Tips voor verbetering van geestelijke gezondheid

De geestelijke gezondheid omvat veel meer dan enkel een diagnose. Het verwijst naar het algehele psychologische welzijn, de manier waarop iemand over zichzelf en anderen denkt, evenals het vermogen om emoties te reguleren en om te gaan met de uitdagingen van het dagelijks leven. Enkele eenvoudige tips kunnen helpen om de mentale gezondheid te verbeteren. Door deze veranderingen door te voeren, zal men in alle aspecten van het leven verbetering ervaren. Hierdoor verbetert het humeur, neemt de veerkracht toe en geniet men meer van het leven.

• Wat is geestelijke gezondheid?
• Waarom is het psychisch welzijn belangrijk?
• Epidemiologie van geestelijke gezondheid
• Oorzaken en risicofactoren van psychische aandoeningen
• Symptomen van een slechte geestelijke gezondheid
• Alarmsymptomen van psychische aandoeningen
• Diagnose en onderzoeken van psychische problemen
• Behandeling van psychische aandoeningen
• Prognose van geestelijke gezondheid
• Complicaties van onbehandelde psychische aandoeningen
• Preventie van psychische problemen
• Alcohol en drugs vermijden
• Anderen helpen voor het verbeteren van psychologisch welzijn
• De geest stillen voor het verkrijgen van een mentale boost
• Eentonigheid doorbreken
• Goed voor het lichaam zorgen
• Hulp zoeken indien nodig
• Leren omgaan met stress
• Realistische doelen stellen voor verbetering van psychische gezondheid
• Zichzelf omringen met positieve mensen
• Zichzelf waarderen

Wat is geestelijke gezondheid?

Geestelijke gezondheid verwijst naar de toestand van het emotionele, psychologische en sociale welzijn van een persoon. Het beïnvloedt hoe mensen zich voelen, denken en handelen in verschillende situaties. Wanneer men aan psychologisch welzijn denkt, komt vaak het beeld naar voren van aandoeningen zoals een bipolaire stoornis, angststoornissen of eenzaamheid. Een goede geestelijke gezondheid betekent echter dat mensen in staat zijn om het dagelijkse leven, met al zijn uitdagingen en problemen, op een kwaliteitsvolle manier te leiden.

Waarom is het psychisch welzijn belangrijk?

De impact van lichamelijke aandoeningen, zoals kanker, diabetes of hoge bloeddruk, op de gezondheid is evident. Mensen doen er alles aan om deze fysieke aandoeningen te verbeteren door middel van voeding, lichaamsbeweging, medicatie en doktersbezoeken. Vaak wordt het belang van mentaal welzijn echter onderschat en wordt dit niet zo belangrijk geacht als de lichamelijke gezondheid. Toch is de zorg voor de geestelijke gezondheid minstens even cruciaal als de zorg voor de lichamelijke gezondheid. Het psychologische welzijn heeft invloed op alle aspecten van ons leven, zoals werkprestaties en relaties met partners, familieleden en vrienden. Daarnaast beïnvloedt het de slaapkwaliteit en minder tastbare zaken zoals het vermogen om risico's te nemen, intellectuele uitdagingen aan te gaan en gevoelens van dankbaarheid, geluk en voldoening te ervaren.

Epidemiologie van geestelijke gezondheid

Anno augustus 2024 neemt het bewustzijn rond geestelijke gezondheid wereldwijd toe. Geestelijke gezondheidsproblemen treffen jaarlijks miljoenen mensen, ongeacht leeftijd, geslacht of sociaaleconomische status. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) kampt ongeveer één op de vier mensen wereldwijd met een geestelijke aandoening in hun leven. Depressie en angststoornissen zijn de meest voorkomende psychische aandoeningen en hebben een aanzienlijke impact op het dagelijks leven van mensen.

Oorzaken en risicofactoren van psychische aandoeningen

Psychische aandoeningen kunnen ontstaan door een complexe interactie van genetische, biologische, omgevings- en psychologische factoren. Risicofactoren zijn onder meer erfelijkheid, traumatische ervaringen, chronische stress, drugsmisbruik en een gebrek aan sociale steun. Bepaalde levensgebeurtenissen, zoals verlies van een dierbare, scheiding of financiële problemen, kunnen ook bijdragen aan de ontwikkeling van psychische problemen.

Symptomen van een slechte geestelijke gezondheid

Symptomen van een slechte geestelijke gezondheid kunnen variëren van milde stemmingswisselingen tot ernstige symptomen die het dagelijks functioneren beïnvloeden. Enkele veelvoorkomende symptomen zijn aanhoudende somberheid, vermoeidheid, slaapstoornissen, concentratieproblemen, prikkelbaarheid, gevoelens van waardeloosheid of schuld, verlies van interesse in dagelijkse activiteiten en sociale isolatie.

Alarmsymptomen van psychische aandoeningen

Er zijn enkele alarmsymptomen die wijzen op ernstige psychische problemen en die onmiddellijke aandacht vereisen. Deze omvatten suïcidale gedachten of gedragingen, ernstige depressie, paniekaanvallen, hallucinaties, ernstige veranderingen in eet- en slaappatronen en onvermogen om dagelijkse taken uit te voeren. Het is belangrijk om bij het optreden van dergelijke symptomen direct professionele hulp in te schakelen.

Diagnose en onderzoeken van psychische problemen

De diagnose van psychische problemen wordt gesteld door een arts of psychiater op basis van een grondige evaluatie van de symptomen, de medische geschiedenis en een eventueel lichamelijk onderzoek om andere oorzaken uit te sluiten. Aanvullende onderzoeken kunnen bestaan uit psychologische tests, bloedonderzoeken om lichamelijke aandoeningen uit te sluiten, en gesprekken met familieleden of naasten om een volledig beeld van de situatie te krijgen.

Behandeling van psychische aandoeningen

De behandeling van psychische aandoeningen varieert afhankelijk van de aard en ernst van de symptomen. Mogelijke behandelingen zijn psychotherapie, medicatie, of een combinatie van beide. Cognitieve gedragstherapie (CGT) en mindfulness-based therapieën zijn effectief gebleken bij de behandeling van depressie, angst en andere psychische stoornissen. Medicatie, zoals antidepressiva of anxiolytica, kan helpen bij het stabiliseren van de stemming en het verminderen van symptomen. In ernstige gevallen kan ziekenhuisopname nodig zijn voor intensieve behandeling.

Prognose van geestelijke gezondheid

De prognose van psychische aandoeningen varieert sterk afhankelijk van de diagnose, de tijdigheid van de behandeling, en de inzet van de patiënt. Vroegtijdige interventie en een combinatie van therapieën kunnen de prognose aanzienlijk verbeteren. Veel mensen met psychische aandoeningen zijn in staat om een bevredigend leven te leiden met de juiste ondersteuning en behandeling. Echter, zonder behandeling kunnen sommige psychische aandoeningen chronisch worden en leiden tot ernstige beperkingen in het dagelijks leven.

Complicaties van onbehandelde psychische aandoeningen

Onbehandelde psychische aandoeningen kunnen leiden tot ernstige complicaties, zoals sociaal isolement, verslaving, chronische pijn, fysieke gezondheidsproblemen, arbeidsongeschiktheid, en een verhoogd risico op zelfmoord. Daarnaast kunnen psychische problemen een negatieve invloed hebben op relaties en het vermogen om werk of studie vol te houden.

Preventie van psychische problemen

Preventie van psychische problemen begint met het bevorderen van een gezonde levensstijl en het creëren van een ondersteunend sociaal netwerk. Vroege interventie bij stress, het vermijden van middelenmisbruik, regelmatige lichaamsbeweging, voldoende slaap, en het zoeken naar professionele hulp bij de eerste tekenen van mentale stress kunnen bijdragen aan het voorkomen van psychische problemen. Onderwijs en bewustwording zijn eveneens essentieel om stigma's rond geestelijke gezondheid te verminderen en mensen aan te moedigen hulp te zoeken.

Alcohol en drugs vermijden

Beperk alcoholgebruik tot een minimum en vermijd ook drugs en andere stimulerende middelen. Hoewel sommige mensen deze middelen gebruiken als 'zelfmedicatie', verergeren alcohol, drugs en andere stimulerende middelen vaak de problemen op lange termijn, wat kan leiden tot verslaving en verergering van mentale gezondheidsproblemen.

Anderen helpen voor het verbeteren van psychologisch welzijn

Het is goed voor de mentale gezondheid om tijd en energie te besteden aan anderen. Het helpen van iemand in nood geeft niet alleen voldoening, maar helpt ook om een gevoel van verbondenheid en zingeving te creëren. Dit is bovendien een uitstekende manier om nieuwe mensen te ontmoeten en sociale netwerken uit te breiden.

De geest stillen voor het verkrijgen van een mentale boost

Probeer te bidden, te mediteren en/of mindfulness te beoefenen. Ontspanningsoefeningen en bidden verbeteren de gemoedstoestand en bieden een positieve kijk op het leven. Deze technieken helpen mensen om meer van het leven te genieten en zichzelf beter te begrijpen. Bovendien dragen ze bij aan het verminderen van stress en het verhogen van de algehele tevredenheid met het leven.

Eentonigheid doorbreken

Hoewel routine zorgt voor efficiëntie en een gevoel van veiligheid, kan het doorbreken van de eentonigheid soms nuttig zijn om een saai schema op te fleuren. Verander bijvoorbeeld de looproute tijdens het joggen, plan een roadtrip, wandel in een ander park, hang nieuwe foto's op of probeer een nieuw restaurant. Kleine veranderingen kunnen een groot effect hebben op het verbeteren van de gemoedstoestand.

Goed voor het lichaam zorgen

Fysiek goed voor zichzelf zorgen kan de mentale gezondheid aanzienlijk verbeteren. Het is belangrijk om:

• Genoeg te slapen: Een slaapgebrek kan leiden tot mentale en fysieke problemen.
• Sigaretten te vermijden of te stoppen met roken.
• Regelmatig te bewegen: Lichaamsbeweging stimuleert de aanmaak van endorfines, wat de stemming verbetert en helpt bij het verminderen van de symptomen van depressie en angst.
• Voldoende water te drinken.
• Voedzame en gevarieerde maaltijden te eten.

Hulp zoeken indien nodig

Het zoeken van hulp is geen teken van zwakte, maar juist een teken van kracht. Het is essentieel om te zorgen voor het mentale welzijn. Met de juiste behandeling of ondersteuning kunnen mensen herstellen van een psychische aandoening of verslaving en zijn ze in staat om een kwalitatief, lonend leven te leiden. Therapieën, medicatie en zelfhulpgroepen kunnen een wereld van verschil maken.

Leren omgaan met stress

Stress is een onvermijdelijk onderdeel van het leven. Door goede copingvaardigheden te ontwikkelen, is het mogelijk om stress te verlichten. Probeer stressstrategieën van één minuut, doe aan tai chi, ga sporten, maak een natuurwandeling, speel met een huisdier of houd een dagboek bij. Vergeet ook niet te glimlachen en de humor in het leven te zien. Lachen versterkt het immuunsysteem, verlicht pijn, helpt het lichaam te ontspannen en vermindert stress.

Realistische doelen stellen voor verbetering van psychische gezondheid

Het stellen van academische, professionele en persoonlijke doelen kan helpen bij het verbeteren van de psychische gezondheid. Het is belangrijk om de stappen te noteren die nodig zijn om deze doelen te bereiken. Hoewel ambitie goed is, moeten mensen realistisch blijven en zichzelf niet overschatten of overplannen. Het behalen van doelen, zelfs kleine, kan leiden tot een groter gevoel van voldoening en verhoogde eigenwaarde.

Zichzelf omringen met positieve mensen

Mensen met sterke familie- of sociale banden zijn over het algemeen gezonder dan mensen zonder een ondersteunend netwerk. Maak plannen met ondersteunende familieleden en vrienden, of zoek naar activiteiten waarbij nieuwe mensen ontmoet kunnen worden. Sociale steun speelt een cruciale rol bij het behouden van een goede geestelijke gezondheid.

Zichzelf waarderen

Het is belangrijk om vriendelijk te zijn voor zichzelf, respect te tonen en zelfacceptatie te cultiveren. Zelfkritiek is vaak onnodig en contraproductief. Positieve zelfspraak bevordert gevoelens van eigenwaarde en persoonlijke kracht. Een eenvoudige gewoonte zoals dagelijks iets opschrijven waar je dankbaar voor bent, kan al een groot verschil maken. Maak tijd vrij voor hobby's en projecten die vreugde brengen, of verbreed je horizon door nieuwe vaardigheden te leren. Dit kan variëren van het maken van een kruiswoordpuzzel, het planten van een tuin, het volgen van danslessen, het bespelen van een muziekinstrument, tot het leren van een nieuwe taal.

Lees verder

• Stress: Symptomen, gevolgen en tips bij gestrest zijn
• Chronische stress: Symptomen & behandeling langdurige stress