Pijn aan de ogen of oogpijn: oorzaken van pijnlijke ogen

Pijn aan de ogen of oogpijn is een courante klacht. Bijna iedereen heeft wel eens last (gehad) van pijn aan de ogen of pijnlijke ogen. Pijn, waaronder oogpijn, is een alarmsignaal van het lichaam. Pijn aan de ogen bij bewegen, knipperen of in alle omstandigheden, kan veroorzaakt worden door iets onschuldigs, zoals een vuiltje in je oog. Dit kan even vervelend prikken, maar door de productie van extra traanvocht wordt het euvel snel weer verholpen. Zorg dat je niet te hard in je oog wrijft, want dat kan een gesprongen adertje veroorzaken. Op zich een onschuldige klacht, maar wel irritant. Pijn aan het oog of oogpijn kan ook worden veroorzaakt door een onderliggende aandoening, die soms ernstig van aard is en direct behandeling behoeft. Je kunt ook last hebben van prikkende, zanderige of branderige ogen. Bij aanhoudende klachten is het alleszins verstandig om je huisarts te raadplegen.

• Pijn aan de ogen
• Locatie van oogpijn
• Prikkende of zanderige ogen
• Vermoeide ogen
• Oculaire vermoeidheid
• Slaapogen
• Luchtvervuiling
• Contactlenzen of bril
• Contactlenzen kunnen irriteren
• Wegwerplenzen vergeten tijdig te vervangen
• Overmatig wrijven in de ogen
• Ontsteking veroorzaakt door allergenen
• Oogpijn door blootstelling aan de zon
• Droge ogen
• Overmatig computergebruik
• Pijn of steken in de ogen door een vuiltje
• Pijn aan de ogen door oogproblemen
• Blefaritis
• Conjunctivitis
• Cornea-erosie
• Keratitis
• Glaucoom
• Iritis
• Uveïtis
• Optische neuritis
• Sinusitis (bijholteontsteking)
• Hordeolum
• Bijkomende symptomen van oogpijn
• Diagnose en onderzoek
• Behandeling van pijnlijke ogen of oogpijn
• Conjunctivitis behandelen
• Geïnfecteerd hoornvlies
• Cornea-erosie behandelen
• Glaucoom behandelen
• Iritis behandelen
• Oogzenuwontsteking behandelen
• Hordeolum of strontje behandelen
• Algemene maatregelen
• Prognose
• Complicaties
• Preventie van oogpijn
• Cosmetica
• Infecties en besmettelijke ziekten
• Lezen of computergebruik
• Allergieën
• Blootstelling aan de zon
• Werken aan een goede gezondheid

Pijn aan de ogen

Er zijn veel oorzaken van pijn aan de ogen of oogpijn, van infecties tot ongelukken. In veel gevallen zal oogpijn spontaan herstellen, maar soms is medische hulp nodig om het oog te behandelen en blijvende schade aan het gezichtsvermogen te voorkomen. Dringende medische behandeling zal nodig zijn als er een schade aan het oog is ontstaan door een ongeval of een trauma.

Locatie van oogpijn

Oogpijn kan voortkomen uit een probleem in het oog of de delen rond het oog.

• Conjunctiva (bindvlies): een slijmvlies dat de sclera en de binnenste zijde van de oogleden bedekt.
• Cornea (hoornvlies): het doorzichtige deel van de buitenkant van het oog waar het licht door naar binnen valt.
• Extra-oculaire spieren: de extra-oculaire spieren zijn de spieren die de beweging van het oog reguleren.
• Iris: het iris of regenboogvlies is gelegen in het voorste deel van het oog tussen het hoornvlies en de lens en regelt de hoeveelheid licht die door de pupil in het oog komt.
• Oogkas: de oogkas of orbita is een opening in de schedel waarin het oog gelegen is.
• Ooglid: een huidplooi die de ogen beschermt tegen vuil en vocht.
• Sclera: oogwit of sclera is de buitenste witte laag van het oog en bestaat uit stevig bindweefsel.
• Zenuwen: de zenuwen leveren visuele informatie van de ogen aan de hersenen.

Prikkende of zanderige ogen

Vermoeide ogen

Oogpijn in de vorm van prikkende, zanderige of branderige ogen komen het meeste voor. Prikkende, branderige en droge ogen, alsof er zandkorrels inzitten, is vaak het gevolg van vermoeidheid. 'Vermoeide ogen' geeft vaak klachten als een trekkend gevoel rond de ogen, branderige ogen, jeukende ogen, stekende pijn in de ogen, rode ogen, tranende ogen en moeite met scherpstellen. Dit kan gepaard gaan met hoofdpijn, met name in het voorhoofd en achter de ogen.

Je hoeft zelf geen last te hebben van vermoeidheid, terwijl je ogen wel vermoeidheidsverschijnselen vertonen. Gewone oogvermoeidheid ontstaat meestal als de ogen overbelast zijn door overmatige inspanning.

Oculaire vermoeidheid

Bij oculaire vermoeidheid heb je last van branderige ogen, waterige ogen of juist droge ogen, welke wordt veroorzaakt door externe factoren, zoals langdurig beeldschermwerk, wind, airco of stof. De klachten wijzen op een te kleine oogvochtsecretie. Normaal gesproken knipper je zo'n 12 tot 20 keer per minuut met de ogen. Bij beeldschermwerkers knipper je echter beduidend minder met je ogen, wat voor oogirritatie kan zorgen. En door wind en airco kunnen de ogen uitdrogen.

Slaapogen

Prikkende en branderige ogen voel je ook wanneer je slaap hebt. Slaagebrek kan vermoeide ogen tot gevolg hebben. Dit is een signaal dat het tijd wordt de ogen te sluiten. Vermoeide ogen kan ook een teken zijn van een tekort aan vitamine A of een allergie.

Luchtvervuiling

In de meeste grote steden, en zelfs in vele voorsteden, is de lucht gevuld met verontreinigende stoffen die vooral gevoelige ogen kunnen irriteren. Deze irriterende stoffen omvatten chemische rook van fabrieken, auto-uitlaatgassen, smog, en nog veel meer. Op bepaalde tijden van het jaar, vooral in het voorjaar, kan de lucht zwanger zijn van pollen. Dit kan klachten van de luchtwegen geven (neus, keel, ogen).

Contactlenzen of bril

Contactlenzen kunnen irriteren

Contactlenzen kunnen zeer irriterend zijn voor mensen die er niet aan gewend zijn, vooral als ze verkeerd worden gedragen. Als je last hebt van pijnlijke ogen en je bent onlangs contactlenzen gaan dragen, neem dan contact op met je oogarts om te zien of de contactlenzen de oorzaak is van de pijn. Het is mogelijk dat je iets verkeerd doet bij het plaatsen van je lenzen. In dat geval zal je arts laten zien hoe je je contactlenzen op een goede manier aanbrengt.

Wegwerplenzen vergeten tijdig te vervangen

Wegwerplezen zijn niet ontworpen om lange tijd te gebruiken. In dat geval worden de lenzen breekbaar en kunnen ze gaan scheuren. De stukjes lens kunnen terechtkomen in de plooi van en/of onder het ooglid, wat het gevoel geeft van vreemde voorwerpen in het oog. Voorts kunnen die stukjes lens heel snel ontstekingen veroorzaken.

Overmatig wrijven in de ogen

Veel mensen lijden aan nerveuze tics of obsessieve handelingen, die ervoor zorgen dat ze voortdurend in hun ogen wrijven. Als dit de oorzaak van jouw pijnlijke ogen, kun je het beste psychologische hulp zoeken om dit gedrag af te leren.

Ontsteking veroorzaakt door allergenen

Huidschilfers van dieren, pollen, stof, en andere veel voorkomende stoffen in de lucht, kunnen leiden tot allergische reacties bij mensen die gevoelig zijn voor deze stoffen. Het afweersysteem van het lichaam interpreteert deze onschadelijke stoffen als een bedreiging, en reageert door het vrijgeven histamine, wat leidt tot jeuk, niezen, en oogontsteking.

Oogpijn door blootstelling aan de zon

Te veel tijd in de zon doorbrengen zonder adequate bescherming van je ogen, kan ertoe leiden dat je ogen pijn gaan doen. Je ogen kunnen geïrriteerd raken door de zon zelf of je oogspieren raken vermoeid doordat je steeds je ogen samen knijpt vanwege het felle licht van de zon. Om dit probleem te voorkomen, kun je het beste een hoed en een zonnebril dragen als je naar buiten gaat op een zonnige dag. Zorg ervoor dat je zonnebril maximale bescherming biedt tegen schadelijke UV-stralen van de zon.

Droge ogen

Veel mensen lijden aan een medische aandoening die bekend staat als droge ogen, wat pijnlijke ogen kan veroorzaken.

Overmatig computergebruik

Als je een groot deel van de dag achter het beeldscherm van je computer doorbrengt, dan kan dit vermoeidheid van de ogen veroorzaken, die op zijn beurt kan leiden tot pijnlijke ogen. Vooral computergebruik wordt geassocieerd aan een probleem wat bekend staat als 'computer vision syndroom', afgekort als CVS. Het menselijk oog kan zich niet focussen op de computerpixels op dezelfde als dat het doet bij gedrukt materiaal, zoals een boek of tijdschrift. Je ogen moeten zich voortdurend bijstellen terwijl je werkt op je computer. Dit kan klachten veroorzaken als geïrriteerde branderige ogen, rode ogen, een wazig zicht, concentratieproblemen en algemene vermoeidheid.

Pijn of steken in de ogen door een vuiltje

Last van oogpijn of pijn in oog alsof er iets in zit? Klachten over steken in de ogen of een branderig gevoel kunnen wijzen op een korreltje of huidschilfertje onder het bovenooglid. Maar soms wordt er ook niets gevonden of is er sprake van een gesprongen adertje doordat je bijvoorbeeld te hard in je oog gewreven hebt.

Pijn aan de ogen door oogproblemen

Diverse oogproblemen kunnen oogpijn veroorzaken.

Blefaritis

Blefaritis of ooglidontsteking duidt op een vaak chronische ontsteking van de ooglidrand, die pijn of irritatie veroorzaakt. Een zanderig, brandend, stekend gevoel in het oog, is een veelvoorkomende klacht bij blefaritis.

Conjunctivitis

Conjunctivitis of bindvliesontsteking is de benaming voor ontstoken slijmvlies (conjunctiva) van de ogen. Het is de meest voorkomende oorzaak van een rood oog. Bij bacteriële conjunctivitis kan er naast pijn, zwelling en roodheid, een matige tot grote hoeveelheid afscheiding (pus) optreden, meestal geel of groen van kleur. Dit kan ervoor zogen dat je oogleden 's ochtends dichtgeplakt zitten.

Cornea-erosie

Cornea-erosie duidt op een soort schaafwond of beschadiging van de oppervlakkige laag van het hoornvlies, bijvoorbeeld door een vreemd lichaam (takken, bladeren, nagel, etc.). Hardhandig wrijven of een niet goed zittende contactlenzen kan ook de oorzaak zijn. Een cornea-erosie is pijnlijk, vooral bij knipperen. Dit gaat gepaard met tranenvloed, lichtschuwheid en een knijpreactie. Soms is het gezichtsvermogen verminderd.

Keratitis

Keratitis, ook wel hoornvliesontsteking genoemd, is in feite een verzamelnaam voor een aantal oogaandoeningen waarbij het hoornvlies door verschillende oorzaken ontstoken is geraakt. Het kan worden veroorzaakt door bacteriële of virale infecties; deze infecties worden vaak geassocieerd met het dragen van contactlenzen 's nachts of het dragen van lenzen die niet goed zijn gereinigd en ontsmet.

Glaucoom

Glaucoom is een oogaandoening die meestal geen vroege symptomen heeft. Glaucoom duidt op een gevaarlijke stijging van de druk in de oogbol, waardoor oogzenuwvezels geleidelijk afsterven wat kan leiden tot onherstelbare schade aan het zicht. Bij glaucoom is er dus sprake van een medisch spoedgeval, waarbij direct medisch ingrijpen noodzakelijk is. De pijn kan dermate hevig zijn, dat deze uitstraalt naar het hele hoofd en misselijkheid of braken veroorzaakt. Op weg naar de dokter is het verstandig om de pijn te verlichten door te palmeren: de gesloten ogen sluit je dan af met de palmen van je handen.

Iritis

Iritis is een aandoening waarbij de iris (regenboogvlies) ontstoken is. Iritis ontwikkelt zich meestal snel en is over het algemeen van invloed op slechts één oog. Pijn aan het oog is één van de symptomen. Andere klachten die kunnen optreden zijn pijn in het voorhoofd, pijn aan de ogen of oogpijn die erger wordt wanneer ze worden blootgesteld aan fel licht, een rood oog (vooral nabij de iris), kleine pupil, wazig zicht en hoofdpijn.

Uveïtis

Bij uveïtis is een deel van het oog of het hele oog ontstoken, wat kan worden veroorzaakt door trauma, infecties of auto-immuunziekten. Symptomen zijn onder meer pijn (oogpijn), rode ogen, en vaak verslechtering van het zicht.

Optische neuritis

Optische neuritis, een ontsteking van de oogzenuw, is een veelvoorkomend eerste symptoom van multiple sclerose (MS), maar het kan ook door een virus worden veroorzaakt. Klachten zijn onder meer plotseling wazig zien in één oog en soms in beide ogen, pijn bij het bewegen van het oog en soms ervaar je kleine flikkeringen of zie je sterretjes. De pijn komt vooral voor rond de oogkas. De pijn kenmerkt zich vooral achter in het oog. Hoofdpijn kan ook optreden.

Sinusitis (bijholteontsteking)

Infectie in een van de sinussen, wat druk achter de ogen kan veroorzaken die oogpijn aan één of beide zijden kan geven. Een voorbeeld van sinusitis of bijholteontsteking is voorhoofdsholteontsteking.

Hordeolum

Een hordeolum, in de volksmond 'strontje' genoemd, is een ontsteking van een zweetklier of een talgkliertje in het ooglid. Vaak ontaardt dit in een puistje met een puskopje.

Bijkomende symptomen van oogpijn

Pijn aan de ogen of oogpijn kan op zichzelf staan of gepaard gaan met andere symptomen, zoals:

• Verminderd zicht;
• Oogafscheiding: het kan helder of dik en gekleurd zijn;
• Vreemd lichaam gevoel: het gevoel dat er iets in het oog zit;
• Hoofdpijn;
• lichtgevoeligheid;
• Misselijkheid of braken;
  Hoofdpijn / Bron: Ecade3d - anatomy online/Shutterstock.com
• Rode ogen;
• Tranen;
• Korstjes rond de ogen.
• Kramp in het ooglid van één of beide ogen (blefarospasme);
• Brandende ogen;
• Droge ogen;
• Ectopia lentis (verplaatsing van de ooglens);
• Gewijzigde oogkleur;
• Huiduitslag rond ogen;
• Wazig gezichtsvermogen;
• Koorts;
• Naar buiten gedraaid ooglid (ectropion);
• Naar binnen gedraaid ooglid (entropion);
• Fotofobie (lichtgevoeligheid aan de ogen of lichtschuwheid);
• Lichtflitsen zien met de ogen (fotopsie);
• Gezwollen ogen en oogleden;
• Halo’s en lichtverblinding;
• Jeukende ogen;
• Migraine (met aanvallen van een aura);
• Plotseling blind aan één oog of beide ogen;
• Rode ogen of bloeddoorlopen ogen;
• Tranende ogen;
• tunnelzicht (kokerzicht).

Deze symptomen samen met pijnlijke ogen of oogpijn, kunnen een aanwijzing vormen voor wat de oorzaak is van de pijn.

Diagnose en onderzoek

Maak een afspraak met de huisarts als je pijn ervaart aan de ogen, vooral als dit gepaard gaat met minder zicht, hoofdpijn of misselijkheid en braken. de huisarts kan je zo nodig verwijzen naar een oogarts. Oogartsen gebruiken verschillende instrumenten om oogpijn diagnosticeren:

• Anamnese: de beschrijving van je klachten, evenals informatie over eerdere behandelingen door (oog)artsen of andere artsen.
• Visusmeting: meting van de gezichtsscherpte (visusmeting)
• Oogdrukmeting;
• Spleetlamp onderzoek: deze lamp geeft een smalle bundel licht, waarmee het voorste deel van je oog bekeken kan worden;
• Pupilverwijding: met oogdruppels worden de pupillen verwijd, zodat de achterkant van het oog beoordeeld kan worden;
• Oogspiegelen (funduscopie): waarbij met behulp van een oogspiegel de binnenkant van het oog wordt onderzocht, zodat onder meer het netvlies en de oogzenuw beoordeeld kunnen worden.

Behandeling van pijnlijke ogen of oogpijn

Behandeling van oogpijn of pijnlijke ogen is afhankelijk van de oorzaak van de klachten.

Conjunctivitis behandelen

Antibacteriële oogdruppels kunnen bacteriële conjunctivitis genezen. Antihistaminica in de vorm van oogdruppels, een pil of een siroop kan helpen allergische conjunctivitis.

Geïnfecteerd hoornvlies

In dit geval zijn antivirale of antibacteriële oogdruppels nodig.

Cornea-erosie behandelen

Deze geneest in de loop van de tijd vanzelf. De arts kan een antibioticumzalf of -druppels voorschrijven.

Glaucoom behandelen

Je zult oogdruppels en misschien pillen krijgen om de druk te verminderen. Als deze behandeling niet aanslaat, is een operatie nodig.

Iritis behandelen

De arts zal dit behandelen met steroïden, antibiotica of antivirale oogdruppels.

Oogzenuwontsteking behandelen

Deze aandoening wordt behandeld met corticosteroïden.

Hordeolum of strontje behandelen

Gebruik warme kompressen gedurende enkele dagen.

Algemene maatregelen

Je kunt zelf een aantal maatregelen nemen om de pijn aan je ogen te verminderen. Voorbeelden hiervan zijn:

• Niet roken en je niet te begeven in rokerige of stoffige ruimtes;
• Zorg voor voldoende slaap 's nachts;
• Drink veel water gedurende de dag;
• Eet gevarieerd en gezond;
• Wrijf niet in je ogen;
• Zorg voor voldoende rustpauzes als je beeldschermwerk verricht en werk niet te lang achter je pc.

Prognose

In de meeste gevallen kunnen pijnlijke ogen of oogpijn in relatief korte tijd worden verlicht met de juiste behandeling van de onderliggende oorzaak. Als bijvoorbeeld je zere ogen zijn te wijten aan onvoldoende slaap, dan kun je binnen enkele dagenherstel verwachten als je voldoende nachtrust krijgt. Als pijn aan je oog evenwel te wijten is aan conjunctivitis, dan duurt het herstel meestal een week of twee bij adequate behandeling.

Complicaties

Hoewel veel gevallen van pijnlijke ogen uit zichzelf verdwijnen, is dit niet het geval als er sprake is van een onderliggende oorzaak zoals droge ogen. In dat geval zal het probleem niet weggaan, tenzij het behandeld wordt. Als behandeling wordt uitgesteld, kunnen er complicaties ontstaan. Deze complicaties kunnen bestaan uit:

• Vermindering of zelfs verlies van het gezichtsvermogen;
• Verspreiding van de infectie; en
• Ontwikkeling van andere oogproblemen.

Preventie van oogpijn

Welke maatregelen kun je nemen om te voorkomen dat je ogen pijn gaan doen of anderszins gaan irriteren? Dit hangt af van wat de oorzaak is van het probleem. Pijn aan de ogen of oogpijn kan immers worden veroorzaakt door meerdere factoren en aandoeningen.

Cosmetica

Als je pijnlijke ogen hebt gekregen door het gebruik van bepaalde cosmetica die wordt toegepast rond je ogen, kun je het beste stoppen met het gebruik van deze producten en ze weggooien. Koop nieuwe cosmeticaproducten (van een ander merk) en kijk of je hier geen last van krijgt.

Infecties en besmettelijke ziekten

Als iemand in je nabije omgeving een infectie heeft van welke aard dan ook (niet per se alleen een ooginfectie), zorg er dan voor dat je alle oppervlakken desinfecteert (toetsenbord, deurknoppen, etc.) en kleding, handdoeken, kussenslopen, en alles wat in contact is gekomen met die persoon, goed wast. Dit voorkomt de verspreiding van ziekteverwekkers. Was ook je handen regelmatig en deel geen handdoeken of washandjes met anderen.

Lezen of computergebruik

Gedurende langere tijd lezen bij weinig licht is een veelvoorkomende oorzaak van pijnlijke ogen en staren naar een computerscherm is een andere bekende boosdoener. In beide gevallen kan dit leiden tot vermoeide ogen. Als je opgekruld op de bank ligt met een goed boek, zorg er dan voor dat je een leeslamp in de buurt hebt, die voldoende licht geeft. Als je de hele dag achter de computer werkt, las dan voldoende 'oogpauzes' in. Doe dit ten minste ieder uur om CVS te voorkomen.

Allergieën

Als je last hebt van seizoensgebonden allergieën, kun je antihistaminica gebruiken om te voorkomen dat je er last van krijgt. Er zijn ook neussprays en oogdruppels verkrijgbaar. Houd je deuren en ramen zoveel mogelijk gesloten in deze tijd van het jaar.

Blootstelling aan de zon

Bescherm je ogen tegen de zon. Kies een zonnebril die de schadelijke UV-stralen blokkeren, en draag een hoed om je ogen te beschermen. Dit is vooral belangrijk als je last hebt van extreme lichtgevoeligheid.

Werken aan een goede gezondheid

Eet gezond en gevarieerd om ervoor te zorgen dat je lichaam voldoende voedingsstoffen binnenkrijgt om goed te kunnen functioneren. Er zijn ook voedingsmiddelen die in het bijzonder goed zijn voor je gezichtsvermogen. Drink veel water, omdat dit kan helpen om ontsteking te verminderen. Probeer voldoende slaap te krijgen, zodat je ogen en lichaam niet moe zijn als je aan de dag begint. Raadpleeg bij (oog)problemen tijdig de huisarts.

Lees verder

• Droge ogen: symptomen, oorzaak en behandeling droge ogen
• Rode ogen: oorzaken van een rood oog of bloeddoorlopen ogen
• Steken in het oog: symptomen, oorzaken van stekende oogpijn
• Vermoeide ogen: symptomen pijn in ogen, tranen en roodheid
• Jeukende ogen: oorzaken en symptomen jeuk aan de ogen