Verminderde grijpkracht: Afname van spierkracht van hand(en)

Grijpkracht is de kracht die door de hand wordt uitgeoefend om aan voorwerpen te trekken of eraan te hangen en is een specifiek onderdeel van handkracht. Voor onder andere het openen van een pot of het dichtdoen van een ritssluiting is een goede grijpkracht nodig. Soms ervaren patiënten een afname van de spierkracht van de hand of handen. Soms wijst een zwakke grip op de natuurlijke veroudering, maar af en toe wijst de verminderde handfunctie op grotere, ernstigere gezondheidsproblemen zoals een beroerte. Wanneer een patiënt de verminderde handfunctie opmerkt, is het verstandig om een arts te raadplegen om erachter te komen wat de problemen precies veroorzaakt. Het beoordelen van de grijpkracht, in combinatie met de medische geschiedenis van de patiënt en andere aanwezige symptomen, vertelt de arts namelijk veel over de algehele gezondheid van de patiënt. Na een goede diagnose kan de arts indien nodig een behandelplan uitstippelen.

• Oorzaken van verminderde grijpkracht
• Acute verwondingen
• Artritis van de handen
• Beroerte
• Ganglioncyste
• Hartproblemen
• Multiple sclerose
• Natuurlijke veroudering
• Vitamine B12-tekort
• Zenuwschade
• Geassocieerde symptomen
• Behandeling van afname van spierkracht van hand of handen
• Fysiotherapie
• Medicatie
• Chirurgie
• Exoskelet

Oorzaken van verminderde grijpkracht

Een verminderde grip kent talrijke vrij algemene en onschadelijke tot (zeer) ernstige oorzaken.

Acute verwondingen

Een afname van grijpkracht is soms het gevolg van acute verwondingen zoals botbreuken, een skiduim (uitgerekt of gescheurd ligament in duim met pijn), verstuikingen of brandwonden.

Artritis van de handen

Diverse soorten artritis (gewrichtsontsteking met pijn, stijfheid en zwelling) tasten mogelijk de handen aan, zoals reumatoïde artritis (ontsteking van gewrichten en organen) en psoriatrische artritis (ontsteking van huid en gewrichten). Artritis in de vingers, duimen en pols komt vaak voor en heeft altijd invloed op het grijpvermogen omdat voor 50% van het handgebruik en 100% van het grijpen een functionerende duim nodig is. Daarnaast zijn gezwollen, pijnlijke, stijve gewrichten gewoon moeilijker te gebruiken hetgeen mogelijk in aanzienlijke beperkingen resulteert.

Beroerte

Een beroerte treedt op wanneer bloed en zuurstof naar de hersenen worden afgesneden. Dit veroorzaakt mogelijk gevoelloosheid, verwardheid, zwakte, oogproblemen, … Na een beroerte leidt hemiparese (halfzijdige verlamming) vaak tot een verminderde spierkracht en een verminderd vermogen om snel spierkracht te genereren en vast te houden. Het verschil tussen de getroffen en niet-getroffen hand neemt echter aanzienlijk af tijdens het eerste jaar na een beroerte.

Ganglioncyste

Een ganglioncyste of is een goedaardige zwelling of bult die vaak voorkomt rond of op gewrichten en pezen in de hand of voet. Een ganglion manifesteert zich als een onderhuidse bult of knobbel. De grootte verandert soms in de loop van de tijd en verdwijnt af en toe zelfs helemaal. In de meeste gevallen zijn ganglioncysten pijnlijk, vooral in het begin. Maar de ernst van de pijn is niet gerelateerd aan de grootte. Af en toe komen hierbij ook grijpproblemen, tintelingen of gevoelloosheid tot uiting en dan vooral wanneer de ganglioncyste tegen een zenuw drukt.

Hartproblemen

De handkracht biedt mogelijk aanwijzingen voor de hartgezondheid. Een lagere handgreepsterkte is namelijk geassocieerd met een hogere bloeddruk, hogere triglyceriden (een soort vet in het bloed), een hogere bloedsuikerspiegel en een lager LDL (slechte cholesterol).

Multiple sclerose

Multiple sclerose (MS) is een ziekte van het zenuwstelsel die problemen veroorzaakt met evenwicht, spraak en beweging. Bij patiënten met MS komen problemen voor met beweging en kracht van het bovenlichaam, inclusief de armen en handen. Dit heeft mogelijk invloed op veel dagelijkse activiteiten, zoals het optillen of vasthouden van een voorwerp, zoals een kopje. Vele patiënten hebben mogelijk minder grijpkracht en anderen gebruiken misschien meer kracht of moeite om dingen vast te houden of te verplaatsen. Hierdoor wordt meer energie verbruikt en nemen vermoeidheid en spiervermoeidheid toe.

Natuurlijke veroudering

De grijpkracht hangt nauw samen met twee algemeen erkende tekenen van de veroudering: met name sarcopenie (spierverlies) en dynapenie (krachtverlies). Wanneer mensen eenmaal eind de dertig jaar zijn, begint het lichaam van nature zowel spiermassa als spierkracht te verliezen, ook in de handgreep.

Vitamine B12-tekort

Bekende symptomen van een vitamine B12-tekort zijn onder andere vermoeidheid, een bleke huid, zwakte, slaperigheid, gevoelloosheid en een krachtvermindering, bijvoorbeeld in de hand en pols.

Zenuwschade

Een zenuwletsel treedt op als gevolg van een ongeval en trauma, zoals bij een auto-ongeluk of een sportblessure, of is progressief als gevolg van overbelasting of een herhaalde bewegingsblessure. Omdat zenuwen verantwoordelijk zijn voor het transporteren van de signalen van en naar de hersenen die beweging en sensatie door het hele lichaam mogelijk maken, belemmert een beschadigde zenuw de beweging en het gevoel en ontstaat eveneens pijn. Diverse soorten zenuwschade leiden mogelijk tot grijpproblemen zoals het carpaal tunnel syndroom (tintelingen en/of zwakte in de hand), diabetische neuropathie (zenuwschade door suikerziekte met pijn), het cubitaal tunnel syndroom (druk op elleboogzenuw met zwakte), …

Geassocieerde symptomen

Enkele andere symptomen treden mogelijk ook op bij een verminderde grijpkracht zoals:

• een doof gevoel / gevoelloosheid
• handpijn
• handzwakte
• het onvermogen om anders hanteerbare voorwerpen te dragen
• onhandigheid met de hand(en)
• tintelingen in de hand(en)
• vermoeidheid van de handen

Behandeling van afname van spierkracht van hand of handen

Bij veel patiënten die aan handzwakte lijden, verbetert de grijpkracht door de onderliggende oorzaak aan te pakken. Daarnaast zijn enkele andere therapievormen mogelijk.

Fysiotherapie

Oefeningen die de hand-, pols- en armspieren versterken, zijn nuttig voor patiënten met een afname van de spierkracht in de hand of handen. Knijpen in speciale therapieballen, oefenen met handtrainingsproducten, het voltooien van hand- en polsstrekoefeningen, mobiliserende technieken en andere eenvoudige activiteiten versterken de gripsterkte en vergroten de flexibiliteit.

Medicatie

In gevorderde gevallen van een ontsteking moet de arts soms pijnstillers voorschrijven. Corticosteroïden kan de patiënt oraal (via de mond) innemen of anders injecteert de arts deze om de ontstekingen onder controle te houden.

Chirurgie

Af en toe is een chirurgische procedure nodig om de handfunctie met de bijhorende kracht te herstellen.

Exoskelet

Sommige patiënten zijn gebaat met een exoskelet, een soort handschoen die de hand beschermt en zorgt voor meer kracht in de handen. Dit is vooral nuttig voor patiënten die werken in industriële sectoren waarbij ze veel moeten tillen, duwen, trekken, grijpen, of veel met gereedschap moeten werken en herhalende bewegingen moeten maken.

Lees verder

• Handartrose: Gewrichtsaandoening met pijn en stijfheid
• Spiervermoeidheid: Oorzaken van vermoeide spieren
• Handpijn: Oorzaken van en symptomen bij een pijnlijke hand
• Handtumoren: Goedaardige en kwaadaardige gezwellen in hand
• Spierzwakte (zwakke spieren): Verminderde spierkracht