Skiduim: Uitgerekt of gescheurd ligament in duim met pijn

Een skiduim is een type verwonding aan het zachte weefsel dat de botten van de duim met elkaar verbindt. In medische termen staat dit zachte weefsel bekend als een ligament. Pijn, zwelling, problemen met grijpen of knijpen, en blauwe plekken zijn enkele symptomen van dit letsel. Wanneer het ligament volledig gescheurd is, kan een chirurgische ingreep nodig zijn. Het behoud van een goede stabiliteit van het ligament is cruciaal, omdat dit bijdraagt aan de grijpfunctie van de duim. Met de juiste revalidatie kunnen patiënten met een skiduim vaak terugkeren naar hun normale activiteiten. Het is echter belangrijk om de adviezen van de arts zorgvuldig op te volgen om complicaties te voorkomen.

• Epidemiologie
• Mechanisme
• Oorzaken: Uitgerekt of gescheurd ligament in de duim
• Risicofactoren voor letsel aan de duim
• Skiën
• Auto-ongelukken
• Risicogroepen
• Symptomen: Pijn en zwelling
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van een skiduim
• Symptomen verlichten
• Operatie
• Opvolging
• Revalidatie en herstel
• Prognose
• Complicaties van duimverwonding
• Preventie van een skiduim
• Praktische tips voor het omgaan met skiduim
• Zoek medische hulp
• Rust en immobilisatie
• IJzen om zwelling te verminderen
• Gebruik pijnstillers indien nodig
• Fysiotherapie voor herstel
• Voorkom toekomstige blessures

Epidemiologie

Een skiduim is een veelvoorkomende aandoening die optreedt door overbelasting of een acute verwonding van de duim, vaak als gevolg van activiteiten zoals skiën, waardoor het ook wel de naam "skiduim" heeft gekregen. Deze aandoening komt vaak voor bij sporters, maar kan ook ontstaan door niet-sportgerelateerde activiteiten.

Incidentie en prevalentie
Een skiduim komt frequent voor bij mensen die in sportieve omgevingen werken, met name bij skiërs, snowboarders en mensen die regelmatig hun handen gebruiken voor kracht- of stuwbewegingen. Het is echter niet beperkt tot deze groepen, aangezien het ook voorkomt bij mensen die herhaaldelijk hun duim overbelasten, zoals bij bepaalde handwerkzaamheden. Onder skiërs komt de aandoening vaker voor bij ongelukken waarbij de duim wordt geforceerd of overbelast door de impact van een val of plotselinge beweging.

Leeftijd en geslachtsverschillen
Een skiduim komt het vaakst voor bij volwassenen, met een piekincidentie tussen de 20 en 40 jaar. Zowel mannen als vrouwen kunnen de aandoening ontwikkelen, hoewel sommige studies suggereren dat mannen een iets hoger risico lopen vanwege een grotere mate van fysieke activiteit.

Mechanisme

Een skiduim ontstaat door een plotselinge, overmatige belasting of een ongecontroleerde beweging van de duim, waardoor de ligamenten in het gewricht uitrekken of scheuren. Dit gebeurt meestal wanneer de duim in een onnatuurlijke positie wordt gedraaid, zoals bij een val of bij het onbedoeld vastgrijpen van een object.

Blessuremechanisme en traumatisch letsel
De meeste gevallen van een skiduim ontstaan door trauma, waarbij de duim in een onnatuurlijke richting wordt gedraaid of geforceerd. Bij skiërs gebeurt dit vaak wanneer de duim vast komt te zitten in de ski of het skistok, terwijl de rest van de hand en arm door de val of het plotse stoppen van de beweging worden gedwongen.

Verhoogde spanning op de ligamenten
De blessure is vaak het gevolg van verhoogde spanning op de ligamenten van het duimgewricht, zoals het ulnar collateral ligament (UCL). Dit ligament wordt uitgerekt of gescheurd, wat leidt tot pijn, zwelling en functieverlies in het gewricht.

Oorzaken: Uitgerekt of gescheurd ligament in de duim

Een skiduim ontstaat wanneer het belangrijkste ligament in de duim uitgerekt of gescheurd is. Dit ligament is een sterke vezel die de botten in de duim met elkaar verbindt. Deze verwonding kan optreden door een val met een uitgestrekte duim of door een andere impact.

Risicofactoren voor letsel aan de duim

Elke verwonding waarbij de duim abnormaal naar achteren of naar de zijkant buigt, kan leiden tot een skiduim.

Skiën

Dit letsel komt voor bij 8-10% van alle skiongevallen, wat de benaming ‘skiduim’ verklaart. Een val met een uitgestrekte hand, vaak met een skistok in de handpalm, creëert de kracht die nodig is om het ligament te strekken of te scheuren. Een val op een uitgestrekte hand zonder skistok creëert meestal niet dezelfde kracht, hoewel de duim nog steeds kan worden beschadigd bij een hoge snelheid in de sneeuw.

Auto-ongelukken

Een andere, minder frequente oorzaak van dit letsel is een auto-ongeluk waarbij de bestuurder de duim over het stuurwiel heeft hangen, wat een vergelijkbare kracht kan uitoefenen op het ligament.

Risicogroepen

Patiënten die regelmatig activiteiten ondernemen waarbij ze hun handen intensief gebruiken, zoals sporters, maar ook mensen die hun handen gebruiken voor fysieke arbeid, vormen risicogroepen voor het ontwikkelen van een skiduim.

Sporters en recreatieve activiteiten
Sporters die in contact komen met snelle bewegingen of schokken, zoals skiërs, snowboarders, handballers en andere atleten die kracht zetten met hun handen, lopen een verhoogd risico. Vooral bij sporten waarbij de duim onder hevige belasting staat, zoals bij skiën, kunnen de ligamenten gemakkelijk scheuren door ongecontroleerde bewegingen.

Werkgerelateerde risicofactoren
Daarnaast kunnen mensen die werkzaamheden verrichten waarbij de handen vaak zwaar worden belast, zoals in de bouw of bij handarbeid, eveneens risico lopen op het ontwikkelen van een skiduim. Dit geldt vooral voor mensen die repetitieve handbewegingen maken, wat kan leiden tot overbelasting van de duim en de omliggende structuren.

Symptomen: Pijn en zwelling

Veel voorkomende symptomen van een skiduim zijn:

• Pijn in de duim die verergert bij beweging in enkele of alle richtingen
• Blauwe of zwarte verkleuring van de huid over de duim (blauwe plekken)
• Zwelling van de duim
• Moeilijkheden bij grijpen of zwakte van de greep tussen duim en wijsvinger
• Pijn aan de basis van de duim in de ruimte tussen duim en wijsvinger
• Pijn in de pols (mogelijk uitstralend vanuit de duim)
• Tederheid bij aanraking langs de zijde van de wijsvinger van de duim

Alarmsymptomen

Wanneer één of meer van de volgende klachten optreden, is het belangrijk om de spoedafdeling in het ziekenhuis te bezoeken:

• Drainage of roodheid rond de pinnen als een peesherstellende operatie is uitgevoerd
• Ernstige pijn
• Gevoelloze of koude vingers
• Zwakte in de duim

Bij een trage genezing van de duim is het ook essentieel om een arts te raadplegen.

Diagnose en onderzoeken

Indeling
Duimverstuikingen worden ingedeeld op basis van de ernst van het ligamentletsel:

• Graad 1: Het ligament is uitgerekt maar niet gescheurd. Dit is een lichte verwonding die vaak verbetert met eenvoudige rekoefeningen.
• Graad 2: Het ligament is gedeeltelijk gescheurd. Voor deze verwonding is een spalk of gipsverband nodig gedurende vijf tot zes weken.
• Graad 3: Het ligament is volledig gescheurd. Dit is een ernstige verwonding die vaak een chirurgische ingreep vereist.

Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek
De arts onderzoekt eerst of er andere verwondingen aan de ledematen zijn en onderzoekt vervolgens de duim. De arts vraagt naar de oorzaak van het letsel en verzamelt informatie over de medische geschiedenis van de patiënt.

Diagnostisch onderzoek
Een röntgenfoto kan aantonen of het ligament een stuk bot heeft afgetrokken, wat bekend staat als een avulsiefractuur.

Behandeling van een skiduim

Symptomen verlichten

Het aanbrengen van ijs, gewikkeld in een doek, gedurende twintig minuten per uur in de eerste 24 uur, en daarna twee tot drie keer per dag, kan helpen om de pijn en zwelling te verminderen. Vrij verkrijgbare pijnstillers zoals ibuprofen (Advil, Motrin, enz.) of naproxen (Aleve, Naprosyn, enz.) kunnen ook nuttig zijn. Het gebruik van deze geneesmiddelen binnen de eerste 24 uur na de blessure wordt echter afgeraden, omdat ze het risico op bloedingen kunnen verhogen. Personen met hartaandoeningen, hoge bloeddruk, nieraandoeningen, of leveraandoeningen moeten eerst een arts raadplegen voordat ze deze medicijnen gebruiken.

Operatie

Als een operatie nodig is, wordt het ligament opnieuw bevestigd aan het bot. Dit kan gebeuren met behulp van een botanker (een soort plaatje dat met schroeven wordt bevestigd). Bij botbreuken gebruikt de arts vaak een pin om de botten op hun plaats te houden. Na de operatie moet de hand en onderarm gedurende zes tot acht weken in een gipsverband of spalk worden gehouden.

Opvolging

De arts controleert regelmatig de voortgang van het herstel van de duim. De patiënt krijgt instructies over wanneer het gips of de spalk kan worden verwijderd en wanneer hij weer veilig kan terugkeren naar normale activiteiten. Meestal wordt fysiotherapie aanbevolen om na drie tot acht weken na de blessure de beweging en kracht van de duim te verbeteren. Activiteiten moeten geleidelijk worden hervat, en bij pijn in de duim is het belangrijk om onmiddellijk te stoppen.

Revalidatie en herstel

Revalidatie na een skiduim omvat doorgaans fysiotherapie om de kracht en mobiliteit van de duim te herstellen. Oefeningen kunnen helpen om de grijpkracht en de bewegingsvrijheid van de duim te verbeteren. Het is belangrijk om de oefeningen regelmatig uit te voeren en de voortgang met de fysiotherapeut te bespreken.

Prognose

De prognose van een skiduim is afhankelijk van de ernst van de blessure en de tijdige behandeling. De meeste gevallen genezen goed met conservatieve behandelingen, maar bij ernstige blessures kan een operatie noodzakelijk zijn.

Herstel bij conservatieve behandeling
In veel gevallen van een skiduim is rust, fysiotherapie en het dragen van een spalk of brace voldoende om de blessure te herstellen. Dit proces kan enkele weken duren, afhankelijk van de ernst van de schade aan de ligamenten.

Chirurgische interventie
Bij ernstigere gevallen, zoals bij een volledige scheuring van het ligament, kan een operatie noodzakelijk zijn om de functie van de duim te herstellen. Na de operatie is fysiotherapie vaak vereist om de kracht en mobiliteit van de duim te verbeteren.

Complicaties van duimverwonding

Onvoldoende behandeling van duimletsel of het niet volgen van de adviezen van de arts kan leiden tot langdurige zwakte, aanhoudende pijn, of duimartritis (slijtage van het kraakbeen met pijn aan de basis van de duim).

Preventie van een skiduim

Preventie van een skiduim richt zich voornamelijk op het vermijden van overbelasting van de duim, het gebruik van beschermende uitrusting en het versterken van de spieren rondom het gewricht.

Gebruik van beschermende uitrusting
Het dragen van beschermende uitrusting zoals handbeschermers bij risicovolle activiteiten kan het risico op skiduim aanzienlijk verlagen. Dit geldt voor sporten zoals skiën, snowboarden, maar ook voor andere activiteiten waarbij de handen en duimen zwaar belast worden.

Spierversterkende oefeningen en warm-up
Het uitvoeren van spierversterkende oefeningen voor de handen en polsen kan de kans op blessures verminderen. Het is belangrijk om altijd een goede warming-up te doen voordat je begint met activiteiten die belasting op de duim veroorzaken.

Praktische tips voor het omgaan met skiduim

Skiduim, of duimdislocatie, is een blessure die vaak voorkomt bij het beoefenen van skiën, maar kan ook optreden bij andere activiteiten die de handen zwaar belasten. Het komt voor wanneer de duim uit zijn normale positie wordt geduwd, meestal door een harde impact. Hieronder vind je enkele praktische tips om het herstel te bevorderen en verdere complicaties te voorkomen.

Zoek medische hulp

Als je vermoedt dat je je duim hebt geblesseerd, is het belangrijk om meteen medische hulp te zoeken. Een arts kan de ernst van de blessure beoordelen en bepalen of er sprake is van een breuk of verzwikking. Dit kan door middel van een beeldvormend onderzoek, zoals een röntgenfoto, die helpt bij het vaststellen van de schade.

Rust en immobilisatie

Het is belangrijk om de duim te rusten en niet te belasten terwijl deze herstelt. Je arts kan een spalk of brace voorschrijven om de duim te immobiliseren en zo het genezingsproces te ondersteunen. Vermijd het tillen van zware voorwerpen en probeer activiteiten die de duim belasten te vermijden totdat je volledig hersteld bent.

IJzen om zwelling te verminderen

Bij een skiduim kan er vaak zwelling optreden. Om de zwelling te verminderen en pijn te verlichten, kun je ijs aanbrengen op het gewricht. Dit moet altijd met een doek of handdoek gewikkeld worden om bevriezing van de huid te voorkomen. Ijzen gedurende 15-20 minuten per keer, meerdere keren per dag, kan de ontsteking aanzienlijk verminderen.

Gebruik pijnstillers indien nodig

Als de pijn hevig is, kan je arts pijnstillers aanbevelen, zoals ibuprofen of paracetamol. Deze medicijnen kunnen niet alleen de pijn verlichten, maar ook ontstekingen verminderen. Raadpleeg altijd een arts voordat je medicijnen gebruikt, vooral als je andere gezondheidsproblemen hebt.

Fysiotherapie voor herstel

Na de initiële genezing kan het nuttig zijn om fysiotherapie te ondergaan om de kracht en mobiliteit van de duim weer op te bouwen. Een fysiotherapeut kan je specifieke oefeningen aanleren die helpen om de duim sterker te maken en de flexibiliteit te herstellen. Dit is vooral belangrijk als je je duim langdurig hebt moeten immobiliseren.

Voorkom toekomstige blessures

Als je een sport beoefent waarbij de duimen vaak belast worden, zoals skiën, is het belangrijk om voorzorgsmaatregelen te nemen om toekomstige blessures te voorkomen. Draag de juiste uitrusting, zoals handschoenen die bescherming bieden, en leer de juiste technieken om te voorkomen dat je je handen in onveilige posities brengt.

Door snel en effectief te handelen bij een skiduim, kun je het herstelproces versnellen en verdere schade voorkomen.

Lees verder

• Pijn in vinger (vingerpijn): Oorzaken van pijnlijke vingers
• Duimartritis: Slijtage van kraakbeen met pijn aan duimbasis
• Blauwe of paarse vingers: Oorzaken van blauwverkleuring
• Duimpijn: Oorzaken van en symptomen bij pijnlijke duim