Gezwollen duim: Oorzaken van zwelling van duim

Een zwelling van de duim is een mogelijk slopend symptoom, omdat de duim zo belangrijk is voor het uitvoeren van diverse dagelijkse activiteiten zoals schrijven en het vastnemen van objecten. De duimzwelling is vaak het resultaat van een aandoening waarbij de huid, de ligamenten, de botten en/of de gewrichten tussen de botten in de duim aangetast zijn. De duimzwelling is soms ook een teken van een onderliggend probleem dat zich op andere plaatsen in het lichaam voordoet. Een gezwollen duim komt bij alle leeftijdsgroepen tot stand, maar de leeftijd zegt vaak veel over de mogelijke oorzaak van de zwelling. De meeste oorzaken van een gezwollen duim zijn dankzij een juiste behandeling goed te elimineren.

• Geassocieerde symptomen: Pijn en stijfheid
• Oorzaken van duimzwelling
• Artritis en zwelling van duim
• Bursitis
• Contractuur van Dupuytren
• Infecties
• Jicht
• Nijnagel
• Oedeem en duimzwelling
• Reusceltumoren en opgezwollen duim
• Sms-duim
• Trauma aan weefsel van duim
• Behandelingen voor gezwollen duim
• RICE
• Medicatie
• Afwisselende temperaturen
• Topische oliën en zalven
• Prognose

Geassocieerde symptomen: Pijn en stijfheid

Een gezwollen duim gaat mogelijk gepaard met tal van symptomen, waaronder:

• een drainage van pus
• een verdoofd gevoel
• een vergroting van de duim
• een verkleuring (rood, wit of wasachtig)
• een verminderde kracht
• pijn
• stijfheid
• tintelingen
• zwakte van de duim

Oorzaken van duimzwelling

Artritis en zwelling van duim

Artritis (gewrichtsontsteking) duidt op aandoeningen die gewrichten en andere lichaamsdelen aantasten. Artritis kent diverse soorten, zoals degeneratieve artritis (de weefsels van een gewricht slijten af) en inflammatoire artritis (het immuunsysteem van het lichaam valt de eigen weefsels aan). De meest voorkomende symptomen van duimartritis zijn pijn, zwelling en roodheid aan de duim.

Bursitis

De gewrichten bevatten met vocht gevulde zakjes (slijmbeurzen), die in medische termen bekend staan als ‘bursae’. Deze zakjes fungeren als demping die de schokken op onze gewrichten absorberen. Bij overmatig gebruik aan deze slijmbeurzen of door een onderliggende aandoening, ontstaat een ontsteking van deze zakjes. Ontstoken bursae staan bekend als ‘bursitis’ (slijmbeursoontsteking). Bursitis gaat meestal gepaard met zwelling in de getroffen gebieden.

Contractuur van Dupuytren

De ziekte van Dupuytren (contractuur van Dupuytren) is een aandoening die geleidelijk het bindweefsel (fascia) onder de huid van de handpalm doet verdikken waardoor littekenvorming ontstaat. De aandoening gaat niet gepaard met pijn maar wel met een beperkt bewegingsbereik. Het verdikte weefsel dwingt meerdere vingers (meestal de ringvinger en de pinkvinger) in de richting van de palm te krullen. Stijfheid, een handbultje, een gezwollen duim, een verdikte huid op de vinger en een gezwollen hand zijn de meest voorkomende tekenen. Deze aandoening is chronisch en verergert mogelijk in de loop van de tijd waardoor een medische behandeling nodig is.

Infecties

Een gezwollen duim treedt mogelijk op door een infectie. Bacteriële of virale infecties veroorzaken een ontsteking van het weefsel. Een ontsteking is de reactie van het lichaam op een infectie.

• Bacteriële infectie: Vrijwel alle duimstructuren worden mogelijk getroffen door een bacteriële infectie. Pijn, roodheid en zwelling zijn dan mogelijke symptomen.
• Virale infectie: De duim wordt mogelijk geïnfecteerd door het herpesvirus via duimzuigen of nagelbijten wanneer aan de mond actieve herpesletsels (koortsblaasjes) aanwezig zijn. De geïnfecteerde duim is hierdoor opgezwollen en extreem pijnlijk en daarnaast kampt de patiënt met kleine blaren op de duim.

Jicht

Jicht is het resultaat van een opbouw van urinezuur. Dit urinezuur vormt kristallen die zich dan in bepaalde lichaamsdelen verzamelen. De meest voorkomende gebieden die getroffen zijn door jicht, zijn de gewrichten. Medicatie en voedingsaanpassingen behandelen jicht. Orgaanvlees met een hoog gehalte aan purines veroorzaakt overtollig urinezuur in het bloed. Zeevruchten zoals mosselen, sardines en forel bevatten ook grote hoeveelheden purines. Deze voedingsmiddelen moet de patiënt vermijden. Kersensap nuttig is wel nuttig bij het behandelen van jicht.

Nijnagel

Een nijnagel is een stuk droge huid op de rand van een nagelbed. Nijnagels veroorzaken pijn, roodheid, zwelling en een nagelinfectie. Nagelbijten is de meest voorkomende oorzaak van nijnagels en een opgezwollen duim. Vingerbijten leidt tot een abnormale groei van de nagel en stelt ook de nagel en vinger bloot aan duizenden verschillende bacteriën die in de mond leven. Het bijten van de nagels maakt de nagels ook vatbaar voor een schimmelnagel.

Oedeem en duimzwelling

Oedeem is een symptoom dat meestal wijst op een gelokaliseerde of systemische (heel het lichaam) zwelling. Wanneer vloeistof, dat zich meestal in intracellulaire (in de cellen) of intervasculaire (in de bloedvaten) gebieden bevindt, begint weg te sijpelen uit deze gebieden en zich verzamelt in de interstitiële of extracellulaire gebieden, veroorzaakt dit oedeem.

Reusceltumoren en opgezwollen duim

Reusceltumoren zijn tumoren die het gevolg zijn van een abnormale groei van de cellen in een weefsel. Normaal gesproken zijn deze tumoren aanwezig in andere organen zoals het hart of de longen. In zeldzame gevallen ontstaan reusceltumoren op botten. De meest voorkomende bottumoren zijn te vinden aan de vingerkootjes van de hand, af en toe zijn de middenhandsbeentjes van de duim getroffen. Dit type bottumor tast meestal patiënten jonger dan twintig jaar aan.

Sms-duim

Door het overmatig gebruik van de duimen bij het gebruik van een smartphone, ontstaat een zwelling in één of beide duimen.

Trauma aan weefsel van duim

Beschadigd weefsel raakt snel ontstoken en veroorzaakt een zwelling van het weefsel. Een zwelling van de duim is soms ook afkomstig van gebroken bloedvaten of een beschadigd bot.

Behandelingen voor gezwollen duim

RICE

Veelal helpt RICE, de afkorting van rust, ijs toepassen, een drukverband aanbrengen (compressie) en elevatie (getroffen gebied optillen op een hoogte boven het hart). De RICE-methode is vooral nuttig bij een weefseltrauma of een ontsteking. Het spalken van het gebied is ook nuttig. Spalken beschermen de getroffen gebieden en zorgen er voor dat de patiënt geen ongewenste bewegingen maakt.

Medicatie

NSAID's (niet-steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen) zijn inzetbaar om de zwelling en ontsteking te behandelen. Sommige veel voorkomende NSAID's zijn ibuprofen en aspirine. Pijnstillers (analgetica) werken op verschillende routes als NSAID's, maar hebben hetzelfde effect. Een veel voorkomend analgeticum is paracetamol. NSAID’s interfereren mogelijk met bloedverdunners en medicijnen voor de behandeling van een hoge bloeddruk. Het is altijd belangrijk om een arts of apotheker te raadplegen alvorens deze vrij verkrijgbare medicatie te nemen.

Afwisselende temperaturen

Afwisselend koude en warmte aanbrengen verlicht eveneens de gezwollen duim. Koude temperaturen verminderen ontstekingen en vernauwen de bloedvaten (vasoconstrictie). Dit helpt bij het elimineren van ‘oud’ bloed uit het gebied en maakt ruimte voor nieuw voedingsrijk bloed. Warme temperaturen werken precies het tegenovergestelde. In plaats van de bloedvaten te vernauwen, verwijden warme temperaturen de bloedvaten (vasodilatatie) en verhogen ze de bloedstroom. De combinatie van warme en koude kompressen helpt bijgevolg bij het herstel van gezwollen duimen.

Topische oliën en zalven

Er zijn veel topische (op de huid aangebrachte) zalven inzetbaar om pijn te verlichten. Zalven en oliën die menthol, kamfer, methylsalicylaat en trolamine salicylaat bevatten, staan bekend om hun grote vermogen om gewrichtspijn en pijn veroorzaakt door artritis te verzachten.

Prognose

Een opgezwollen duim veroorzaakt veel irritatie in het dagelijks leven, het is belangrijk om de oorzaak van de duimzwelling te bepalen, zodat de arts een geschikt behandelplan kan opstarten. Dankzij een effectieve behandeling zijn de vooruitzichten voor een gezwollen duim goed.

Lees verder

• Skiduim: Uitgerekt of gescheurd ligament in duim met pijn
• Ontstoken vinger: Soorten en oorzaken van vingerontsteking
• Duimartritis: Slijtage van kraakbeen met pijn aan duimbasis
• De Quervain tendinitis: Pijn bij bewegen van duim
• Contractuur van Dupuytren: Pijnloze handmisvorming