Tongbijten: Oorzaken en symptomen van bijten op de tong

Tongbijten (tongkauwen) is een veel voorkomend mild tot ernstig symptoom. Dit komt voor bij diverse lichamelijke en psychische aandoeningen alsook bij verschillende omgevingsfactoren. Het bijten op de tong leidt tot schade aan de zijranden van de tong alsook aan het mondslijmvlies. Dit leidt op termijn tot problemen met het kauwen en spreken. De behandeling van tongbijten hangt meestal af van de oorzaak of risicofactor die bijdraagt aan het vervelende symptoom. In de meeste gevallen verdwijnt tongbijten wanneer de behandeling van het onderliggend probleem effectief verloopt.

• Symptomen bij tongbijten
• Lichamelijke aandoeningen en bijten op de tong
• Convulsies
• Koortsstuipen
• Mondbranden
• Ritmische bewegingsstoornis
• Slaapapneu
• Tanden knarsen
• Verwonding of trauma aan de tong
• Vitamine B12-tekort
• Ziekte van Lyme
• Psychische aandoeningen en tongbijten
• Eetstoornissen
• Stress en angst
• Omgevingsfactoren en bijten op de tong
• Kunstgebit
• Medicatie
• Munt kauwen
• Tabak kauwen

Symptomen bij tongbijten

Morsicatie is de medische term voor zelfverwonding van het mondslijmvlies door voortdurend te bijten. Bijten op de tong leidt namelijk tot schade aan de zijranden van de tong (aangeduid als morsicatio linguarum) of het mondslijmvlies (aangeduid als morsicatio buccarum). Door het tongbijten ontstaat bijgevolg weefselbeschadiging die varieert van kleine tot uitgebreide tongbloedingen, schaafwonden op de tong, tongbultjes en tongzweren die gepaard gaan met tongpijn. De schaafwonden verdikken, hetgeen gekend is als ‘hyperkeratose’. Bijten in de tong gedurende een lange periode leidt tot kauwproblemen en problemen met het spraakvermogen. Naarmate de huid verdikt en vergroot, is het voor mensen die aan tongbijten doen, steeds lastiger om de mond wijd genoeg te openen of om te kauwen. Verder gaat het tongbijten af en toe gepaard met bijten op de binnenlip (morsicatio labiorum) en wangbijten. Tongbijten zorgt tot slot bij een aantal patiënten tot macroglossie (een vergrote tong).

Lichamelijke aandoeningen en bijten op de tong

Convulsies

Bij convulsies (hevige, onwillekeurige spiersamentrekkingen, stuipen (oncontroleerbare fysieke bewegingen en veranderingen in het bewustzijn), epileptische aanvallen) ervaart een patiënt naast het tongbijten, mogelijk nog incontinentie of verwardheid na een aanval.

Koortsstuipen

Koortsstuipen komen voornamelijk voor bij erg jonge kinderen. Zij krijgen dan te maken met stuipen, tongbijten en koorts. Vaak ontstaan slechts kortstondige aanvallen als gevolg van een ziekte, meestal een infectie. Koortsstuipen veroorzaken meestal een complicaties, maar het is tijdens een aanval wel belangrijk om het kind veilig te leggen alsook om de koorts te doen verlagen. Een medicamenteuze behandeling is vaak nodig voor het behandelen van de onderliggende ziekte.

Mondbranden

Het brandend mond syndroom is een aandoening waarbij de patiënt brandende pijn in de mond ervaart. Hierbij komt soms tongbijten tot stand.

Ritmische bewegingsstoornis

Deze stoornis zorgt ervoor dat mensen tijdens de slaap schokken of plotselinge bewegingen ervaren, meestal in het hoofd of de nek. Kinderen zijn vaker getroffen door de ritmische bewegingsstoornis. Hierdoor ontstaan mogelijk verwondingen aan de ogen, de hersenen en de tong. Veelal verdwijnen de klachten spontaan. Wanneer dit niet het geval is, is medicatie aanbevolen.

Slaapapneu

Bij slaapapneu gaat een patiënt oppervlakkige ademhalen of veelvuldige pauzeren tijdens het ademen tijden de slaap. Hierbij ontspant de tong zich en glijdt deze mogelijk tussen de tanden waardoor de tong schade oploopt. De behandeling bestaat uit een aangepaste levensstijl, een CPAP)apparaat (positieve continue luchtwegdruk), een tandheelkundig apparaat en/of chirurgie. Een effectieve behandeling van slaapapneu doet het tongbijten stoppen.

Tanden knarsen

Bruxisme is een aandoening waarbij mensen onbewust op de tanden knarsen. Het dragen van mondbescherming is gunstig voor patiënten met bruxisme.

Verwonding of trauma aan de tong

Vooral bij atleten en andere sporters komt een verwonding of trauma aan de tong voor waardoor deze mensen gaan bijten op de tong. Het gebruik van mondbeschermers is effectief voor sporters die geneigd zijn om op de tanden te bijten tijdens sportgerelateerde activiteiten zoals springen, hardlopen, …

Vitamine B12-tekort

Door een vitamine B12-tekort ontstaan sneller mondzweren wat met tongpijn en tongtintelingen gepaard gaat. Hierdoor ontwikkelt de patiënt een gevoelige tong die meer vatbaar is voor snijwonden en bijten. De arts zet vitamine B12-supplementen in voor de behandeling van de mondzweren waardoor het tongbijten ook stopt.

Ziekte van Lyme

De ziekte van Lyme is een bacteriële infectie die de hersenen en het zenuwstelsel aantast. Omdat de hersenfunctie beschadigd is, stuurt het verkeerde signalen naar de spieren en zenuwen en veroorzaakt het onwillekeurige bewegingen tijdens het slapen. Dergelijke bewegingen veroorzaken mogelijk het tongbijten tijdens het slapen.

Psychische aandoeningen en tongbijten

Eetstoornissen

Diverse eetstoornissen leiden mogelijk tot het bijten op de tong. Vaak ligt een psychische oorzaak aan de basis van deze aandoeningen. Hierbij helpt een mondbeschermer zodat het bijten op de tong niet meer optreedt. Een gezonde en variabele voeding is voorts nodig.

Stress en angst

Opzettelijk tongbijten is net zoals lipbijten en wangbijten vaak het gevolg van stress en/of angst. Patiënten gebruiken het bijten op de tong als een soort schadelijk copingsmechanisme voor het verwerken van stress. Stress verminderen verhelpt het opzettelijk tongbijten. Hiervoor bestaan diverse leefstijladviezen zoals meditatie, yoga, ademhalings- en ontspanningsoefeningen, meer tijd maken voor zichzelf, … Sint-Janskruid is een kruid dat effectief is bij het behandelen van angst en stress. Etherische oliën zoals lavendel en kamille hebben ook een rustgevend effect op de geest. Deze essentiële oliën brengt de patiënt aan op het voorhoofd of verdampt hij met behulp van een dispenser. Patiënten die lijden aan angst en extreme stress die tongbijten, lopen een hoog risico op het ontwikkelen van dysplasie (afwijkende groei van weefsel) en carcinomen (kanker in slijmvliezen = vooral mondkanker) en daarom is een regelmatig tandartsonderzoek van essentieel belang.

Omgevingsfactoren en bijten op de tong

Kunstgebit

Bijten bij de tong komt ook veel voor bij mensen die een kunstgebit gebruiken. Een slecht aangebracht kunstgebit leidt namelijk mogelijk tot veelvuldig tongbijten. Regelmatige controlebezoeken bij een tandarts zijn nodig om te kijken naar de juiste uitlijning van de tanden, alsook voor het zorgen voor een goede pasvorm van het kunstgebit.

Medicatie

Sommige voorgeschreven medicijnen, zoals antidepressiva, veroorzaken mogelijk bijwerkingen zoals tongbijten in de slaap. Door het aanpassen van de medicatie verdwijnt het probleem.

Munt kauwen

Het overmatig kauwen van munt is af en toe een uitlokkende factor voor het bijten op de tong. Stoppen met kauwen van munt wordt aanbevolen om het tongbijten te voorkomen.

Tabak kauwen

Het kauwen van tabak leidt mogelijk tot plaques (plakken) in de mondholte, wat bijdraagt aan het tongbijten. Het is aangewezen om te stoppen met roken en te stoppen met het kauwen van tabak.

Lees verder

• Tong: Afwijkingen aan de kleur, vorm en textuur
• Tongpijn: Oorzaken van pijnlijke tong (pijn aan tong)
• Tongbultjes: Oorzaken van bultjes op de tong