Hafefobie: Angst (fobie) om aangeraakt te worden

Hafefobie: Angst (fobie) om aangeraakt te worden Het komt regelmatig voor dat mensen zonder hun toestemming worden aangeraakt door bekenden of vreemden. Dit zorgt meestal voor een ongemakkelijk gevoel. Sommige mensen hebben echter angst om aangeraakt te worden, zelfs door familie en vrienden. Deze zeldzame angststoornis, die in medische termen bekendstaat als ‘hafefobie’, ontstaat meestal na een traumatische gebeurtenis die gerelateerd is aan aanraking. Andere aandoeningen en omgevingsfactoren kunnen ook bijdragen aan de angst voor aanraking. De behandeling bestaat uit blootstellingstherapie, cognitieve gedragstherapie, medicatie, ontspanningstechnieken en/of psychotherapie. De vooruitzichten zijn doorgaans goed voor de meeste behandelde patiënten.

Synoniemen

Andere namen voor hafefobie zijn:
  • aphenphosmfobie
  • chiraptofobie
  • thixofobie

Terminologie van angst voor aanraking

Allodynie is niet hetzelfde als hafefobie. Bij allodynie is een patiënt namelijk overgevoelig voor aanraking. Een patiënt met allodynie wil soms ook niet dat anderen hem aanraken, maar dit komt doordat aanraking pijn veroorzaakt. Bij hafefobie daarentegen worden patiënten angstig of bang bij aanraking, zonder dat er sprake is van pijn.

Oorzaken en risicofactoren van hafefobie

Hafefobie kan soms op zichzelf ontstaan zonder een bekende oorzaak of omgevingsfactor. Toch zijn enkele aandoeningen en omgevingsfactoren in verband gebracht met deze fobie.

Aandoeningen

Hafefobie kan verband houden met andere aandoeningen, zoals:
  • Mysofobie: Patiënten met mysofobie zijn bang voor ziektekiemen en willen niet aangeraakt worden uit angst voor besmetting of onreinheid.
  • Obsessief-compulsieve stoornis: Een patiënt met een obsessief-compulsieve stoornis is bang voor situaties die buiten zijn macht liggen, zoals aangeraakt worden.
  • Ochlofobie: Patiënten met ochlofobie voelen zich angstig in menigten en zijn bang om door vreemden aangeraakt te worden.
  • Posttraumatische stressstoornis (PTSS): Sommige patiënten hebben een traumatische gebeurtenis ervaren, zoals een aanval of seksueel misbruik, wat kan leiden tot hafefobie. Deze traumatische gebeurtenis kan zelfs in de kindertijd hebben plaatsgevonden en onbewust zijn gebleven, wat uiteindelijk leidt tot een posttraumatische stressstoornis.

Omgevingsfactoren

Familiale geschiedenis
Fobieën kunnen familiaal bepaald zijn. Wanneer een familielid angst uitdrukt voor aanraking, kan een patiënt deze angst overnemen.

Genetische factoren
Genetische factoren spelen ook een rol bij het ontstaan van angststoornissen.

Geslacht
Situationele fobieën, zoals hafefobie, komen twee keer zo vaak voor bij vrouwen als bij mannen.

Persoonlijkheidstype
Patiënten met persoonlijkheidsstoornissen, zoals een neurotische persoonlijkheid of een neiging tot gedragsremmingen, hebben een verhoogd risico op angststoornissen zoals hafefobie.

Symptomen: Bang om aangeraakt te worden

Patiënten met hafefobie zijn bang om aangeraakt te worden. Sommige patiënten zijn alleen bang voor aanraking door mensen van het andere geslacht.

Volwassenen

Volwassenen met hafefobie ervaren onmiddellijke angst bij aanraking of de gedachte daaraan. Dit kan leiden tot paniekaanvallen, geassocieerd met fysieke symptomen zoals een verhoogde hartslag (tachycardie), klamme handen, zweten (hyperhidrose), duizeligheid, flauwvallen, misselijkheid, braken, een droge mond (xerostomie), opvliegers, tintelingen en/of koude rillingen. Patiënten vermijden situaties waarin ze aangeraakt zouden kunnen worden. Ze beseffen dat hun angst irrationeel is, maar kunnen deze niet beheersen. Dit leidt vaak tot isolatie, vermijden van drukke omgevingen en groepsactiviteiten, algemene angst, depressie, relatieproblemen, problemen op het werk en een verlaagde kwaliteit van leven. Hafefobie is vaak moeilijk te begrijpen voor anderen, wat leidt tot misverstanden en gevoelens van afwijzing bij mensen in de omgeving van de patiënt.

Kinderen

Kinderen met hafefobie kunnen sneller huilen bij aanraking of de angst daarvoor. Ze kunnen ook bevriezen in positie, driftbuien krijgen en zich vastklampen aan hun verzorger.

Diagnose en onderzoeken

Hafefobie wordt gediagnosticeerd wanneer een patiënt vrijwel elke keer bang is om aangeraakt te worden en deze angst minimaal zes maanden aanhoudt. De diagnose wordt gesteld volgens de richtlijnen in het Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5).

Behandeling van angststoornis

Blootstellingstherapie

Bij blootstellingstherapie leert de patiënt geleidelijk de angst voor aanraking te overwinnen in een veilige, gecontroleerde omgeving. Dit proces kan weken tot maanden duren. De patiënt begint bijvoorbeeld met het voorstellen van aanraking en werkt naar het daadwerkelijk aanraken en aangeraakt worden in een overvolle ruimte.

Cognitieve gedragstherapie

Bij cognitieve gedragstherapie leert de patiënt nieuw gedrag aan en krijgt hij inzicht in zijn denkprocessen. Hierdoor leert hij omgaan met de angst die hij voelt bij aanraking.

Medicijnen verlichten de klachten / Bron: Stevepb, PixabayMedicijnen verlichten de klachten / Bron: Stevepb, Pixabay

Medicatie

Medicijnen zoals bètablokkers of antidepressiva verlichten de directe angst- en panieksymptomen. Deze medicijnen worden vaak gebruikt in combinatie met psychotherapie.

Ontspanningstechnieken

De patiënt leert ademhalingsoefeningen en andere ontspanningstechnieken om angst- en paniekaanvallen te beheersen. Het nemen van lange, diepe ademhalingen kan helpen de onmiddellijke symptomen van angst te verminderen. Beweging, ontspanning en voldoende slaap zijn krachtige manieren om de algemene geestelijke gezondheid te bevorderen.

Psychotherapie

Een psychotherapeut of een praatgroep helpt de patiënt om te gaan met zijn angst, waardoor deze geleidelijk vermindert.

Prognose van psychische aandoening

Specifieke angsten, vooral bij kinderen, kunnen extreem zijn. In de meeste gevallen verdwijnt de angststoornis zonder medische behandeling. De angst voor aanraking is echter een bijzonder moeilijke angst om mee om te gaan vanwege de culturele en sociale verwachtingen rondom aanraking. Doorgaans reageren patiënten met hafefobie goed op de behandelingen.

Complicaties van hafefobie

Patiënten met hafefobie kunnen te maken krijgen met verschillende complicaties die hun dagelijks leven beïnvloeden.

Sociale isolatie

Vanwege de angst om aangeraakt te worden, vermijden patiënten vaak sociale situaties, wat kan leiden tot sociale isolatie en eenzaamheid.

Relatieproblemen

De angst om aangeraakt te worden kan spanningen veroorzaken in relaties, zowel met partners als met familie en vrienden, wat kan leiden tot relatieproblemen en zelfs beëindiging van relaties.

Werkgerelateerde problemen

Hafefobie kan het moeilijk maken om te functioneren in een werkomgeving, vooral in banen waarbij lichamelijk contact of werken in drukke omgevingen vereist is. Dit kan leiden tot verminderde werkprestaties, verzuim en mogelijk werkloosheid.

Geestelijke gezondheidsproblemen

Hafefobie kan leiden tot bijkomende geestelijke gezondheidsproblemen zoals depressie, gegeneraliseerde angststoornis en paniekstoornissen.

Verminderde kwaliteit van leven

Door de angst om aangeraakt te worden en de daarmee samenhangende complicaties kan de algehele kwaliteit van leven van patiënten aanzienlijk verminderd zijn.

Fysieke gezondheidsproblemen

De voortdurende stress en angst die gepaard gaan met hafefobie kunnen ook fysieke gezondheidsproblemen veroorzaken, zoals een verhoogde bloeddruk, hartproblemen en een verzwakt immuunsysteem.

Preventie van hafefobie

Hoewel het voorkomen van hafefobie niet altijd mogelijk is, zijn er enkele strategieën die kunnen helpen het risico te verminderen.

Bewustwording en educatie

Het vergroten van bewustwording en educatie over hafefobie en andere angststoornissen kan helpen om misverstanden te voorkomen en steun te bieden aan mensen die lijden aan deze fobie.

Gezonde copingmechanismen

Het ontwikkelen van gezonde copingmechanismen voor stress en angst kan helpen om de kans op het ontwikkelen van angststoornissen zoals hafefobie te verminderen. Dit omvat het beoefenen van mindfulness, meditatie en andere ontspanningstechnieken.

Vroege behandeling

Vroegtijdige behandeling bij de eerste tekenen van angst of trauma kan helpen om de ontwikkeling van hafefobie te voorkomen. Dit kan door middel van therapie of andere vormen van psychologische steun.

Door een combinatie van deze preventieve maatregelen kunnen risicofactoren worden verminderd en kan de ontwikkeling van hafefobie effectief worden tegengegaan.

Lees verder

© 2018 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Leven met een sociale fobieLeven met een sociale fobieEen sociale fobie is een grote angst voor normale en alledaagse sociale situaties zoals iemand aanspreken, naar een fees…
Angst: wat is het nut en welke angstvormen bestaan er?Angst: wat is het nut en welke angstvormen bestaan er?Het is heel menselijk en normaal om af en toe angst te ervaren. Angst hoort bij het leven net zoals de emoties vreugde e…
Welke angststoornissen bestaan er?Welke angststoornissen bestaan er?Welke verschillende vormen van angst bestaan er? Wat is het verschil tussen angst en paniek? Is het hebben van een fobie…
Angststoornissen bij kinderenAngststoornissen bij kinderenElk kind is wel eens bang en dat is maar goed ook. Angst zet ons aan tot beweging, het motiveert ons tot het uitvoeren v…

Vlekken op de tong: oorzaken rode, witte en zwarte vlekkenVlekken op de tong: oorzaken rode, witte en zwarte vlekkenVlekken op de tong wijzen meestal niet op een ernstige aandoening, maar kunnen wel als cosmetisch storend worden ervaren…
Musculoskeletale pijn: Pijn in o.a. botten, spieren en pezenMusculoskeletale pijn: Pijn in o.a. botten, spieren en pezenMusculoskeletale pijn is pijn die afkomstig is van de botten, spieren, ligamenten, pezen en zenuwen. De pijn kan variëre…
Bronnen en referenties
  • Geraadpleegd op 1 maart 2018:
  • Coëlho, Medisch Zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010
  • Fear of being touched: Causes and treatments for hafefobie, https://www.medicalnewstoday.com/articles/320763.php
  • Haphephobia: Fear of Being Touched- Causes, Symptoms and Treatment, https://www.healthtopia.net/disease/mental-health/phobia/haphephobia-fear-being-touched
  • Haphephobia: the Fear of Being Touched, https://www.verywellmind.com/haphephobia-fear-of-touch-2671748
  • My Fear of Being Touched Is Ruining My Life, https://www.vice.com/en_us/article/evdnww/my-fear-of-being-touched-is-ruining-my-life
  • What is Haphephobia or Fear of Being Touched & How is it Treated?, https://www.epainassist.com/mental-health/phobias/what-is-haphephobia-or-fear-of-being-touched-and-how-is-it-treated
  • Afbeelding bron 1: Stevepb, Pixabay
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 30-10-2024
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 8
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.