Duimartritis: Slijtage van kraakbeen met pijn aan duimbasis

Artritis is de medische term voor ‘gewrichtsontsteking’. Deze progressieve aandoening verschijnt wanneer een gewricht begint af te slijten of irritatie aan het gewricht ontstaat. Elk gewricht is mogelijk getroffen door artritis, dus ook de duim. Artritis is een progressieve ziekte die vooral veertigplussers treft als onderdeel van het normale verouderingsproces. Pijn is één van de voornaamste symptomen van duimartritis (basale gewrichtsartritis). Diverse behandelingen verminderen de pijn zoals medicatie en het aanbrengen van een spalk. Op deze manier is het mogelijk om het bewegingsbereik en de kwaliteit van leven te verbeteren.

• Epidemiologie van artritis aan duimgewricht
• Oorzaken: Slijtage van kraakbeen
• Risicofactoren van duimartritis
• Symptomen: Pijn en zwelling aan duimbasis
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van gewrichtsschade aan duim
• Prognose
• Complicaties
• Preventie
• Praktische tips voor het leven met duimartritis
• Beperk bewegingen die pijn veroorzaken
• Gebruik hulpmiddelen om de duim te ontlasten
• Fysiotherapie en oefeningen
• Misvattingen rond duimartritis
• Duimartritis is alleen een probleem voor ouderen
• Duimartritis ontstaat alleen door veroudering
• Duimartritis is altijd pijnlijk
• Duimartritis kan niet worden behandeld
• Duimartritis is alleen een gewrichtsaandoening
• Je kunt geen lichamelijke activiteit meer doen als je duimartritis hebt
• Duimartritis wordt veroorzaakt door koude weersomstandigheden
• Duimartritis komt alleen voor in de knieën en handen

Epidemiologie van artritis aan duimgewricht

Duimartritis, ook wel bekend als artrose van de duimbasis, komt vaak voor bij oudere volwassenen, vooral bij vrouwen. Het is een veel voorkomende aandoening die wordt gekenmerkt door slijtage van het kraakbeen aan de basis van de duim. Schattingen suggereren dat tot 20% van de volwassenen boven de 65 jaar symptomen van duimartritis vertoont. De prevalentie neemt toe met de leeftijd en is vaker voorkomend bij mensen met een familiegeschiedenis van artrose.

Oorzaken: Slijtage van kraakbeen

Duimartritis is een vorm van artrose, een aandoening waarbij het gewrichtskraakbeen en het onderliggende bot na verloop van tijd afslijt. Het basale gewricht (gewricht bij de pols en het vlezige deel van de duim) is getroffen bij duimartritis. Door de slijtage van het kraakbeen gaan de botten tegen elkaar wrijven en is er geen demping meer. Door de wrijving ontstaat irritatie en gewrichtsschade, waardoor pijn en andere symptomen ontstaan. De schade aan het gewricht resulteert in de groei van nieuw bot aan de zijkanten van het bestaande bot (osteofyten), waardoor merkbare knobbeltjes op het duimgewricht tot stand komen.

Risicofactoren van duimartritis

Diverse factoren verhogen het risico op het ontwikkelen van artritis aan het duimgewricht:
bepaalde erfelijke aandoeningen, zoals laxiteit van gewrichtsbanden en gewrichtsmisvormingen

• leeftijd: Artritis van het duimgewricht treedt het vaakst op als onderdeel van het normale verouderingsproces. Veertigplussers zijn het vaakst getroffen.
• een eerdere verwonding zoals een verstuiking of fractuur aan het duimgewricht
• hobby's of klussen die het duimgewricht overbelasten
• langdurig computerwerk en andere activiteiten en banen waarbij druk gelegd wordt op het duimgewricht
• vrouwelijk geslacht
• ziekten die het kraakbeen aantasten, zoals reumatoïde artritis (ontsteking van gewrichten en organen)
• zwaarlijvigheid

Symptomen: Pijn en zwelling aan duimbasis

De symptomen zijn variabel in ernst. De symptomen zijn in het begin mild en verergeren na verloop van tijd, vooral als een patiënt geen behandeling zoekt. Het eerste symptoom van duimartritis is meestal pijn aan de duimbasis wanneer een patiënt een object vastgrijpt of in een voorwerp knijpt. Een patiënt met duimartritis ervaart ook pijn bij het gebruik van de duim om kracht uit te oefenen.

Andere symptomen van duimartritis zijn onder andere:

• een beperkt bewegingsbereik in het gewricht
• een vergroot, benig uitziend gewricht aan de duimbasis
• krachtverlies in het duimgewricht bij het knijpen of vastgrijpen van objecten (
• pijn, ongemak of gevoeligheid aan de duimbasis een verminderde grijpkracht)
• zwelling, stijfheid en gevoeligheid aan de duimbasis

De patiënt heeft het door de gewrichtsaandoening moeilijk om eenvoudige taken uit te voeren, zoals aan een deurknop draaien of een blik openen.

Alarmsymptomen

Alarmsymptomen van duimartritis omvatten pijn en stijfheid aan de basis van de duim, vooral na activiteiten die de duim belasten. De pijn kan gepaard gaan met zwelling en een verminderde beweeglijkheid. In ernstige gevallen kan de duim moeilijk bewegen en kan er een zichtbare verandering in de vorm van de duim optreden.

Diagnose en onderzoeken

Vraaggesprek
De arts stelt diverse vragen aan de patiënt zoals welke bewegingen de pijn verergeren, hoe ernstig de pijn is, of de patiënt een blessure heeft opgelopen en ook of de patiënt andere klachten ervaart.

Lichamelijk onderzoek
Nadat de patiënt de medische geschiedenis doorlopen heeft, voert de arts een lichamelijk onderzoek uit. Hij houdt het gewricht vast terwijl de patiënt de duim beweegt. Vervolgens let hij op slijp- of klikgeluiden of sensaties die wijzen op tegen elkaar wrijvende botten. Deze geluiden zijn voel- en/of hoorbaar. De arts kijkt ook of het duimgewricht warmer, groter en gevoeliger is dan het omliggende weefsel. De arts test bovendien het bewegingsbereik.

Diagnostisch onderzoek
Wijzen de symptomen in de richting van artritis, dan bestelt hij een röntgenfoto van de duim. Op deze manier is het mogelijk om de duim te onderzoeken op de aanwezigheid van eventuele calciumafzettingen of osteofyten. Ook kan een röntgenfoto verslechtering of verlies van ruimte tussen de botten vertonen. Als een patiënt pijn heeft aan de duimbasis, is de arts dankzij dit beeldvormend onderzoek ook in staat om een eventuele aanwezigheid van het carpaletunnelsyndroom (aandoening met tintelingen en/of zwakte in de hand) op te sporen.

Behandeling van gewrichtsschade aan duim

De behandeling duimartritis is gebaseerd op de ernst van de aandoening. Er is anno oktober 2020 geen medicatie beschikbaar die de progressie van artritis in de duim vertraagt. Sommige behandelingen verlichten wel de symptomen. Mogelijke behandelingen zijn onder meer:

• activiteiten vermijden die druk op de duim uitoefenen
• ander handgereedschap gebruiken
• artritis-hulpmiddelen gebruiken
• een duimspalk
• ergonomische aanpassingen
• ergotherapie of fysiotherapie
• oefeningen om de spieren rond de duim te versterken
• ontstekingsremmende medicijnen
• steroïde injecties
• warmte of ijs op het gewricht toepassen

Daarnaast zijn enkele tips aanbevolen voor het verbeteren van de gewrichtsgezondheid.

Als deze behandelingsopties falen, is een operatie mogelijk. Meestal is deze behandelingsoptie enkel aanbevolen als andere behandelingen niet werken en de symptomen ernstig zijn. Het herstel van een operatieve ingreep bedraagt acht weken tot één jaar. Gedurende deze tijd krijgt de patiënt revalidatietherapie in de vorm van ergotherapie en/of fysiotherapie.

Prognose

De prognose van duimartritis varieert afhankelijk van de ernst van de aandoening en de effectiviteit van de behandeling. Met een gepaste behandeling kunnen veel patiënten hun symptomen beheersen en hun kwaliteit van leven verbeteren. In ernstige gevallen kan de aandoening echter progressief zijn en de functionaliteit van de duim verder beperken.

Complicaties

Complicaties van duimartritis kunnen een aanzienlijke beperking van de duimfunctie zijn, wat het uitvoeren van dagelijkse taken bemoeilijkt. Pijn kan chronisch worden en kan de levenskwaliteit van de patiënt negatief beïnvloeden. In sommige gevallen kan de aandoening leiden tot secundaire problemen zoals spierzwakte door vermijdingsgedrag.

Preventie

Preventie van duimartritis kan moeilijk zijn, vooral als er sprake is van genetische factoren. Het verminderen van repetitieve belasting van de duim, het handhaven van een gezond gewicht, en het versterken van de spieren rond het gewricht door middel van oefening kunnen helpen om de kans op het ontwikkelen van duimartritis te verkleinen.

Praktische tips voor het leven met duimartritis

Duimartritis is een aandoening waarbij slijtage van het kraakbeen in de duimbasis optreedt, wat kan leiden tot pijn, stijfheid en verminderde mobiliteit van de duim. Het is belangrijk om effectieve behandelingsstrategieën te gebruiken om de symptomen te beheersen en de functie van de hand te behouden.

Beperk bewegingen die pijn veroorzaken

Wanneer je last hebt van duimartritis, is het belangrijk om bewegingen te vermijden die de pijn verergeren. Probeer je duim minder te belasten door bijvoorbeeld minder zware voorwerpen te tillen en de duim niet in extreme hoeken te draaien. Dit kan helpen de belasting van het gewricht te verminderen en de ontsteking te kalmeren.

Gebruik hulpmiddelen om de duim te ontlasten

Er zijn verschillende hulpmiddelen beschikbaar die kunnen helpen bij het verlichten van de belasting van de duim, zoals duimbraces of spalken. Deze hulpmiddelen kunnen de duim stabiliseren, de pijn verminderen en ervoor zorgen dat je minder belastende bewegingen maakt. Ook kan het gebruik van ergonomische hulpmiddelen zoals een muis of toetsenbord die de duim minder belasten een verschil maken.

Fysiotherapie en oefeningen

Fysiotherapie kan nuttig zijn om de functie van je duim te verbeteren en de pijn te verminderen. Een fysiotherapeut kan je specifieke oefeningen geven om de spieren rond de duim te versterken en de flexibiliteit te verbeteren. Dit kan helpen de gewrichtsstijfheid te verlichten en de mobiliteit te behouden.

Misvattingen rond duimartritis

Duimartritis is een aandoening die vaak verkeerd begrepen wordt, zowel door degenen die eraan lijden als door mensen die het van buitenaf bekijken. Er zijn veel misvattingen over wat het precies is, wie het treft, en hoe het behandeld kan worden. Het is essentieel om deze misvattingen te verhelderen om een beter begrip van de ziekte te bevorderen.

Duimartritis is alleen een probleem voor ouderen

Veel mensen denken dat duimartritis uitsluitend voorkomt bij ouderen, maar dit is niet waar. Hoewel het inderdaad vaker voorkomt bij oudere volwassenen, kan het mensen van alle leeftijden treffen. Duimartritis kan zelfs al in de dertig of veertig beginnen, vooral als er sprake is van een familiegeschiedenis van gewrichtproblemen of andere risicofactoren.

Duimartritis ontstaat alleen door veroudering

Een andere misvatting is dat duimartritis uitsluitend het gevolg is van veroudering. In werkelijkheid zijn er verschillende oorzaken van duimartritis, waaronder genetische factoren, eerdere gewrichtsblessures, en overmatige belasting van de gewrichten door bijvoorbeeld een fysiek zware levensstijl. De afbraak van kraakbeen in het gewricht kan op elke leeftijd optreden, afhankelijk van de factoren die spelen.

Duimartritis is altijd pijnlijk

Hoewel pijn een veelvoorkomend symptoom is van duimartritis, komt het niet altijd voor bij elke patiënt. Sommige mensen kunnen milde tot geen pijn ervaren, maar nog steeds last hebben van stijfheid en verminderde beweeglijkheid in het gewricht. Pijn is vaak het gevolg van ontstekingen in het gewricht, maar de intensiteit kan sterk variëren afhankelijk van de ernst van de aandoening.

Duimartritis kan niet worden behandeld

Een veelvoorkomende misvatting is dat duimartritis niet behandeld kan worden. Hoewel er geen genezing is voor de aandoening, zijn er verschillende behandelingsopties die de symptomen kunnen verlichten en de progressie kunnen vertragen. Behandelopties omvatten medicijnen, fysiotherapie, en in sommige gevallen een operatie om beschadigd kraakbeen te repareren of te vervangen.

Duimartritis is alleen een gewrichtsaandoening

Duimartritis wordt vaak gezien als alleen een gewrichtsaandoening, maar het heeft vaak bredere effecten op het lichaam. De stijfheid en pijn die gepaard gaan met duimartritis kunnen de mobiliteit ernstig beperken, wat kan leiden tot problemen zoals verminderde spierkracht, wat op zijn beurt invloed heeft op de algehele fysieke gezondheid. Het kan zelfs gevolgen hebben voor het hart, omdat een verminderde activiteit het risico op hart- en vaatziekten kan verhogen.

Je kunt geen lichamelijke activiteit meer doen als je duimartritis hebt

Er wordt vaak gedacht dat fysieke activiteit schadelijk is voor mensen met duimartritis. Dit is een misverstand, omdat gecontroleerde lichaamsbeweging de gewrichten kan helpen sterker en flexibeler te blijven. Het is belangrijk om activiteiten te kiezen die het gewricht niet overbelasten, zoals zwemmen of fietsen. Fysiotherapeuten kunnen helpen bij het vinden van geschikte oefeningen.

Duimartritis wordt veroorzaakt door koude weersomstandigheden

Hoewel koude weersomstandigheden het ongemak van duimartritis kunnen verergeren, zijn ze geen directe oorzaak van de aandoening. Duimartritis ontstaat door de afbraak van kraakbeen in de gewrichten, en niet door het weer. Toch kunnen koude en vochtige omstandigheden de spieren rondom de gewrichten aanspannen, waardoor de pijn en stijfheid toenemen. Het is belangrijk om warm te blijven en de gewrichten goed te beschermen in koud weer.

Duimartritis komt alleen voor in de knieën en handen

Veel mensen associëren duimartritis met de knieën en handen, maar het kan elke gewricht in het lichaam aantasten. Het kan ook de heupen, schouders, enkels, en zelfs de wervelkolom beïnvloeden. Elke gewricht kan gevoelig worden voor slijtage en afbraak van kraakbeen, afhankelijk van de belasting en genetische factoren. Het is belangrijk om alle gewrichten goed in de gaten te houden voor vroege tekenen van de aandoening.

Lees verder

• Artritis: Gewrichtsontsteking met pijn, zwelling & stijfheid
• Pijn in vinger (vingerpijn): Oorzaken van pijnlijke vingers
• Skiduim: Uitgerekt of gescheurd ligament in duim met pijn
• Gezwollen duim: Oorzaken van zwelling van duim
• De Quervain tendinitis: Pijn bij bewegen van duim