Gezwollen gewrichten: Oorzaken van gewrichtszwelling

Gezwollen gewrichten is een symptoom dat ontstaat doordat meer vocht in de weefsels rondom de gewrichten terechtkomt. Een gewrichtszwelling komt vaak voor bij verschillende soorten artritis (gewrichtsontsteking), infecties en verwondingen. Een zwelling van de gewrichten gaat vaak gepaard met andere symptomen, zoals stijfheid, pijn, warmte en pijn bij het bewegen. Gezwollen gewrichten zijn niet levensbedreigend, maar het is belangrijk om een arts te raadplegen bij een onverklaarbare zwelling van de gewrichten of bij een gewrichtszwelling na een verwonding. Niet alle oorzaken van gezwollen gewrichten behandelt de arts op dezelfde manier. De behandeling is namelijk volledig afhankelijk van het probleem of de diagnose.

• Artritis en zwelling van gewrichten
• Artritis psoriatica
• Artrose
• Infectieuze artritis
• Jicht
• Reumatoïde artritis
• Spondylitis ankylopoetica
• Bursitis
• Frozen shoulder
• Gescheurde meniscus
• Synoviaal sarcoom
• Systemische lupus erythematosus
• Verwondingen en gezwollen gewrichten
• Ziekte van Lyme
• Geassocieerde symptomen met gewrichtszwelling

Artritis en zwelling van gewrichten

Artritis psoriatica

Artritis psoriatica (psoriatrische artritis) is een inflammatoire gewrichtsaandoening die geassocieerd is met psoriasis, een chronische huidaandoening met een droge huid en schilfers. Ongeveer één op de drie patiënten met psoriasis ontwikkelt deze vorm van artritis (gewrichtsontsteking).

Artrose

Artrose is een reumatische aandoening van het gewrichtskraakbeen die optreedt bij het verouderen of na een verwonding. Bij artrose is het kraakbeen dat de uiteinden van de botten bedekt aan slijtage onderhevig. Artrose veroorzaakt een gewrichtszwelling in gewrichten die gedurende hun hele leven gewicht dragen, zoals de knieën, de heupen, de voeten en de wervelkolom. De patiënt ervaart bovendien gewrichtspijn. De patiënt is meestal gebaat met niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID's).

Infectieuze artritis

Infectieuze artritis (septische artritis) is een aandoening die het gevolg is van een bacteriële, virale of schimmelinfectie in de weefsels en de vloeistof van een gewricht. Een gewrichtsinfectie treedt meestal op na een eerdere infectie in het lichaam. De infectie reist via het bloed naar het gewricht vanuit een ander lichaamsdeel, zoals de huid, de neus, de keel, de oren of een bestaande wonde van een patiënt. Binnen uren tot dagen krijgt de patiënt te maken met pijn, een ontsteking, een gewrichtszwelling en koorts. De gewrichten die het meest aangetast zijn, zijn de knie, de heup, de schouder, de enkel en de polsen. Beschadigde gewrichten zijn gevoeliger voor infecties. Een kortstondige behandelkuur met orale (via de mond ingenomen) steroïde medicijnen is effectief bij het verminderen van pijnlijke, gezwollen gewrichten. Steroïden blokkeren de productie van ontstekingschemicaliën in het lichaam. Het injecteren van een ontstekingsremmend medicijn zoals een steroïde in een gewricht is een andere behandelingsmethode. De injectie komt rechtstreeks in het gezwollen gewricht terecht (de bron van de ontsteking en pijn). De injecties geven de patiënt een tijdelijke maar snelle verlichting van een gewrichtszwelling en pijn. Het verwijderen van vloeistof (aspiratie) maakt meestal deel uit van deze procedure. Gezwollen gewrichten en pijn door infectieuze artritis behandelt de arts voorts met antibiotica om de infectie te stoppen. Soms is een operatie nodig om geïnfecteerd materiaal af te voeren.

Jicht

Jicht is een aandoening waarbij plotseling ernstige pijn in het gewricht ontstaat. Bij ongeveer de helft van de patiënten is het gewricht van de grote teen (pijn en zwelling aan grote teen) getroffen. De gewrichtspijn gaat gepaard met een zwelling, warmte en roodheid. De pijn is dermate intens dat zelfs het gewicht van lakens zorgt voor pijn en ongemak. Meestal is slechts één gewricht getroffen, maar sommige patiënten ervaren klachten aan meerdere gewrichten. Wanneer urinezuur (normale chemische stof in het lichaam) kristallen vormt die zich vervolgens afzetten in de gewrichten, ontstaat een ontsteking en pijn. De kristallen komen soms ook terecht onder de huid en vormen daar dan knobbeltjes. Wanneer de urinezuurkristallen in de nieren terechtkomen, is sprake van nierstenen. Acute jicht behandelt de arts met het medicijn colchicine. Dit voorgeschreven medicijn verlicht gezwollen gewrichten, pijn en ontsteking veroorzaakt door de kristalafzettingen in het gewricht. NSAID’s zijn bovendien nuttig om de pijn en zwelling te verminderen. Soms schrijft de arts sterkere pijnstillers voor.

Reumatoïde artritis

Reumatoïde artritis is een vorm van inflammatoire artritis die mogelijk op elke leeftijd optreedt, ook bij jonge kinderen. Reumatoïde artritis veroorzaakt pijnlijke, stijve en gezwollen gewrichten. Meestal tast reumatoïde artritis de handen, de voeten en de knieën aan, maar mogelijk zijn ook andere lichaamsdelen getroffen. De symptomen verstoren soms de dagelijkse activiteiten.

Spondylitis ankylopoetica

Het belangrijkste kenmerk van spondylitis ankylopoetica (ziekte van Bechterew) is de aantasting van de gewrichten aan de basis van de wervelkolom, waarbij de ruggengraat samenkomt met het bekken (sacro-iliacale gewrichten). Indien NSAID’s onvoldoende effectief zijn, zet de arts steroïde medicijnen en ziektemodificerende anti-reumatische geneesmiddelen (DMARD's), biologische middelen (zoals tumornecrosefactorremmers en enzymremmers) in.

Bursitis

Bursitis is een aandoening waarbij een slijmbeurs ontstoken is. Een bursa is een met vloeistof gevulde zak die de wrijvingsgebieden tussen de twee weefsels omhult en wrijving tussen de bewegende lichaamsdelen vermindert, bijvoorbeeld het gebied rond de gewrichten van de schouder, de elleboog, de heup en de knie. Bursitis resulteert uit een trauma aan het getroffen gebied door herhaalde bewegingen (bijvoorbeeld door op een hard oppervlak geknield de vloer te schrobben). Ook een Infectie of een reeds bestaande reumatoïde aandoening leidt mogelijk tot bursitis. Rust, koude en warmte toepassen, NSAID’s zijn de eerste behandelingsvormen voor een slijmbeursontsteking. Eventueel zet de arts corticosteroïde-injecties in. Zeer sporadisch is een chirurgische ingreep nodig voor het behandelen van bursitis.

Frozen shoulder

Bij adhesieve capsulitis (frozen shoulder) ontstaat een ontsteking en littekenvorming van het gewrichtskapsel van het schoudergewricht. In de meeste gevallen is geen gewrichtszwelling aanwezig, maar sommige patiënten presenteren zich wel met dit symptoom. Meestal heeft de patiënt namelijk een pijnlijke, stijve schouder en een verminderd bewegingsbereik. Medicatie (NSAID’s en corticosteroïde-injecties), fysiotherapie en een operatie zijn mogelijke behandelingsopties voor een frozen shoulder.

Gescheurde meniscus

Meniscus is het kraakbeen in het kniegewricht dat de knie beschermt tegen de stress (druk) door lopen, rennen, klimmen of buigen. Soms zorgt een krachtige draaiing of rotatie van de knie voor een scheur in de meniscus. Een gescheurde meniscus veroorzaakt een knallend geluid (gewrichtsgeluiden), zwelling of stijfheid in de knie en een beperkt bewegingsbereik van de getroffen knie.

Synoviaal sarcoom

Een synoviaal sarcoom is een vorm van een weke delen sarcoom (kanker in de zachte weefsels van lichaam) die vooral adolescenten en jongvolwassenen treft. De tumor verschijnt in de buurt van een gewricht (niet in het gewricht zelf), en dan vooral in de knieën en enkels. Meestal ervaart de patiënt geen tekenen in de vroege stadia van dit type sarcoom (kanker in bindweefsel). Latere symptomen zijn pijn en gezwollen gewrichten en een merkbare pijnlijke knobbel.

Systemische lupus erythematosus

Lupus is een auto-immuunziekte waarbij schade ontstaat aan diverse lichaamsdelen zoals de huid, de gewrichten, het hart, de longen en de nieren. Enkele bekende symptomen zijn koorts, hoofdpijn, gezwollen en pijnlijke gewrichten, een zwelling in de handen, de voeten, de benen of onder de ogen en extreme vermoeidheid. Net als vele andere aandoeningen die de gewrichten treffen, zet de arts NSAID’s en corticosteroïden in. Eventueel zijn immunosuppressiva (medicijnen die het immuunsysteem onderdrukken) nodig.

Verwondingen en gezwollen gewrichten

Een verwonding aan het gewricht leidt tot pijnlijke, gezwollen gewrichten en gewrichtsstijfheid. Soms is gewrichtspijn het gevolg van gewonde of gescheurde spieren, pezen en ligamenten rondom het gewricht, bursitis (slijmbeursontsteking), tendinitis (peesontsteking), dislocaties (ontwrichtingen), verrekkingen, verstuikingen en breuken. NSAID’s zijn eveneens inzetbaar om een zwelling van de gewrichten bij een verwonding te behandelen. Daarnaast is het toepassen van vochtige hitte of ijs nuttig om de pijn en zwelling te verlichten.

Ziekte van Lyme

De ziekte van Lyme is een infectie die het gevolg is van een geïnfecteerde teek. Elk mogelijk orgaan is getroffen, soms ook de hersenen en het zenuwstelsel. Vroege symptomen zijn griepachtige symptomen die zonder behandeling verdwijnen en een huiduitslag. Latere symptomen zijn hoofdpijn, gezwollen en pijnlijke gewrichten, een overgevoeligheid voor licht (fotofobie), ene overgevoeligheid voor geluid (fonofobie), cognitieve stoornissen, vermoeidheid, buikpijn, misselijkheid, kortademigheid, pijn, neerslachtigheid of stemmingswisselingen. Antibiotica zijn nodig voor de behandeling van deze aandoening.

Geassocieerde symptomen met gewrichtszwelling

Symptomen van gezwollen gewrichten zijn onder meer een diepe pijn, gewrichtsstijfheid, roodheid, een klikkend of knallend geluid van de gewrichten, het onvermogen om gewrichten goed te bewegen en warm aanvoelende gewrichten bij aanraking.

Lees verder

• Gewrichtspijn: Oorzaken pijnlijke gewrichten (artralgie)
• Gewrichtsstijfheid: Oorzaken van stijve gewrichten
• Gewrichtsgezondheid: Tips voor behoud van gezonde gewrichten
• Krakende geluiden van gewrichten (crepitaties, crepitus)
• Ochtendstijfheid: Oorzaken van stijve gewrichten in ochtend