Musculoskeletale pijn: Pijn in o.a. botten, spieren en pezen

Musculoskeletale pijn is pijn die afkomstig is van de botten, spieren, ligamenten, pezen en zenuwen. De pijn kan variëren van mild tot ernstig, en kan acuut of chronisch zijn, evenals gelokaliseerd of verspreid. Deze pijn kan ontstaan door overmatig gebruik, slechte houdingen, verwondingen, of andere oorzaken. Naast pijn kunnen er ook symptomen zoals vermoeidheid en spiertrekkingen optreden. Behandeling kan medicamenteus zijn en vaak worden aangevuld met andere therapieën. Musculoskeletale pijn kan erg belastend zijn en zowel fysieke als psychische complicaties veroorzaken.

• Epidemiologie van musculoskeletale pijn
• Oorzaken van musculoskeletale pijn
• Verwondingen
• Overmatig gebruik
• Slechte houding
• Soorten musculoskeletale pijn
• Botpijn
• Fibromyalgie
• Gewrichtspijn
• Pees- en ligamentpijn
• Pijn aan slijmbeurzen
• Spierpijn
• Tunnelsyndromen
• Uitstralingspijn
• Symptomen van musculoskeletale pijn
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van musculoskeletale pijn
• Medicatie
• Andere behandelingen
• Prognose van musculoskeletale pijn
• Complicaties van musculoskeletale pijn
• Preventie

Epidemiologie van musculoskeletale pijn

Musculoskeletale pijn komt veel voor, vooral bij ouderen. Ongeveer 50-90% van de zestigplussers ervaart een vorm van musculoskeletale pijn. Dit hoge percentage kan deels worden verklaard door het feit dat ouderen vaak aarzelen om hun pijn te melden aan familie of verzorgers. Bovendien schrijven veel ouderen pijn toe aan veroudering, wat kan leiden tot een verkeerde diagnose en onnodig lijden.

Oorzaken van musculoskeletale pijn

Musculoskeletale pijn kan ontstaan door verschillende oorzaken:

Verwondingen

Vaak is musculoskeletale pijn het gevolg van verwondingen aan botten, gewrichten, spieren, pezen, ligamenten of zenuwen. Dit kan gebeuren door schokkende bewegingen, auto-ongelukken, valpartijen, breuken, verstuikingen, of ontwrichtingen.

Overmatig gebruik

Pijn kan ontstaan door overmatig gebruik van spieren en gewrichten. Ongeveer 33% van de volwassenen ervaart lage rugpijn door overmatig gebruik, wat vaak wordt aangetroffen bij werkgerelateerde aandoeningen in westerse samenlevingen.

Slechte houding

Slechte houdingen, veranderingen in houding, een onjuiste lichaamsbouw of langdurige immobilisatie kunnen ook musculoskeletale pijn veroorzaken. Deze problemen kunnen leiden tot een afwijkende positie van de wervelkolom en kortere spieren, waardoor andere spieren overbelast raken en pijn veroorzaken.

Soorten musculoskeletale pijn

Musculoskeletale pijn kan zich op verschillende manieren manifesteren:

Botpijn

Botpijn is vaak diep en dof, meestal veroorzaakt door blessures zoals fracturen of bottumoren.

Fibromyalgie

Fibromyalgie is een aandoening die wijdverspreide pijn in de spieren, pezen of ligamenten veroorzaakt, vaak vergezeld van vermoeidheid, slaapproblemen en cognitieve en emotionele klachten.

Gewrichtspijn

Gewrichtspijn kan ontstaan door verwondingen of ziekten zoals artritis (gewrichtsontsteking). Voorbeelden zijn reumatoïde artritis, artrose, en infectieuze artritis. Gewrichtspijn kan verergeren bij beweging en kan gepaard gaan met gewrichtsstijfheid en gewrichtszwelling.

Pees- en ligamentpijn

Pijn in de pezen of ligamenten wordt vaak veroorzaakt door verwondingen zoals verstuikingen en kan verergeren bij beweging of rekking van het getroffen gebied.

Pijn aan slijmbeurzen

Slijmbeursontsteking of bursitis kan pijn veroorzaken bij een ontsteking of trauma van de slijmbeurs, wat de gewrichten beschermt. Deze pijn is vaak erger bij beweging en kan verbeteren door rust.

Spierpijn

Spierpijn kan ontstaan door letsel, auto-immuunreacties, verlies van bloedtoevoer naar de spier, infecties of tumoren. Spierpijn kan gepaard gaan met spierkrampen en spierspasmen.

Tunnelsyndromen

Druk op zenuwen kan leiden tot tunnelsyndromen, zoals het carpaal tunnel syndroom (druk op de zenuw in de pols), het cubitaal tunnel syndroom (druk op de elleboogzenuw) en het tarsaal tunnel syndroom (druk op de scheenbeenzenuw). Deze aandoeningen kunnen branderige pijn veroorzaken die zich langs de zenuw verspreidt.

Uitstralingspijn

Pijn kan uitstralen naar andere delen van het lichaam als gevolg van aandoeningen aan organen. Voorbeelden zijn schouderpijn bij miltaandoeningen, hartaanvallen die uitstralende pijn in de armen veroorzaken, en rugpijn geassocieerd met nierstenen.

Symptomen van musculoskeletale pijn

Musculoskeletale pijn kan acuut (plotseling en ernstig) of chronisch (langdurig) zijn. De pijn kan gelokaliseerd of diffuus zijn en varieert per patiënt. Symptomen kunnen zijn:

• gespannen en overbelaste spieren
• lage rugpijn
• pijn over het hele lichaam
• slaapstoornissen
• spierpijn
• spiertrekkingen
• stressfracturen
• tendinitis (peesontsteking)
• vermoeidheid

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van musculoskeletale pijn begint met een gedetailleerde anamnese en lichamelijk onderzoek door de arts. Verdere diagnostische tests kunnen omvatten:

• artrografie (radiografisch beeld van de gewrichten)
• bloedonderzoek om ontstekingsmarkers en andere relevante parameters te evalueren
• botscan
• CT-scan voor gedetailleerde beelden van de botstructuren
• echografie voor het visualiseren van zachte weefsels
• MRI-scan om ernstige schade aan ligamenten, pezen of gewrichten op te sporen
• röntgenfoto voor het identificeren van fracturen, bottumoren, botinfecties en artritis
• gewrichtsaspiratie (het opzuigen en analyseren van vloeistof uit een gewricht, vaak bij een gezwollen gewricht)

Behandeling van musculoskeletale pijn

De behandeling van musculoskeletale pijn kan variëren en kan zowel medicamenteus als niet-medicamenteus zijn:

Medicatie

NSAID’s
Niet-steroïde ontstekingsremmers (NSAID's) kunnen helpen bij het verlichten van pijn en ontsteking. Langdurig gebruik kan echter risico's met zich meebrengen, zoals leverschade of hartaanvallen. Topische NSAID’s (op de huid aangebrachte) hebben vaak minder bijwerkingen.

Opioïden
Wanneer NSAID's onvoldoende effect hebben, kunnen opioïden worden voorgeschreven. Deze krachtige pijnstillers worden met enige voorzichtigheid gebruikt voor chronische pijn. Zwakkere opioïden zoals codeïne kunnen effectief zijn voor het verlichten van matige pijn.

Andere medicijnen
Bij fibromyalgie kunnen serotonine- en norepinefrinemedicijnen worden voorgeschreven. Injecties met anesthetische of ontstekingsremmende medicijnen op pijnlijke plekken behoren ook tot de mogelijkheden.

Andere behandelingen

Andere behandelopties kunnen omvatten:

• acupunctuur of acupressuur
• beschermende en ondersteunende middelen zoals tapes, schokabsorberende schoenen, rolstoelen, stokken, krukken, etc.
• chiropractische zorg
• cognitieve gedragstherapie (vorm van psychotherapie)
• ergotherapie
• fysiotherapie met spierversterkende oefeningen, stretching
• hotpacks
• hypnose
• ijsbehandeling
• infraroodlicht
• kortegolfdiathermie
• manuele therapie
• ontspanningstechnieken / biofeedback / tai chi / yoga
• osteopathie
• paraffinebehandelingen
• progressieve spierrelaxatie
• rust
• therapeutische massage
• warme hydrotherapie

Prognose van musculoskeletale pijn

De prognose van musculoskeletale pijn hangt af van verschillende factoren, zoals de oorzaak, ernst van de pijn, en de effectiviteit van de behandeling. In veel gevallen kunnen patiënten aanzienlijke verbetering ervaren met de juiste behandeling en revalidatie. Voor acute musculoskeletale pijn, zoals een verstuiking of spierblessure, is de prognose meestal goed, vooral als er tijdig medische zorg en een geschikte behandelstrategie worden toegepast. De meeste acute gevallen genezen binnen enkele weken tot maanden.

Chronische musculoskeletale pijn kan complexer zijn en vereist vaak een langdurige en multidisciplinaire benadering voor effectief beheer. Bij chronische aandoeningen zoals fibromyalgie of chronisch lage rugpijn kunnen de symptomen aanhouden en fluctueren, maar veel patiënten leren met de tijd effectieve strategieën voor pijnbeheersing en verbetering van de kwaliteit van leven.

Het succes van de behandeling en de prognose zijn sterk afhankelijk van de betrokkenheid van de patiënt bij het behandelplan, de algehele gezondheidstoestand, en het vermogen om aanpassingen in levensstijl door te voeren.

Complicaties van musculoskeletale pijn

Chronische musculoskeletale pijn kan leiden tot een vicieuze cirkel van inactiviteit en psychologische stress, wat de kwaliteit van leven aanzienlijk kan verminderen. Mogelijke complicaties zijn:

• angst voor beweging
• cognitieve beperkingen
• drukpijnlijke plekken
• depressie
• slecht geheugen
• slechtere houding
• verhoogde kwetsbaarheid
• verminderde eetlust
• verlaagde mobiliteit
• verminderde persoonlijke verzorging
• verminderde darm- en blaasfunctie
• functionele afhankelijkheid
• gedragsproblemen
• verlies van plezier in recreatieve activiteiten
• ondervoeding
• slaapstoornissen
• sociale isolatie
• spieratrofie (spierverlies)
• zelfmoordgedachten

Preventie

Preventie van musculoskeletale pijn richt zich op het verminderen van risico's en het bevorderen van een gezonde levensstijl. Enkele belangrijke preventieve maatregelen zijn:

• Regelmatige lichaamsbeweging: Het onderhouden van een actieve levensstijl versterkt de spieren en vergroot de flexibiliteit, wat helpt bij het voorkomen van blessures en pijn.
• Juiste lichaamshouding: Het handhaven van een goede houding, vooral bij zittende werkzaamheden, kan het risico op rug- en nekpijn verminderen.
• Ergonomische aanpassingen: Het aanpassen van werkplekken en apparatuur aan ergonomische richtlijnen helpt om overbelasting en blessures te voorkomen.
• Opleiding en bewustzijn: Het leren over juiste tillenstechnieken en andere preventieve maatregelen kan helpen om musculoskeletale problemen te voorkomen.
• Gezonde voeding: Een uitgebalanceerd dieet ondersteunt de algehele gezondheid van het musculoskeletale systeem en kan bijdragen aan het voorkomen van pijn door tekorten of overgewicht.

Lees verder

• Botpijn: Pijn in botten door aandoeningen
• Gewrichtspijn: Oorzaken pijnlijke gewrichten (artralgie)
• Spierpijn: Oorzaken van pijn aan spieren (pijnlijke spieren)
• Fibromyalgie: Chronische aandoening met pijn en vermoeidheid
• Lage rugpijn: Oorzaken en behandeling van pijn in onderrug