Fysieke symptomen van stress en angst

Velen zijn bekend met enkele van de meest voorkomende symptomen van angst en stress, zoals een snelle hartslag en darmproblemen. Patiënten met langdurige angstgevoelens of patiënten die zich langere tijd zorgen maken, ervaren echter ook andere fysieke symptomen zoals een gewichtstoename en een stijging van de bloedsuikerwaarden. Het is eerst en vooral dat patiënten het zelfinzicht hebben om de angst of stress te identificeren. Een arts kan helpen bij het verminderen van angst of stress. De arts beluistert en controleert de symptomen en zet een passende behandeling in zodat de angst- en stressgevoelens en de geassocieerde lichamelijke symptomen verdwijnen. Psychotherapie, medicatie, steungroepen, ontspanningstechnieken en veranderingen in de levensstijl zijn de meest ingezette behandelingen bij angst en stress.

• Darmproblemen
• Gespannen spieren
• Gewichtstoename
• Hartproblemen
• Hoge bloedsuikerwaarden
• Huidproblemen
• Keelproblemen
• Longproblemen
• Maagklachten
• Seksuele problemen
• Mannen
• Vrouwen
• Slaapproblemen
• Vecht- of vluchtreactie
• Vermoeidheid door angstgevoelens en stress
• Verzwakt immuunsysteem door langdurige angst

Darmproblemen

Stress en angst leiden mogelijk tot constipatie. Artsen weten niet precies waarom dit gebeurt, maar mogelijk wijzigt het spiergebruik door angst, wat leidt tot constipatie. Verder krijgen patiënten met angst mogelijk ook te maken met diarree omdat angst de wijze van opname van voedingsstoffen verandert. De darm van patiënten met een spijsverteringsprobleem of het prikkelbaredarmsyndroom reageert vooral gevoelig op stress en angst. Een arts adviseert een patiënt over omgaan met angsten.

Gespannen spieren

Bij angstige patiënten maakt het lichaam zich klaar om zichzelf te beschermen. Wanneer mensen schrikken, gaan de spieren allemaal tegelijkertijd aanspannen en ontstaat sneller spierpijn. De spieren ontspannen meestal weer wanneer de stress of angst voorbij is, maar als dit regelmatig gebeurt of wanneer patiënten zich erg veel zorgen maken, leiden de strakke schouder- en nekspieren tot hoofdpijn, zoals migraine (aanvallen van een aura en/of eenzijdige hoofdpijn). Een patiënt is gebaat met ontspanningstechnieken zoals diepe ademhaling en yoga.

Gewichtstoename

Door angst en stress gaan patiënten mogelijk meer eten. Ze zoeken ook sneller naar voedingsmiddelen met veel vet en suiker, die meer calorieën bevatten. Ze lijken effectief te zijn, want de angstsymptomen verbeteren, hetgeen er voor zorgt dat patiënten dan gaan verlangen naar meer van deze ongezonde voedingsmiddelen. Na verloop van tijd komen patiënten hierdoor bij in gewicht (gewichtstoename).

Hartproblemen

Bij patiënten die plots te maken krijgt met angst, bijvoorbeeld door een hard geluid, komen de stresshormonen (adrenaline, noradrenaline, cortisol) vrij. Hierdoor gaat het hart sneller en harder kloppen. Dit leidt mogelijk tot hartkloppingen. Gebeurt dit vaak, dan hebben patiënten meer kans op een hoge bloeddruk, hartaandoeningen, slagaderverkalking (atherosclerose), een hoog cholesterolgehalte, een beroerte en een hartaanval.

Hoge bloedsuikerwaarden

Bij hoge of constante angst ontstaat een langdurige hoge bloedsuiker (hyperglykemie), hetgeen sneller leidt tot diabetes mellitus (suikerziekte), hartaandoeningen, een beroerte en nieraandoeningen.

Huidproblemen

Stress en angst leiden mogelijk tot diverse huidproblemen zoals een huiduitslag en netelroos. Stress-urticaria (netelroos veroorzaakt door stress) is niet te behandelen met medicijnen. De patiënt moet de onderliggende angst of stress eerst wegwerken en dan pas verdwijnen de huidklachten.

Keelproblemen

Door angst krijgen sommige patiënten een strak gevoel in de keel voelen of hebben ze het gevoel dat er iets vastzit in de keel (globus pharyngeus). De precieze reden waarom deze keelproblemen optreden, is nog onbekend anno oktober 2020. Maar door deze fysieke symptomen verergert de angst mogelijk.

Longproblemen

Een snelle ademhaling kenmerkend bij patiënten die ergens bang voor zijn of met angst kampen. Sommige patiënten ademen zo snel dat ze een aanval van hyperventilatie krijgen. Dit gaat mogelijk gepaard met tintelingen, kortademigheid, een licht gevoel in het hoofd, duizeligheid, flauwvallen en zwakte. Patiënten die reeds lijden aan ademhalingsproblemen door bijvoorbeeld astma (chronische ontsteking van luchtwegen in de longen), een chronische obstructieve longziekte (COPD) en andere aandoeningen, lijden mogelijk aan ernstige hart- en longproblemen als gevolg van angst en stress.

Maagklachten

Stress en angst leiden tot maagklachten zoals brandend maagzuur, zure oprispingen, misselijkheid en braken. Chronische stress en angst verhogen de kans op spijsverteringsproblemen, zoals het prikkelbaredarmsyndroom of maagzweren. Buikpijn en/of braken in combinatie met angst vereist een doktersbezoek.

Seksuele problemen

Mannen

Door langdurige stress verlagen de testosteronwaarden, verandert of vermindert het sperma. Ook hebben mannen door stress en angst minder zin in seks.

Vrouwen

Door stress en angst zijn patiënten sneller vermoeid, waardoor ze minder interesse hebben in seks. Het verlangen naar seks is ook minder door het verhoogde cortisol-stresshormoon. Veel stress wijzigt ook de menstruatiecyclus wat leidt tot een gemiste of ongelijke menstruatie veroorzaken of een langere en pijnlijkere menstruatie. Verder kampt een vrouw met stress mogelijk met het premenstrueel syndroom. Hierbij ervaart ze in de week voorafgaand aan de menstruatie diverse symptomen zoals menstruatiekrampen, een opgeblazen gevoel en stemmingswisselingen. Door angst ontstaan mogelijk ook vruchtbaarheidsproblemen.

Slaapproblemen

Patiënten die zorgen hebben, ervaren vaak slaapproblemen. De slechte nachtrust verergert de angst nog meer, vooral wanneer patiënten de volgende dag weer aan het werk moeten. Door een takenlijst te maken met de zaken die moeten gebeuren, is het gemakkelijker om problemen op te lossen en angstgevoelens te verminderen. Verder moeten patiënten zorgen voor een goede nachtrust, bijvoorbeeld door regelmatige slaap- en wektijden te hebben en naar bed te gaan in een donkere, koele slaapkamer.

Vecht- of vluchtreactie

De vecht- of vluchtreactie duidt op een reeks symptomen die tot stand komen wanneer patiënten reageren op iets beangstigend. Door de angst komen bepaalde hormonen vrij die signalen door de hersenen, het ruggenmerg en zenuwen sturen. Hierdoor gaat meer bloed en brandstof (glucose) naar de armen en benen stromen, want het lichaam wil zich voorbereiden op de dreiging met één van twee opties: vechten of vluchten. De pols en ademhaling versnellen en patiënten gaan ook sneller beven en zweten. Anderzijds zijn er ook patiënten die door de vecht- of vluchtreactie sneller koude handen en voeten ervaren.

Vermoeidheid door angstgevoelens en stress

Een aanhoudend gevoel van vermoeidheid is één veel voorkomend tekenen van angst en stress. Door angst activeren de stresshormonen die patiënten op scherp houden, wat mogelijk leidt tot vermoeidheid. Anderzijds leidt angst mogelijk tot slaapklachten, wat ook zorgt voor vermoeidheidsgevoelens.

Verzwakt immuunsysteem door langdurige angst

Bij patiënten die gestresseerd zijn, is het lichaam niet zo goed in staat om infecties te bestrijden als gevolg van een verzwakt immuunsysteem. Ook het denken aan iets dat boosheid of verdriet heeft veroorzaakt, leidt mogelijk tot een verminderde afweer. Langdurige angst (dagen, maanden of jaren) verhoogt bijgevolg de kans op infecties zoals onder andere de griep, herpes en gordelroos (aandoening met huiduitslag en symptomen aan het gezicht).

Lees verder

• Angst & angstgevoelens: Soorten & symptomen angststoornissen
• Stress: Symptomen, gevolgen en tips bij gestrest zijn
• Chronische stress: Symptomen & behandeling langdurige stress
• Stressgerelateerde netelroos: Galbulten op huid door stress