Voorhoofdsholteontsteking: symptomen van een sinusinfectie

Voorhoofdsholteontsteking symptomen zijn hoofdpijn, keelpijn en soms ook koorts. Een voorhoofdsholteontsteking volgt vaak na een virale infectie in de bovenste luchtwegen, zoals bij een verkoudheid of een griep. Veelvoorkomende symptomen zijn een verstopte neus of hoofdpijn. Ieder jaar kloppen veel mensen aan bij de huisarts met een bijholteontsteking. In de volksmond wordt dit vaak voorhoofdsholte-ontsteking genoemd, ofschoon in de meeste gevallen niet de voorhoofdsholten maar de kaakholten zijn aangedaan. Antibiotica hebben weinig of geen zin bij de behandeling van sinusitis. Deze aandoening geneest in de meeste gevallen vanzelf. Voor pijnverlichting kun je paracetamol gebruiken. Driemaal daags een kwartiertje stomen geeft bij een voorhoofdsholteontsteking (of bijholteontsteking) een aangename verruiming van de neusdoorgang. Raadpleeg de huisarts bij ernstig ziek zijn en koorts, als spontaan herstel uitblijft of als de bijholteontsteking ten minste drie keer per jaar optreedt.

• Wat is sinusitis of een sinusinfectie?
• Ontstoken bijholte(n)
• Meerdere bijholten ontstoken
• Klachten
• Acute en chronische bijholteontsteking
• Oorzaken van voorhoofdsholteontsteking
• Een bacterie is vaak de boosdoener na een virale inrfectie
• Andere oorzaken
• Symptomen voorhoofdsholteontsteking
• Sinuspijn en druk
• Hoofdpijn bij een voorhoofdsholteontsteking
• Postnasale drip
• Verstopping (congestie)
• Hoesten
• Koorts
• Fel gekleurd slijm
• Vermoeidheid
• Slechte adem
• Pijn aan de tanden (tandpijn)
• Chronische sinuspijn
• Onderzoek en diagnose
• Het vraaggesprek
• Lichamelijk onderzoek
• Neusendoscopie
• Beeldvormend onderzoek: röntgenfoto’s en CT-scan
• Neuskweek: wat leeft er in je neus?
• Allergietesten
• Behandeling voorhoofdsholteontsteking
• Geneest vaak vanzelf binnen vier weken
• Is antibiotica effectief bij een voorhoofdsholteontsteking?
• Verlichting van de pijn en beter kunnen ademen
• Stomen bij een voorhoofdsholteontsteking?
• Luchtbevochtiger
• Gezonde voeding bij voorhoofdsholteontsteking
• Eet vitamine C-rijke voedingsmiddelen
• Vermijd bewerkte voedingsmiddelen
• Drink voldoende water
• Eet knoflook en ui
• Vermijd zuivelproducten
• Geneeskrachtige planten bij voorhoofdsholteontsteking
• Gulden sleutelbloem
• Kaapse geranium
• Wanneer de huisarts raadplegen bij een voorhoofdsholteontsteking?
• Prognose
• Symptomen van tumoren van de neus en de neusbijholten

Wat is sinusitis of een sinusinfectie?

Ontstoken bijholte(n)

Een sinusinfectie of sinusitis, is een ontsteking van het slijmvlies van één of meer holle ruimtes achter de neus, in de bovenkaak en in het voorhoofd. Deze holle ruimten worden bijholten genoemd, vandaar ook wel de benaming 'bijholteontsteking'. Aan beide kanten in het hoofd zijn vier holten, zoals ook op de afbeelding is te zien:

• voorhoofdholte (in het voorhoofd)
• zeefbeenholte (tussen de ogen)
• wiggenbeenholte (achter de ogen)
• kaakholte (achter de jukbeenderen)

Meerdere bijholten ontstoken

Bij een ontsteking zijn er meestal meerdere bijholten aangedaan. Vaak betreft het de kaakholten. Je hoort mensen vaak de term voorhoofdholteontsteking gebruiken, terwijl in de meerderheid van de gevallen de voorhoofdsholten niet zijn ontstoken maar de kaakholten, kaakholteontsteking genoemd.

Klachten

Een sinusinfectie kan leiden tot hoofdpijn of druk in (of achter) de ogen, de neus, het wang-gebied of aan een zijde van het hoofd. Een persoon met een sinusinfectie kan ook last krijgen van een hoest, koorts, slechte adem en een verstopte neus met dikke afscheiding. Sinusitis moet niet verward worden met een flinke verkoudheid of spanningshoofdpijn.

Acute en chronische bijholteontsteking

Er wordt onderscheid gemaakt tussen acute en chronische bijholteontsteking. Acute sinusitis duurt meestal minder dan acht weken of komt niet meer dan drie keer per jaar voor en dan telkens niet langer dan 10 dagen. Medicijnen zijn meestal effectief tegen acute sinusitis. Chronische sinusitis duurt langer dan acht weken of men heeft er vier keer per jaar of vaker last van met ziekteverschijnselen die meestal langer dan 20 dagen aanhouden.

Oorzaken van voorhoofdsholteontsteking

Een bacterie is vaak de boosdoener na een virale inrfectie

In driekwart van de gevallen is een bacterie de boosdoener, ofschoon er vaak een virale luchtweginfectie aan vooraf gaat. Acute sinusitis volgt dus meestal na een virale infectie in de bovenste luchtwegen, zoals bij een verkoudheid of een griep. Een virale infectie zorgt ervoor dat de afvoeropeningen verstopt raken, waardoor zich slijm verzamelt in de holten, wat kan resulteren in een ontsteking.

Andere oorzaken

Allergenen of verontreinigende stoffen kunnen een chronische sinusitis veroorzaken. Schimmels kunnen soms ook de oorzaak zijn van chronische sinusitis, vooral bij mensen met een verzwakt immuunsysteem, door ziekten als aids, leukemie, en diabetes.

Afwijkingen van de structuur van neusholte of van de sinussen, kan ook leiden tot een terugkerende sinusinfectie.

Symptomen voorhoofdsholteontsteking

Tot de symptomen van sinusitis behoren, afhankelijk van welke holten zijn aangedaan en de ernst van de ontsteking:

• hoofdpijn;
• soms koorts;
• pijn en gevoeligheid in het gezicht die erger wordt bij vooroverbuigen;
• kiespijn als de kaakholten zijn aangedaan;
• geel/groen snot (slijm) uit de neus;
• soms keelpijn en hoesten;
• verstopte neus;
• branderige neus;
• gezwollen lymfeklieren;
• malaise, algeheel ziektegevoel;
• in een enkel geval verspreidt de infectie zich, wat zwelling en roodheid rond de ogen kan veroorzaken.

Een gewone verkoudheid kan op een bijholteontsteking lijken, maar de klachten zijn dan meestal minder ernstig en van kortere duur. Ook is de slijm vaak lichter van kleur en dunner. De pijn bevindt zich dan vaak in het voorhoofd.

Sinuspijn en druk

Wanneer de sinussen ontstoken raken zullen ze opzwellen. Vocht en slijm in de sinussen kan de holten doen verstoppen en intense pijn en druk veroorzaken. De sinussen kunnen gevoelig zijn voor aanraking. Niezen kan dan behoorlijk pijn doen, evenals voorover bukken. De pijn kan aanwezig zijn rond de ogen en neus, of in het voorhoofd. Soms zijn de druk en pijn zo intens dat het de slaap verstoord. Dit kan leiden tot een slaaptekort of slaapgebrek.

Hoofdpijn bij een voorhoofdsholteontsteking

De druk en pijn van een voorhoofdsholteontsteking kan hoofdpijn veroorzaken aan de voorkant van het hoofd. Sommige mensen ervaren dat de pijn uitstraalt en meer algemene hoofdpijn veroorzaakt of zelfs nekpijn.

Postnasale drip

Postnasale drip is slijm dat van de neus naar de achterkant van de keel druipt. Het kan heesheid en congestie veroorzaken, of een gevoel van druk in de keel of mond.

Verstopping (congestie)

Iemand met een voorhoofdsholteontsteking kan een virale infectie hebben of, minder vaak, een bacteriële of schimmelinfectie in de bijholten. Dit gebeurt meestal wanneer er vloeistof vast komt te zitten in de bijholten, waarin virussen, bacteriën of schimmels kunnen gedijen en groeien. Vanwege de vochtophoping en ontsteking ervaar je vaak een vol gevoel in de neus en holten.

Hoesten

Een sinusinfectie kan slijm en vocht in de keel veroorzaken, waardoor de keel jeukt of vol aanvoelt. Sommige mensen hoesten herhaaldelijk om de keel te zuiveren van slijm, maar anderen ervaren hevige hoestbuien.

Koorts

Koorts is een teken dat het lichaam een ​​infectie afweert. Sommige mensen met een voorhoofdsholteontsteking krijgen koorts. Andere symptomen geassocieerd met koorts zijn koude rillingen, uitputting en spierpijn.

Fel gekleurd slijm

Virussen, bacteriën of schimmels in het slijm kunnen van kleur veranderen. Mensen met een sinusinfectie merken vaak dat ze groen of geel slijm ophoesten, of dat het slijm dat ze uit hun neus snuiten een heldere kleur heeft. Sinusitis veroorzaakt veel slijmproductie; het slijm blijft maar komen, ook al snuit je vaak je neus.

Vermoeidheid

Het bestrijden van een voorhoofdsholteontsteking vereist veel energie van het lichaam, dus is het heel normaal dat je je vermoeid voelt. Sommige mensen voelen zich uitgeput omdat ze moeite hebben met ademen of pijn hebben.

Slechte adem

Het slijm dat geassocieerd wordt met een sinusinfectie kan een slechte geur hebben, die een stinkende adem of een slechte, vieze smaak in de mond kan veroorzaken.

Pijn aan de tanden (tandpijn)

Intense sinusdruk als gevolg van een voorhoofdsholteontsteking kan pijn in het tandvlees veroorzaken, wat kan leiden tot tandpijn, tandvleespijn of algemene pijn in de mond.

Chronische sinuspijn

Soms kan een voorhoofdsholteontsteking chronisch worden. Iedereen die last heeft van sinuspijn en -druk die enkele weken duurt en die niet is gerelateerd aan een allergie of infectie, kan chronische sinusitis hebben.

Onderzoek en diagnose

Je hoofd bonkt, er hangt een constante druk op je voorhoofd, en elke keer als je voorover buigt, lijkt het alsof je hoofd uit elkaar barst. Klinkt bekend? Een voorhoofdsholteontsteking (sinusitis) kan je behoorlijk uit balans brengen. Voordat je zeker weet dat die druk en pijn in je hoofd inderdaad te maken heeft met een voorhoofdsholteontsteking, is het tijd voor wat speurwerk. Een goede diagnose begint bij je klachten en eindigt bij een zorgvuldige check-up door de huisarts.

Het vraaggesprek

Het eerste wat de arts zal doen, is je een reeks vragen stellen om een beter beeld te krijgen van je klachten. Heb je last van een drukkend gevoel op je voorhoofd, vooral bij het vooroverbuigen? Is je neus verstopt of komt er dikke, geelgroene afscheiding uit? Heb je hoofdpijn die steeds erger lijkt te worden? En hoe zit het met koorts, vermoeidheid of een algeheel ziek gevoel? Elk detail kan helpen om een beter beeld te krijgen van de situatie.

• Marieke bezocht haar huisarts omdat ze al dagen kampte met een zeurende hoofdpijn en een drukkend gevoel boven haar ogen. De arts vroeg haar of ze ook last had van verkoudheid of griepachtige symptomen in de afgelopen weken. Toen Marieke bevestigend antwoordde en aangaf dat ze last had van groene afscheiding uit haar neus, viel het vermoeden al snel op een voorhoofdsholteontsteking.

Lichamelijk onderzoek

Na het gesprek volgt het lichamelijk onderzoek. De arts zal zachtjes op je voorhoofd en wangen drukken om te voelen of er pijn of druk is in de sinussen. Dit is een klassieke manier om te controleren of er sprake is van zwelling of ontsteking in de voorhoofdsholten. Daarnaast zal de arts je neus en keel inspecteren om te kijken naar tekenen van zwelling, ontsteking, of afscheiding. Een rood, opgezwollen neusslijmvlies of de aanwezigheid van dik slijm kan wijzen op een sinusitis.

Tip: De arts zal ook willen weten of je tanden gevoelig zijn. Vaak kan een voorhoofdsholteontsteking namelijk zorgen voor uitstralende pijn naar de bovenste tanden en kiezen, wat weer een aanwijzing kan zijn voor de ernst van de ontsteking.

Neusendoscopie

Als de klachten langer aanhouden of de diagnose niet helemaal duidelijk is, kan de arts een neusendoscopie overwegen. Klinkt spannend, maar het valt mee! Met een dun, flexibel buisje met een camera (een endoscoop) bekijkt de arts de binnenkant van je neus en sinussen. Zo kan hij of zij nauwkeurig zien of er sprake is van een blokkade, zwelling, of pusophoping. Dit onderzoek duurt meestal niet langer dan enkele minuten en kan meteen wat meer duidelijkheid geven.

Wist je dat? Een voorhoofdsholteontsteking ontstaat vaak als gevolg van een verkoudheid die de afvoerkanalen van de sinussen blokkeert. Daarom zie je bij een neusendoscopie soms dikke, ontstoken slijmvliezen die de doorgang versperren.

Beeldvormend onderzoek: röntgenfoto’s en CT-scan

In sommige gevallen, vooral wanneer de klachten ernstig zijn of langer dan 12 weken aanhouden (chronische sinusitis), kan de arts een CT-scan of röntgenfoto van de sinussen laten maken. Dit beeldvormend onderzoek geeft een gedetailleerd beeld van de voorhoofdsholten en kan helpen om eventuele afwijkingen, zoals een blokkade door poliepen of afwijkend neustussenschot, op te sporen.

• Bij Bas hielden de klachten al maanden aan en niets leek te helpen. Zijn arts besloot tot een CT-scan, waaruit bleek dat hij een flinke sinusverstopping had veroorzaakt door neuspoliepen. Dankzij de scan werd er een behandelplan opgesteld en kon de juiste therapie ingezet worden.

Neuskweek: wat leeft er in je neus?

Als er sprake is van veel afscheiding uit de neus, kan de arts een neuskweek afnemen. Hierbij wordt een beetje slijm uit je neus gehaald en in het laboratorium onderzocht om te zien welke bacteriën of virussen de boosdoeners zijn. Dit kan vooral nuttig zijn om te bepalen of een antibioticabehandeling zinvol is. Vaak wordt een voorhoofdsholteontsteking veroorzaakt door een virus, maar soms is een bacterie verantwoordelijk voor de ontsteking. Een kweek kan die onduidelijkheid wegnemen.

Allergietesten

Als je regelmatig last hebt van een voorhoofdsholteontsteking, kan het nuttig zijn om te testen of allergieën een rol spelen. Denk aan huisstofmijt, pollen, of schimmelsporen. Allergietesten kunnen helpen om te ontdekken of een overactief immuunsysteem de oorzaak is van je verstopte sinussen en terugkerende ontstekingen. Als allergieën in het spel zijn, kan een aangepaste behandeling helpen om de klachten te verminderen.

Behandeling voorhoofdsholteontsteking

Geneest vaak vanzelf binnen vier weken

Sinusitis is een aandoening die in de meeste gevallen (87%) binnen vier weken vanzelf geneest. De meeste mensen willen echter niet de tijd nemen om uit te zieken, omdat het herstel toch snel een aantal weken duurt. Ze hebben hoofdpijn, ze voelen zich lamlendig en ze kunnen hun dagelijkse werkzaamheden en activiteiten niet goed oppakken. Om praktische redenen en niet vanuit medische opportuniteit, zal de huisarts - in geval van een bacteriële infectie - een antibioticum voorschrijven. Het is belangrijk dat deze kuur geheel wordt afgemaakt, anders kan de sinusitis weer verergeren en zal er uitgeweken moeten worden naar een ander antibioticum vanwege resistentie van de bacteriën.

Is antibiotica effectief bij een voorhoofdsholteontsteking?

Bij het voorschrijven van een antibioticum vallen echter de nodige kritische kanttekeningen te plaatsen. Volgens een Britse studie, die is gepubliceerd in de Journal of the American Medical Association d.d. 5 december 2007, hebben antibiotica weinig of geen zin bij de behandeling van sinusitis. Aan het onderzoek deden 240 patiënten van 16 jaar en ouder met symptomen van een bacteriële sinusontsteking mee. Een deel van de patiënten kreeg een antibioticum (amoxicillin) toegediend, met of zonder neusspray. Een kwart van de patiënten kreeg een placebo-behandeling, dat wil zeggen dat ze een nepmiddel kregen. Na tien dagen was de helft van de patiënten volledig genezen, ongeacht of ze nu antibiotica hadden gekregen of niet. Bij de patiënten die een steroïdale neusspray hadden gekregen, was de neusverstopping ietwat sneller verdwenen en deze groep had minder last van klachten. Volgens de onderzoekers maken antibiotica dus geen enkel verschil en zijn ze vanuit medisch oogpunt niet nodig, uitgezonderd als de patiënt ernstig ziek is en de klachten voortduren.

Verlichting van de pijn en beter kunnen ademen

Voor pijnverlichting is paracetamol het aangewezen middel. Neusdruppels of -spray kunnen gebruikt worden om de luchtdoorgang door de neus te verbeteren en tegelijkertijd om de verbinding tussen neusholte en sinussen vrij te maken, waardoor de etter gemakkelijker kan afvloeien. Neusdruppels geven ook verlichting, aangezien men tijdens eten of slapen weer gewoon door de neus kan ademen. Langdurig gebruik van neusdruppels wordt afgeraden.

Otrivin Duo neusspray is een vrij verkrijgbaar geneesmiddel dat gebruikt kan worden bij neusverkoudheid. Het middel bevat twee actieve bestanddelen. Ten eerste ipratropium, wat de slijmaanmaak in de neus vermindert. Ten tweede xylometazoline, wat de bloedvaatjes in het neusslijmvlies vernauwt, waardoor het opgezette neusslijmvlies slinkt.

Stomen bij een voorhoofdsholteontsteking?

Huisartsen raden het stoombad geregeld aan bij een verkoudheid, neus- en bijholteontsteking. Inhalatie van warme vochtige dampen, zorgen ervoor dat slijm beter vervloeit. Driemaal daags een kwartier stomen boven een kom heet water met een doek over je hoofd, geeft een verruiming van de neusdoorgang. De Nederlandse Brandwonden Stichting adviseert echter om niet meer te stomen. Jaarlijks lopen veel mensen, vooral kinderen, brandwonden op als ze boven een badje met heet water stomen. Een teiltje heet water dat omvalt of hete stoom, kan verstrekkende gevolgen hebben. Het blijkt dat tientallen patiënten de afgelopen jaren met brandwonden moesten worden opgenomen in een ziekenhuis of in een brandwondencentrum. Meer dan de helft van de slachtoffers is jonger dan zestien jaar en deel hunner moest huidtransplantaties ondergaan. Sommige kinderen hadden hun geslachtsdelen dermate verbrand, dat zij een urinekatheter kregen.

Luchtbevochtiger

Het gebruik van een luchtbevochtiger kan de klachten van een voorhoofdsholteontsteking verlichten.

Gezonde voeding bij voorhoofdsholteontsteking

Eet gezond en gevarieerd, zeker als je voorhoofdsholteontsteking hebt. Met gezonde voeding ondersteun je je immuunsysteem en bevorder je het herstel. Hier zijn enkele voedingstips die kunnen helpen:

Eet vitamine C-rijke voedingsmiddelen

Vitamine C is een krachtig antioxidant die een belangrijke rol speelt bij de gezondheid van het immuunsysteem. Het werkt ontstekingsremmend. Vitamine C-bommetjes zijn onder meer citrusvruchten, bessen, kiwi, paprika en groene bladgroenten.

Vermijd bewerkte voedingsmiddelen

Bewerkte voedingsmiddelen missen belangrijke voedingsstoffen zoals vitaminen, mineralen en vezels en bevatten te veel suiker, vet en zout. Dit kan bijdragen aan ontstekingen. Plaatst basisvoedingsmiddelen centraal zoals groente en fruit, volle granen, noten en peulvruchten, halfvolle en magere zuivel, gevogelte en vis.

Drink voldoende water

Het belang van water wordt vaak onderschat. Het drinken van water helpt je om gehydrateerd te blijven, wat van groot belang is voor je algehele gezondheid en welzijn. Het helpt bovendien om je bijholten vochtig te houden en het vergemakkelijkt de afvoer van slijm. Drink dagelijks minstens 8 glazen water. 8 glazen water per dag lijkt veel, maar als je tijdens een werkdag van 8 uur ieder uur een glaasje water drinkt, zit je er al aan!

Eet knoflook en ui

Voeg knoflook en uien toe aan je maaltijden. Deze bolgewassen, die beide tot de familie Allium behoren, bevatten ontstekingsremmende en antibacteriële eigenschappen. Deze gaan de ontsteking van de slijmvliezen in je holten tegen.

Vermijd zuivelproducten

Als je geen zuivelproducten drinkt, heb je over het algemeen minder last van slijmvorming in de neus en keel.

Geneeskrachtige planten bij voorhoofdsholteontsteking

De Gulden sleutelbloem (Primula veris) en de Kaapse geranium (Pelargonium sidoides) kunnen ingezet worden bij een bijholteontsteking.

Gulden sleutelbloem

De ESCOP (European Scientific Cooperative on Phytotherapy) adviseert de wortel van de Gulden sleutelbloem te gebruiken bij een acute ontsteking van de luchtwegen. Het positieve effect op het opgeven van slijm berust op de saponinen die in de wortel aanwezig zijn. Het zorgt onder meer een prikkeling van de slijmvliezen in keel en luchtwegen. Ook remmen de saponinen de groei van diverse bacteriën en schimmels, maar ook van het influenzavirus (griepvirus).

Kaapse geranium

De wortel van de Pelargonium sidoides heeft een antimicrobiële werking en blijkt heel effectief bij acute en chronische ontsteking van de luchtwegen. Het extract activeert bovendien bepaalde stoffen in je immuunsysteem.

Wanneer de huisarts raadplegen bij een voorhoofdsholteontsteking?

Het is verstandig om in de volgende gevallen de huisarts te raadplegen:

• bij ernstig ziek zijn en koorts (zeker wanneer de koorts langer dan drie dagen aanhoudt);
• als het spontane herstel uitblijft;
• als de bijholteontsteking ten minste drie keer per jaar optreedt.

Prognose

Ongeveer 40% van de gevallen van acute sinusitis verdwijnt spontaan zonder antibiotica. De spontane genezing van virale sinusitis is 98%.[1]


Noten:

1. Medscape. What is the prognosis of sinusitis (sinus infection)? https://www.medscape.com/answers/232670-3603/what-is-the-prognosis-of-sinusitis-sinus-infection (ingezien op 3-6-2022)

Lees verder

• Bijholteontsteking: symptomen, oorzaken en behandeling
• Verkoudheid: verstopte neus, niezen, koorts, keelpijn, hoest
• Griep met hoge koorts, hoofdpijn, spierpijn, droge hoest
• Sinusitis: symptomen, oorzaak en behandeling (met spray)
• Neusbijholteontsteking: symptomen, oorzaken en behandeling