Spinale stenose: Vernauwing wervelkolom met rugpijn & zwakte

Spinale stenose verwijst naar de vernauwing van het wervelkanaal, hetgeen druk uitoefent op het ruggenmerg en de zenuwen die door de wervelkolom lopen. Deze aandoening komt vooral voor bij oudere volwassenen, maar kan ook andere oorzaken hebben. De belangrijkste symptomen zijn rugpijn en problemen met de benen, wat het lopen bemoeilijkt. Met de juiste zelfzorg en medische behandelingen kunnen de symptomen vaak worden verlicht. De prognose is doorgaans goed, hoewel bij sommige patiënten de symptomen aanhouden.

• Synoniemen voor spinale stenose
• Epidemiologie van de aandoening
• Oorzaken van spinale stenose: Vernauwing van de wervelkolom met druk op het ruggenmerg
• Symptomen van spinale stenose: Rugpijn en zwakte in de benen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van spinale stenose
• Prognose van spinale stenose
• Complicaties van spinale stenose
• Preventie van spinale stenose

Synoniemen voor spinale stenose

Spinale stenose is ook bekend onder de volgende synoniemen:

• Centrale stenose
• Degeneratieve wervelkolomziekte
• Foraminale stenose
• Pseudo-claudicatio
• Rugpijn - stenose

Epidemiologie van de aandoening

Ongeveer 1 op de 1.000 mensen boven de 65 jaar en 5 op de 1.000 mensen ouder dan 50 jaar lijdt aan spinale stenose. Deze aandoening komt voornamelijk voor bij oudere volwassenen, vaak vanaf het vijfde decennium van het leven. Ongeveer 75% van de gevallen van spinale stenose ontstaan in de lage rug (lumbale wervelkolom).

Oorzaken van spinale stenose: Vernauwing van de wervelkolom met druk op het ruggenmerg

De meest voorkomende oorzaak van spinale stenose is artrose (reumatische aandoening waarbij het kraakbeen in de gewrichten afbreekt, wat leidt tot pijn, stijfheid en gewrichtsgeluiden). Bij artrose kunnen de botten en ligamenten van de wervelkolom verdikken of vergroten. Bij oudere volwassenen slijten de tussenwervelschijven, wat kan leiden tot een naar voren gebogen houding. Andere mogelijke oorzaken van stenose zijn:

• Artritis van de wervelkolom (meestal op middelbare leeftijd of bij ouderen)
• Aangeboren afwijkingen of groeistoornissen in de wervelkolom
• Botaandoeningen zoals de ziekte van Paget (chronische ontsteking van het bot) of achondroplasie (een vorm van dwerggroei)
• Fracturen (botbreuken) of letsels van de wervelkolom
• Hernia's van tussenwervelschijven
• Traumatische verwondingen die druk uitoefenen op de zenuwwortels of het ruggenmerg
• Kalkafzettingen op de ligamenten die langs de ruggengraat lopen
• Overmatige fluoride-inname
• Tumoren in de wervelkolom

Symptomen van spinale stenose: Rugpijn en zwakte in de benen

De symptomen van spinale stenose variëren sterk per patiënt. Sommigen ervaren geen klachten, terwijl anderen ernstige symptomen ondervinden. De symptomen kunnen ook variëren afhankelijk van de locatie van de stenose. Meestal zijn de symptomen progressief en verergeren ze bij staan of lopen. Zitten of voorover leunen kan vaak verlichting bieden. De symptomen kunnen zich aan één kant van het lichaam voordoen, maar kunnen ook beide benen aantasten. Veelvoorkomende symptomen zijn:

• Krampen of pijn in de rug, billen, dijen of kuiten, of in de nek, schouders of armen
• Rugstijfheid
• Gevoelloosheid, warm of koud aanvoelen, of tintelingen in de benen
• Voetproblemen
• Zwakte in een deel van een been of arm, wat de mobiliteit kan beïnvloeden
• Moeilijkheden met evenwicht tijdens het lopen
• Problemen met seks, en controle over de urine (urine-incontinentie) of stoelgang (fecale incontinentie)

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

De arts start met een grondig lichamelijk onderzoek, inclusief een gedetailleerd vraaggesprek (anamnese). Het onderzoek omvat de beoordeling van zichtbare symptomen en de pijn gerelateerd aan bewegingsproblemen. Reflexen worden getest om de zenuwfuncties te controleren.

Diagnostisch onderzoek

Een neurologisch onderzoek kan de beenzwakte en verminderd gevoel in de benen bevestigen. Diagnostische beeldvorming zoals een spinale MRI-scan, CT-scan, botscan, of een röntgenfoto (radiografisch onderzoek) kan nuttig zijn om de anatomie van de wervelkolom in beeld te brengen. Een EMG (elektromyografie) meet de elektrische activiteit van spieren en kan bijdragen aan de diagnose.

Differentiële diagnose

Spinale stenose kan verward worden met andere aandoeningen zoals artrose, lumbale compressiefracturen, lumbale facet artropathie, lumbale spondylolyse (scheiding of verslapping tussen wervels), spondylolisthesis (verschuiving van wervels), mechanische lage rugpijn, myofasciale pijn, reumatoïde artritis (chronische auto-immuunziekte), en spondylodiscitis.

Behandeling van spinale stenose

Zelfzorg en conservatieve behandelingen

Zelfzorg speelt een belangrijke rol bij het beheer van spinale stenose. Fysiotherapie en bezoeken aan een chiropractor kunnen helpen bij het verbeteren van houding en beweging. Een brace voor de onderrug kan noodzakelijk zijn. Warmtetherapie en koelpacks kunnen pijn verminderen tijdens opvlammingen. Rust is vaak nuttig, gevolgd door een geleidelijke herstart van activiteiten. Fietstraining wordt aanbevolen, evenals het streven naar een gezond gewicht om de druk op de lumbale wervelkolom te verminderen. Voor sommige patiënten kunnen een wandelstok of rollator nuttige hulpmiddelen zijn.

Professionele medische zorg

De medische behandeling wordt vaak uitgevoerd door een neuroloog, neurochirurg, reumatoloog of orthopedisch chirurg. Niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID's) worden vaak voorgeschreven om de rugpijn te verlichten. Een spinale epidurale injectie kan nuttig zijn bij pijn; hierbij wordt een geneesmiddel rechtstreeks in de ruimte rond de spinale zenuwen of het ruggenmerg geïnjecteerd. Chirurgie kan noodzakelijk zijn om de druk op de zenuwen of het ruggenmerg te verlichten als andere behandelingen onvoldoende effect hebben of bij aanzienlijke verlies van gevoel of beweging.

Prognose van spinale stenose

Veel patiënten met spinale stenose kunnen een actief leven leiden, hoewel vaak een verandering in levensstijl nodig is. Wervelkolomchirurgie kan de symptomen in veel gevallen verlichten, maar dit is niet altijd volledig of permanent. De uitkomst van de operatie hangt af van factoren zoals de duur van de pijn voor de operatie, het aantal benodigde operaties en de locatie van de stenose. Sommige patiënten kunnen blijvende symptomen ervaren, zelfs na meerdere behandelingen en chirurgische ingrepen.

Complicaties van spinale stenose

Complicaties van spinale stenose kunnen onder meer omvatten:

• Evenwichtsproblemen tijdens het lopen
• Progressieve gevoelloosheid en zwakte in de benen
• Verlamming
• Incontinentie van urine (urine-incontinentie) en fecale incontinentie (fecale incontinentie)
• Neurogene blaas (plasproblemen door zenuwschade)

Preventie van spinale stenose

Preventie van spinale stenose richt zich vooral op het verminderen van de risicofactoren en het bevorderen van een gezonde wervelkolom. Enkele effectieve maatregelen zijn:

Regelmatige lichaamsbeweging

Oefeningen die de rugspieren versterken en de flexibiliteit verbeteren kunnen helpen om de wervelkolom in goede conditie te houden. Vooral oefeningen gericht op het versterken van de buikspieren en de rugspieren zijn nuttig.

Goed postuur

Het aannemen van een goede houding bij zitten en staan kan bijdragen aan het voorkomen van overmatige druk op de wervelkolom. Ergonomische meubels en correcte zithoudingen zijn belangrijk, vooral bij langdurig zitten.

Gezond gewicht

Het handhaven van een gezond lichaamsgewicht vermindert de belasting op de wervelkolom en kan helpen om de ontwikkeling van spinale stenose te vertragen of te voorkomen.

Vermijden van zwaar tillen

Het optillen van zware voorwerpen op de juiste manier – door de knieën te buigen en niet door de rug te draaien – kan helpen om onnodige druk op de wervelkolom te vermijden.

Roken vermijden

Roken kan bijdragen aan het afbreken van de tussenwervelschijven en kan de gezondheid van de wervelkolom negatief beïnvloeden. Het vermijden van roken kan dus bijdragen aan een betere wervelkolomgezondheid.

Regelmatige controle en medische adviezen

Voor mensen met risicofactoren zoals artrose of andere wervelkolomproblemen is het belangrijk om regelmatig medische controles te ondergaan en advies op te volgen om problemen vroegtijdig te identificeren en te behandelen.

Lees verder

• Rugpijn: Oorzaken, symptomen & behandeling van pijnlijke rug
• Chronische rugpijn: Behandelingen bij aanhoudende rugpijn
• Lage rugpijn: Oorzaken en behandeling van pijn in onderrug
• Stijve, stramme rug: Oorzaken & preventie van rugstijfheid