geïnfecteerd door het herpesvirus door een kus van een besmette volwassen persoon. Het virus blijft slapen in het lichaam en veroorzaakt later af en toe infecties na blootstelling aan veel zon of emotionele/fysieke stress. De virale infectie is besmettelijk als er een uitbraak plaatsvindt. De belangrijkste symptomen omvatten:

• brandende pijn aan de buitenkant van de lippen
• een jeukende mond
• een rode tongkleur
• gevoelloosheid van de lippen
• mondletsels
• pijn aan de buitenkant van de lippen

Gewoon thuis blijven is voldoende omdat de virale infectie veelal vanzelf verdwijnt. Balsem muntcrème (1%) of actuele rabarber-salie crème verbeteren de symptomen bij een aantal patiënten.

Roodvonk en rode tong

Roodvonk is een bacteriële infectie veroorzaakt door streptokokkenbacteriën die vooral kinderen treft. Deze infectieziekte, gaat gepaard met keelpijn, koorts, een rode huiduitslag waarop rode puntjes staan en een aardbeientong (helderrode tong). De patiënt geneest normaal gesproken vanzelf van de aandoening, maar soms schrijft een arts wel antibiotica voor.

Landkaarttong en rood uiterlijk van tong

Een landkaarttong (goedaardige migratoire glossitis) is één van de meest voorkomende tongaandoeningen waarbij een kaartachtig patroon van roodachtige vlekken ontstaat op het tongoppervlak. De vlekken zijn variabel in grootte en af en toe ontstaat rond de vlekken een witte rand. De rode vlekken verplaatsen zich soms na enkele dagen, weken of maanden naar een ander tonggebied. De meeste patiënten ervaren geen tongpijn maar bij sommige patiënten zijn de vlekken pijnlijk of gevoelig bij het nuttigen van bepaalde voedingsmiddelen of dranken. Een behandeling is in principe niet nodig voor een landkaarttong, maar wanneer de patiënt klachten en ongemak ervaart, schrijft de arts topische (op de huid aangebrachte) geneesmiddelen voor.

Papillitis en rood tonguiterlijk

Bij papillitis zijn de papillen in de tong ontstoken. Hierdoor ontstaan pijnlijke, rode stippen op de tong. De aandoening resulteert uit bijvoorbeeld:

• brandwonden veroorzaakt door het gebruik van extreem gekruid en warm eten of drinken
• per ongeluk tongbijten
• verwondingen aan de tong

Rokers krijgen het vaakst te maken met deze tongstippen die soms vanzelf verdwijnen.

Tongkanker

Grote rode vlekken op de tong wijzen zeer sporadisch op de aanwezigheid van tongkanker. Hierbij ontstaan ook nog andere symptomen zoals bijvoorbeeld:

• aanhoudende voelbare tongzweren of knobbeltjes op de tong
• een stinkende adem (halitose)
• een (witte tong)
• een zichtbare zwelling of een tongbultje
• gevoelloosheid in de mond
• gezwollen lymfeklieren in de hals) (wijst op uitzaaiingen in de lymfeklieren = lymfekliermetastasen)
• keelpijn
• pijn bij het kauwen
• slikpijn)
• tongbloedingen (niet het resultaat van tongbijten of een ander tongletsel)
• tongpijn
• uitstralingspijn aan het oor (oorpijn), de hals (halspijn) of de kaak (kaakpijn) (soms)

Tongontsteking

Een ontsteking van de tong (glossitis) ontstaat om onbekende redenen, maar een aantal aandoeningen en omgevingsfactoren verhogen wel het risico de acute of chronische tongontsteking zoals onder andere:

• alcoholgebruik
• allergische reacties op mondwater, tandpasta, …een trauma, zoals door brandwonden, ruwe tanden of een slecht passende prothese
• het Plummer-Vinson-syndroom (slikproblemen en ijzergebrek)
• medicijnen zoals medicatie voor de behandeling van diabetes mellitus (suikerziekte), diuretica (plaspillen), ACE-remmers (medicijnen tegen een hoge bloeddruk), …
• ondervoedingstoestand door bijvoorbeeld door:
• coeliakie (maag- en darmproblemen door eten van gluten
• pellagra (vorm van ondervoeding met tekort aan niacine met symptomen aan de huid, de maag, de darmen en de hersenen)
• pernicieuze anemie (falen van absorptie
• roken)
• vitaminetekorten zoals een vitamine B12-tekort met symptomen van bloedarmoede en neurologische tekenen)
• warm voedsel, hete kruiden of andere irriterende stoffen

Bij glossitis ontstaan snel of geleidelijk problemen met de mond en tong zoals afteuze mondzweren, een glad tongoppervlak, tongpijn, tongtintelingen, veranderingen in de smaakzin, een gezwollen tong, kauwproblemen, slikproblemen en eetproblemen en ook een rode tong. Een goede tand- en mondhygiëne is vereist. Daarnaast zet de arts soms medicatie in voor de behandeling van een tongontsteking. Ook behandelt de arts het onderliggend probleem.

Toxisch shock syndroom

Het toxisch shock syndroom is één van de meer ernstige oorzaken van een roodgekleurde tong. Een toxine (giftige stof) van een stafylokokkenbacterie veroorzaakt namelijk een immuunreactie in het lichaam. Deze potentieel levensbedreigende aandoening leidt tot tal van mogelijke klachten, zoals bijvoorbeeld een huiduitslag, koorts, bloeddrukproblemen, bloedingen en orgaanfalen. Een vuurrode tong of een frambozentong (aardbeientong: felrode tong met hobbelige papillen) komen hierbij mogelijk tot uiting.

Vitaminetekorten

Vitaminetekorten, zoals een tekort aan foliumzuur, een ijzertekort in het bloed (ferriprieve anemie) en een tekort aan vitamine B12, zorgen mogelijk voor een roodachtig uiterlijk van de tong. In sommige gevallen lijkt de tong door een tekort aan vitaminen zelfs op het uiterlijk van een aardbei met vergrote, rode smaakpapillen. De patiënt moet er voor zorgen dat de vitamine-inname voldoet aan de behoeften van het lichaam.

Voeding

De patiënt heeft mogelijk roodgekleurd voedsel gegeten zoals aardbeien of rode bieten. Ook veroorzaken sommige zure voedingsmiddelen een tijdelijke rode kleur. Bovendien veroorzaken voedingsmiddelen die kleurstoffen bevatten, soms een rode tongkleur. Een andere tijdelijke oorzaak van een rode tongkleur is een verbrande tong, die tot stand komen door het consumeren van te hete voeding of drank. Ernstige brandwonden aan de tong vereisen onmiddellijke medische aandacht. Een mildere tongverbranding geneest spontaan.

Ziekte van Kawasaki

De ziekte van Kawasaki is een aandoening waarbij om onbekende redenen een ontsteking van de bloedvaten in het lichaam ontstaat (vorm van vasculitis). Meestal treft deze ziekte kinderen jonger dan vijf jaar, meestal jongens. De aandoening veroorzaakt bij een aantal kinderen ook een rood uiterlijk van de tong.

Lees verder

• Gele tong: Oorzaken en symptomen van gelige tongkleur
• Witte tong: Oorzaken en symptomen van wit uiterlijk van tong
• Glossitis: Ontsteking van tong met glad & rood tongoppervlak
• Zwarte haartong: Verandering van bekleding op tong
• Aardbeientong: Felrode tong met hobbelige papillen