Verrekkingen en verstuikingen: Locatie en symptomen

Zowel verstuikingen (distorsies) als verrekkingen zijn veelvoorkomende verwondingen waarbij het weefsel uitgetrokken wordt. Een verstuiking treedt op wanneer een scheur ontstaat in een ligament (weefselverbindende gewrichten). Bij een verrekking ontstaat een scheur in een spier of pees (weefselverbindende spieren). Verstuikingen en verrekkingen lijken hetzelfde, maar de symptomen en oorzaken zijn verschillend. Pijn en een beperkt bewegingsbereik komen bij beide letsels tot stand. Rust, ijs toepassen, compressie aanbrengen, het gebied verhogen en pijnstillende medicatie zijn meestal voldoende om te herstellen van een verstuiking of verrekking. De meeste patiënten zijn binnen enkele weken tot maanden hersteld van deze letsels. Dankzij enkele tips is het tot slot mogelijk om verstuikingen en verrekkingen te voorkomen.

• Oorzaken van verstuikingen en verrekkingen
• Risicofactoren van verstuiking en verrekking
• Omgeving
• Persoon
• Locaties
• Verstuiking
• Verrekking
• Symptomen
• Verstuiking
• Verrekking
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van letsels
• Prognose
• Preventie

Oorzaken van verstuikingen en verrekkingen

Verstuikingen en verrekkingen zijn meestal het gevolg van een lichamelijke activiteit (sport) of een valpartij thuis. Telkens wanneer een patiënt met kracht valt, het gebied verdraait of wanneer hierop spanning ontstaat, is een verstuiking het mogelijke gevolg. Bij een verrekking is een overbelasting van de spieren of pezen aanwezig. Dit draaien of trekken gebeurt bij het zwaar tillen, het regelmatig uitvoeren van dezelfde activiteit of een andere spieroverbelasting. Professionele atleten ontwikkelen vaak verrekkingen door de fysieke tol op hun lichaam.

Risicofactoren van verstuiking en verrekking

Omgeving

Omgevingsfactoren die de kans op een verrekking of verstuiking verhogen, zijn onder andere:

• oppervlakken: vooral gladde of ongeschikte voor atletische activiteiten
• uitrusting: onveilige apparatuur die niet goed past of niet wordt bijgewerkt

Persoon

Wanneer één of meer van volgende factoren bij een persoon aanwezig zijn, verhoogt dit de kans op een verstuiking of verrekking:

• algemene chronische enkelinstabiliteit
• sporten waarbij de persoon moet springen en rennen (zoals volleybal, basketbal of voetbal)
• type en maat voet
• vermoeidheid
• zwakke ligamenten of spieren

Locaties

Verstuiking

Een enkelverstuiking komt het vaakst tot stand, maar andere weefsels zijn soms ook getroffen, zoals de hand, pols of duim. Verstuikingen komen vaak tot stand tijdens fysieke activiteiten, dus daarom hangt de locatie van de verstuiking vaak af van de beoefende sport op dat moment. Tennisspelers hebben bijvoorbeeld vaker last van polsverstuikingen, omdat ze dit lichaamsdeel veel gebruiken tijdens wedstrijden.

Verrekking

Verrekkingen komen vaker in andere lichaamsdelen zoals aan spieren en pezen die patiënten herhaaldelijk en krachtig gebruiken. Verrekkingen komen vaak voor in de rug en hamstring, hoewel andere gebieden ook soms aangetast zijn. Bij sporten waarbij veel wordt gerend, zoals voetbal, komen vaak verrekkingen tot uiting.

Symptomen

Verstuikingen en verrekkingen tasten verschillende weefsels aan, dus de symptomen zijn verschillend.

Verstuiking

Een verstuiking gaat gepaard met een beperkte flexibiliteit, pijn, zwelling, een beperkt bewegingsbereik, stijfheid en blauwe plekken.

Verrekking

Omdat verrekkingen de spieren of pezen aantast, komen pijn, een beperkt bewegingsbereik, spierstijfheid, spierkrampen en spierspasmen tot stand. Daarnaast kampen patiënten met een beperkte flexibiliteit en een zwelling van het getroffen gebied.

Diagnose en onderzoeken

Als een patiënt symptomen van een verstuiking of een verrekking ervaart, moet hij een arts raadplegen om de juiste diagnose te stellen. Hij onderzoekt het getroffen gebied en bestelt een röntgenfoto om zeker te zijn dat de patiënt geen botbreuk heeft. Als de patiënt gewicht op de voet kan zetten en kan lopen na het draaien van de enkel, is meestal geen botbreuk aanwezig. Om de diagnose te bevestigen, is soms een MRI-scan nodig om de weefsels en ligamenten beter te visualiseren.

Behandeling van letsels

Bij een milde tot matige verstuiking of verrekking is het volgen van de RICE-methode nuttig. Dankzij het volgen van deze richtlijnen ervaart de patiënt minder pijn en herstelt hij sneller. RICE bestaat uit rust (niet op de enkel lopen, werken met een enkelbrace), ijs toepassen (twintig minuten per keer), compressie toepassen (verband aanbrengen om steun te bieden en genezing te bevorderen) en elevatie (indien mogelijk het getroffen gebied opheffen om de doorbloeding te bevorderen). Pijnmedicatie zoals ibuprofen is ook inzetbaar voor het verminderen van pijn en zwelling. Rek- en versterkingsoefeningen komen aan bod van zodra de pijn verminderd is. Bij een ernstige verstuiking of verrekking is echter steeds een professionele medische behandeling nodig. Soms is een operatie nodig om het letsel te herstellen.

Prognose

Het herstel van een verstuiking neemt vaak enkele weken in beslag. Soms duurt dit tot enkele maanden bij matige tot ernstige verstuikingen. De hersteltijd is afhankelijk van de specifieke situatie. Het is echter belangrijk om de richtlijnen voor het herstel goed te volgen omdat de patiënt anders het risico loopt om opnieuw een letsel op te lopen.

Preventie

Dankzij volgende richtlijnen vermindert het risico om een verstuiking of verrekking op te lopen:

• beschermende kledij dragen bij het sporten
• een regelmatige fysiotherapeut opzoeken voor stabiliteit en versterkende oefeningen
• evenwichts- en proprioceptieoefeningen uitoefenen
• flexibiliteit en krachttraining
• focussen op de juiste houding
• levensstijlaanpassingen zoals een gezond gewicht behouden, leuningen installeren om valpartijen te voorkomen (vooral bij ouderen), het ijsvrij houden van stoepen, een gezonde en gevarieerde voeding eten met veel vers fruit en verse groenten …
• niet sporten bij vermoeidheid of pijn
• op vlakke oppervlakten sporten
• opwarmen en afkoelen voor en na een fysieke activiteit
• schoeisel en uitrusting van hoge kwaliteit gebruiken
• stoppen met trainen bij het voelen van pijn
• trainen op veilige, vlakke oppervlakken

Lees verder

• EHBO bij een verstuiking (gewrichtsbanden zijn uitgerekt)
• Verstuikte enkel: Oorzaken en behandeling enkelverstuiking
• Verstuikte pols: Symptomen & behandeling van polsverstuiking
• Valongelukken voorkomen: Preventie van valpartijen in huis