Spondylolisthesis: Verschuiving van wervel met pijn & zwakte

Spondylolisthesis: Verschuiving van wervel met pijn & zwakte Spondylolisthesis (spondylolisthese, spondyloptosis) is een aandoening waarbij een verschuiving of afglijding van wervels in de voorachterwaartse richting ten opzichte van elkaar tot stand komt. Deze wervelafwijking komt mogelijk bij de geboorte tot stand, maar ontstaat vaak later in het elven door bijvoorbeeld artritis, een trauma of een stressfractuur door een sportverwonding. Pijn, stijfheid en beenzwakte zijn enkele symptomen van spondylolisthesis. In de meeste gevallen zijn enkele aanpassingen in de levensstijl nodig in combinatie met het dragen van een rugbrace, fysiotherapie en/of pijnmedicatie. Soms is echter een operatie vereist om de aandoening te verhelpen. Zowel bij milde als ernstige symptomen van spondylolisthese is de prognose zeer goed.

Epidemiologie van aandoening

De aandoening treft meestal vijftigplussers. Vrouwen zijn vaker dan mannen aangetast.

Soorten wervelafglijding

Bij retrolisthesis is de bovenliggende wervel achterwaarts verplaatst ten opzichte van de onderliggende wervel. Bij anterolisthesis is deze voorwaarts verplaatst ten opzichte van de onderliggende wervel.

Oorzaken: Verschuiving van wervel

Spondylolisthese is een aandoening waarbij een bot (wervel) in de wervelkolom zich naar voren beweegt en drukt op de wervel eronder. Dit gebeurt door bijvoorbeeld een afwijking, een trauma, artritis (gewrichtsontsteking) of een stressfractuur door een sportletsel.

Risicofactoren van spondylolisthesis

Kinderen

Bij kinderen treedt spondylolisthesis meestal op tussen het vijfde bot in de onderrug (lendenwervel) en het eerste bot in het sacrumgebied (bekken). Spondylolisthese is dan vaak te wijten aan een aangeboren afwijking in dat deel van de wervelkolom. Soms komt de aandoening bij kinderen tot stand door een plotselinge verwonding (acuut trauma).

Volwassenen

Bij volwassenen is de meest voorkomende oorzaak een abnormale slijtage van het kraakbeen en botten, zoals artritis (gewrichtsontsteking). Een botziekte en botbreuken veroorzaken mogelijk eveneens spondylolisthesis. Ook spondylolyse (vermoeidheidsbreuk van de wervel) vormt een risicofactor voor de wervelafwijking. Bepaalde sportactiviteiten, zoals gymnastiek, gewichtheffen en voetbal, leggen veel druk de botten in de lage rug. De sporter moet hierbij voortdurend de wervelkolom overstrekken (hyperextensie). Dit leidt tot een stressfractuur aan één of beide zijden van de wervel. Een stressfractuur doet het ruggengraatbot mogelijk verzwakken waardoor deze van zijn plaats verschuift.

Symptomen: Pijn en zwakte

De symptomen van spondylolisthesis variëren van mild tot ernstig. Een patiënt met spondylolisthesis ervaart soms geen symptomen. Kinderen vertonen soms pas symptomen als ze achttien jaar oud zijn. De aandoening leidt tot verhoogde lordose (voorwaartse kromming van de wervelkolom = holle rug). In latere stadia leidt dit tot kyfose (achterwaartse kromming van de wervelkolom) wanneer de bovenste ruggengraat van de lagere ruggengraat afglijdt.

De symptomen bestaan uit:
  • een klapvoet (voetafwijking met abnormale loopgang) (soms)
  • gevoeligheid in het gebied van de wervel dat niet op zijn plaats ligt
  • lage rugpijn
  • nekpijn (soms)
  • pijn in één of beide benen
  • pijn, gevoelloosheid of tintelingen in de dijen en billen
  • stijfheid, zoals rugstijfheid
  • strakke spieren (strakke hamstringspier)
  • zwakte in de benen

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek
De arts onderzoekt de patiënt en betast de rug. De patiënt moet het been recht voor zich opheffen. Dit voelt vaak ongemakkelijk aan of is pijnlijk.

Diagnostisch onderzoek
Röntgenfoto's van de wervelkolom onthullen dat een bot in de wervelkolom niet op zijn plaats zit of gebroken is. Een CT-scan of MRI-scan van de wervelkolom toont aan of er sprake is van een vernauwing van het wervelkanaal (spinale stenose).

Behandeling van afglijding van wervel

De behandeling hangt af de ernst van de verschuiving van de wervel.

Milde tot matige verschuiving van wervel

De meeste patiënten verbeteren dankzij rek- en strekoefeningen die de rugspieren rekken en versterken. Als de verschuiving niet ernstig is, mag de patiënt de meeste sporten spelen als hij geen pijn ervaart. Wel is het belangrijk om deze activiteiten geleidelijk te hervatten. De patiënt moet mogelijk wel contactsporten vermijden of activiteiten wijzigen om de rug te beschermen tegen overbelasting. De arts besluit soms om röntgenfoto’s te laten maken om te zien of het probleem niet verergert.

Andere adviezen zijn:
  • een rugbrace dragen om de beweging van de wervelkolom te beperken
  • pijnstillers gebruiken (via de mond ingenomen of in de rug geïnjecteerd)
  • fysiotherapie: houdingstherapie, oefentherapie, adviezen, tiltechnieken, …

Ernstige verschuiving van een wervel

Een operatie om de verschoven wervels te fuseren (aan elkaar vastmaken) is nodig in volgende situaties:
  • een ernstige verschuiving van een wervelkolombot
  • ernstige pijn die niet verbetert met de behandeling
  • moeite met het beheersen van de darmen (fecale incontinentie) en blaas (urine-incontinentie)
  • zwakte van spieren in één of beide benen

Prognose van wervelafwijking

Lichaamsbeweging en veranderingen in activiteit zijn nuttig voor de meeste patiënten met milde spondylolisthesis. Bij patiënten die een operatie ondergaan, bestaat de kans op zenuwbeschadiging. De resultaten zijn soms echter zeer succesvol.

Complicaties van spondylolisthese

Als er te veel beweging plaatsvindt, gaan de botten op zenuwen drukken. Een operatie is dan nodig om de aandoening te corrigeren.

Andere complicaties zijn:
  • een infectie
  • langdurige rugpijn
  • tijdelijke of permanente schade aan spinale zenuwwortels, die mogelijk sensatieveranderingen, zwakte of verlamming van de benen veroorzaken

Lees verder

© 2018 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Spondylolisthesis: symptomen, diagnose en behandelingSpondylolisthesis: symptomen, diagnose en behandelingAls een bot van de wervelkolom onder de eronder liggende wervel schuift, is er sprake van spondylolisthesis. Daardoor ku…
Spinale stenose: Vernauwing wervelkolom met rugpijn & zwakteSpinale stenose: Vernauwing wervelkolom met rugpijn & zwakteSpinale stenose is een vernauwing van de wervelkolom die druk veroorzaakt op het ruggenmerg. Vooral oudere patiënten lij…
Ischias: Aandoening met pijn en zwakte aan been en rugIschias: Aandoening met pijn en zwakte aan been en rugIschias (lumbale radiculopathie) is een aandoening waarbij een patiënt pijn, zwakte, en/of tintelingen en/of gevoelloosh…
Meralgia paraesthetica: Gevoelloosheid en pijn aan de dijMeralgia paraesthetica: Gevoelloosheid en pijn aan de dijMeralgia paraesthetica, ook bekend als het Bernhardt-Roth syndroom, is het gevolg van een compressie van een gevoelszenu…

Hondsdolheid (rabiës) – symptomen bij mens en dierHondsdolheid (rabiës) – symptomen bij mens en dierHondsdolheid (rabiës) heeft een virus als veroorzaker en tast het zenuwstelsel aan. Honden, vossen, katten, maar ook vle…
Skiduim: Uitgerekt of gescheurd ligament in duim met pijnSkiduim: Uitgerekt of gescheurd ligament in duim met pijnEen skiduim is een type verwonding van het zachte weefsel dat de botten van de duim aan elkaar verbindt. In medische ter…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: LadyofHats Mariana Ruiz Villarreal, Wikimedia Commons (Publiek domein)
  • Geraadpleegd op 1 december 2018:
  • Coëlho, Medisch Zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010
  • Spondylolisthesis, https://medlineplus.gov/ency/article/001260.htm
  • Spondylolisthesis, https://www.fysiotherapie4all.nl/klachten/aandoeningen/item/spondylolisthesis
  • Spondylolisthesis, https://www.orthopediezuidlimburg.nl/spondylolisthesis/
  • Spondylolisthesis, https://www.uzleuven.be/nl/spondylolisthesis
  • What is Spondylolisthesis?, https://www.verywellhealth.com/spondylolisthesis-p2-296650
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 11-05-2020
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 8
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.