Eucalyptus: gezondheidsvoordelen, toepassingen, bijwerkingen

Eucalyptus is een van de bekendste kruidenmiddelen tegen verkoudheid. Essentiële eucalyptusolie komt voor in talloze medicinale preparaten tegen verkoudheid en keelpijn, vaak gecombineerd met andere kruiden. Eucalyptus is een geslacht van planten dat meer dan 600 soorten omvat. Van de meer dan 600 eucalyptussoorten wordt voornamelijk de soort 'Eucalyptus globulus' als medicinale plant gebruikt. De soort 'Eucalyptus citriodora' wordt vaak gebruikt voor de behandeling van kinderen vanwege de frisse, citrusachtige geur, omdat het milder is dan de klassieke eucalyptus. Meestal wordt de etherische olie van eucalyptus gebruikt voor behandeling, vooral in tal van eindproducten zoals smeersels en badadditieven en dergelijke. Je kunt de eucalyptus ook als thee gebruiken.

• Wat is eucalyptus?
• Hoogte
• Toepassingen
• Citroeneucalyptus
• Oorsprong
• Verschillende soorten eucalyptus: een wereld vol karakter en kracht
• Blauwe gomboom (Eucalyptus globulus)
• Wat maakt hem bijzonder?
• Citroeneucalyptus (Eucalyptus citriodora)
• Waar wordt hij voor gebruikt?
• Sneeuweucalyptus (Eucalyptus pauciflora)
• Waarom is hij uniek?
• Reuzenbomen (Eucalyptus regnans)
• Rode gomboom (Eucalyptus camaldulensis)
• Grijze gomboom (Eucalyptus pulverulenta)
• Suikergomboom (Eucalyptus cladocalyx)
• Bijzondere eigenschappen
• De geneeskracht van eucalyptus: de vijf soorten met de meeste impact 🌿
• Blauwe gomboom – De klassieker die je neus vrijmaakt
• Citroeneucalyptus – Frisse kracht met een twist
• Breedbladige pepermuntboom – Helpt je door de winter
• Sneeuweucalyptus – De redder bij gevoelige luchtwegen
• Gevlekte gomboom – Voor een gezonde huid
• Werkzame bestanddelen
• Toepassingen
• Inhalatie van essentiële olie en stoombad
• Eucalyptusthee
• Uitwendig gebruik
• Waar kun je eucalyptus voor gebruiken?
• Gezondheidsvoordelen
• Voorzorgsmaatregelen en bijwerkingen
• Huid en ogen
• Astma
• Allergie
• Eucalyptusvergiftiging
• Reactie met medicijnen
• Kinderen en zwangerschap

Wat is eucalyptus?

Hoogte

Eucalyptus is een geslacht uit de mirtefamilie (Myrtaceae) en vormt een van de grootste boomsoorten ter wereld. De snelgroeiende eucalyptusbomen kunnen tot 100 meter hoog worden, maar gemiddeld worden ze tussen de 40 en 70 meter. De typische kenmerken van de eucalyptusbomen zijn hun grijswitte, gladde bast. Op sommige plaatsen schilfert de bast af.

Toepassingen

Omdat het hout van de eucalyptusboom erg hard is, kan het worden gebruikt voor de constructie van elektriciteitspalen, scheepsmasten of spoorbielzen. Eucalyptus heeft twee verschillende soorten bladeren. De jonge bladeren rondom de bladsteel hebben de vorm van een ei. De blauwachtige oudere bladeren hebben daarentegen een langwerpige en sikkelachtige vorm. Ze staan ​​op korte stelen en bevatten waardevolle etherische oliën. Om deze reden worden ze verzameld voor de productie van etherische olie.

Citroeneucalyptus

Een van de meest voorkomende soorten eucalyptus die voor medicinale doeleinden wordt gebruikt, is citroengeurende eucalyptus of citroeneucalyptus (Eucalyptus citriodora of corymbia citriodora). De etherische olie, die een citroengeur heeft, wordt als milder beschouwd dan conventionele eucalyptusolie en kan ook worden gebruikt om kinderen te behandelen. De citroeneucalyptus groeit tot ongeveer 35 meter in hoogte (maar soms langer) en groeit in gematigd en tropisch Noordoost-Australië.

Oorsprong

Eucalyptus komt oorspronkelijk uit Australië en Oost-Indonesië. Tegenwoordig worden echter verschillende soorten eucalyptus in verschillende subtropische gebieden geplant. Een van de belangrijkste eucalyptussoorten is de eucalyptus globulus, die in Tasmanië te vinden is. Deze staat ook bekend als 'blauwe gomboom'.

Verschillende soorten eucalyptus: een wereld vol karakter en kracht

Wanneer je eucalyptus hoort, denk je waarschijnlijk meteen aan die frisse geur die je luchtwegen opent. Maar wist je dat er meer dan 700 soorten bestaan? Elke soort heeft zijn eigen persoonlijkheid, van majestueuze bomen tot subtiele struiken. Tijd om de bekendste en meest bijzondere varianten in de schijnwerpers te zetten.

Blauwe gomboom (Eucalyptus globulus)

Dit is de absolute koning onder de eucalyptussoorten. Niet voor niets is deze variant de meest gebruikte in essentiële oliën. De bladeren zijn rijk aan cineol (eucalyptol), het werkzame bestanddeel dat bekendstaat om zijn krachtige geur en gezondheidsvoordelen. De boom zelf, die oorspronkelijk uit Tasmanië en Australië komt, kan wel 70 meter hoog worden. Een reus, zowel letterlijk als figuurlijk.

Wat maakt hem bijzonder?

De blauwe gomboom wordt vaak ingezet bij verkoudheid, griep en verstopte neuzen. Daarnaast is hij populair in schoonmaakmiddelen en zelfs in tandpasta, dankzij zijn antibacteriële werking.

Citroeneucalyptus (Eucalyptus citriodora)

Fris, sprankelend en met een vleugje citroen – de citroeneucalyptus is een geurbeleving op zich. De bladeren bevatten citronellal, een stof die niet alleen heerlijk ruikt maar ook muggen op afstand houdt. In tropische landen zoals Brazilië en India wordt deze boom vaak aangeplant voor zijn insectenwerende eigenschappen.

Waar wordt hij voor gebruikt?

Van natuurlijke muggenmelk tot ontspannende geurkaarsen. Daarnaast is de citroeneucalyptus favoriet in aromatherapie om stress en spanning te verlichten.

Sneeuweucalyptus (Eucalyptus pauciflora)

Deze stoere boom trotseert koude hoogten en sneeuwstormen. In de Australische Alpen staat hij symbool voor veerkracht, met zijn prachtige witte bast die afbladdert en een mystieke uitstraling geeft.

Waarom is hij uniek?

Naast zijn visuele pracht wordt de sneeuweucalyptus gebruikt om de biodiversiteit in koude gebieden te beschermen. Vogels en andere dieren vinden hier een veilige schuilplaats.

Reuzenbomen (Eucalyptus regnans)

De naam zegt het al: deze bomen zijn indrukwekkend. Ze kunnen meer dan 100 meter hoog worden en zijn daarmee een van de hoogste bloeiende bomen ter wereld. Ze groeien in de regenwouden van Zuidoost-Australië en staan daar als torenhoge monumenten van de natuur.

Toepassingen
Hun hout is geliefd voor meubels en constructie, maar deze bomen zijn ook belangrijk als leefgebied voor dieren zoals koala’s. Een reus die geeft én beschermt.

Rode gomboom (Eucalyptus camaldulensis)

Een boom met een warme uitstraling, dankzij de kenmerkende roodbruine bast. Hij groeit vooral langs rivieren in Australië en is aangepast aan extreme droogte. De rode gomboom speelt een belangrijke rol in het voorkomen van erosie in kwetsbare gebieden.

Wat kun je ermee?
Naast het gebruik in hout- en papierproductie is deze boom een natuurlijke oplossing voor landschapsherstel. Een echte overlever.

Grijze gomboom (Eucalyptus pulverulenta)

Met zijn zilverachtige bladeren is de grijze gomboom een plaatje om te zien. Deze soort wordt veel gebruikt in bloemstukken en boeketten, waar hij net dat beetje extra elegantie toevoegt.

Waarom populair?
De bladeren zijn niet alleen mooi, maar hebben ook een subtiele geur. Perfect voor decoratie en als milde etherische olie.

Suikergomboom (Eucalyptus cladocalyx)

Deze boom doet zijn naam eer aan: de nectar van zijn bloemen is een feestmaal voor bijen. Dit maakt hem onmisbaar in droge gebieden waar weinig andere nectarbronnen beschikbaar zijn.

Bijzondere eigenschappen

De honing van de suikergomboom is een culinaire traktatie met een volle, rijke smaak. Daarnaast wordt zijn hout vaak gebruikt in meubels vanwege de stevige kwaliteit.

De geneeskracht van eucalyptus: de vijf soorten met de meeste impact 🌿

Eucalyptus is meer dan een frisse geur; het is een schatkist aan medicinale eigenschappen. Maar niet alle eucalyptussoorten zijn gelijk geschapen. Sommige springen eruit door hun werkzame stoffen en de unieke toepassingen die ze bieden in de wereld van natuurlijke geneeskunde. Hier zijn vijf toppers die het hart van de medische wereld hebben veroverd.

Blauwe gomboom – De klassieker die je neus vrijmaakt

Als er één eucalyptus is die je kent, dan is het waarschijnlijk deze. De blauwe gomboom is de grote ster in de wereld van hoestbalsems, inhalatiemiddelen en essentiële oliën. De bladeren zitten vol cineol (ook bekend als eucalyptol), een krachtpatser die ontstekingsremmend, slijmoplossend en antibacterieel werkt. Heb je last van een verstopte neus, een hardnekkige hoest of zelfs bronchitis? Deze eucalyptus is je beste vriend.

Waarom populair?
Hij biedt directe verlichting bij ademhalingsklachten en wordt ook gebruikt in crèmes en gels tegen spierpijn. Een allrounder die zijn faam dubbel en dwars verdient.

Citroeneucalyptus – Frisse kracht met een twist

Hoewel je deze soort vaak ziet als muggenafweermiddel, heeft hij ook een indrukwekkende medische kant. De citroeneucalyptus bevat citronellal, een stof die niet alleen insecten wegjaagt, maar ook ontstekingsremmend en schimmelwerend werkt. Dat maakt hem ideaal bij huidproblemen, zoals eczeem of schimmelinfecties.

Toepassingen
Van badoliën tot massageproducten, deze frisse krachtpatser is een favoriet voor wie natuurlijke oplossingen zoekt bij ontstekingen of lichte huidirritaties.

Breedbladige pepermuntboom – Helpt je door de winter

Minder bekend, maar absoluut een sterspeler, is de breedbladige pepermuntboom. Deze soort bevat een hoog gehalte aan mentholachtige stoffen en werkt verkoelend en pijnstillend. Hij wordt vaak verwerkt in hoestdrankjes en dampzalven, vooral voor kinderen. Bovendien helpt hij bij koorts, dankzij zijn natuurlijke verkoelende werking.

Waarom uniek?
Hij is mild genoeg voor kinderen, maar krachtig genoeg om volwassenen door een verkoudheid of griep heen te slepen.

Sneeuweucalyptus – De redder bij gevoelige luchtwegen

Deze variant is een uitkomst voor mensen met chronische ademhalingsproblemen, zoals astma of COPD. Zijn essentiële olie is minder scherp dan die van de blauwe gomboom, waardoor hij beter geschikt is voor gevoelige slijmvliezen. Daarnaast staat hij bekend om zijn milde, kalmerende werking.

Toepassing
Perfect voor stoominhalatie bij gevoelige longen of als zachte ondersteuning bij ademhalingsoefeningen. Een rustige kracht die je niet mag onderschatten.

Gevlekte gomboom – Voor een gezonde huid

Deze soort heeft een geheim: zijn olie zit boordevol antioxidanten en antimicrobiële stoffen. Dit maakt hem een natuurlijke keuze voor huidverzorging. Van acne tot kleine wondjes, de gevlekte gomboom ondersteunt de genezing en houdt de huid gezond.

Extra bijzonder
Zijn bladeren worden ook verwerkt in thee, die bekendstaat om zijn milde detox-effect en ondersteuning van het immuunsysteem.

Werkzame bestanddelen

De belangrijkste werkzame bestanddelen in eucalyptus zijn de etherische oliën in de bladeren. De oliën omvatten limoneen, pineen, cineol, cymen en geraniol. De oliën hebben slijmoplossende, ontstekingsremmende en antimicrobiële eigenschappen, waardoor ze ideaal zijn voor de behandeling van verkoudheid. Vooral cineol wordt als nuttig beschouwd tegen neusslijmvliesontsteking en bijholteontsteking. Andere werkzame stoffen in de eucalyptusboom zijn flavonoïden, bitterstoffen, tannines, triterpenen, euglobals, fenolcarbonzuren, proanthocyaniden en harsen.

De werkzame bestanddelen in eucalyptus in vogelvlucht:

• Eucalyptol (ook bekend als cineool) - Het belangrijkste actieve bestanddeel, verantwoordelijk voor veel van de medicinale eigenschappen van eucalyptus.
• Terpinen-4-ol - Een alcohol met antiseptische en antimicrobiële eigenschappen.
• Alfa-terpineol - Een monoterpeenalcohol met antibacteriële en antivirale effecten.
• Limonene - Met ontstekingsremmende en antioxidante eigenschappen.
• Piperitone - Een keton welke bijdraagt aan de medicinale eigenschappen van eucalyptusolie.
• Alfa-pineen - Een monoterpeen met antimicrobiële en ontstekingsremmende effecten.
• Gamma-terpineen - Bekend om zijn antioxidante eigenschappen.
• Globulol - Een sesquiterpeen met potentiële gezondheidsvoordelen.
• Aromadendrene - Bezit antimicrobiële eigenschappen.
• Cuminaldehyde - Heeft antibacteriële eigenschappen.

Deze bestanddelen geven eucalyptus zijn kenmerkende geur en dragen bij aan de diverse gezondheidsvoordelen en geneeskrachtige toepassingen van eucalyptusolie.

Toepassingen

Inhalatie van essentiële olie en stoombad

Eucalyptus wordt meestal gebruikt als etherische olie ten behoeve van medicinale doeleinden. Ongeveer 100 kilo eucalyptusbladeren zijn nodig om twee liter etherische olie te produceren. Omdat de olie te sterk is voor inwendig gebruik, wordt deze gebruikt in de vorm van stoombaden of inhalaties. Gewoonlijk kan hiervoor een inhalator worden gebruikt. Een hittebestendige kom en een handdoek zijn voldoende voor een eenvoudig stoombad. Je doet een paar eucalyptusbladeren in de kom met heet (niet komend) water, je buigt over het stoombad met de handdoek en haalt diep adem. Kijk uit dat je je niet verbrandt.

Eucalyptusthee

Eucalyptusthee is een weinig voorkomende toedieningsvorm van eucalyptus en heeft het voordeel dat het milder is, waardoor het geschikt is voor inwendig gebruik. Op deze manier komen de extra actieve ingrediënten van eucalyptus, zoals de bitterstoffen en de tannines, goed tot hun recht. Om de thee te bereiden, neem je een theelepel eucalyptusbladeren per kopje thee. Dan moet de eucalyptusthee ongeveer 10 tot 15 minuten in laten trekken. Na filtering kan je het opdrinken. De aanbevolen dosis is 3 tot 5 kopjes per dag.

Uitwendig gebruik

Voor uitwendig gebruik zijn zalven met eucalyptus verkrijgbaar. Deze kunnen worden gebruikt om over de borst en rug te wrijven om het ademen te vergemakkelijken. Andere doseringsvormen van eucalyptus zijn baden en kompressen. Eucalyptusolie wordt ook gebruikt in geurlampen om bacteriën te doden en muggen weg te jagen.

Waar kun je eucalyptus voor gebruiken?

In de plantengeneeskunde wordt eucalyptus gebruikt voor:

• verkoudheid
• rhinitis (een ontsteking aan het neusslijmvlies)
• sinusitis of bijholteontsteking
• hoesten
• bronchitis
• keelpijn
• keelontsteking
• amandelontsteking
• vastzittend slijm
• koorts

Gezondheidsvoordelen

De eucalyptusboom werd rond 1770 door de Europeanen in Australië ontdekt. Vanwege het hoge waterverbruik werd de boom geplant in moerassige gebieden in tal van landen, wat resulteerde in de drooglegging van veel moerassen. Een waardevolle bijwerking hiervan was dat de beruchte malariamug (die malaria overbrengt), sterk werd teruggedrongen, wat resulteerde in de beheersing van de verraderlijke ziekte.

Vanaf het einde van de 18e eeuw bereikte de eucalyptusboom eindelijk Europa. Daar werden de genezende eigenschappen van eucalyptus al snel zeer op prijs gesteld. De ingrediënten werken goed tegen de symptomen van verkoudheid zoals loopneus, hoest, keelpijn en bijholteontsteking. Maar eucalyptus is ook goed geschikt voor andere klachten en ziekten. Eucalyptusthee helpt bijvoorbeeld tegen spijsverteringsproblemen en koorts. Het desinfecteert ook de urinewegen.

Voorzorgsmaatregelen en bijwerkingen

Huid en ogen

Eucalyptusproducten kunnen over het algemeen veilig op de huid worden aangebracht, zolang de olie is verdund. Het mag niet rechtstreeks op de huid worden aangebracht totdat het is verdund met een basisolie of dragerolie, zoals olijfolie. De verdunning moet tussen 1% en 5% eucalyptusolie tot 95% en 99% basisolie of dragerolie zijn. Eucalyptus kan irritatie en een branderig gevoel veroorzaken. Het mag niet te dicht bij de ogen worden gebruikt, want deze olie kan de ogen behoorlijk irriteren.

Astma

Bij sommige mensen met astma kan eucalyptus de klachten verergeren. Anderen vinden juist weer dat het helpt om hun astmasymptomen te verlichten.

Allergie

De Eucalyptus kan een type IV reactie geven, ook wel vertraagd type allergie genoemd, vooral bij bloemisten zo rond de kerstdagen als eucalyptus gebruikt wordt voor het verwerken in kerstdecoratie. Eucalyptus wordt ook gebruikt in cosmetica- en verzorgingsproducten en kruisreageert met tea tree olie (onder meer. in diverse cosmetica en een anti-kalknagelmiddel).

Eucalyptusvergiftiging

Het is niet veilig om eucalyptusolie oraal (via de mond) in te nemen omdat het giftig is. Bijwerkingen kunnen zijn:

• diarree
• misselijkheid
• braken
• Buikpijn

Symptomen van eucalyptusvergiftiging zijn duizeligheid of licht gevoel in het hoofd, verstikkingsgevoel en kleine pupillen.

Reactie met medicijnen

Eucalyptus kan interageren met medicijnen en van invloed zijn op de lever. Vraag je apotheker om advies.

Kinderen en zwangerschap

Kinderen zijn gevoeliger voor etherische oliën. Wees derhalve voorzichtig wanneer je eucalyptus bij kinderen gebruikt. Gebruik van eucalyptus tijdens de zwangerschap moet worden vermeden.

Lees verder

• Geneeskrachtige planten en kruiden: soorten en toepassingen
• Echte salie: gezondheidsvoordelen, toepassing & bijwerkingen
• Tijm: gezondheidsvoordelen en vormen en gebruik van tijm
• Kamille: gezondheidsvoordelen en toepassingen van kamille
• Gember: gezondheidsvoordelen en voedingswaarde van gember