Spinale stenose: Vernauwing wervelkolom met rugpijn & zwakte
Spinale stenose is een vernauwing van de wervelkolom die druk veroorzaakt op het ruggenmerg. Vooral oudere patiënten lijden aan spinale stenose, al zijn er ook andere oorzaken waardoor spinale stenose mogelijk ontstaat. De patiënt heeft vooral rugpijn en problemen met de benen waardoor lopen bemoeilijkt is. Dankzij zelfzorg en een aantal medische behandelingen verlichten de symptomen bij heel wat patiënten. De prognose is in de meeste gevallen goed, al blijven de symptomen bij sommige patiënten aanhouden.
Synoniemen spinale stenose
Spinale stenose is eveneens gekend onder deze synoniemen:
- Centrale stenose
- Degeneratieve wervelkolomziekte
- Foraminale stenose
- Pseudo-claudicatio
- Rugpijn - stenose
Epidemiologie aandoening
Naar schatting 1 op de 1.000 patiënten boven de 65 jaar en 5 op de 1.000 patiënten ouder dan lijdt aan spinale stenose. Stenose treedt voornamelijk op bij oudere patiënten vanaf het vijfde decennium. Ongeveer 75% van de gevallen van stenose ontstaan in de lage rug (lumbale wervelkolom).
Oorzaken: Vernauwing wervelkolom met druk op ruggenmerg
Door
artrose (reumatische aandoening van gewrichtskraakbeen met
pijn, stijfheid,
gewrichtsgeluiden en hardheid) of langdurige zwelling, verdikken of vergroten de botten en ligamenten van de wervelkolom. Bij oudere patiënten slijten de tussenwervelschijven en ontstaat een naar voren gebogen houding. Mogelijke andere oorzaken van stenose omvatten
artritis (gewrichtsontsteking) van de wervelkolom (meestal op middelbare leeftijd of bij ouderen), een aangeboren defect of groei in de wervelkolom, een botaandoening (zoals de
ziekte van Paget (chronische
ontsteking van het bot) of
achondroplasie, een vorm van dwerggroei), een
fractuur (breuk) of letsel van een spinaal bot, een hernia (uit het verleden), een verwonding (trauma) die druk veroorzaakt op de zenuwwortels of het ruggenmerg, kalkafzettingen op de ligamenten die langs de ruggengraat lopen, te veel fluoride in het lichaam en
tumoren in de wervelkolom.
Symptomen: Pijn in rug (rugpijn), zwakte in benen
De symptomen zijn erg afhankelijk per patiënt. Sommigen hebben geen klachten terwijl anderen meer ernstige symptomen hebben. Daarnaast variëren de symptomen afhankelijk van de locatie van de stenose. De patiënt heeft veelal symptomen die langzaam progressief zijn, vooral wanneer de patiënt staat of loopt. Door te zitten of voorover te leunen verminderen of verdwijnen vaak heel wat symptomen. De patiënt vertoont meestal symptomen aan één kant van het lichaam, maar soms zijn eveneens twee benen aangetast. De patiënt heeft
krampen of pijn in de rug, billen, dijen of kuiten, of in de nek, schouders of armen.
Rugstijfheid komt soms ook tot uiting. De benen zijn gevoelloos, voelen warm of koud aan en soms voelt hij ook
tintelingen in de
benen. Ook presenteert de patiënt zich soms met
voetproblemen. Daarnaast treedt
zwakte op van een deel van een been of arm. Hierdoor zijn de meeste patiënten met stenose niet in staat om voor een langere tijd te lopen. Door deze beengerelateerde problemen, valt de patiënt namelijk frequent en is hij onhandig. Meer ernstige symptomen zijn onder meer moeilijkheden of een slecht evenwicht tijdens het lopen, problemen met seks en problemen met de controle van de urine (
urine-incontinentie) of stoelgang (
fecale incontinentie).
Diagnose en onderzoeken
Lichamelijk onderzoek
De arts voert een grondig lichamelijk onderzoek uit bij de patiënt. Hierbij is een anamnese, een grondig vraaggesprek, onontbeerlijk. Hij merkt tevens de zichtbare symptomen op, waaronder de pijn die gepaard gaat met bewegingsproblemen. Hij voert een aantal onderzoeken uit om dit te testen. Tevens controleert de arts de reflexen (zenuwfunctietest).
Diagnostisch onderzoek
Een
neurologisch onderzoek bevestigt de
beenzwakte en het verminderd gevoel in de benen. Daarnaast is een EMG (
elektromyografie: een onderzoek waarbij de arts actiestroom bij de spiersamentrekking meet), een
botscan, een spinale
MRI-scan of
CT-scan of een röntgenfoto (
radiografisch onderzoek) van de wervelkom nuttig om de symptomen in beeld te brengen.
Differentiële diagnose
De arts verwart spinale stenose vaak met volgende aandoeningen: artrose, een lumbale compressiefractuur, lumbale facet artropathie, lumbale spondylolyse (scheiding of verslapping van de verbinding tussen twee wervels) en
spondylolisthesis (
medische term voor "verschuiving of afglijding van wervels in de richting van de buik"), mechanische
lage rugpijn, myofasciale pijn,
reumatöide artritis (chronische auto-immuunaandoening met een ontsteking van gewrichten en andere organen) en spondylodiscitis.
Behandeling
Zelfzorg
De patiënt krijgt door middel van fysiotherapie en/of het bezoek een chiropractor tips over een andere houding. Een brace voor de onderrug is daarbij vaak nodig. Daarnaast bestrijden warmtetherapie en koelpakken (cold packs) de pijn bij opflakkeringen. Rust doet de patiënt vaak goed, alvorens geleidelijk aan weer activiteiten te hervatten. Fietstraining is voorts aanbevolen. Bovendien is belangrijk dat de patiënt streeft naar een gezond gewicht zodat de druk op de lumbale wervelkolom vermindert. Tot slot zijn een wandelstok en/of rollator voor sommige patiënten nuttige hulpmiddelen.
Professionele medische zorg
De medische behandeling gebeurt door een neuroloog en/of neurochirurg, een reumatoloog en/of een orthopedisch chirurg. De patiënt krijgt tevens niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (
NSAID's) om de
rugpijn te verlichten. Ook een spinale epidurale injectie is nuttig bij pijn. Hierbij injecteert de arts een
geneesmiddel rechtstreeks in de ruimte rond de spinale zenuwen of het ruggenmerg. Een operatie is die de druk op de zenuwen of het ruggenmerg verlicht, is vereist wanneer de patiënt niet meer reageert op de behandelingen of veel gevoel of beweging verliest.
Prognose spinale stenose
Veel patiënten met een spinale stenose zijn in staat om een actief leven te leiden, maar vaak is een andere levensstijl wel nodig. Wervelkolomchirurgie verlicht veelal doch niet altijd geheel of gedeeltelijk de symptomen. Dit is moeilijk te voorspellen en hangt deels af van de pijnduur voor de operatie, het aantal operaties dat nodig is, en de plaats van de stenose. Bij sommige patiënten zijn de symptomen permanent, zelfs bij meerdere behandelingen en chirurgie.
Complicaties aandoening
Complicaties van deze aandoening omvatten evenwichtsproblemen bij het lopen, progressieve gevoelloosheid en zwakte in de benen,
verlamming, incontinentie en
een neurogene blaas (zenuwschade door ziekte of letsel met plasproblemen).
Lees verder