Urine ruikt naar koffie: oorzaken van koffiegeur van urine

Urine die naar koffie ruikt, is een afwijkende urinegeur. Net zoals urine die ruikt naar vis, ammoniak, ei, bier, riool, zweet, ham, etc., dat is. Je nieren filteren afvalstoffen uit je bloed die samen met water je urine vormen. Deze afvalstoffen geven urine haar kenmerkende geur en kleur. Het eten en drinken van bepaalde voedingsmiddelen, inclusief koffie, kan de geur van je urine veranderen. Je kunt op een gegeven ogenblik opmerken dat je urine naar koffie ruikt in plaats van de gebruikelijke geur. Hoewel dit voor de meeste mensen misschien niet van belang is en hun schouders erover ophalen, vinden anderen het misschien eigenaardig en vragen ze zich af waarom hun urine een koffiegeur heeft.

• Urinewegen
• Afvalstoffen in de urine
• Bepaalde voedingsmiddelen en dranken
• Oorzaken dat urine naar koffie ruikt
• Stoffen in koffie
• Uitdroging
• Beperkt je gebruik van koffie
• Andere oorzaken van afwijkende urinegeur
• Is het gevaarlijk als je urine een koffiegeur heeft?
• Te veel cafeïne
• Overdosis cafeïne
• Urinegeur en zwangerschap
• Urineweginfecties
• Humaan choriongonadotrofine (hCG)
• Verhoogde reukzin
• Vaker plassen
• Veranderde nierfunctie
• Wanneer een arts inschakelen?
• Behandeling en preventie van urine die naar koffie ruikt

Urinewegen

Je drinkt, je plast. Maar urine is meer dan alleen dat drankje dat je een paar uur geleden hebt gedronken. Het lichaam produceert urine als een manier om afval en extra water kwijt te raken dat het niet nodig heeft. Voordat urine het lichaam verlaat, gaat urine door de urinewegen. De urinewegen bestaan uit:

• Nieren: twee boonvormige organen, welke afvalstoffen uit je bloed filteren die samen met water je urine vormen.
• Urineleiders: twee dunne buisjes waardoor de urine uit de nieren naar de blaas stroomt.
• Blaas: een holle zak die urine vasthoudt totdat het tijd is om naar het toilet te gaan. Als de blaas voller raakt dan 500 ml zullen de receptoren in de blaaswand het plasgevoel geven.
• Plasbuis: tijdens het plassen stroomt urine vanuit de blaas via de urinebuis naar buiten.

De nieren zijn belangrijke spelers in de urinewegen. Ze verrichten twee belangrijke taken: afval uit het bloed filteren en urine produceren. Als ze dit niet deden, zouden gifstoffen zich snel ophopen in je lichaam en je ziek maken.

Afvalstoffen in de urine

Urine bestaat grotendeels uit water en gezonde urine moet er licht uitzien en is meestal reukloos. Afvalstoffen geven urine haar kleur, geur en uiterlijk. Deze afvalstoffen kunnen bestaan uit:

• verteerde of gemetaboliseerde stoffen uit voedsel en dranken
• toxinen (gifstoffen) of allergenen die je hebt ingeademd
• hormonen en andere lichaamseigen chemicaliën
• medicijnen of drugs

Bepaalde voedingsmiddelen en dranken

Verschillende soorten voedsel en dranken zorgen ervoor dat de urine een ongewone geur of uiterlijk krijgt. Deze geuren kunnen verschillende kenmerken hebben, en verkoudheid of zwangerschap kunnen je reukzin beïnvloeden. Voedingsmiddelen die de geur van urine veranderen, zijn onder meer:

• asperges
  Asperges / Bron: Evan Lorne/Shutterstock.com
• knoflook
• bladgroenten, vooral boerenkool
• zalm
• theesoorten
• alcohol
• gepofte tarwe
• gekruid voedsel dat capsaïcine bevat, een actieve stof in chilipepers

Oorzaken dat urine naar koffie ruikt

Stoffen in koffie

Urine is een vloeibaar bijproduct dat uit je lichaam wordt verdreven en dat verschillende afvalstoffen en toxines bevat. Dit kan ertoe leiden dat je urine de geur van koffie heeft. Overmatige koffie-inname is de meest voor de hand liggende oorzaak. Koffie bevat verschillende heilzame verbindingen, waaronder polyfenolen zoals hydroxykaneelzuren, die het zijn kenmerkende geur- en gezondheidsvoordelen geven. Wanneer deze stoffen in je lichaam worden afgebroken, worden ze afvalproducten, metabolieten genoemd, waarvan sommige via de urine vrijkomen. Metabolieten uit de verbindingen in koffie kunnen ervoor zorgen dat je urine naar koffie ruikt.

Uitdroging

Koffie bevat ook cafeïne, dat wordt beschouwd als een zwak diureticum, met andere woorden: de mate van vochtafdrijving is gering. Normale consumptie van koffie leidt niet tot uitdroging. Mogelijke uitdroging en het meer geconcentreerd worden van je urine als gevolg van gewone koffieconsumptie is dus géén verklaring voor de koffiegeur van je urine. Wel speelt tolerantie hierbij een rol. Wanneer je nooit koffie drinkt, maar op een bepaalde dag ineens vijf koppen achterover slaat, kan cafeïne wél een uitdrogende werking hebben. Dit geldt ook voor overmatige consumptie van koffie.

Beperkt je gebruik van koffie

Gezonde volwassenen kunnen volgens het Voedingscentrum ongeveer 400 milligram cafeïne per dag innemen zonder dat er negatieve effecten te verwachten zijn. Dat komt neer op grofweg 4 kopjes koffie per dag. Als je meer dan dat drinkt, zorg er dan voor dat je extra water drinkt om gehydrateerd te blijven.

Andere oorzaken van afwijkende urinegeur

Stinkende urine of een afwijkende urinegeur kan ook andere oorzaken hebben. Zo kan zoet geurende urine een teken zijn van diabetes mellitus. Urine dat naar ammoniak ruikt, kan wijzen op een urineweginfectie. Naar vis ruikende urine kan duiden op een aantal aandoeningen. Raadpleeg je huisarts bij een aanhoudende of steeds terugkerende afwijkende urinegeur.

Is het gevaarlijk als je urine een koffiegeur heeft?

Hoewel urine die naar koffie ruikt vaak onschadelijk is, is dit meestal een indicatie dat je te veel cafeïne hebt gebruikt. Een overmaat aan cafeïne versterkt het effect van dopamine en vermindert tevens het effect van adenosine. Dit kan je aan het eind van de dag slaperig maken, omdat cafeïne adenosine blokkeert door zich te binden aan de receptoren van adenosine. De inname van cafeïne kan het je moeilijk maken om in slaap te vallen. Je kunt dit voorkomen door binnen zes uur voordat je naar bed gaat geen koffie meer te drinken.

Te veel cafeïne

Te veel cafeïne drinken kan ook andere symptomen veroorzaken, waaronder:

• Rusteloosheid;
• Snelle hartslag;
• Angst;
• Hoofdpijn;
• Agitatie of prikkelbaarheid;
• Opwinding;
• Misselijkheid;
• Beven;
• Duizeligheid;
• Moeite om in slaap te vallen en slaapgebrek;
• Suizende oren; en
• Hartkloppingen.

Overdosis cafeïne

Het is ook mogelijk om een overdosis cafeïne binnen te krijgen. Op 16 mei 2017 berichtte RTL Nieuws dat een 16-jarige jongen was overleden door overdosis koffie en energiedrank De Amerikaanse tiener (Davis Cripe) is overleden aan een hartritmestoornis door een overdosis cafeïne. Twee energiedrankjes en een kop koffie zijn hem fataal geworden. Op 1 juli 2014 bracht het Algemeen Dagblad het nieuws dat de 18-jarige Logan Stiner uit het Amerikaanse LaGrange was overleden omdat hij een overdosis cafeïnepoeder binnenkreeg. Dit veroorzaakte een onregelmatige hartslag en toevallen.

Wanneer hulp inschakelen?
Zoek onmiddellijk medische hulp als je een van de volgende symptomen ervaart na het drinken van koffie of andere cafeïnehoudende dranken of poeders:

• Braken;
• Hallucinaties;
• Onregelmatige hartslag;
• Toevallen;
• Pijn op de borst;
• Verwardheid;
• Spierkrampen.

Urinegeur en zwangerschap

De urine van een zwangere vrouw kan een afwijkende geur hebben en dit wordt vaak veroorzaakt door urineweginfecties. Vrouwen ervaren vaak dat hun urine anders ruikt in verschillende stadia van de zwangerschap. Dit kan worden veroorzaakt door frequente urineweginfecties, hormonale veranderingen of uitdroging.

Urineweginfecties

Veel zwangere vrouwen ontwikkelen tijdens de zwangerschap infecties in de blaas of de urinewegen en deze kunnen leiden tot sterk ruikende of stinkende urine. Vooral in week 6 tot 24 van de zwangerschap kan je last krijgen van een urineweginfectie. Bijkomende symptomen zijn:
troebele urine
vaker plassen
pijn of krampen in de onderbuik
pijn en branderig gevoel bij het urineren

De bacteriën die een urineweginfectie veroorzaken kunnen zich verspreiden naar de nieren en een nierbekkenontsteking veroorzaken. Zwangere vrouwen die last hebben van lage rugpijn, misselijkheid, braken, koude rillingen of koorts moeten direct medische hulp inschakelen.

Humaan choriongonadotrofine (hCG)

Humaan choriongonadotrofine (hCG) is een lichaamseigen hormoon. Rond 6 weken zwangerschap tot en met week 9 stijgt het hCG-gehalte sterk, waarna het langzaam afneemt om rond 16 weken zwangerschap ongeveer gelijk te blijven. Veel mensen melden dat dit de geur van hun urine verandert.

Verhoogde reukzin

Veel vrouwen hebben in de eerste trimester van de zwangerschap een verhoogd reukvermogen. Je bent dan gevoeliger voor de geur van afvalproducten in je urine, waaronder bijproducten van koffie.

Vaker plassen

De nieren en blaas veranderen ook tijdens de zwangerschap. De nieren werken 50 procent harder, waardoor je vaker moet plassen, waardoor je gemakkelijker uitgedroogd raakt.

Veranderde nierfunctie

Veel zwangere vrouwen ervaren ook een veranderde nierfunctie. Dit houdt in dat er meer nutriënten en elektrolyten in de urine worden uitgescheiden, waardoor de geur kan veranderen.

Wanneer een arts inschakelen?

Geconcentreerde of naar koffie ruikende urine is over het algemeen niet iets om je direct zorgen over te maken, omdat het simpelweg een weerspiegeling is van het feit dat je nieren hun werk doen. Er zijn echter verschillende gevallen waarin afwijkend gekleurde of stinkende urine een teken kan zijn van een onderliggende aandoening, waarbij je medische hulp moet inschakelen. Deze zijn:

• Rode of roze gekleurde urine, omdat dit op bloed kan duiden.
• Abnormale urinekleur die geen verband houdt met medicijngebruik, voedingsmiddelen of voedingssupplementen
• Stinkende urine: urine die naar ammoniak ruikt of een vislucht heeft.
• Zoet ruikende urine.
• Aanvullende symptomen zoals buikpijn, rugpijn, verhoogde eetlust of dorst, plotseling gewichtsverlies, koorts, zweten of koude rillingen
• Verminderde urinevolumes in combinatie met een snelle polsslag of duizeligheid.
• Pijn of branderig gevoel tijdens het urineren.
  Dagelijks voldoende water drinken / Bron: Mimagephotography/Shutterstock.com
• Donkere urine hebben, vergezeld van bleke ontlasting en gele verkleuring van de ogen (geelzucht).

Behandeling en preventie van urine die naar koffie ruikt

Het hebben van urine die naar koffie ruikt, is onvermijdelijk als je een koffieliefhebber bent. Er zijn echter enkele tips die je kunnen helpen dit te voorkomen:

• Blijf gehydrateerd: door ongeveer acht glazen water per dag te drinken, verdun je je urine en zal je urine minder snel ergens naar ruiken.
• Verminder je koffie-inname tot maximaal vier kopjes per dag.

Lees verder

• Urine: moeilijk urineren (plassen), retentie, incontinentie
• Urine kleur: blauwe of groene urine en oranje-rode plas
• Urine ruikt naar ammoniak: oorzaken urine met ammoniakgeur
• Urine ruikt naar vis: oorzaken van visachtige geur van plas
• Urineonderzoek: urinetest en waarden van urineonderzoek