Waterige ogen: oorzaken en symptomen van tranende ogen

Het is normaal dat je waterige ogen krijgt in een rokerige omgeving of als je buiten bent in de kou of in de wind. Een oogletsel of iets in je oog, zoals een wimper of een stukje gruis, kan ook waterige ogen veroorzaken. Soms kunnen tranende ogen worden veroorzaakt door een aandoening zoals een allergie of infectie (conjunctivitis), geblokkeerde traanbuisjes (kleine buisjes waar tranen in lopen), een naar buiten gedraaid onderooglid (ectropion) of een naar binnen gekanteld onderooglid (entropion), of het droge ogen syndroom. Al deze aandoeningen kunnen ertoe leiden dat je ogen teveel tranen produceren en waterig worden. Baby's hebben vaak tranende ogen omdat hun traanbuisjes klein zijn. Het wordt meestal beter tegen de tijd dat ze 1 jaar oud zijn.

• Waterige ogen
• Oorzaken
• Verstopte traanbuisjes
• Overproductie van tranen
• Andere oorzaken
• Symptomen
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling
• Irritatie
• Trichiasis
• Ectropion
• Geblokkeerde traanbuisjes
• Versmalde canaliculi
• Tranende ogen bij baby's
• Huismiddeltjes en zelfzorg

Waterige ogen

Waterige ogen of tranende ogen is een aandoening waarbij er een gebrekkig evenwicht is tussen aanmaak en afvoer van tranen; er is teveel aanmaak of een verstoorde afvoer van tranen, vaak zonder een duidelijke verklaring. Tranen zijn nodig om de voorkant van het oog gezond te houden en een helder zicht te behouden, maar te veel tranen kunnen het moeilijk maken goed te zien met je ogen. Dit kan leiden tot gevaarlijke toestanden, bijvoorbeeld in het verkeer. De medische benaming van waterige ogen is epiphora. Het kan zich op elke leeftijd ontwikkelen, maar komt vaker voor bij kinderen jonger dan 1 jaar (baby's) en volwassenen ouder dan 60 jaar. Deze kwaal kan een of beide ogen treffen. Tranende ogen kan meestal goed worden behandeld.

Oorzaken

De twee belangrijkste oorzaken van tranende ogen zijn geblokkeerde of verstopte traanbuisjes en overmatige productie van tranen.

Verstopte traanbuisjes

Verstopte traanbuisjes zijn de meest voorkomende oorzaak van tranende ogen bij volwassenen. Sommige mensen worden geboren met niet goed ontwikkelde traankanalen, de kleine kanaaltjes die zich in beide oogleden bevinden. Pasgeborenen hebben vaak tranende ogen die binnen enkele weken ophelderen, naarmate de kanalen zich ontwikkelen. De meest voorkomende oorzaak van tranende ogen bij volwassenen en oudere kinderen is een verstopt kanaaltje of kanaal dat te smal is. Vernauwde traankanalen ontstaan meestal als gevolg van zwelling of ontsteking. Als de traankanalen vernauwd of geblokkeerd zijn, kunnen de tranen niet wegvloeien en zich ophopen in de traanzak, het meest bovenliggende verwijde uiteinde van de traanbuis. Opgehoopte tranen in de traanzak verhogen het risico op infectie en het oog zal een kleverige vloeistof produceren, waardoor het probleem erger wordt. Infectie kan ook leiden tot ontsteking aan de zijkant van de neus, naast het oog. Smalle drainagekanalen aan de binnenkant van de ogen kunnen verstopt raken. Dit wordt veroorzaakt door zwelling of littekens.

Overproductie van tranen

Bij irritatie van het oog gaan de traankliertjes extra traanvocht produceren, teneinde de irriterende substantie weg te spoelen. De volgende irriterende stoffen kunnen zorgen voor de aanmaak van extra traanvocht:

• dampen van sommige chemicaliën
• het snijden van uien
• infectieuze conjunctivitis (ofwel ontstoken slijmvlies van de ogen)
• allergische conjunctivitis
• een oogbeschadiging of oogletsel, zoals een kras of een klein steentje, een zandkorrel, een stofje of stukje vuil
• trichiasis of naar binnen draaiende oogharen
• ectropion, waarbij het onderste ooglid naar buiten draait

Sommige mensen hebben tranen met een hoog vetgehalte. Dit kan interfereren met de gelijkmatige verspreiding van de traanvloeistof over het oog, waarbij er droge plekken worden achtergelaten die pijnlijk worden, geïrriteerd raken en ervoor zorgen dat het oog meer tranen produceert.

Andere oorzaken

Er zijn veel oorzaken van tranende ogen. De volgende factoren kunnen onder andere leiden tot een overmaat van tranen:

• keratitis, een infectie van het hoornvlies (hoornvliesontsteking)
• hoornvlieszweer, een open wond die zich vormt op het oog
• chalazion, een zwelling van een talgklier in het ooglid
• aangezichtsverlamming van Bell
• droge ogen
• allergieën, waaronder hooikoorts
• een probleem met klieren in de oogleden die de klieren van Meibom worden genoemd
• gebruik van bepaalde medicijnen

Symptomen

Als een of meer van de volgende symptomen optreden, moet je een arts raadplegen:

• verminderd gezichtsvermogen
• wazig zien
• pijn of zwelling rond de ogen
• een gevoel dat er iets in de ogen is
• aanhoudende roodheid van het oog

Onderzoek en diagnose

Als een arts de oorzaak van tranende of waterige ogen niet kan achterhalen, kan je worden doorverwezen naar een oogspecialist.
Epiphora is vrij gemakkelijk te diagnosticeren. De arts probeert uit te zoeken of het is veroorzaakt door een infectie, laesie, entropion (naar binnen gericht ooglid) of ectropion (naar buiten gericht ooglid). In sommige gevallen kan je worden doorverwezen naar een gespecialiseerde oogarts, die je ogen onderzoekt. Er kan een sonde worden ingebracht in de smalle drainagekanalen aan de binnenkant van het oog om te zien of ze geblokkeerd zijn. Vloeistof kan in een traankanaal worden ingebracht om uit te zoeken of het uit je neus komt. Als wordt vastgesteld dat het is geblokkeerd, kan een kleurstof worden geïnjecteerd om de exacte locatie van de verstopping te vinden. Dit wordt gedaan door een röntgenfoto van het gebied te maken. De kleurstof verschijnt op de röntgenfoto.

Behandeling

De behandeling van waterige ogen hangt af van hoe ernstig het probleem is en de onderliggende oorzaak. In milde gevallen kan de arts je aanraden om waakzaam te wachten. 'Waakzaam wachten' is niet hetzelfde als nietsdoen. Het betekent dat het beloop in de gaten gehouden wordt.

Verschillende oorzaken van tranende ogen hebben specifieke behandelingsmogelijkheden.

Irritatie

Als het tranende oog wordt veroorzaakt door infectieuze conjunctivitis, kan de arts er de voorkeur aan geven een week te wachten om te zien of het probleem vanzelf oplost zonder antibiotica.

Trichiasis

Een naar binnen groeiende wimper of een vreemd voorwerp dat in het oog blijft steken, zal de arts verwijderen.

Ectropion

Een naar buiten gedraaid onderooglid moet mogelijk verholpen worden via een operatie.

Geblokkeerde traanbuisjes

Middels een operatie kan er een passage tussen de traanzak en de neusholte wordt gemaakt. Hierdoor kunnen de tranen het geblokkeerde deel van het traanbuisje passeren. Deze chirurgische ingreep wordt dacryocystorhinostomie (DCR) genoemd.

Versmalde canaliculi

Als de drainagekanalen of canaliculi aan de binnenkant van het oog versmald maar niet volledig geblokkeerd zijn, kan de arts een sonde gebruiken om ze breder te maken. Wanneer de canaliculi volledig geblokkeerd zijn, kan een operatie nodig zijn.

Droge ogen
Traanogen kunnen het gevolg zijn van droge ogen. In dat geval zal de arts pseudotranen voorschrijven die je i je ogen druppels.

Tranende ogen bij baby's

Bij pasgeborenen verdwijnt de aandoening meestal binnen enkele weken. Soms vormt zich rond het oog of de ogen van de baby een kleverige vloeistof. Je kunt een plukje watten gebruiken dat in steriel water is gedrenkt om de ogen te reinigen. Steriel water moet worden gekookt, maar zorg ervoor dat het is afgekoeld voordat je de watten erin doet. Soms kan het helpen om de traankanalen voorzichtig te masseren. Pas lichte druk toe met de vinger en de duim naar de buitenkant van de neus.

Huismiddeltjes en zelfzorg

Sommige gevallen van tranende ogen kunnen worden behandeld zonder een arts te raadplegen. Hier zijn enkele suggesties:

• Neem even pauze van lezen, tv kijken of de smartphone of computer.
• Houd een warme, vochtige doek voor de ogen en masseer voorzichtig de oogleden om eventuele blokkades op te heffen.

Lees verder

• Tranende ogen: oorzaken en symptomen van een tranend oog