Spinale tumoren in ruggenmerg: Symptomen en behandeling

Bij een spinale tumor groeit een massa (cellen) in of rondom het ruggenmerg. Dit kan zowel intramedullair (beginnende in het ruggenmerg zelf) als extramedullair (ontwikkelend buiten het ruggenmerg) zijn. Goedaardige tumoren groeien doorgaans traag, terwijl kwaadaardige tumoren vaak snel groeien. Symptomen kunnen ernstige rugpijn, neurologische problemen en verlammingsverschijnselen omvatten. Behandelopties omvatten chirurgie, radiotherapie, chemotherapie en/of andere medicijnen, afhankelijk van het type en de locatie van de tumor.

• Synoniemen spinale tumor
• Epidemiologie van spinale tumoren
• Soorten tumoren
• Oorzaken van spinale tumoren
• Symptomen: Rugpijn, spierproblemen en verlamming
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose van een spinale tumor
• Complicaties
• Preventie van spinale tumoren

Synoniemen spinale tumor

Een spinale tumor staat ook bekend onder de volgende synoniemen:

• Ruggenmergtumor
• Tumor van het ruggenmerg

Epidemiologie van spinale tumoren

Primaire spinale tumoren komen vaker voor bij jongere volwassenen. Het osteosarcoom (botkanker) is een van de meest voorkomende types van deze tumoren. Over het algemeen zijn primaire spinale tumoren vrij zeldzaam en groeien ze langzaam. Metastatische tumoren, die uitzaaien vanuit andere organen, worden vaker aangetroffen: bij vrouwen meestal in de borst of longen, en bij mannen in de prostaat of longen. De prevalentie van spinale tumoren wordt geschat op ongeveer 1 op 100.000 patiënten.

Soorten tumoren

Spinale tumoren kunnen worden ingedeeld op basis van hun oorsprong en locatie:

• Leukemie, lymfoom, en myeloom kunnen in het ruggenmerg optreden.
• Meestal zijn ependymomen en andere gliomen betrokken, die uitgaan van glia- of steuncellen van het ruggenmerg.
• Tumoren die ontstaan in het wervelkolomweefsel worden primaire spinale tumoren genoemd.

Secundaire spinale tumoren ontstaan wanneer tumoren vanuit andere lichaamsdelen uitzaaien naar de wervelkolom, zoals uit de borst, prostaat, longen en andere organen.

Oorzaken van spinale tumoren

Oorzaak

De exacte oorzaak van primaire spinale tumoren is onbekend. Sommige van deze tumoren worden geassocieerd met erfelijke genmutaties. Spinale tumoren kunnen ontstaan binnen het ruggenmerg (intramedullair), in de membranen (hersenvliezen) die het ruggenmerg omhullen (extramedullair - intraduraal), of tussen de hersenvliezen en de wervelkolom (extraduraal, wat het vaakst voorkomt). De tumoren kunnen zich ook naar andere lichaamsdelen verspreiden.

Risicofactoren

Patiënten met een voorgeschiedenis van enige vorm van kanker hebben een verhoogd risico op spinale tumoren. Neurofibromatose type 2 (een erfelijke aandoening met neurologische en cutane manifestaties) verhoogt ook het risico op verschillende spinale tumoren. Personen met een zwak immuunsysteem zijn ook meer vatbaar. Daarnaast verhoogt de ziekte van Von Hippel-Lindau het risico op spinale tumoren.

Symptomen: Rugpijn, spierproblemen en verlamming

Afhankelijk van de tumorsoort

De symptomen van spinale tumoren variëren afhankelijk van de tumorlocatie, het type tumor en de algemene gezondheid van de patiënt. Metastatische tumoren groeien vaak snel, terwijl primaire tumoren meestal langzaam groeien, soms over weken tot jaren. Tumoren in het ruggenmerg veroorzaken vaak symptomen die zich verspreiden over grote delen van het lichaam. Tumoren buiten het ruggenmerg veroorzaken pas na lange tijd zenuwbeschadiging. Groeiende tumoren kunnen druk uitoefenen op het ruggenmerg of de zenuwwortels, wat kan leiden tot blijvende schade.

Rugpijn, neurologische problemen en verlamming

De symptomen kunnen omvatten:

• Abnormale gevoelens of verlies van gevoel, vooral in de benen (bijvoorbeeld in de knie of enkel, met of zonder stekende pijn).
• Incontinentie voor urine (urine-incontinentie) en ontlasting (fecale incontinentie).
• Koud gevoel in de benen, koele vingers, handen of andere lichaamsdelen.
• Ernstige pijn in de middenrug of onderrug (lage rugpijn) en rugstijfheid, die verergert bij liggen of bij overbelasting zoals hoesten of niezen.
• Mogelijke uitstraling van pijn naar de heupen of benen.
• Spiercontracties, samentrekkingen of spasmen (fasciculaties).
• Verlies van spierfunctie en progressieve spierzwakte (verminderde kracht), wat kan leiden tot een verhoogd risico op vallen en ataxie (coördinatiestoornissen).

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

De arts voert een neurologisch onderzoek uit om de locatie van de tumor te bepalen. Dit omvat het beoordelen van abnormale reflexen, gevoeligheid in de rug, spierzwakte en verhoogde spierspanning (spasticiteit). Ook kan er verlies van pijn- en temperatuurgevoel worden vastgesteld.

Diagnostisch onderzoek

Aanvullende diagnostische onderzoeken zijn noodzakelijk, waaronder:

• Biopsie van het ruggenmerg om weefselmonsters te verkrijgen voor laboratoriumonderzoek.
• Myelografie: een röntgencontrastonderzoek van het ruggenmerg.
• Röntgenfoto's (MRI-scan) en CT-scan van het ruggenmerg voor gedetailleerde beeldvorming.

Behandeling

Na de diagnose is snelle behandeling cruciaal om blijvend letsel te voorkomen. Behandelopties omvatten:

• Corticosteroïden om ontsteking en zwelling rond het ruggenmerg te verminderen.
• Chirurgische ingreep: een spoedoperatie kan nodig zijn om druk op het ruggenmerg te verlichten. Sommige tumoren kunnen volledig worden verwijderd, terwijl bij anderen slechts een deel van de tumor kan worden verwijderd om de druk te verlichten.
• Radiotherapie, al dan niet gecombineerd met chirurgie, kan een effectieve behandelingsoptie zijn.
• Chemotherapie kan worden overwogen afhankelijk van het type tumor.
• Fysiotherapie kan helpen bij het verbeteren van spierkracht en functionele onafhankelijkheid van de patiënt.

Prognose van een spinale tumor

De prognose hangt af van het type en de uitgebreidheid van de tumor. Vroege diagnose en behandeling verbeteren doorgaans de prognose, verminderen morbiditeit en mortaliteit. Zenuwbeschadiging kan vaak blijvend zijn, zelfs na behandeling.

Complicaties

Mogelijke complicaties van spinale tumoren zijn onder andere:

• Neurogene blaas (plasproblemen door zenuwschade).
• Incontinentie voor urine en ontlasting.
• Blijvende zenuwschade.
• Levensbedreigende ruggenmergcompressie.
• Verlies van gevoel en verlamming.

Preventie van spinale tumoren

Preventie van spinale tumoren richt zich voornamelijk op het verminderen van risicofactoren en het bevorderen van een gezonde levensstijl. Hoewel er geen gegarandeerde manier is om spinale tumoren te voorkomen, kunnen de volgende maatregelen helpen om het risico te verlagen:

Gezonde levensstijl

• Voeding: Eet een gebalanceerd dieet rijk aan groenten, fruit, volle granen en magere eiwitten. Vermijd overmatige inname van bewerkte voedingsmiddelen en suikers, wat kan bijdragen aan algemene gezondheid en mogelijk het risico op kanker vermindert.
• Lichaamsbeweging: Regelmatige lichaamsbeweging kan bijdragen aan een gezond gewicht en een goed functioneren van het immuunsysteem, wat mogelijk helpt om het risico op kanker te verlagen.

Vermijden van risicofactoren

• Roken: Vermijd roken en blootstelling aan tabaksrook, omdat roken een risicofactor kan zijn voor verschillende soorten kanker.
• Alcoholconsumptie: Beperk alcoholconsumptie, aangezien overmatig alcoholgebruik is gekoppeld aan een verhoogd risico op verschillende kankers.

Medische controle en erfelijke aandoeningen

• Regelmatige medische controles: Voor mensen met een verhoogd risico of familiegeschiedenis van kanker, kunnen regelmatige medische controles en screenings helpen bij vroege detectie en behandeling van eventuele afwijkingen.
• Erfelijke aanleg: Personen met een familiegeschiedenis van genetische aandoeningen zoals neurofibromatose type 2 of de ziekte van Von Hippel-Lindau kunnen baat hebben bij genetische counseling en periodieke screening om vroegtijdige tekenen van tumoren op te sporen.

Veiligheid bij werk en omgeving

Zorg voor veilige werkomstandigheden en gebruik beschermende uitrusting indien blootstelling aan schadelijke stoffen of straling een risico vormt, hoewel de relatie met spinale tumoren minder goed is gedocumenteerd.

Hoewel deze maatregelen niet alle gevallen van spinale tumoren kunnen voorkomen, kunnen ze bijdragen aan een algemeen betere gezondheid en mogelijk het risico verlagen.

Lees verder

• Rugpijn: Oorzaken, symptomen & behandeling van pijnlijke rug
• Spinale stenose: Vernauwing wervelkolom met rugpijn & zwakte
• Chronische rugpijn: Behandelingen bij aanhoudende rugpijn