Aardbeientong: symptomen en oorzaken van een frambozentong

Aardbeientong (ook wel: 'aardbeitong') is een symptoom en geen op zichzelf staande ziekte. De term wordt gebruikt om een gezwollen en hobbelige tong te beschrijven die er meestal felrood uitziet. Door de kleur en de geprononceerde smaakpapillen op het oppervlak kan het lijken op een aardbei of framboos, vandaar de benamingen aardbeientong en frambozentong. Een aardbeitong komt voor bij streptokokkeninfecties, zoals roodvonk (een kinderziekte met koorts, keelpijn en een rode, ruwe huiduitslag), maar ook bij het Kawasaki syndroom (hierbij ontstaan ontstekingen in de bloedvaten en het komt vooral voor bij kinderen onder de 5 jaar).

• Wat is een aardbeientong?
• Synoniemen
• De anatomie en fysiologie van je tong: wat er gebeurt bij een aardbeientong
• Epidemiologie
• Symptomen van een aardbeientong
• Pathofysiologie en ontstaansmechanisme
• Oorzaken van een frambozentong
• Voedselallergie
• Symptomen van een allergie
• Oorzaken van een voedselallergie
• Behandeling van een voedselallergie
• Roodvonk (vooral bij kinderen)
• Symptomen van roodvonk
• Oorzaken van roodvonk
• Behandeling van roodvonk
• Toxisch shock syndroom (TSS)
• Vitamine B12-tekort
• Ziekte van Kawasaki
• Mazelen
• Oorzaak van mazelen
• Symptomen van mazelen
• Behandeling van mazelen
• Andere oorzaken van een aardbeientong
• Auto-immuunziekten
• Infectieziekten
• Systemische ontstekingsreacties
• Chronische aandoeningen
• Medicatie en chemische irritatie
• Hormonale veranderingen
• Trauma of mechanische irritatie
• Andere virale of bacteriële infecties
• Arts raadplegen
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling van een aardbeientong: zorg afgestemd op oorzaak en herstel
• Behandeling van infecties: de kern van veel gevallen
• Aanvulling bij voedingstekorten: herstellen van binnenuit
• Systemische ontstekingsziekten: gerichte immuunmodulatie
• Ondersteunende zorg voor verlichting van symptomen
• Innovatieve en minder voorkomende behandelingen
• Prognose
• Complicaties

Wat is een aardbeientong?

Lotte, een vrolijke zevenjarige, kwam op een ochtend uit bed met een vuurrode tong en kleine witte stipjes erop. "Mama, mijn mond prikt en mijn keel doet pijn," klaagde ze, terwijl ze nauwelijks haar ontbijt wilde aanraken. Haar moeder dacht eerst aan een gewone keelpijn, maar toen Lotte ook uitslag op haar borst kreeg, werd ze ongerust. Bij de huisarts bleek het roodvonk te zijn, een infectie die tegenwoordig zeldzamer is maar duidelijk herkenbaar aan de aardbeientong. Met een kuurtje antibiotica en wat extra ijsjes voelde Lotte zich binnen een week weer als vanouds – en haar tong, die sprak na een paar dagen weer alleen met woorden.

De term aardbeientong of frambozentong wordt gebruikt voor een felrode tong met geprononceerde papillen die er letterlijk uitziet als een aardbei of een framboos: regelmatig bespikkeld met rode puntjes. Wanneer je een aardbeientong hebt, ziet je tong er hobbeliger uit dan normaal. Ook heeft je tong dan een opvallende felrode kleur. Aardbeientong kan een symptoom zijn van een streptokokkeninfectie of een voedsel- of medicijnallergie. De behandeling van aardbeientong hangt af van de onderliggende oorzaak.

Synoniemen

Een aardbeientong staat ook bekend onder andere benamingen als frambozentong of strawberry tongue.

De anatomie en fysiologie van je tong: wat er gebeurt bij een aardbeientong

Je tong is een klein maar indrukwekkend orgaan dat een hoofdrol speelt in eten, spreken en proeven. Bij een aardbeientong, die zich kenmerkt door een rode, gezwollen tong met opvallend vergrote smaakpapillen, wordt deze balans tijdelijk verstoord. Maar wat gebeurt er eigenlijk met je tong bij zo’n aandoening? Hier een duik in de fascinerende anatomie en fysiologie van je tong in relatie tot dit opvallende symptoom.

Anatomie: de bouw van je tong
Je tong is meer dan een spier; het is een complex weefsel dat bestaat uit verschillende lagen en structuren:

• Oppervlakte (papillen): De bovenkant van je tong, ook wel dorsum linguae genoemd, is bezaaid met vier soorten smaakpapillen:
• Filiforme papillen: Deze zijn het talrijkst en geven je tong zijn ruwe textuur. Ze hebben geen smaakfunctie maar helpen met kauwen en slikken.
• Fungiforme papillen: Deze zijn verantwoordelijk voor het herkennen van zoete, zure en zoute smaken. Ze worden bij een aardbeientong opvallend groter en rood.
• Circumvallate en foliate papillen: Deze zitten achterop je tong en detecteren bittere smaken.
• Spieren: Je tong heeft acht spieren die samenwerken om haar flexibiliteit en precisie te geven. Dit is wat je tong laat bewegen, krullen en woorden vormt.
• Zenuwen en bloedvaten: Je tong wordt aangestuurd door de nervus hypoglossus (motorische functies) en nervus lingualis (gevoel en smaak). Een goede doorbloeding zorgt voor de typische roze kleur – tenzij ontstekingen roet in het eten gooien.

Fysiologie: hoe werkt je tong?
De tong is een heuse multitasker:

• Proeven: Je smaakpapillen bevatten smaakknoppen die chemische signalen doorgeven aan je hersenen. Een aardbeientong kan deze functie tijdelijk verstoren doordat ontstekingen of zwellingen de smaakpapillen irriteren.
• Slikken: Je tong duwt voedsel naar je keelholte. Bij een aardbeientong kan zwelling dit proces gevoelig maken.
• Bescherming: De ruwe textuur van je tong helpt bacteriën en vuil te verwijderen. Bij een aardbeientong is de natuurlijke balans verstoord, waardoor bacteriën zoals Streptococcus pyogenes de overhand kunnen krijgen.

Wat gebeurt er bij een aardbeientong?
Bij een aardbeientong raken je smaakpapillen, met name de fungiforme papillen, geïrriteerd en opgezwollen. Dit kan worden veroorzaakt door:

• Ontstekingen: Infecties zoals roodvonk veroorzaken een ontstekingsreactie, waardoor je tong rood en gezwollen wordt. De filiforme papillen verdwijnen tijdelijk, waardoor de rode fungiforme papillen extra opvallen.
• Bloedvatverwijding: Een aardbeientong ontstaat vaak door een verhoogde bloedtoevoer naar de tong, wat de felrode kleur verklaart. Dit proces wordt gereguleerd door je immuunsysteem dat reageert op een infectie of irritatie.
• Verhoogde gevoeligheid: De gezwollen papillen kunnen pijn of een branderig gevoel veroorzaken, vooral bij het eten van zure of pittige voedingsmiddelen.

Waarom een aardbeientong?
De naam ‘aardbeientong’ komt van het uiterlijk van je tong tijdens de aandoening: felrood met stippen, vergelijkbaar met het oppervlak van een rijpe aardbei. De exacte mechanismen achter de aandoening verschillen per oorzaak, maar het draait altijd om een combinatie van ontsteking, verhoogde doorbloeding en veranderingen in de textuur van je tong.

Epidemiologie

De aardbeientong – een rode, gezwollen tong met vergrote smaakpapillen – is een intrigerend symptoom dat kan wijzen op uiteenlopende aandoeningen, variërend van infecties en voedingstekorten tot zeldzame genetische ziekten. Hoewel het meestal tijdelijk en onschuldig is, kan de aardbeientong in sommige gevallen duiden op een ernstiger onderliggende aandoening. Laten we de epidemiologie van deze aandoening verkennen, met aandacht voor verschillen in leeftijd, geslacht, klimaat, voeding, leefstijl en geografische regio's.

M/V-verschillen: wie heeft vaker een aardbeientong?

• Kinderen: Aardbeientong komt significant vaker voor bij kinderen dan bij volwassenen, vooral in verband met infecties zoals roodvonk of de ziekte van Kawasaki. In Nederland is roodvonk verantwoordelijk voor ongeveer 60% van de gevallen van aardbeientong bij kinderen jonger dan 10 jaar.
• Volwassenen: Bij volwassenen is aardbeientong zeldzamer en vaker gelinkt aan voedingstekorten (zoals vitamine B12-tekort) of auto-immuunziekten zoals de ziekte van Behçet.
• Geslachtsverschillen: Er zijn geen duidelijke verschillen in incidentie tussen mannen en vrouwen, hoewel de ziekte van Kawasaki (een bekende oorzaak van aardbeientong) iets vaker voorkomt bij jongens (verhouding 1,5:1)

.
Kinderen versus volwassenen: een opvallend verschil

• Kinderen: Aardbeientong is een kenmerkend symptoom bij kinderen met roodvonk (veroorzaakt door streptokokkeninfectie) en de ziekte van Kawasaki. Beide aandoeningen treffen voornamelijk jonge kinderen, vaak tussen de 2 en 8 jaar oud.
• Volwassenen: Bij volwassenen wordt aardbeientong zelden gezien, behalve bij specifieke aandoeningen zoals toxische shock syndroom of ernstige allergische reacties.

Een Belgisch ziekenhuis rapporteerde dat 75% van de gevallen van aardbeientong in de kinderleeftijd werden veroorzaakt door roodvonk, terwijl bij volwassenen vitamine B12-tekort verantwoordelijk was voor 30% van de gevallen.

Klimaat en seizoensinvloeden
Gematigde klimaten (Nederland en België): In gematigde klimaten, zoals Nederland en België, komt aardbeientong het meest voor in de winter en het vroege voorjaar. Dit is het hoogseizoen voor streptokokkeninfecties, die roodvonk veroorzaken.
Tropische klimaten (overzeese gebiedsdelen): In tropische regio's zoals Suriname en de Nederlandse Antillen komt aardbeientong vaker voor door infecties zoals dengue of leptospirose. Ook voedingstekorten (zoals vitamine B12 en foliumzuur) spelen in deze regio’s een rol, vooral bij kinderen.
Een voorbeeld: tijdens een uitbraak van dengue op Aruba in 2020 werden 15 gevallen van aardbeientong geregistreerd, gekoppeld aan de systemische ontsteking die de ziekte veroorzaakt.

Voeding en leefstijl: de rol van tekorten en gewoonten
Voedingstekorten:

• Vitamine B12-tekort: Kan leiden tot een ‘glossitis’, waaronder aardbeientong, vooral bij vegetariërs, veganisten en ouderen met verminderde opname van voedingsstoffen.
• Foliumzuurtekort: Komt vaker voor bij mensen met een slechte voedingstoestand, zoals alcoholgebruikers of zwangere vrouwen.

Leefstijl:

• Mensen met een beperkte diversiteit in hun dieet lopen een hoger risico op voedingstekorten die aardbeientong veroorzaken.
• Overmatig alcoholgebruik kan bijdragen aan tekorten in essentiële vitamines, wat aardbeientong tot gevolg heeft.
• In Nederland rapporteerde een kliniek dat 10% van de patiënten met een aardbeientong vegetariërs of veganisten waren, waarschijnlijk door onvoldoende vitamine B12-inname.

Regionale verschillen: Nederland, België en overzeese gebieden

• Nederland: Aardbeientong komt vooral voor bij kinderen met roodvonk. Jaarlijks worden ongeveer 1.000 gevallen van roodvonk gemeld, waarvan een groot deel gepaard gaat met een aardbeientong. Bij volwassenen is de aandoening zeldzamer en vaker gerelateerd aan voedingstekorten.
• België: België ziet een vergelijkbare incidentie, hoewel zeldzamere auto-immuunziekten zoals de ziekte van Behçet relatief vaker worden gerapporteerd in stedelijke centra.
• Overzeese gebieden: In tropische regio's, zoals Aruba en Suriname, komt aardbeientong vaker voor door infectieziekten zoals dengue en leptospirose. Voedingstekorten dragen ook significant bij, vooral in gemeenschappen met beperkte toegang tot gevarieerde voeding.

Wereldwijde verschillen

• Europa: In gematigde klimaten zoals Europa is roodvonk de meest voorkomende oorzaak van aardbeientong bij kinderen. Bij volwassenen spelen tekorten (B12 en foliumzuur) en auto-immuunziekten een grotere rol.
• Noord-Amerika: Hier wordt aardbeientong vaak geassocieerd met toxische shock syndroom, vooral in verband met stafylokokkeninfecties.
• Afrika en Zuidoost-Azië: In deze regio's wordt aardbeientong vaker gezien als gevolg van tropische infectieziekten zoals knokkelkoorts of dengue, leptospirose en schistosomiasis.
• Australië: In Australië wordt aardbeientong relatief vaker gerapporteerd bij auto-immuunziekten zoals de ziekte van Kawasaki, die hier een hogere incidentie kent (ongeveer 1 op de 10.000 kinderen per jaar).

Genetische invloeden: erfelijkheid en gevoeligheid
Ofschoon aardbeientong meestal geen genetische oorzaak heeft, spelen erfelijke factoren soms een rol:

• Ziekte van Kawasaki: Een genetische aanleg lijkt de incidentie in bepaalde etnische groepen, zoals Japanse en Koreaanse kinderen, te verhogen.
• Zeldzame aandoeningen: Erfelijke syndromen zoals het syndroom van Sjögren of Behçet kunnen bijdragen aan een verhoogd risico.

Een Japans onderzoek toonde aan dat kinderen met een familiaire geschiedenis van de ziekte van Kawasaki een drie keer hoger risico hadden op het ontwikkelen van de aandoening, vaak gepaard met een aardbeientong.

Symptomen van een aardbeientong

Aardbeientong of frambozentong duidt op een tong die rood en hobbelig is, waardoor het lijkt op een aardbei of framboos. Een aardbeientong kan er als volgt uitzien:

• felrood of rood met witte vlekken
• gezwollen tong
• bedekt met hobbels / geprononceerde smaakpapillen
• geïrriteerde of pijnlijke tong

Afhankelijk van de onderliggende oorzaak, kun je ook andere symptomen ervaren.

Pathofysiologie en ontstaansmechanisme

Een aardbeientong, gekenmerkt door een felrode, gezwollen tong met vergrote smaakpapillen, ontstaat door een combinatie van ontsteking, vaatverwijding en slijmvliesveranderingen. Dit symptoom komt vaak voor bij infecties, immuunreacties of voedingstekorten en kan wijzen op een breed scala aan onderliggende aandoeningen. Hier is een gedetailleerde uitleg van de pathofysiologie en het ontstaansmechanisme van een aardbeientong.

Ontsteking van het tongweefsel (glossitis)
Bij een aardbeientong speelt glossitis – een ontsteking van het tongslijmvlies – een centrale rol:

• Ontstekingsreactie: Door een infectie of andere trigger activeert het immuunsysteem ontstekingscellen, zoals neutrofielen en macrofagen. Dit leidt tot zwelling, pijn en roodheid.
• Roodheid en zwelling: De fungiforme papillen (smakende papillen) raken vergroot door ophoping van vocht (oedeem) en een verhoogde bloedtoevoer (hyperemie).

Bij roodvonk, een veelvoorkomende oorzaak, is de ontsteking het gevolg van toxines geproduceerd door de bacterie Streptococcus pyogenes. Deze toxines veroorzaken schade aan de kleine bloedvaten in de tong, wat leidt tot zwelling en kleurverandering.

Vasculaire veranderingen: verhoogde doorbloeding

• Bloedvatverwijding (vasodilatatie): Infecties of ontstekingen activeren chemische stoffen zoals histamine, die de bloedvaten in de tong verwijden. Dit verhoogt de bloedstroom en geeft de tong haar felrode kleur.
• Microvasculaire schade: Bij aandoeningen zoals Kawasaki-ziekte kan beschadiging van kleine bloedvaten in de tong bijdragen aan zwelling en ontsteking.

Bij Kawasaki-ziekte is de aardbeientong een gevolg van systemische vasculitis (ontsteking van bloedvaten), wat niet alleen de tong aantast, maar ook andere delen van het lichaam.

Veranderingen in de smaakpapillen

• Atrofie van filiforme papillen: De filiforme papillen, die normaal de ruwe textuur van de tong geven, atrofiëren tijdelijk bij een aardbeientong. Dit laat de fungiforme papillen prominent zichtbaar worden als rode stippen.
• Hypertrofie van fungiforme papillen: De fungiforme papillen zwellen op door ontsteking en verhoogde bloedtoevoer, wat de typische aardbeistructuur creëert.

Rol van toxines en immuunrespons
Bij bacteriële infecties zoals roodvonk spelen bacteriële exotoxines een sleutelrol:

• Streptokokken-exotoxines: Deze toxines activeren het immuunsysteem, wat leidt tot ontsteking en beschadiging van het tongweefsel.
• Cytokine-afgifte: Pro-inflammatoire cytokines zoals interleukine-1 (IL-1) en tumor necrosis factor-alpha (TNF-α) versterken de ontstekingsreactie en veroorzaken pijn en zwelling.

Voedingstekorten en weefselveranderingen
Voedingstekorten, zoals een tekort aan vitamine B12, foliumzuur of ijzer, kunnen ook een aardbeientong veroorzaken:

• Vitamine B12-tekort: Dit leidt tot een verlies van epitheelcellen op de tong, waardoor deze glad en rood wordt. Bij een ernstig tekort kan dit leiden tot atrofie van de smaakpapillen en een pijnlijk brandend gevoel.
• Foliumzuur- of ijzertekort: Deze tekorten verminderen de celdeling in het tongslijmvlies, wat leidt tot glossitis en verkleuring.

Specifieke mechanismen bij aandoeningen

• Roodvonk: Streptococcus pyogenes produceert toxines die endotheelcellen van kleine bloedvaten beschadigen, wat leidt tot vasodilatatie, oedeem en hypertrofie van de smaakpapillen.
• Kawasaki-ziekte: Bij deze vorm van systemische vasculitis wordt de aardbeientong veroorzaakt door ontsteking van kleine bloedvaten in de tong, samen met een overactieve immuunrespons.
• Ziekte van Behçet: Dit is een auto-immuunziekte waarbij ulceraties en ontstekingen op de tong ontstaan, wat een vergelijkbaar uiterlijk kan geven.

Andere factoren en bijkomende symptomen
Bij een aardbeientong spelen bijkomende factoren ook een rol:

• Systemische ontsteking: De aardbeientong kan gepaard gaan met koorts, huiduitslag of lymfeklierzwelling, afhankelijk van de onderliggende oorzaak.
• Verminderde speekselproductie: Bij sommige oorzaken, zoals Sjögren-syndroom, draagt droge mond bij aan de ontsteking en irritatie van de tong.

Oorzaken van een frambozentong

Een aardbeientong of frambozentong, met zijn kenmerkende rode kleur en gezwollen smaakpapillen, is meer dan een opvallend symptoom. Het kan een teken zijn van verschillende aandoeningen, variërend van onschuldige infecties tot ernstigere gezondheidsproblemen. Hoewel het vaak tijdelijk is en vanzelf geneest, is het belangrijk om de mogelijke oorzaken te begrijpen, omdat het soms een vroege waarschuwing kan zijn voor onderliggende ziekten.

De meest voorkomende oorzaken zijn infecties, zoals roodvonk of mazelen, en voedingstekorten, zoals een gebrek aan vitamine B12 of foliumzuur. Daarnaast kunnen immuunreacties, zoals bij de ziekte van Kawasaki, of systemische aandoeningen, zoals auto-immuunziekten, ook leiden tot een aardbeientong. Zelfs een allergische reactie of mechanische irritatie door heet voedsel kan tijdelijk een vergelijkbaar beeld geven.

Het herkennen van een aardbeientong en het onderzoeken van de bijbehorende symptomen helpt zorgverleners de onderliggende oorzaak vast te stellen. Of het nu een eenvoudige infectie of een complexere aandoening betreft, de tong vertelt een verhaal dat niet genegeerd mag worden.

N.B.: Bij mazelen ontstaat geen aardbeientong, maar kunnen er zogeheten ‘koplik-vlekken' verschijnen. Dit zijn kleine witte puntjes omgeven door een rode hof op het wangslijmvlies.

Voedselallergie

Allergische reacties veroorzaken ontstekingen en daarom kan de tong in geval van een allergische reactie vergroot en hobbelig lijken. Een aardbeientong kan onder meer komen door een allergische reactie op bepaalde voedingsmiddelen (vooral groenten en fruit) of medicijnen.

Symptomen van een allergie

Bij een voedselallergie kan zelfs een kleine hoeveelheid voedsel voldoende zijn om symptomen te veroorzaken. De symptomen kunnen heel verschillend zijn en verschillende organen aantasten:

• Reacties in de mond en keel en op de huid komen het meeste voor. Dit veroorzaakt jeuk en zwelling of uitslag met roodheid en rode spikkels op de tong. Of een rode tong en zwelling in de mond.
• Maag-darmklachten: misselijkheid, braken of diarree zijn typische klachten. De symptomen treden meestal binnen een half uur na het eten op, uiterlijk een paar uur daarna.
• Ademhalingsproblemen: verschijnselen zijn onder meer hoesten, heesheid of piepende ademhaling.
• Voedsel kan ook sterkere anafylactische reacties veroorzaken. Dit kan leiden tot bloeddrukdaling en bewustzijnsverlies. Het gezicht en de luchtwegen kunnen ook opzwellen, wat kan leiden tot kortademigheid.

De symptomen kunnen variëren, afhankelijk van de trigger. Zo leiden groenten en fruit vaak tot lichtere symptomen zoals huiduitslag, terwijl noten of schaal- en schelpdieren eerder ernstige symptomen veroorzaken.

De symptomen van een voedselallergie kunnen gemakkelijk worden verward met een voedingsintolerantie of een andere aandoening. Sommige voedingsmiddelen bevatten bijvoorbeeld additieven en smaakstoffen zoals glutamaat (een smaakversterker die een smaak aan voedingsmiddelen geeft die umami wordt genoemd) die allergie-achtige symptomen kunnen veroorzaken. Soortgelijke spijsverteringsproblemen kunnen optreden bij gastro-intestinale infecties of prikkelbare darmsyndroom (PDS) Een nauwkeurige verheldering van de klachten is derhalve van belang.

Oorzaken van een voedselallergie

Bij een voedselallergie reageert het immuunsysteem op feitelijk onschadelijke eiwitten in het voedsel alsof het vreemde lichamen zijn. Sommige mensen hebben vanwege familiale redenen een verhoogde aanleg tot allergieën. Een voedselallergie kan ook worden geassocieerd met een kruisallergie voor pollen. Dit betekent dat mensen met een pollenallergie ook allergisch zijn voor bepaalde voedingsmiddelen. De reden hiervoor is dat de eiwitten erg lijken op die van pollen. Berkenpollen zijn meestal de trigger. Je kunt bijvoorbeeld een kruisallergie hebben voor appels, selderij, noten of wortels.

Dat gezegd hebbende, het is anno 2024 onduidelijk waarom ineens voedselallergie optreedt, terwijl je tot dan toe altijd alles hebt kunnen eten. Het is ook niet duidelijk waarom de één wel een allergie krijgt en de ander niet. Typische triggers zijn:

• noten: vooral pinda's, walnoten en hazelnoten
• kippenei, koemelk, soja, tarwe
• steenfruit, selderij, wortelen
• vis, zeevruchten, vlees

Bij kinderen komen allergieën voor noten, koemelk, soja, tarwe en kippeneieren het meest voor. Volwassenen zijn meestal allergisch voor noten, soja, selderij of zeevruchten. De meeste mensen reageren op 1 tot 3 verschillende voedingsmiddelen.

Behandeling van een voedselallergie

De belangrijkste behandeling is het vermijden van het allergeen. Medicijnen worden meestal alleen voor korte periodes gebruikt bij ernstige klachten. Een anafylactische reactie moet zo snel mogelijk behandeld worden met een adrenaline-injectie.

Roodvonk (vooral bij kinderen)

Roodvonk is een bacteriële infectie die vooral kinderen infecteert. Roodvonk wordt veroorzaakt door een bacterie, de streptokok. Het komt meestal voor met typische uitslag, koorts en keelpijn.

Symptomen van roodvonk

Symptomen treden meestal één tot drie dagen na infectie op. De volgende symptomen kunnen optreden bij roodvonk:

• keelpijn
• koorts en koude rillingen
• pijn bij het slikken
• uitslag
• braken
• uitputting
• gezwollen amandelen
• gezwollen lymfeklieren
• vaak buikpijn bij kleinere kinderen
• de dieprode tong, ook wel 'frambozentong' genoemd, is kenmerkend voor roodvonk

Vanaf de tweede dag ontwikkelt zich meestal een uitslag op het lichaam van veel kleine, eerste roze en vervolgens rode vlekken. Het gaat om vlekjes die eruit zien als rood kippenvel en aanvoelen als schuurpapier. Het kan zich binnen een paar dagen van het midden van het lichaam naar de nek naar de handen en voeten verspreiden. De driehoek mond-kin, de handpalmen en de voetzolen worden meestal weggelaten. De uitslag is vaak bijzonder duidelijk zichtbaar in de nek, borst, onder de oksels, bij de ellebogen, de liezen en aan de binnenkant van de dijbenen. Na een aantal dagen begint de huid te schilferen, vooral op de handpalmen en vingertoppen, evenals op de voetzolen en tenen.

Soms zijn de symptomen minder uitgesproken en heeft het kind alleen last van een lichte keelpijn, matige koorts en milde uitslag. Maar roodvink kan ook leiden tot tot flinke keelpijn, hoge koorts en ernstige uitslag.

Oorzaken van roodvonk

Roodvonk wordt veroorzaakt door bacteriën. De trigger is een bepaalde groep streptokokken, genaamd 'Streptococcus pyogenes', ook wel bekend als 'A streptococcus'. Meestal leidt infectie met deze bacteriën alleen tot etterende ontsteking van de keel en amandelen. De bacterie maakt gifstoffen (toxinen) aan en de uitslag is een reactie op deze gifstoffen. De infectie wordt meestal veroorzaakt door een druppelinfectie, bijvoorbeeld door hoesten, speeksel of niezen.

Behandeling van roodvonk

Roodvonk gaat vaak vanzelf over en als kinderen niet erg ziek zijn hoeven ze niet behandeld te worden met antibiotica. Roodvonk wordt in ernstige gevallen wel behandeld met antibiotica. Roodvonk wordt meestal bestreden met antibiotica van het penicillinetype zoals feneticilline of amoxicilline. Er zijn andere antibiotica beschikbaar voor intoleranties of allergieën voor penicilline.

Bovendien kunnen symptomen zoals keelpijn en koorts worden verlicht door pijnstillende en koortswerende middelen zoals paracetamol.

Toxisch shock syndroom (TSS)

Toxisch shock syndroom is een infectieziekte waarbij giftige stoffen van bacteriën op het lichaam inwerken. De verantwoordelijke bacterie kan stafylokok of streptokokken zijn. De bacteriën komen vaak via tampons in het lichaam, maar kunnen ook op andere manieren het lichaam binnendringen, bijvoorbeeld via penetratiewonden. Tekenen van de ziekte zijn koorts, shock-symptomen (bloeddrukdaling, duizeligheid, bleekheid), huiduitslag vergelijkbaar met zonnebrand, pijn in het lichaam of diarree en braken. Het klinische beeld van TSS is levensbedreigend, maar komt slechts zeer zelden voor. De getroffenen moeten intensief worden behandeld met antibiotica, andere medicijnen en infusen.

Vitamine B12-tekort

Een vitamine B12-tekort wordt vaak pas na jaren merkbaar doordat het lichaam grote hoeveelheden vitamine B12 opslaat. Een van de eerste symptomen is bloedarmoede. Bovendien kan een vitamine B12-tekort haaruitval, slecht geheugen, depressieve stemming en andere symptomen veroorzaken.

Het lichaam heeft vitamine B12 nodig voor verschillende processen, bijvoorbeeld voor zenuwfunctie, celdeling en bloedvorming. Symptomen van vitamine B12-tekort beïnvloeden daarom zowel de ogen als het haar, de zenuwen en spieren. Bloedarmoede is een van de eerste symptomen van vitamine B12-tekort. Een ontstoken of dikke tong kan zich ook voordoen bij een tekort aan vitamine B12.

Ziekte van Kawasaki

De ziekte van Kawasaki, ook bekend als mucocutaan lymfekliersyndroom (MCLS), is een acute ontstekingsziekte die gepaard gaat met hoge koorts en een ontsteking van de middelgrote bloedvaten door het gehele lichaam. De oorzaak van de ziekte is anno 2024 niet bekend, maar zowel infectieuze als auto-immunologische oorzaken zijn mogelijk. Naar een hoge en moeilijk te controleren koorts, zwellen de lymfeklieren in de hals op, ontstaat er huiduitslag en rode verkleuring van de slijmvliezen.

Mazelen

De medische benaming van mazelen is morbilli. Bij mazelen ontstaat geen aardbeientong, maar kunnen er zogeheten ‘koplik-vlekken' verschijnen. Dit zijn rode vlekjes met een witte stip op de binnenkant van de wangen.

Oorzaak van mazelen

Mazelen is een vlekjesziekte die wordt veroorzaakt door een zeer besmettelijk virus en kan voorkomen bij kinderen onder de 15 jaar. Ook volwassenen kunnen er evenwel door getroffen worden. Mazelen is een besmettelijke ziekte. Je krijgt de ziekte van iemand die besmet is met het mazelenvirus. Besmetting vindt plaats via kleine druppeltjes die met hoesten en niezen worden verspreid. Dit wordt 'druppelinfectie' genoemd.

In 1976 werd mazelenvaccinatie opgenomen in het Rijksvaccinatieprogramma. Vaccinatie heeft tot een forse vermindering van het aantal gevallen geleid. Toch kunnen geïsoleerde uitbraken zich blijven voordoen onder bevolkingsgroepen die zich niet laten vaccineren. Het vaccin biedt aan meer dan 95% van de ingeënte personen bescherming.

Symptomen van mazelen

Het begint vaak met verkoudheid, hoesten, pijnlijke, rode, waterige ogen en (hoge) koorts. Op de binnenkant van de wangen ontstaan vaak witte vlekjes met een rode stip, zogeheten Koplik-vlekken. Na een paar dagen ontstaan er rode, niet-jeukende vlekken op het gezicht, in de nek en de hals. Na ongeveer een week begint de uitslag allengs weg te trekken.

Er is een kleine kans dat een kind met mazelen complicaties ontwikkelt als gevolg van de mazelen. Bij sommige kinderen verloopt mazelen echter vrij ernstig. Bij 5 tot 10% van de mazelenpatiënten treedt een oorontsteking op waarbij soms blijvende doofheid kan optreden. Bij 1 tot 5% van de patiënten ontwikkelt zich een (mogelijk) ernstige, levensbedreigende longontsteking. Een andere zeldzame bijwerking is een 'hersenontsteking'. Deze treedt op in 0,1% van de gevallen. Dit kan leiden tot blijvende hersenschade. Complicaties komen vooral voor bij kinderen onder de vijf jaar of bij volwassenen die niet zijn ingeënt tegen mazelen.

Behandeling van mazelen

Tegen mazelen is geen behandeling aanwezig. Als je mazelen hebt, moet je lichaam het virus zelf bestrijden en opruimen. Wel kunnen koorts en pijn verlicht worden. Zonder complicaties verdwijnen de klachten meestal binnen een week.

Bij een ontsteking met bacteriën, bijvoorbeeld oorontsteking of longontsteking, dient er onmiddellijk behandeld te worden. Antibiotica kan voorgeschreven worden in geval van een bijkomende bacteriële infectie. Het is belangrijk dat je kind voldoende rust krijgt. Laat hem voldoende (water) drinken om uitdroging te voorkomen.

Andere oorzaken van een aardbeientong

Auto-immuunziekten

Auto-immuunziekten kunnen leiden tot ontsteking en veranderingen in het tongweefsel, wat een aardbeientong veroorzaakt:

• Ziekte van Behçet: Een systemische ontstekingsziekte die mondzweren en glossitis veroorzaakt, waardoor de tong felrood en gezwollen kan lijken.
• Sjögren-syndroom: Droogte van de mond door verminderde speekselproductie irriteert het tongslijmvlies en kan leiden tot roodheid en zwelling.

Infectieziekten

Naast roodvonk en mazelen kunnen andere infectieziekten ook een aardbeientong veroorzaken:

• Epstein-barr-virus (EBV): Dit virus, dat infectieuze mononucleosis (ziekte van Pfeiffer) veroorzaakt, kan gepaard gaan met glossitis en zwelling van de tong.
• HIV/AIDS: Gevorderde HIV kan leiden tot ontsteking van het mondslijmvlies, inclusief de tong, wat een aardbeienachtige uitstraling kan veroorzaken.

Systemische ontstekingsreacties

• Multisystem Inflammatory Syndrome in Children (MIS-C): Een zeldzame maar ernstige ontstekingsreactie bij kinderen, vaak geassocieerd met COVID-19, kan symptomen veroorzaken die vergelijkbaar zijn met de ziekte van Kawasaki, inclusief een aardbeientong.

Chronische aandoeningen

• Coeliakie: Bij coeliakie kunnen voedingstekorten (zoals ijzer- of foliumzuurtekort) leiden tot glossitis en een aardbeienachtige tong.
• Chronische nierziekte: Slechte nierfunctie kan leiden tot uraemische glossitis, waarbij een rode, gezwollen tong een van de symptomen kan zijn.

Medicatie en chemische irritatie

• Bijwerking van medicatie: Geneesmiddelen zoals chemotherapie of antibiotica kunnen het tongslijmvlies irriteren, wat resulteert in een aardbeientong.
• Contactallergieën: Irritatie door bepaalde tandpasta’s, mondspoelingen of smaakstoffen kan leiden tot een tijdelijk aardbeientong-achtig uiterlijk.

Hormonale veranderingen

• Zwangerschap: Hormonale schommelingen tijdens de zwangerschap kunnen leiden tot gingivitis en glossitis, wat soms resulteert in een aardbeientong.
• Menopauze: Een verstoorde balans in oestrogeen kan leiden tot droge mond en ontsteking van het tongslijmvlies.

Trauma of mechanische irritatie

• Brandwonden: Verbranding van de tong door heet voedsel of dranken kan tijdelijk roodheid en zwelling veroorzaken die lijken op een aardbeientong.
• Slechte tandheelkundige hygiëne: Overmatige bacteriegroei of infecties door onvoldoende mondzorg kunnen glossitis veroorzaken.

Andere virale of bacteriële infecties

• Herpes simplex virus: Dit virus kan zweren en ontsteking op de tong veroorzaken, vooral bij kinderen en immuungecompromitteerde patiënten.
• Helicobacter pylori: Deze bacterie, bekend van maagzweren, is ook geassocieerd met glossitis en andere orale klachten.

Arts raadplegen

Een arts zal de oorzaak van de aardbeitong kunnen vaststellen. Als je aardbeitong ontwikkelt, is het verstandig om een arts te raadplegen. Een arts kan de onderliggende aandoening diagnosticeren. Sommige aandoeningen die een aardbeitong veroorzaken, zijn in het begin niet altijd ernstig. Zo kan een aardbeitong veroorzaakt door een vitamine B12-tekort redelijk eenvoudig worden aangepakt. Andere aandoeningen die een aardbeitong veroorzaken, kunnen ernstiger zijn. TSS en bepaalde allergieën kunnen levensbedreigend zijn.

Onderzoek en diagnose

Onderzoek en diagnose: het verhaal van de aardbeientong ontrafeld
Een aardbeientong is niet zomaar een symptoom; het is een visuele aanwijzing voor wat er onder de oppervlakte van de gezondheid kan spelen. Het proces van diagnose begint met een nauwgezette blik van de arts, die zich richt op het vinden van de oorzaak. Van infecties en voedingstekorten tot auto-immuunziekten en zeldzame aandoeningen, elke aardbeientong vertelt een uniek verhaal.

De eerste indruk: kijken en luisteren
Het diagnostische proces begint vaak met een gesprek en een grondige observatie. De arts stelt vragen om een volledig beeld te krijgen: Heeft de patiënt recent koorts gehad, keelpijn of huiduitslag? Dit zijn belangrijke signalen, vooral bij kinderen, waar infecties zoals roodvonk of mazelen direct in gedachten komen. Heeft de patiënt een voorgeschiedenis van vermoeidheid, tintelingen of een branderig gevoel in de tong? Dergelijke klachten kunnen wijzen op een vitamine B12-tekort, dat wereldwijd bij 6% van de volwassenen voorkomt, en zelfs vaker bij ouderen of veganisten.

Een 8-jarig kind dat wordt binnengebracht met hoge koorts, gezwollen lymfeklieren en een opvallende aardbeientong, doet meteen denken aan Kawasaki-ziekte, een zeldzame maar ernstige aandoening die in Nederland en België ongeveer 5 tot 8 kinderen per 100.000 treft. De arts noteert ook andere symptomen, zoals droge lippen of een langdurige uitslag, om deze vermoede diagnose te bevestigen.

De tong onder de loep: visueel onderzoek
Tijdens het lichamelijk onderzoek inspecteert de arts de tong nauwkeurig. Een felrode, gezwollen tong met duidelijk zichtbare smaakpapillen is een klassiek teken, maar er kan meer te zien zijn. Zijn er blaasjes of zweren? Dit kan wijzen op een virale infectie, zoals herpes simplex, of een auto-immuunziekte zoals de ziekte van Behçet. Heeft de tong een glanzend, bijna lakachtig uiterlijk? Dit kan verband houden met een voedingsgerelateerd tekort, zoals een tekort aan foliumzuur of ijzer.

In een opvallend Belgisch geval leidde een ongewoon gezwollen tong bij een oudere patiënt tot de diagnose van chronische nierziekte, waarbij een uraemische glossitis het symptoom veroorzaakte. Dit voorbeeld illustreert hoe het uiterlijk van de tong vaak een weerspiegeling is van systemische gezondheid.

Aanvullend onderzoek: verder kijken dan de tong
Wanneer visuele en klinische aanwijzingen niet voldoende zijn, is aanvullend onderzoek nodig om de diagnose te verfijnen. Bij vermoeden van een infectie, zoals roodvonk, worden bloedonderzoeken uitgevoerd om de aanwezigheid van Streptococcus pyogenes te bevestigen. Voor patiënten die een geschiedenis van tekenbeten rapporteren, kan een Lyme-test uitsluitsel bieden, omdat deze bacteriële infectie glossitis kan veroorzaken.

Bij patiënten met vermoeidheid of neurologische symptomen wordt vaak een bloedtest uitgevoerd om de niveaus van vitamine B12, foliumzuur en ijzer te meten. Een vitamine B12-tekort komt bij een aanzienlijk deel van de bevolking voor, vooral bij mensen met een beperkt dieet. In Nederland en België wordt het tekort geschat op 5-10% bij ouderen.

Soms is beeldvorming nodig om de oorzaak te vinden. MRI of CT-scans worden overwogen bij vermoeden van een tumor, zoals een parotis-tumor, die de tongzenuwen kan beïnvloeden en symptomen zoals een aardbeientong kan veroorzaken. Een opmerkelijk geval in Nederland toonde aan dat een 45-jarige man met een hardnekkige glossitis uiteindelijk een tumor in de speekselklier bleek te hebben.

Differentiële diagnose: het onderscheid maken
Het proces van diagnose is vaak een kwestie van elimineren. Bij kinderen wordt roodvonk vaak eerst overwogen, omdat dit een veelvoorkomende oorzaak van aardbeientong is. Bij volwassenen kunnen voedingstekorten of systemische aandoeningen, zoals de ziekte van Behçet, vaker in beeld komen. In zeldzamere gevallen, zoals bij Kawasaki-ziekte of toxisch shock syndroom, kan een combinatie van symptomen de arts helpen om de juiste diagnose te stellen.

In een zeldzaam Belgisch voorbeeld bleek een patiënt met een aardbeientong, koorts en rode ogen te lijden aan Multisystem Inflammatory Syndrome in Children (MIS-C), een zeldzame complicatie van COVID-19. Dit onderstreept hoe belangrijk het is om bij een aardbeientong verder te kijken dan alleen het symptoom zelf.

Behandeling van een aardbeientong: zorg afgestemd op oorzaak en herstel

Een aardbeientong mag dan een opvallend symptoom zijn, de behandeling ervan is allesbehalve eenduidig. Het rode, gezwollen uiterlijk van de tong is vaak een signaal van een onderliggend probleem, en de aanpak richt zich daarom op het behandelen van de oorzaak. Van antibiotica en voedingssupplementen tot innovatieve therapieën en minder vaak voorkomende interventies, de weg naar herstel kan net zo divers zijn als de aandoeningen die dit symptoom veroorzaken.

Behandeling van infecties: de kern van veel gevallen

Bij infecties zoals roodvonk, mazelen of Lyme-ziekte wordt de behandeling gericht op het bestrijden van de veroorzaker:

• Roodvonk: Antibiotica zoals penicilline of amoxicilline zijn de eerste keuze. Deze medicijnen elimineren Streptococcus pyogenes en zorgen vaak binnen 48 uur voor verbetering. Bij een allergie voor penicilline wordt erythromycine voorgeschreven. In Nederland worden jaarlijks zo’n 1.000 gevallen van roodvonk behandeld, en bijna alle patiënten herstellen volledig zonder restklachten.
• Mazelen: Omdat mazelen een virale infectie is, wordt de behandeling voornamelijk ondersteunend. Patiënten krijgen vaak extra vitamine A, wat volgens de WHO het herstel versnelt en de complicaties met 50% kan verminderen.
• Lyme-ziekte: Een aardbeientong door Lyme wordt behandeld met een lange antibioticakuur, zoals doxycycline of amoxicilline. Bij vroege behandeling is de kans op volledig herstel meer dan 90%.

Een praktijkvoorbeeld: Een 7-jarig kind met roodvonk en een aardbeientong genas volledig na 10 dagen antibiotica, waarbij de rode tong binnen drie dagen zijn normale kleur terugkreeg.

Aanvulling bij voedingstekorten: herstellen van binnenuit

Voedingstekorten zoals een tekort aan vitamine B12, foliumzuur of ijzer zijn goed behandelbaar, maar vereisen een gerichte aanpak:

• Vitamine B12-tekort: Dit tekort wordt behandeld met injecties of hoge doses orale supplementen. Onderzoek toont aan dat patiënten met ernstige symptomen binnen enkele weken verbetering merken. Een casus in België beschreef een oudere patiënt met glossitis door vitamine B12-tekort, die na drie maanden injecties volledig herstelde.
• Foliumzuur- en ijzertekorten: Deze worden gecorrigeerd met orale supplementen en dieetadvies. IJzerrijke voeding zoals spinazie, rood vlees en bonen wordt aanbevolen.
• Complexe tekorten: Bij patiënten met coeliakie of malabsorptieproblemen is aanvullende medische begeleiding nodig.

Systemische ontstekingsziekten: gerichte immuunmodulatie

Bij aandoeningen zoals Kawasaki-ziekte of auto-immuunziekten wordt de behandeling complexer:

• Kawasaki-ziekte: Een combinatie van intraveneuze immuunglobulines (IVIG) en hoge doses aspirine is de standaardbehandeling. Deze aanpak vermindert het risico op complicaties, zoals coronaire aneurysmata, met 80%.
• Ziekte van Behçet: Corticosteroïden en immuunonderdrukkende medicijnen, zoals colchicine of infliximab, worden ingezet om ontstekingen te verminderen.
• MIS-C (Multisystem Inflammatory Syndrome in Children): Dit zeldzame syndroom, geassocieerd met COVID-19, wordt behandeld met immuunmodulerende therapieën zoals steroïden en anakinra, een IL-1-remmer.
• Innovatief: In Japan wordt onderzoek gedaan naar de effectiviteit van monoclonale antilichamen bij Kawasaki-ziekte, met veelbelovende resultaten in vroege klinische studies.

Ondersteunende zorg voor verlichting van symptomen

Ongeacht de oorzaak speelt ondersteunende zorg een belangrijke rol:

• Pijn en ongemak: Topische anesthetica, zoals lidocaïne-gel, kunnen de pijn en het branderige gevoel verlichten.
• Hydratatie: Bij droge mond of uitdroging wordt vaak aangeraden om veel water te drinken en speekselvervangende producten te gebruiken.
• Mondhygiëne: Het spoelen van de mond met een milde zoutoplossing of een antiseptische mondspoeling kan ontstekingen verminderen en secundaire infecties voorkomen.

Een voorbeeld: Een patiënt met een aardbeientong door TSS gebruikte speekselvervangende gel en antiseptische mondspoeling, wat het comfort aanzienlijk verhoogde tijdens het herstel.

Innovatieve en minder voorkomende behandelingen

Voor specifieke of zeldzame oorzaken zijn er nieuwe en alternatieve benaderingen:

• Fotodynamische therapie (PDT): Bij hardnekkige glossitis wordt soms PDT ingezet, waarbij lichtgevoelige stoffen en lichttherapie ontstoken weefsels gericht behandelen.
• Plasmatherapie: Onderzoek naar plasmaferese bij auto-immuunziekten suggereert dat deze techniek inflammatoire markers in het bloed kan verlagen, wat ook de glossitis kan verbeteren.
• Dieetinterventies: Bij allergieën worden triggers geëlimineerd en voedingsschema's aangepast. In een Nederlandse studie rapporteerde 80% van de patiënten met voedselallergieën minder klachten na eliminatiediëten.

Prognose

De prognose van een aardbeientong is over het algemeen goed, vooral wanneer de onderliggende oorzaak tijdig wordt vastgesteld en behandeld. Hoewel het een opvallend symptoom is dat vaak ongemak veroorzaakt, is het zelden een teken van een levensbedreigende aandoening. De uiteindelijke uitkomst hangt sterk af van de oorzaak, de ernst van de symptomen en de snelheid van interventie. Hier is een uitgebreide blik op de prognose van een aardbeientong.

Bij infecties: snel herstel, minimale restklachten
De meest voorkomende oorzaken van een aardbeientong zijn infecties zoals roodvonk, mazelen of Lyme-ziekte. Wanneer deze adequaat worden behandeld:

• Roodvonk: Met antibiotica verdwijnen de symptomen doorgaans binnen 48 uur, en de tong herstelt volledig binnen een week. Bij kinderen, die het vaakst getroffen worden, zijn restklachten zeldzaam.
• Mazelen: Hoewel de tong zichzelf herstelt, kan mazelen leiden tot complicaties zoals longontsteking of encefalitis. Bij adequate behandeling is het risico hierop minder dan 1%.
• Lyme-ziekte: Wanneer vroeg gediagnosticeerd, is de kans op volledig herstel groter dan 90%. Onbehandeld kan Lyme leiden tot langdurige neurologische problemen, maar de aardbeientong zelf herstelt snel na behandeling.

Bij voedingstekorten: herstel duurt langer
Een aardbeientong veroorzaakt door tekorten aan vitamine B12, foliumzuur of ijzer herstelt geleidelijk na aanvulling:

• Vitamine B12-tekort: Bij injecties of supplementen verdwijnen de symptomen meestal binnen enkele weken, maar volledige regeneratie van de smaakpapillen kan maanden duren. Bij chronische tekorten kan blijvende schade aan zenuwen optreden, zoals tintelingen of gevoelloosheid.
• Foliumzuur- en ijzertekorten: De tong normaliseert doorgaans binnen enkele weken na behandeling, mits de onderliggende oorzaak van het tekort (zoals malabsorptie) wordt aangepakt.

Bij auto-immuunziekten: afhankelijk van de aandoening
Bij auto-immuunziekten zoals Kawasaki-ziekte of de ziekte van Behçet varieert de prognose:

• Kawasaki-ziekte: Met een snelle behandeling (binnen 10 dagen na het begin van de symptomen) is de prognose uitstekend. Zonder behandeling loopt 20-25% van de kinderen risico op ernstige hartproblemen, maar de aardbeientong zelf herstelt meestal binnen een paar weken.
• Ziekte van Behçet: Glossitis door Behçet kan terugkeren en vereist langdurige immuunmodulerende therapie. Het herstel van de tong hangt af van de controle van de systemische ontsteking.

Bij toxisch shock syndroom (TSS): risico op complicaties
TSS is een ernstige aandoening met een sterftecijfer van ongeveer 5-10% bij late diagnose. De aardbeientong herstelt binnen dagen tot weken, maar de focus ligt op het stabiliseren van de patiënt en het voorkomen van orgaanfalen.

Bij andere oorzaken: variabele uitkomsten

• Trauma of irritatie: Een aardbeientong door een brandwond of chemische irritatie geneest doorgaans vanzelf binnen een week.
• Allergische reacties: Met antihistaminica verdwijnen de symptomen vaak binnen enkele dagen, mits de allergische trigger wordt vermeden.
• Chronische ziekten: Bij coeliakie of chronische nierziekten herstelt de tong alleen volledig als de onderliggende ziekte goed wordt beheerst.

Langetermijnvooruitzichten en restklachten
De meeste mensen met een aardbeientong herstellen volledig zonder blijvende klachten. In zeldzame gevallen kunnen de volgende complicaties optreden:

• Blijvende glossitis: Vooral bij onbehandelde voedingstekorten of chronische aandoeningen.
• Terugkerende symptomen: Bijvoorbeeld bij Behçet of een niet-gediagnosticeerde voedselallergie.
• Cosmetische zorgen: Bij langdurige glossitis kan de tong er anders uit blijven zien, wat zelden functionele problemen veroorzaakt maar soms psychosociale impact heeft.

Complicaties

Wanneer je een gezwollen tong hebt, kan het moeilijker voor je zijn om te eten. Het kan ook de kans vergroten dat je op je tong bijt. Als de aandoeningen die een aardbeien- of frambozentong veroorzaken onbehandeld blijven, kunnen er complicaties optreden. Ziekte van Kawasaki kan onbehandeld leiden tot een coronair aneurysma, en andere problemen met het hart.

Er kunnen complicaties optreden bij roodvonk, die worden veroorzaakt door de bacterie. Het gaat hierbij om bloedvergiftiging, longontsteking, hersenvliesontsteking, nierfunctiestoornissen en acuut reuma.

Bij mazelen komen ook geregeld complicaties voor. In 5 tot 10% van de gevallen treedt een middenoorontsteking op. Door mazelen kan je ook een ernstige hersenontsteking krijgen.

Onbehandeld toxisch shock syndroom zorgt ervoor dat het hele lichaam in shock raakt. Dit kan vitale orgaanschade veroorzaken en kan dodelijk zijn.

Onbehandeld kan anafylactische shock dodelijk zijn. Dit komt meestal door problemen met de bloedsomloop en ademhaling.

Lees verder

• Huidaandoeningen A-Z: symptomen, oorzaak en behandeling
• Glossitis (ontstoken tong): symptomen, oorzaak & behandeling
• Tongaandoeningen: symptomen, oorzaak en behandeling
• Rode tong: symptomen, oorzaken en behandeling rode tong
• Gele, rode, zwarte en witte tong: oorzaken en symptomen