Gewrichtspijn: Oorzaken pijnlijke gewrichten (artralgie)
Bij gewrichtspijn, ook wel artralgie genoemd, ervaart de patiënt pijn in één of meerdere gewrichten. Deze pijn kan het gevolg zijn van een onderliggende aandoening of letsel. Gewrichtspijn kan leiden tot een verminderd bewegingsbereik en problemen bij dagelijkse activiteiten. De pijn kan scherp, dof, stekend, brandend of kloppend zijn en varieert in intensiteit van mild tot ernstig. De behandeling is afhankelijk van het aangetaste gewricht, de intensiteit en chronische aard van de pijn, en de onderliggende oorzaak. Een snelle en nauwkeurige diagnose is cruciaal om onomkeerbare schade en invaliditeit te voorkomen. Hoewel complicaties door gewrichtspijn meestal niet levensbedreigend zijn, is medische hulp soms noodzakelijk.
Epidemiologie
Gewrichtspijn is een veelvoorkomend symptoom dat wereldwijd miljoenen mensen treft, met een significant effect op hun levenskwaliteit. De prevalentie van gewrichtspijn neemt toe met de leeftijd, en hoewel het op elke leeftijd kan optreden, wordt het vaker gezien bij ouderen. Ongeveer 20% van de volwassenen wereldwijd rapporteert chronische gewrichtspijn, met variaties afhankelijk van de regio en de onderliggende oorzaken.
Prevalentie bij ouderen
De prevalentie van gewrichtspijn is het hoogst bij ouderen, met veel van deze gevallen die verband houden met degeneratieve aandoeningen zoals artrose. Bij deze groep komt gewrichtspijn vaak voor in de knieën, heupen en handen, wat leidt tot verminderde mobiliteit en een verhoogd risico op invaliditeit.
Geografische variaties
Gewrichtspijn komt wereldwijd voor, maar de prevalentie kan variëren afhankelijk van geografische locatie, levensstijl en toegang tot zorg. In ontwikkelde landen, waar een oudere bevolking en een verhoogde levensverwachting aanwezig zijn, wordt een hoger percentage van de bevolking getroffen door gewrichtspijn. In opkomende economieën wordt gewrichtspijn vaak geassocieerd met werkgerelateerde belasting en beperkte toegang tot medische zorg.
Verband met chronische aandoeningen
Gewrichtspijn komt vaak voor als onderdeel van andere chronische aandoeningen zoals reumatoïde artritis, lupus en jicht. Deze aandoeningen dragen bij aan de hoge wereldwijde prevalentie van gewrichtspijn en veroorzaken langdurige pijn en invaliditeit bij veel patiënten.
Soorten gewrichtspijn
Gewrichtspijn kan lokaal of uitgestraald zijn.
Lokale gewrichtspijn
Deze vorm van
pijn bevindt zich in het gewricht zelf en de omliggende structuren, zoals de bovenliggende spier- of peesmantel, slijmbeurs, externe of interne gewrichtsbanden, het binnenste gewrichtskapsel, gewrichtssynovium en periostium. Bij lokale gewrichtspijn is het getroffen gewricht pijnlijk bij aanraking, ontstoken en opgezwollen. Oorzaken van lokale gewrichtspijn kunnen zijn: een
verstuiking, myofasciale pijn, een slijmbeursontsteking (
bursitis), een
peesontsteking (tendinitis), een gedeeltelijke of volledige scheuring, capsulitis, of een
frozen shoulder (pijnlijke en stijve schouder).
Uitgestraalde gewrichtspijn
Uitgestraalde gewrichtspijn verschijnt op locaties die verder weg liggen van het aangetaste gewricht, zoals de proximale spieren en gewrichten, zenuwen en de wervelkolom. Dit type pijn kan voortkomen uit de oorzaken van lokale gewrichtspijn, maar ook uit neuralgie (
zenuwpijnen),
ischias (pijn en zwakte in rug en been),
lage rugpijn en nekpijn.
Typen gewrichtspijn
Interne verstikking
Dit type pijn ontstaat wanneer vloeistof zich ophoopt in het gewricht als gevolg van een verwonding, een scheur in een ligament of kraakbeen, of als losse lichamen zoals bot of kraakbeen in de gewrichtsruimte zweven en de meniscus beknellen. Een overmatige
vochtophoping veroorzaakt pijn en zwelling rondom het gewricht. Scheuren in ligamenten en kraakbeen komen vaak voor, vooral in het kniegewricht, vaak aan één of beide kruisbanden en meniscus. Losse stukken bot of kraakbeen kunnen in de gewrichtsruimte zweven, wat leidt tot pijn en een beperkte beweeglijkheid van het gewricht. Meniscusbewegingen kunnen ook gewrichtspijn en ontsteking veroorzaken, wat de bewegingsvrijheid verder beperkt.
Ontsteking
Artritis
Gewrichtsontsteking veroorzaakt pijn en ongemak in het aangetaste gewricht.
Artritis en osteoartritis (artrose) zijn de twee meest voorkomende ontstekingsaandoeningen die gewrichtspijn veroorzaken.
Reumatoïde artritis (ontsteking van gewrichten en organen) treft meestal gewrichten aan beide zijden van het lichaam en komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Vooral de polsen,
vingers, knieën,
voeten en enkels zijn vaak aangetast. De ernst en het verloop van reumatoïde artritis kunnen variëren.
Artrose
Artrose is de meest voorkomende vorm van artritis en ontstaat wanneer het gewrichtskraakbeen in de loop der tijd slijt. Symptomen van artrose omvatten gewrichtspijn, gevoeligheid,
gewrichtsstijfheid en verlies van flexibiliteit. De vaakst getroffen gewrichten zijn de
handen, heupen, knieën, nek en onderrug. Artrose is progressief en er is geen genezing, maar medicatie kan helpen om de pijn te verlichten zodat de patiënt actief kan blijven.
Artritis kan ook optreden bij
arthritis psoriatica (symptomen in huid en gewrichten) en
septische artritis (ontsteking door een infectie). Inflammatoire gewrichtspijn kan eveneens het gevolg zijn van een
ontsteking van zacht weefsel, zoals bij bursitis, tendinitis en myofascitis.
Trauma
Gewrichtspijn door trauma ontstaat vaak na een sportongeval of auto-ongeluk, waarbij schade aan ligamenten, pezen, spieren of weefsels optreedt. De slijmbeurs (bursa), een met vloeistof gevuld zakje dat de wrijving tussen pezen en botten vermindert, kan ook beschadigd raken. Scheuren in ligamenten, pezen of spieren rond een gewricht veroorzaken pijn, zwelling en een beperkt bewegingsbereik. Traumatische letsels zoals fracturen of gebroken botten leiden eveneens tot gewrichtszwelling en pijn. De ernst van trauma-geïnduceerde gewrichtspijn hangt af van het type en de locatie van de verwonding. Schade aan het gewricht kan leiden tot een
dislocatie (ontwrichting) of subluxatie (onvolkomen ontwrichting), wat pijnlijke gewrichten en beperkte beweging veroorzaakt. Verwondingen aan de weke delen die het gewricht ondersteunen kunnen ook hevige pijn veroorzaken. Schade aan zacht weefsel, zoals een gescheurde pees of ligament, kan een chirurgische behandeling vereisen.
Mechanisme
Gewrichtspijn kan verschillende oorzaken hebben, variërend van ontstekingen in de gewrichten tot degeneratie van kraakbeen en andere weefsels. Het mechanisme hangt vaak samen met de onderliggende aandoening die de pijn veroorzaakt, maar in de meeste gevallen speelt een verstoorde balans tussen gewrichtsweefsels een sleutelrol.
Ontstekingen in gewrichten
Ontstekingsziekten zoals reumatoïde artritis of infectieuze artritis kunnen leiden tot gewrichtspijn. Bij deze aandoeningen komt ontsteking in het gewricht voor, wat resulteert in zwelling, pijn, warmte en stijfheid. De ontsteking beschadigt uiteindelijk de gewrichtsstructuren, wat kan leiden tot langdurige pijn en functieverlies.
Degeneratie van kraakbeen
In gevallen van artrose is het mechanisme van gewrichtspijn meestal gerelateerd aan de degeneratie van kraakbeen. Naarmate het kraakbeen verslijt, komt het botoppervlak bloot te liggen, wat kan leiden tot pijnlijke wrijving tussen de botten. Dit is vooral merkbaar in gewrichten die zwaar belast worden, zoals de knieën, heupen en handen.
Verhoogde druk in gewrichten
Een andere oorzaak van gewrichtspijn is verhoogde druk in het gewricht, wat kan optreden door ontstekingen of een verhoogde hoeveelheid vloeistof in het gewricht. Dit kan leiden tot spanning in de gewrichtszak en verdere irritatie van de omliggende weefsels, wat resulteert in pijn.
Oorzaken van gewrichtspijn
Gewrichtspijn kan ontstaan door een verscheidenheid aan aandoeningen.
Gewrichtsklachten
Gewrichtspijn kan voortkomen uit problemen met de gewrichten zelf:
Trauma
Traumatische verwondingen kunnen leiden tot pijnlijke gewrichten:
- discushernia
- dislocatie van botten
- fysiek trauma
- peesruptuur
- gebroken botten of een gebroken bot
- overmatig gebruik van een gewricht
- repetitieve bewegingsstoornissen
- stressfracturen (herhaalde belasting op botten met botpijn)
- verstuikingen
- zenuwbeknelling of compressie (beknelde zenuw)
Infecties
Pijn in de gewrichten kan veroorzaakt worden door verschillende infecties, waaronder:
- bof (virale infectie van de speekselklieren in de nek)
- gonokokkenartritis (infectie met symptomen in gewrichten, pezen en huid)
- griep (influenza)
- hepatitis (leverontsteking)
- klierkoorts (infectie veroorzaakt door het Epstein-Barr-virus, vaak gepaard met keelpijn)
- mazelen (virale infectie met symptomen aan de huid en ogen)
- ziekte van Lyme (bacteriële infectie veroorzaakt door een tekenbeet, vaak met gewrichtspijn als symptoom)
Andere oorzaken
Gewrichtspijn kan ook ontstaan door andere factoren, zoals:
Roken vormt een risicofactor voor gewrichtspijn /
Bron: Geralt, PixabayRisicofactoren voor gewrichtspijn
Ouderen hebben een verhoogd risico op gewrichtspijn door slijtage en andere leeftijdsgebonden factoren.
Zwaarlijvigheid is een belangrijke risicofactor, vooral voor de knieën en enkels, vanwege de extra belasting op de gewrichten.
Roken schaadt het lichaam en draagt bij aan
chronische pijn, waaronder gewrichtspijn.
Stress kan ontstekingen in het lichaam verergeren, wat leidt tot pijn en zwelling in de gewrichten. Het uitvoeren van repetitieve activiteiten die druk op de gewrichten uitoefenen verhoogt het risico op gewrichtspijn. Eerdere gewrichtsschade kan de kans op pijnlijke gewrichten vergroten.
Risicogroepen
Er zijn verschillende risicofactoren die de kans op het ontwikkelen van gewrichtspijn vergroten. Deze kunnen variëren van genetische predispositie tot omgevingsfactoren en levensstijlkeuzes. Het identificeren van risicogroepen helpt bij het nemen van preventieve maatregelen en het tijdig starten van therapieën.
Ouderen
Ouderen zijn de grootste risicogroep voor gewrichtspijn, vooral vanwege degeneratieve aandoeningen zoals artrose. Met de leeftijd neemt de elasticiteit en de veerkracht van kraakbeen af, wat de kans op slijtage van gewrichten vergroot. Dit leidt vaak tot chronische gewrichtspijn.
Overgewicht en obesitas
Overgewicht is een belangrijke risicofactor voor gewrichtspijn, vooral in gewrichten die het gewicht moeten dragen, zoals de knieën en heupen. Het extra gewicht verhoogt de druk op de gewrichten, wat het risico op artrose en gewrichtsdegeneratie vergroot.
Genetische aanleg
Genetische factoren kunnen de aanleg voor gewrichtspijn beïnvloeden. Patiënten met een familiegeschiedenis van aandoeningen zoals reumatoïde artritis of artrose hebben een verhoogd risico om zelf ook gewrichtspijn te ontwikkelen.
Fysieke belasting en beroepsactiviteiten
Beroepen die herhaalde fysieke belasting vereisen, zoals tillen of langdurig staan, verhogen het risico op gewrichtspijn. Dit geldt met name voor gewrichten zoals de knieën, polsen en onderrug. Werknemers in deze beroepen kunnen vatbaarder zijn voor aandoeningen zoals tendinitis of bursitis.
Symptomen geassocieerd met artralgie
De pijn bij artralgie kan variëren van mild tot ernstig en kan aanvoelen als stekend, kloppend, brandend, dof of scherp. De pijn kan plotseling optreden of geleidelijk verergeren, en kan variëren in duur. Sommige patiënten ervaren pijn alleen overdag, terwijl anderen ’s nachts of constant pijn hebben. Gewrichtsstijfheid en pijn kunnen verergeren na lange periodes van inactiviteit, zoals tijdens de slaap, en verbeteren soms met lichte beweging. Gewoonlijk worden de vingers, polsen, rug, schouders, heupen, bekken, voeten, knieën en armen getroffen. Deze pijn kan het uitvoeren van dagelijkse activiteiten bemoeilijken en kan leiden tot slaapproblemen. Voor sommige patiënten kan de kwaliteit van leven verminderd worden door de pijn, wat eveneens kan leiden tot mentale problemen.
Bijkomende klachten
Andere veelvoorkomende symptomen die samen met gewrichtspijn kunnen optreden zijn:
- doof gevoel
- een uitstekend bot (bot dat door de huid steekt)
- verminderde mobiliteit (beperkingen in de beweeglijkheid van de gewrichten)
- gewrichtsstijfheid
- hoge koorts
- jeuk
- overmatig bloeden
- pijn of gevoeligheid in het lichaam
- plotselinge gewrichtsmisvorming
- spierpijn
- roodheid, warmte of zwelling van de huid boven het aangetaste gewricht
- tintelingen of andere ongewone gevoelens
Alarmsymptomen
Gewrichtspijn kan variëren van mild tot ernstig en kan gepaard gaan met verschillende alarmsymptomen. Het is belangrijk dat patiënten die bepaalde symptomen ervaren, snel medische hulp zoeken om ernstigere aandoeningen uit te sluiten.
Aanhoudende pijn die niet reageert op behandeling
Als gewrichtspijn niet reageert op gebruikelijke behandelingen zoals pijnstillers of rust, kan dit wijzen op een onderliggende aandoening zoals reumatoïde artritis of een infectie. Deze aandoeningen kunnen vereisen dat de patiënt intensievere therapieën ontvangt, zoals immunosuppressiva of antibiotica.
Koorts en gewrichtspijn
Koorts in combinatie met gewrichtspijn kan een teken zijn van infectieuze artritis of een andere ernstige infectie die het gewricht aantast. Patiënten die koorts ontwikkelen samen met gewrichtspijn moeten onmiddellijk medische zorg zoeken.
Verlies van mobiliteit
Als gewrichtspijn leidt tot verlies van mobiliteit of als de pijn het dagelijks functioneren belemmert, kan dit wijzen op ernstige schade aan het gewricht. Dit kan het gevolg zijn van aandoeningen zoals ernstige artrose of reumatoïde artritis.
Onverklaarbare gewrichtszwelling
Onverklaarbare zwelling van een gewricht kan wijzen op een ontsteking of infectie, vooral als het gepaard gaat met roodheid, warmte of pijn. Dit kan een teken zijn van een acute aandoening, zoals jicht of infectieuze artritis, die onmiddellijke medische behandeling vereist.
Een bloedonderzoek kan noodzakelijk zijn /
Bron: Frolicsomepl, Pixabay
Diagnose en onderzoeken
Een grondige medische geschiedenis is essentieel, aangezien gewrichtsklachten vaak samenhangen met andere symptomen die op specifieke aandoeningen of infecties kunnen wijzen. Tijdens een lichamelijk onderzoek zal de arts letten op tekenen van ontsteking en misvorming van de gewrichten, evenals andere aanwezige symptomen. Een
bloedonderzoek helpt bij het identificeren van de oorzaak van de gewrichtspijn. Bloedarmoede (
anemie) kan wijzen op een chronische ziekte of bloedverlies door maagirritatie veroorzaakt door het gebruik van
NSAID's. Neutrofilie kan worden waargenomen bij septische artritis, eosinofilie bij
polyarteritis nodosa (een bloedvatziekte),
neutropenie (laag aantal neutrofielen, een soort witte bloedcellen) bij het
Felty-syndroom (afwijkingen aan gewrichten, bloed en milt), en
leukopenie (laag aantal witte bloedcellen) bij systemische lupus erythematosus.
Trombocytopenie kan ook voorkomen bij systemische lupus erythematosus. Een toename van bloedplaatjes kan wijzen op reumatoïde artritis. Andere bloedonderzoeken kunnen noodzakelijk zijn. Daarnaast kan de arts een
urineonderzoek uitvoeren. Bij het
nefrotisch syndroom (nierziekte met te veel eiwit in de urine) geassocieerd met bindweefselziekten is vaak sprake van
proteïnurie (verlies van eiwit via de urine). Synoviaal vocht kan ook worden getest; een verhoogd aantal witte bloedcellen duidt vaak op een infectie. Indien longproblemen worden vermoed, kan een
thoraxfoto (
röntgenfoto van de
borstkas) noodzakelijk zijn. Andere
beeldvormende onderzoeken, zoals een
echografie, een
CT-scan en een
MRI-scan, kunnen ook nuttig zijn.
Behandeling van pijnlijke gewrichten
De behandeling van gewrichtspijn hangt af van de onderliggende oorzaak, de locatie van het getroffen gewricht en de ernst van de pijn.
Huismiddeltjes
Voor milde gewrichtspijn kunnen patiënten gebruik maken van huismiddeltjes zoals het koelen van het gewricht, warme baden, het beperken van fysieke activiteiten en het uitvoeren van rekoefeningen. Vrij verkrijgbare geneesmiddelen kunnen de pijn en zwelling rond de gewrichten verlichten. Stoppen met roken en het verliezen van gewicht bij overgewicht zijn ook nuttige maatregelen.
Professionele medische behandeling
Als medicijnen gewrichtspijn en
gezwollen gewrichten veroorzaken, kan de arts andere medicijnen voorschrijven en de oorspronkelijke stoppen. In veel gevallen wordt fysiotherapie aangeraden om de gewrichtspijn te verlichten. Voor gewrichtsontstekingen kunnen steroïde-injecties worden toegediend. Indien nodig kan de arts een gewrichtsaspiratie (arthrocentese) uitvoeren om vloeistof uit het aangetaste gewricht te verwijderen. Bij een gebroken bot of
breuk kan een operatie, gips of spalk nodig zijn. Infecties die leiden tot gewrichtspijn worden behandeld met antibiotica en/of chirurgie. Gewrichtsvervangende chirurgie kan nodig zijn bij ernstig beschadigde gewrichten. Andere aanvullende behandelingen, zoals chiropractie, acupunctuur, massagetherapie en
yoga, kunnen ook nuttig zijn.
Prognose van onderliggende aandoeningen en infecties
De prognose is vaak positief als de arts erin slaagt om de onderliggende oorzaak van de artralgie te identificeren en adequaat te behandelen. Het effectief aanpakken van de oorzaak kan leiden tot significante verlichting van de symptomen.
Complicaties
Complicaties van artralgie kunnen onder andere invaliditeit,
amputatie, ernstige infecties, verspreiding van infecties, moeite met het uitvoeren van dagelijkse taken en zichtbare afwijkingen van het aangetaste gewricht omvatten.
Preventie van gewrichtspijn
Gewrichtspijn kan worden verminderd of voorkomen door een aantal proactieve maatregelen te nemen. Hier zijn enkele belangrijke strategieën voor het voorkomen van gewrichtspijn:
Gezond gewicht behouden
Het handhaven van een gezond gewicht vermindert de belasting op de gewrichten, vooral op de knieën, enkels en heupen. Overgewicht kan leiden tot verhoogde slijtage en pijn in de gewrichten. Een evenwichtig voedingspatroon en regelmatige lichaamsbeweging helpen bij het bereiken en behouden van een gezond gewicht.
Regelmatige lichaamsbeweging
Lichaamsbeweging helpt bij het versterken van de spieren rondom de gewrichten, wat zorgt voor extra ondersteuning en stabiliteit. Activiteiten zoals wandelen, zwemmen, en fietsen zijn uitstekend voor het bevorderen van gewrichtsgezondheid. Het is belangrijk om oefeningen te kiezen die de gewrichten niet overbelasten.
Juiste houding en ergonomie
Het aannemen van een goede houding tijdens dagelijkse activiteiten kan de druk op de gewrichten verminderen. Zorg ervoor dat je ergonomische werkplekken gebruikt en gebruik hulpmiddelen die de belasting op je gewrichten verminderen, zoals een goed ingedeeld bureau of een juiste werkhouding bij het tillen van zware voorwerpen.
4. Voorkomen van overbelasting
Vermijd langdurige repetitieve bewegingen die druk op de gewrichten uitoefenen. Als je werkzaamheden of hobby’s hebt die veel belasting op je gewrichten leggen, neem dan regelmatig pauzes en wissel af met andere activiteiten om overbelasting te voorkomen.
Sterke spieren opbouwen
Het versterken van de spieren rondom de gewrichten kan helpen om de gewrichten te stabiliseren en de kans op blessures te verkleinen. Krachttrainingsoefeningen kunnen effectief zijn bij het opbouwen van spiermassa en het verbeteren van de gewrichtsstabiliteit.
Juiste voeding
Een dieet dat rijk is aan essentiële voedingsstoffen zoals omega-3-vetzuren, antioxidanten en vitaminen kan bijdragen aan gewrichtsgezondheid. Voedingsmiddelen zoals vette vis, noten, zaden, en verse groenten en fruit ondersteunen de gezondheid van de gewrichten en kunnen ontstekingen helpen verminderen.
Hydratatie
Voldoende hydratatie is cruciaal voor het behoud van een goede gewrichtsfunctie. Water helpt bij het smeren van de gewrichten en ondersteunt het functioneren van de kraakbeenweefsels. Zorg ervoor dat je dagelijks voldoende water drinkt om je lichaam goed gehydrateerd te houden.
Gebruik van beschermende hulpmiddelen
Bij het uitvoeren van fysieke activiteiten, vooral bij sport of werk waarbij risico op blessures bestaat, is het gebruik van beschermende hulpmiddelen zoals kniebeschermers en polsbeschermers aan te raden. Dit kan helpen om schade aan de gewrichten te voorkomen en blessures te minimaliseren.
Regelmatige controle en preventief onderzoek
Het ondergaan van regelmatige medische controles kan helpen om eventuele vroege tekenen van gewrichtsproblemen op te sporen. Preventieve onderzoeken en tijdige behandeling kunnen helpen om ernstige gewrichtsproblemen in de toekomst te voorkomen.
Stoppen met roken
Roken kan bijdragen aan een verslechterde gewrichtsgezondheid en verhoogt het risico op ontstekingen en pijn. Het stoppen met roken heeft tal van voordelen voor je algehele gezondheid, inclusief de gezondheid van je gewrichten.
Lees verder