Eucalyptus: gezondheidsvoordelen, toepassingen, bijwerkingen

Eucalyptus is een van de bekendste kruidenmiddelen tegen verkoudheid. Essentiële eucalyptusolie komt voor in talloze medicinale preparaten tegen verkoudheid en keelpijn, vaak gecombineerd met andere kruiden. Eucalyptus is een geslacht van planten dat meer dan 600 soorten omvat. Van de meer dan 600 eucalyptussoorten wordt voornamelijk de soort 'Eucalyptus globulus' als medicinale plant gebruikt. De soort 'Eucalyptus citriodora' wordt vaak gebruikt voor de behandeling van kinderen vanwege de frisse, citrusachtige geur, omdat het milder is dan de klassieke eucalyptus. Meestal wordt de etherische olie van eucalyptus gebruikt voor behandeling, vooral in tal van eindproducten zoals smeersels en badadditieven en dergelijke. Je kunt de eucalyptus ook als thee gebruiken.

• Wat is eucalyptus?
• Hoogte
• Toepassingen
• Citroeneucalyptus
• Oorsprong
• Werkzame bestanddelen
• Toepassingen
• Inhalatie van essentiële olie en stoombad
• Eucalyptusthee
• Uitwendig gebruik
• Waar kun je eucalyptus voor gebruiken?
• Gezondheidsvoordelen
• Voorzorgsmaatregelen en bijwerkingen
• Huid en ogen
• Astma
• Allergie
• Eucalyptusvergiftiging
• Reactie met medicijnen
• Kinderen en zwangerschap

Wat is eucalyptus?

Hoogte

Eucalyptus is een geslacht uit de mirtefamilie (Myrtaceae) en vormt een van de grootste boomsoorten ter wereld. De snelgroeiende eucalyptusbomen kunnen tot 100 meter hoog worden, maar gemiddeld worden ze tussen de 40 en 70 meter. De typische kenmerken van de eucalyptusbomen zijn hun grijswitte, gladde bast. Op sommige plaatsen schilfert de bast af.

Toepassingen

Omdat het hout van de eucalyptusboom erg hard is, kan het worden gebruikt voor de constructie van elektriciteitspalen, scheepsmasten of spoorbielzen. Eucalyptus heeft twee verschillende soorten bladeren. De jonge bladeren rondom de bladsteel hebben de vorm van een ei. De blauwachtige oudere bladeren hebben daarentegen een langwerpige en sikkelachtige vorm. Ze staan ​​op korte stelen en bevatten waardevolle etherische oliën. Om deze reden worden ze verzameld voor de productie van etherische olie.

Citroeneucalyptus

Een van de meest voorkomende soorten eucalyptus die voor medicinale doeleinden wordt gebruikt, is citroengeurende eucalyptus of citroeneucalyptus (Eucalyptus citriodora of corymbia citriodora). De etherische olie, die een citroengeur heeft, wordt als milder beschouwd dan conventionele eucalyptusolie en kan ook worden gebruikt om kinderen te behandelen. De citroeneucalyptus groeit tot ongeveer 35 meter in hoogte (maar soms langer) en groeit in gematigd en tropisch Noordoost-Australië.

Oorsprong

Eucalyptus komt oorspronkelijk uit Australië en Oost-Indonesië. Tegenwoordig worden echter verschillende soorten eucalyptus in verschillende subtropische gebieden geplant. Een van de belangrijkste eucalyptussoorten is de eucalyptus globulus, die in Tasmanië te vinden is. Deze staat ook bekend als 'blauwe gomboom'.

Werkzame bestanddelen

De belangrijkste werkzame bestanddelen in eucalyptus zijn de etherische oliën in de bladeren. De oliën omvatten limoneen, pineen, cineol, cymen en geraniol. De oliën hebben slijmoplossende, ontstekingsremmende en antimicrobiële eigenschappen, waardoor ze ideaal zijn voor de behandeling van verkoudheid. Vooral cineol wordt als nuttig beschouwd tegen neusslijmvliesontsteking en bijholteontsteking. Andere werkzame stoffen in de eucalyptusboom zijn flavonoïden, bitterstoffen, tannines, triterpenen, euglobals, fenolcarbonzuren, proanthocyaniden en harsen.

De werkzame bestanddelen in eucalyptus in vogelvlucht:

• Eucalyptol (ook bekend als cineool) - Het belangrijkste actieve bestanddeel, verantwoordelijk voor veel van de medicinale eigenschappen van eucalyptus.
• Terpinen-4-ol - Een alcohol met antiseptische en antimicrobiële eigenschappen.
• Alfa-terpineol - Een monoterpeenalcohol met antibacteriële en antivirale effecten.
• Limonene - Met ontstekingsremmende en antioxidante eigenschappen.
• Piperitone - Een keton welke bijdraagt aan de medicinale eigenschappen van eucalyptusolie.
• Alfa-pineen - Een monoterpeen met antimicrobiële en ontstekingsremmende effecten.
• Gamma-terpineen - Bekend om zijn antioxidante eigenschappen.
• Globulol - Een sesquiterpeen met potentiële gezondheidsvoordelen.
• Aromadendrene - Bezit antimicrobiële eigenschappen.
• Cuminaldehyde - Heeft antibacteriële eigenschappen.

Deze bestanddelen geven eucalyptus zijn kenmerkende geur en dragen bij aan de diverse gezondheidsvoordelen en geneeskrachtige toepassingen van eucalyptusolie.

Toepassingen

Inhalatie van essentiële olie en stoombad

Eucalyptus wordt meestal gebruikt als etherische olie ten behoeve van medicinale doeleinden. Ongeveer 100 kilo eucalyptusbladeren zijn nodig om twee liter etherische olie te produceren. Omdat de olie te sterk is voor inwendig gebruik, wordt deze gebruikt in de vorm van stoombaden of inhalaties. Gewoonlijk kan hiervoor een inhalator worden gebruikt. Een hittebestendige kom en een handdoek zijn voldoende voor een eenvoudig stoombad. Je doet een paar eucalyptusbladeren in de kom met heet (niet komend) water, je buigt over het stoombad met de handdoek en haalt diep adem. Kijk uit dat je je niet verbrandt.

Eucalyptusthee

Eucalyptusthee is een weinig voorkomende toedieningsvorm van eucalyptus en heeft het voordeel dat het milder is, waardoor het geschikt is voor inwendig gebruik. Op deze manier komen de extra actieve ingrediënten van eucalyptus, zoals de bitterstoffen en de tannines, goed tot hun recht. Om de thee te bereiden, neem je een theelepel eucalyptusbladeren per kopje thee. Dan moet de eucalyptusthee ongeveer 10 tot 15 minuten in laten trekken. Na filtering kan je het opdrinken. De aanbevolen dosis is 3 tot 5 kopjes per dag.

Uitwendig gebruik

Voor uitwendig gebruik zijn zalven met eucalyptus verkrijgbaar. Deze kunnen worden gebruikt om over de borst en rug te wrijven om het ademen te vergemakkelijken. Andere doseringsvormen van eucalyptus zijn baden en kompressen. Eucalyptusolie wordt ook gebruikt in geurlampen om bacteriën te doden en muggen weg te jagen.

Waar kun je eucalyptus voor gebruiken?

In de plantengeneeskunde wordt eucalyptus gebruikt voor:

• verkoudheid
• rhinitis (een ontsteking aan het neusslijmvlies)
• sinusitis of bijholteontsteking
• hoesten
• bronchitis
• keelpijn
• keelontsteking
• amandelontsteking
• vastzittend slijm
• koorts

Gezondheidsvoordelen

De eucalyptusboom werd rond 1770 door de Europeanen in Australië ontdekt. Vanwege het hoge waterverbruik werd de boom geplant in moerassige gebieden in tal van landen, wat resulteerde in de drooglegging van veel moerassen. Een waardevolle bijwerking hiervan was dat de beruchte malariamug (die malaria overbrengt), sterk werd teruggedrongen, wat resulteerde in de beheersing van de verraderlijke ziekte.

Vanaf het einde van de 18e eeuw bereikte de eucalyptusboom eindelijk Europa. Daar werden de genezende eigenschappen van eucalyptus al snel zeer op prijs gesteld. De ingrediënten werken goed tegen de symptomen van verkoudheid zoals loopneus, hoest, keelpijn en bijholteontsteking. Maar eucalyptus is ook goed geschikt voor andere klachten en ziekten. Eucalyptusthee helpt bijvoorbeeld tegen spijsverteringsproblemen en koorts. Het desinfecteert ook de urinewegen.

Voorzorgsmaatregelen en bijwerkingen

Huid en ogen

Eucalyptusproducten kunnen over het algemeen veilig op de huid worden aangebracht, zolang de olie is verdund. Het mag niet rechtstreeks op de huid worden aangebracht totdat het is verdund met een basisolie of dragerolie, zoals olijfolie. De verdunning moet tussen 1% en 5% eucalyptusolie tot 95% en 99% basisolie of dragerolie zijn. Eucalyptus kan irritatie en een branderig gevoel veroorzaken. Het mag niet te dicht bij de ogen worden gebruikt, want deze olie kan de ogen behoorlijk irriteren.

Astma

Bij sommige mensen met astma kan eucalyptus de klachten verergeren. Anderen vinden juist weer dat het helpt om hun astmasymptomen te verlichten.

Allergie

De Eucalyptus kan een type IV reactie geven, ook wel vertraagd type allergie genoemd, vooral bij bloemisten zo rond de kerstdagen als eucalyptus gebruikt wordt voor het verwerken in kerstdecoratie. Eucalyptus wordt ook gebruikt in cosmetica- en verzorgingsproducten en kruisreageert met tea tree olie (onder meer. in diverse cosmetica en een anti-kalknagelmiddel).

Eucalyptusvergiftiging

Het is niet veilig om eucalyptusolie oraal (via de mond) in te nemen omdat het giftig is. Bijwerkingen kunnen zijn:

• diarree
• misselijkheid
• braken
• Buikpijn

Symptomen van eucalyptusvergiftiging zijn duizeligheid of licht gevoel in het hoofd, verstikkingsgevoel en kleine pupillen.

Reactie met medicijnen

Eucalyptus kan interageren met medicijnen en van invloed zijn op de lever. Vraag je apotheker om advies.

Kinderen en zwangerschap

Kinderen zijn gevoeliger voor etherische oliën. Wees derhalve voorzichtig wanneer je eucalyptus bij kinderen gebruikt. Gebruik van eucalyptus tijdens de zwangerschap moet worden vermeden.

Lees verder

• Geneeskrachtige planten en kruiden: soorten en toepassingen
• Echte salie: gezondheidsvoordelen, toepassing & bijwerkingen
• Tijm: gezondheidsvoordelen en vormen en gebruik van tijm
• Kamille: gezondheidsvoordelen en toepassingen van kamille
• Gember: gezondheidsvoordelen en voedingswaarde van gember