Rugpijn onderrug, middenrug en bovenrug – oorzaken

Rugpijn in de onderrug, middenrug of bovenrug is een veel voorkomende klacht. Hiervan is de meest courante klacht lage rugpijn zonder uitstraling. Lage rugpijn is vaak te wijten aan een probleem met spieren of gewrichten in de rug. Het is niet zelden een terugkerende klacht. Lage rugpijn kan ook zonder aanwijsbare oorzaak opkomen, al dan niet met uitstralingspijn naar omliggende gebieden, soms hoger op de rug maar in de meeste gevallen straalt de pijn uit naar de billen of benen. Risicofactoren voor rugpijn zijn slungelig of onderuitgezakt aan je bureau zitten, zware voorwerpen optillen, het hebben van overgewicht, onvoldoende bewegen, roken en het dragen van hoge hakken. Dit zijn allemaal factoren die je kunt veranderen en daarmee kun je je risico op rugpijn in je onderrug, middenrug of bovenrug, verkleinen. Onderschat de kracht van gevoelens niet met betrekking tot lichamelijke pijn. Stress kan leiden tot spierspanning in de rug en depressie en angst kunnen de pijn verergeren.

• Rugpijn komt vaak voor
• Pijn in onderrug, middenrug en bovenrug
• Risicofactoren voor rugklachten
• Specifieke en aspecifieke rugpijn
• Mogelijke oorzaken van rugpijn
• Oorzaken pijn in bovenrug
• Een beknelde zenuw
• Een gebroken wervel
• Artrose
• Myofasciaal pijnsyndroom
• Problemen met de galblaas
• Oorzaken pijn in middenrug
• Slechte houding
• Obesitas of overgewicht
• Spierverstuiking of spierblessure
• Val of ander letsel
• Hernia
• Artrose (reumatische aandoening)
• Veroudering
• Breuken
• Oorzaken pijn in onderrug
• Verrekken of scheuren van gewrichtsbanden of spieren
• Schade aan tussenwervelschijf
• Ischias
• Wervelkanaalstenose
• Abnormale kromming van de wervelkolom
• Andere aandoeningen
• Onderzoek en diagnose
• Het begint met een goed gesprek
• Lichamelijk onderzoek: een grondige check
• Test van je reflexen en kracht
• Röntgenfoto: even binnenkijken
• MRI of CT-scan: dieper in de weefsels kijken
• Bloedonderzoek bij ontsteking of infectie
• Behandeling van rugpijn onderrug, middenrug of bovenrug
• Rust en warmte
• Fysiotherapie
• Medicatie
• Manuele therapie of chiropractie
• Massage
• Ergonomische aanpassingen
• Oefeningen voor thuis
• Injecties of chirurgie (bij ernstige gevallen)

Rugpijn komt vaak voor

Rugpijn is een veel voorkomende klacht. De meest voorkomende rugklacht is lage rugpijn zonder uitstraling. Grofweg 80% van alle Nederlanders zal op enig moment in zijn of haar leven last hebben van lage rugpijn. Rugpijn is een veel voorkomende reden voor ziekteverzuim en een bezoek aan de huisarts (en fysiotherapeut of oefentherapeut). Hoewel rugpijn pijnlijk en erg hinderlijk kan zijn, is de oorzaak meestal niet ernstig. Hoewel rugpijn bij mensen van alle leeftijden kan optreden, komt het beduidend vaker voor bij volwassenen tussen 35 en 55 jaar. Rugpijn heeft te maken met de manier waarop onze botten, spieren en ligamenten in de rug samenwerken.

Pijn in onderrug, middenrug en bovenrug

Pijn in de onderrug kan worden gekoppeld aan de lumbale wervelkolom, welke wordt gevormd door de wervels van de onderrug, tussenwervelschijven, ligamenten rond de wervelkolom (sterke, stevige banden die vasthechten op je wervels), ruggenmerg en zenuwen, spieren in de onderrug, inwendige organen van de buik en het bekken, en de huid rond de lendenen. Pijn in de bovenrug of pijn tussen de schouderbladen wordt in veel gevallen veroorzaakt door irritatie van spieren en het niet goed functioneren van gewrichten.

Risicofactoren voor rugklachten

Een risicofactor is een factor wat de kans op het ontwikkelen van een aandoening of ziekte verhoogt. De volgende risicofactoren verhogen de kans op het ontwikkelen van lage rugpijn:

• een mentaal stressvolle baan;
  Rugpijn tijdens zwangerschap / Bron: Istock.com/kzenon
• zwangerschap, een zwangere vrouw heeft meer kans om terug te krijgen van rugpijn;
• een sedentaire levensstijl, gebrek aan lichaamsbeweging;
• langdurig zittende werkzaamheden zonder regelmatig van houding te wisselen;
• lang in een bepaalde houding blijven zitten of staan (bijvoorbeeld achter de computer);
• eenzijdige belasting van de rug;
• een verkeerde beweging met verdraaiing
• herhalende werkzaamheden;
• kraakbeen dat in kwaliteit achteruitgaat (artrose);
• leeftijd: oudere volwassenen zijn meer vatbaar dan jongvolwassenen of kinderen;
  Rugpijn door zittend werk / Bron: Istock.com/AnaBGD
• angst en depressie;
• sekse: rugpijn komt vaker voor bij vrouwen dan mannen;
• obesitas of overgewicht;
• roken; het blijkt dat rokers een drie keer zo grote kans op het ontwikkelen van (chronische) rugpijn als niet rokers;
• zware fysieke inspanning (vooral bij een verkeerde houding)
• zwaar lichamelijk werk (bijvoorbeeld stratenmaken);
• overbelasting van de rug;
• een verkeerde beweging.

Specifieke en aspecifieke rugpijn

Vaak wordt een onderscheid gemaakt tussen specifieke en aspecifieke rugpijn. Onder specifieke rugpijn vallen rugklachten die veroorzaakt worden door een aantoonbare onderliggende aandoening (zie boven). Bij de meeste mensen met rugpijn kan echter geen duidelijke oorzaak worden gevonden en dan spreekt men van aspecifieke rugpijn. Vaak gaat het dan om pijn in de onderrug, ook wel aangeduid met lage rugpijn, lumbago of spit. Bij het ontstaan van deze vorm van rugpijn spelen vaak factoren een rol als verkeerde lichaamshouding (bijvoorbeeld langdurig zittend werk achter de computer zonder af te wisselen), je rug vaak of lang moeten belasten of inspannen, te snel of op een verkeerde manier tillen, overgewicht en obesitas, stress, langdurig en frequent autorijden, slapen op een verkeerde matras, zwangerschap, etc.

Mogelijke oorzaken van rugpijn

De menselijke rug bestaat uit een complexe structuur van spieren, ligamenten, banden, pezen, beenderen, wervels en tussenwervelschijven. Problemen met een van deze onderdelen kan leiden tot rugpijn. Soms wordt de oorzaak van rugpijn nooit gevonden.

De meest voorkomende oorzaak van pijn in de rug is overbelasting van de rug of een verkeerde beweging. Er zijn ook een groot aantal structurele problemen die kunnen leiden tot pijn in de rug, zoals een gescheurde wervelschijf, een hernia (uitpuilende tussenwervelschijf), ischias, artrose, etc.

Oorzaken pijn in bovenrug

Er zijn een aantal oorzaken waarom je bovenrug pijn kan doen. Overmatige spanning of letsel aan de spieren en ligamenten die de wervelkolom ondersteunen, is soms het probleem. Dit kan komen door overbelasting. Je kunt ook een slechte houding hebben. Probeer tijdens het zitten je schouders naar achteren te houden. Wanneer je gaat staan, probeer dan je rug zo recht mogelijk te houden en je gewicht gelijkmatig over je voeten te verdelen.

Andere mogelijke oorzaken van pijn in de bovenrug, zijn:

Een beknelde zenuw

Een beknelde zenuw (in je ruggengraat) kan rugpijn veroorzaken. Door bijvoorbeeld artrose van de tussenwervelschijven kunnen zenuwen bekneld raken. Dit kan ontstaan doordat botwoekeringen de ruimte voor de zenuwwortels vernauwen, waardoor zenuwen bekneld raken. Het uitstulpen van een tussenwervelschijf (hernia) die op een zenuwwortel drukt, kan ook zenuwpijn veroorzaken.

Een gebroken wervel

Door een val, auto-ongeluk of door een extreme buiging van de romp kan een breuk in één of meerdere rugwervels ontstaan.

Artrose

Kraakbeen dat je botten beschermt, kan in kwaliteit achteruitgaan en pijn veroorzaken. Bij artrose in de rug of de ruggenwervels gaat het kraakbeen van de tussenwervelschijven in de rug in kwaliteit achteruit. Artrose in de rug is het gevolg van erfelijke aanleg of zware belasting, maar het kan ook door verschuiving van een tussenwervelschijf ontstaan.

Myofasciaal pijnsyndroom

Dit zijn klachten in het houdings- en bewegingsapparaat die veroorzaakt worden door de aanwezigheid van myofasciale triggerpoints (MFTP). Het wordt meestal geactiveerd nadat een spier steeds opnieuw samentrekt. Soms is het gerelateerd aan je baan of een hobby die dezelfde repetitieve bewegingen vereist.

Problemen met de galblaas

Problemen met de galblaas zoals galstenen kunnen pijn veroorzaken tussen je schouderbladen of rond je rechterschouder.

Oorzaken pijn in middenrug

Pijn in de middenrug kent meerdere mogelijke oorzaken.

Slechte houding

Herhaalde druk op de wervelkolom kan leiden tot pijn in het middelste del van de rug. In sommige gevallen kan een slechte houding deze druk veroorzaken. Vooral langdurig achterelkaar zitten, bijvoorbeeld door bureauwerk, kan rugpijn veroorzaken. Je kunt een kromme rug krijgen wanneer je niet goed op de eigen houding let. Werken achter de computer of een minder actieve houding zorgen ervoor dat de rug steeds meer 'inzakt' waardoor de rug krom gaat staan. Door tijdig te beginnen met het werken aan een goede houding kun je langdurige rugklachten en een kromme rug voorkomen of het proces vertragen.

Obesitas of overgewicht

Een meta-analyse van 95 studies met betrekking tot gewicht en rugpijn, toonde een positieve correlatie tussen obesitas en rugpijn. Wanneer het gewicht toeneemt, neemt ook het risico op rugpijn toe.

Spierverstuiking of spierblessure

Verstuikingen en verrekkingen van de rug zijn veelvoorkomende spierblessures bij mensen. Bij een verstuiking zijn de banden om je gewrichten verrekt of gescheurd. Een verrekking betreft de spieren (spierverrekking); hierbij rekken de spieren plotseling teveel uit, waardoor er een klein scheurtje tot een grote scheur in ontstaat.

Val of ander letsel

De middenrug heeft minder kans op blessures dan de cervicale wervelkolom (nek) en lumbale wervelkolom (onderrug). Dit komt omdat dit deel van de rug door zijn structuur steviger is en minder wendbaar. Toch is het nog steeds mogelijk om de middelste rug te verwonden. Deze verwondingen komen meestal voor als gevolg van:

• een harde val, zoals van de trap vallen of van een hoogte vallen
• een auto-ongeluk
• sportongeval

Hernia

Een hernia ontstaat wanneer de binnenste, gelachtige kern van een schijf in je rug tegen de buitenring van het kraakbeen drukt en een zenuw onder druk zet. Hernia-schijven worden ook gewoonlijk uitgescheurde schijven of gescheurde schijven genoemd.

Deze druk op de zenuw kan resulteren in pijn, tintelingen of gevoelloosheid in de middelste rug en in gebieden waar de aangedane zenuw zich voortbeweegt, zoals de benen.

Artrose (reumatische aandoening)

Artrose (OA) is een degeneratieve gewrichtsaandoening. Het treedt op wanneer het kraakbeen dat je gewrichten bedekt, afbreekt, waardoor de botten tegen elkaar wrijven. Volgens de Centers for Disease Control and Prevention (CDC) hebben 30 miljoen volwassenen OA in de Verenigde Staten. Het is een belangrijke oorzaak van invaliditeit bij volwassen Amerikanen.

Veroudering

Hoe ouder een persoon is, hoe groter de kans dat ze rugpijn ervaren. Volgens de American Association of Retired Persons is rugpijn het meest waarschijnlijk bij 30- tot 50-jarigen. Het verouderingsproces draagt ​​natuurlijk op het lichaam, waaronder dunner wordende botten, vermindering van spiermassa en een vermindering van vocht tussen de gewrichten in de wervelkolom. Al deze dingen kunnen rugpijn veroorzaken.

Breuken

Een wervelbreuk is één van de meest voorkomende botbreuken bij osteoporose (botontkalking). Een wervelbreuk is meestal het gevolg van letseltrauma, zoals een val, een auto-ongeluk of sportletsel. Breuken kunnen ernstige pijn in de middenrug veroorzaken die erger wordt als je beweegt. Als je daarnaast klachten hebt van urine-incontinentie, tintelingen of gevoelloosheid, kan de fractuur van invloed zijn op de ruggenmerg. Breuken of botbreuken kunnen zeer ernstige verwondingen zijn en vereisen vaak onmiddellijke behandeling.

Oorzaken pijn in onderrug

Verrekken of scheuren van gewrichtsbanden of spieren

De spieren en banden in de rug kunnen uitrekken of scheuren als gevolg van overmatige activiteit (overbelasting). Symptomen zijn onder meer pijn en stijfheid in de onderrug, evenals spierspasmen.

Schade aan tussenwervelschijf

Een tussenwervelschijf (tref je aan in de wervelkolom tussen twee afzonderlijke wervels en zijn de schokdempers van je wervelkolom. De tussenwervelschijven zijn gevoelig voor letsel en dit risico neemt toe met de leeftijd. De buitenkant van de tussenwervelschijf kan scheuren of uitstulpen (hernia) en tegen een zenuw aandrukken. Dit kan klachten veroorzaken zoals pijn, tintelingen of een doof gevoel in de bil of het been en eventueel krachtverlies in het been.

Ischias

Ischias is een zenuwpijn die begint in de rug en via de bil doorloopt tot in je been. Het wordt veroorzaakt doordat de ischiaszenuw geïrriteerd, ontstoken of beschadigd is. De ischiaszenuw (nervus ischiadicus) is de langste zenuw uit het lichaam en deze loopt vanuit de lage rug naar de achterkant van het bovenbeen tot aan de voet.

Wervelkanaalstenose

Een wervelkanaalstenose of spinale stenose is een vernauwing van het wervelkanaal. Deze veel voorkomende aandoening treedt meestal pas op oudere leeftijd op. Spinale stenose treedt op wanneer de wervelkolom smaller wordt en druk uitoefent op het ruggenmerg en de spinale zenuwen. Spinale stenose is meestal het gevolg van degeneratie van de tussenwervelschijven. Druk op de spinale zenuwen veroorzaakt symptomen zoals gevoelloosheid, krampen en zwakte. Je kunt deze symptomen overal in het lichaam voelen. Veel mensen met spinale stenose merken dat hun symptomen verergeren als ze gaan staan ​​of lopen.

Abnormale kromming van de wervelkolom

Scoliose (hierbij vertoont de wervelkolom één of twee zijwaartse kromming(en)), kyfose (een versterkte kromming van de wervelkolom in het borstgedeelte) en lordose (een natuurlijke kromming van de wervelkolom in voor-achterwaartse richting) zijn allemaal abnormale krommingen in de wervelkolom. De abnormale kromming plaatst druk op de spieren, pezen, ligamenten en wervels, waardoor pijn en een slechte houding ontstaan.

Andere aandoeningen

Er zijn een aantal andere aandoeningen die pijn in de onderrug veroorzaken. Deze aandoeningen omvatten artritis, fibromyalgie (langdurige pijn en gevoeligheid in de gewrichten, spieren en pezen), de ziekte van Bechterew (een aandoening waarbij de gewrichten van het bekken en de wervelkolom gaan ontsteken) en spondylose (een vorm van artrose in de wervelkolom).

Nier- en blaasproblemen, zwangerschap, endometriose, eierstokcysten, vleesbomen (een goedaardig spierweefselgezwel dat meestal in de baarmoeder groeit) en kanker kunnen ook lage rugpijn veroorzaken.

Onderzoek en diagnose

Rugpijn kan op veel verschillende plekken opduiken—of het nu je onderrug, middenrug of bovenrug is die opspeelt, het kan je dagelijkse leven flink beïnvloeden. Maar geen zorgen, met de juiste onderzoeken komt de arts er snel achter wat de oorzaak is van die zeurende, stekende of kloppende pijn. Hier is wat je kunt verwachten bij onderzoek en diagnose!

Het begint met een goed gesprek

De arts vraagt je eerst naar de details van je rugpijn: Waar doet het pijn? Is het een zeurende pijn of eerder scherp? Wanneer voel je het het meest—bij het tillen van zware spullen, na een lange dag zitten, of misschien juist 's ochtends als je uit bed rolt? Dit helpt om in te schatten of je rugspieren overbelast zijn, of dat er iets anders speelt, zoals een hernia of slechte houding.

Lichamelijk onderzoek: een grondige check

Vervolgens onderzoekt de arts je rug. Je moet misschien even wat buigen, draaien en strekken om te zien welke bewegingen de pijn veroorzaken. De arts voelt langs je wervelkolom, spieren en gewrichten om te controleren waar de pijn het heftigst is. Heb je last van uitstralende pijn naar je benen of armen? Dat kan een teken zijn van een zenuwbeknelling of hernia.

Test van je reflexen en kracht

Je reflexen en spierkracht worden ook getest, vooral als je rugpijn gepaard gaat met tintelingen of gevoelloosheid in je benen of armen. Dit geeft een goed beeld van hoe je zenuwen functioneren en of er sprake is van een beknelde zenuw of ruggenmergprobleem.

Röntgenfoto: even binnenkijken

Bij hardnekkige rugpijn kan de arts besluiten een röntgenfoto te maken om een duidelijker beeld te krijgen van je wervelkolom. Dit helpt om te zien of er sprake is van een versleten tussenwervelschijf, een scheefstand van de wervels, of zelfs botbreuken die de oorzaak van de pijn kunnen zijn.

MRI of CT-scan: dieper in de weefsels kijken

Als er vermoeden is van een hernia of ander probleem dat dieper in de weefsels zit, zoals een ontsteking, kan de arts een MRI of CT-scan voorstellen. Dit geeft een gedetailleerd beeld van je spieren, schijven en zenuwen, zodat duidelijk wordt of er druk op de zenuwen staat of dat er iets anders aan de hand is.

Bloedonderzoek bij ontsteking of infectie

Bij vermoeden van een ontsteking of infectie in je rug, zoals bij reuma of spondylitis, kan de arts bloedonderzoek laten doen. Dit helpt om ontstekingswaarden in je lichaam te meten en een eventuele infectie of onderliggende ziekte op te sporen die je rugpijn veroorzaakt.

Behandeling van rugpijn onderrug, middenrug of bovenrug

Als je last hebt van rugpijn, wil je natuurlijk zo snel mogelijk verlichting. Gelukkig zijn er tal van behandelingen die je kunnen helpen, afhankelijk van waar de pijn zit—of het nu je onderrug, middenrug of bovenrug is. Hier zijn de beste manieren om die vervelende rugpijn aan te pakken!

Rust en warmte

Soms is het beste wat je kunt doen simpelweg rust nemen. Maar let op: niet te lang stilzitten! Teveel rust kan juist averechts werken. Combineer het met wat warmte—een warme kruik, hittepleister of warm bad kan wonderen doen om je spieren te ontspannen en de pijn te verlichten.

Fysiotherapie

Rugpijn door overbelasting, slechte houding of stijve spieren? Een fysiotherapeut leert je gerichte oefeningen die je rug sterker en flexibeler maken. Hiermee verbeter je je houding en voorkom je dat de pijn terugkomt. Regelmatig bewegen is hierbij de sleutel!

Medicatie

Bij hevige pijn kan de arts pijnstillers of ontstekingsremmers zoals ibuprofen of diclofenac voorschrijven. Deze medicijnen helpen niet alleen tegen de pijn, maar verminderen ook de zwelling en ontsteking in je rug. In sommige gevallen kan een spierontspanner helpen om strakke spieren los te maken.

Manuele therapie of chiropractie

Als je rugpijn veroorzaakt wordt door een blokkade in de wervelkolom of bekken, kan een manueel therapeut of chiropractor je rug voorzichtig "rechtzetten". Door de wervels of gewrichten te mobiliseren, krijg je meer bewegingsvrijheid en vermindert de pijn vaak direct.

Massage

Een ontspannende massage helpt om de spieren los te maken en de doorbloeding te verbeteren. Vooral bij gespannen spieren in de bovenrug en schouders kan een massage direct verlichting geven. Of je nu kiest voor een professionele behandeling of een simpele massage thuis, je rug zal je dankbaar zijn!

Ergonomische aanpassingen

Zit je veel? Zorg dan dat je werkplek goed is ingericht. Een ergonomische bureaustoel, een juiste zithouding, en regelmatig pauzeren om even te bewegen helpen om rugpijn te voorkomen en te verlichten. Werk je veel staand? Dan is een goede balans in beweging ook belangrijk.

Oefeningen voor thuis

Doe dagelijks lichte oefeningen om je rugspieren te versterken en soepel te houden. Denk aan rugstretch-oefeningen of pilates. Deze helpen niet alleen tegen pijn, maar zorgen ervoor dat je rug op de lange termijn sterker wordt en beter bestand is tegen overbelasting.

Injecties of chirurgie (bij ernstige gevallen)

Als de pijn door een hernia of zenuwbeknelling niet reageert op andere behandelingen, kan de arts overwegen om een injectie met corticosteroïden te geven. Dit vermindert de ontsteking rond de zenuw en kan de pijn verlichten. In ernstige gevallen kan een operatie nodig zijn om de oorzaak van de pijn weg te nemen, zoals bij een grote hernia.

Lees verder

• Pijn in onderrug: pijnlijke onderrug links, rechts en midden
• Pijn in bovenrug: symptomen en oorzaken van hoge rugpijn
• Lage rugpijn: oorzaken en behandeling acute lage rugklachten
• Chronische rugpijn of lage rugpijn: symptomen en oorzaken
• Dysmenorroe: hevige menstruatiepijn of pijnlijke menstruatie