De Quervain tendinitis: Pijn bij bewegen van duim

De Quervain tendinitis is een aandoening waarbij een ontsteking van twee pezen van de duim plaatsvindt. De pezen lopen door een tunnel, een zogenaamde peesschede. Wanneer de pezen door de ontsteking verdikken, vernauwt de peesschede. Dit leidt tot pijn bij het bewegen van de duim. De patiënt verlicht de pijn met enkele zelfzorgmaatregelen. De arts hanteert ook een conservatief beleid en zet pas chirurgie in wanneer de klachten dan niet minderen. De aandoening is genoemd naar de Zwitserse chirurg Fritz de Quervain (1868–1940), die de gelijknamige aandoening voor het eerst beschreef in de medische literatuur in 1895.

• Synoniemen van De Quervain tendinitis
• Epidemiologie
• Oorzaken: vernauwing van peesschede
• Risicofactoren van een ontsteking van het synovium
• Aandoeningen
• Omgevingsfactoren
• Symptomen: Pijn bij het bewegen van duim
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van aandoening
• Zelfzorg
• Professionele medische zorg
• Prognose
• Complicaties
• Preventie

Synoniemen van De Quervain tendinitis

Synoniemen voor De Quervain tendinitis zijn:

• gamersduim
• knappende duim
• syndroom van Quervain
• tendinitis obliterans
• tendinitis stenosans
• tendovaginitis stenosans
• trigger thumb
• Quervain-ziekte

Epidemiologie

De Quervain tendinitis, ook bekend als de Quervain tenosynovitis, is een aandoening die de pezen aan de basis van de duim beïnvloedt. Het komt vaker voor bij vrouwen, vooral tijdens de zwangerschap en in de postpartumperiode, maar kan ook mannen en kinderen treffen. De aandoening wordt vaak aangetroffen bij personen die herhaaldelijk hand- of polsbewegingen maken, zoals bij bepaalde beroepen of hobby's.

Oorzaken: vernauwing van peesschede

Pezen zijn sterke weefselbanden die spieren aan het bot hechten. Pezen in de duim zorgen ervoor dat een patiënt de duim kan bewegen. Bij De Quervain tendinitis ontstaat een vernauwing van een peesschede. Deze vernauwing is het gevolg van een chronische ontsteking van het synovium. Dit omhulsel omringt de twee pezen die tussen de pols en de duim lopen, met name de korte strekpees en de abductorpees. Naarmate het synovium opzwelt en verdikt, kunnen de pezen niet meer goed door de peesschede glijden. Dit resulteert in pijn bij het bewegen van de duim.

Risicofactoren van een ontsteking van het synovium

Aandoeningen

Mogelijke risicofactoren voor het ontstaan van De Quervain tendinitis omvatten:

• een verwonding (trauma) aan de pols of duim
• ontstekingsaandoeningen zoals reumatoïde artritis (ontsteking van gewrichten en organen), reuma, …

Omgevingsfactoren

De aandoening gebeurt meestal nadat de duim of pols te veel is gebruikt (overbelasting), vooral tijdens repetitieve activiteiten waarbij de duim weg van de pols bewogen wordt. Een verstuiking of overmatig gebruik van de pezen door repetitieve bewegingen van de duim op het werk of tijdens de sport verergeren de zwelling en pijn erger. Activiteiten gekoppeld aan De Quervain tendinitis zijn onder andere:

• een kind dragen
• golfen
• herhaalde takken op de werkplek
• piano spelen
• racketsporten
• timmerwerk uitvoeren
• tuinieren
• typen

De aandoening komt eveneens vaker voor bij vrouwen dan bij mannen en gebeurt vaak na de zwangerschap.

Symptomen: Pijn bij het bewegen van duim

De belangrijkste symptomen zijn pijn en zwelling aan de basis van de duim. De patiënt heeft namelijk pijn wanneer hij de duim of pols beweegt. Ook het maken van een vuist is pijnlijk. In het beginstadium is de pijn enkel aanwezig tijdens en na een inspanning, maar later is de pijn constant aanwezig. Verder ervaart de patiënt een zwelling aan de zijkant van de pols, of anders is dit gebied gevoelig. Een verminderde grijpkracht is aanwezig bij de meeste patiënten. Voorts hoort of voelt de patiënt krakende of schurende geluiden (gewrichtsgeluiden) wanneer de pezen door het synovium schuiven. Bewegingen waarbij de duim en de pols betrokken zijn (knijpen, grijpen of wringen), maken de pijn erger.

Alarmsymptomen

De alarmsymptomen van de Quervain tendinitis omvatten pijn aan de buitenkant van de pols en aan de basis van de duim, die kan uitstralen naar de onderarm. De pijn kan verergeren bij het bewegen van de duim of pols en kan gepaard gaan met zwelling en gevoeligheid. Een typische test is de Finkelstein-test, waarbij de patiënt de duim in de handpalm vouwt en de pols naar beneden buigt om de pijn te provoceren.

Diagnose en onderzoeken

Wanneer de pijn verergert bij inspanning of de pijn na vier tot zes weken nog niet verdwenen is, is het belangrijk om een arts te raadplegen. De arts bekijkt de hand en oefent druk uit op de duimzijde van de pols. De arts gebruikt voorts een ‘Finkelstein-test’ om De Quervain tendinitis te diagnosticeren. De patiënt moet dan zijn duim in de handpalm leggen en een vuist maken. Vervolgens moet de patiënt de pols in de richting van de pink buigen. De test voor De Quervain tendinitis is positief als de pijn hierdoor verergert.

Behandeling van aandoening

Zelfzorg

De patiënt stopt het best met het uitvoeren van de activiteit(en) die de aandoening veroorzaakt hebben. Het regelmatig toepassen van warmte- of koudepakken helpt eveneens. De patiënt moet bovendien voldoende rust nemen. Voor het verlichten van de pijn mag hij ontstekingsremmende pijnstillers nemen. Blijven bewegen is tot slot wel nodig.

Professionele medische zorg

De patiënt draagt een spalk gedurende enkele weken zodat de pezen voldoende rust krijgen. Ook is fysiotherapie aanbevolen. Ervaart de patiënt nog steeds klachten na de behandeling, dan past de arts steroïde injecties toe in de peesschede om de zwelling te verminderen. Als de symptomen na de behandeling nog steeds niet verminderen, zet de arts een echografie in om vast te stellen of er een andere reden is voor de pijn. In sommige gevallen verbetert de aandoening via een chirurgische ingreep. Chirurgie is enkel aanbevolen bij patiënten met ernstige of aanhoudende klachten waarbij andere behandelingen niet of onvoldoende effectief zijn. De patiënt draagt na de operatie nog enkele dagen een verband. Daarna mag hij geleidelijk de pols weer bewegen. Bij meer dan 90% van de patiënten levert de operatie succesvolle resultaten op.

Prognose

De prognose voor de Quervain tendinitis is over het algemeen goed met de juiste behandeling. De meeste patiënten ervaren verlichting van symptomen en herstel binnen enkele weken tot maanden. Zonder behandeling kunnen de symptomen aanhouden en verergeren, wat kan leiden tot chronische pijn en functionele beperkingen. Het volgen van de aanbevolen behandelingsregimes en het aanpassen van activiteiten kan bijdragen aan een succesvol herstel.

Complicaties

Complicaties van de Quervain tendinitis kunnen onder andere aanhoudende pijn en beperking van de beweging zijn, zelfs na behandeling. Chronische ontsteking kan leiden tot aanhoudende problemen met de pezen en een verminderd handfunctie. Herhaalde of niet-behandelde gevallen kunnen leiden tot een langere herstelperiode en mogelijk aanvullende medische interventies.

Preventie

Preventie van de Quervain tendinitis omvat het vermijden van herhaalde bewegingen en overbelasting van de duim en pols. Het uitvoeren van rek- en strekoefeningen kan helpen om de pezen flexibel en sterk te houden. Bij risicovolle activiteiten is het belangrijk om juiste technieken en ergonomische aanpassingen te gebruiken om de belasting te verminderen. Het dragen van een polsbrace bij het uitvoeren van repetitieve taken kan ook nuttig zijn.

Lees verder

• Tendinitis (peesontsteking): Ontsteking van pees met pijn
• Handpijn: Oorzaken van en symptomen bij een pijnlijke hand
• Pijn in vinger (vingerpijn): Oorzaken van pijnlijke vingers
• Verminderde grijpkracht: Afname van spierkracht van hand(en)
• Duimartritis: Slijtage van kraakbeen met pijn aan duimbasis