Spierpijn: oorzaken en symptomen spierpijn in benen en armen

Spierpijn of pijn aan de spieren (myalgie) kent vele oorzaken. Spierpijn in benen en armen is vaak een gevolg van overbelasting van je spieren door een ongewone inspanning, bijvoorbeeld spierpijn of pijnlijke spieren na het sporten of andere lichamelijk inspannende activiteit, of het nu fitness, fietsen (lange fietstocht), een stevige wandeling of hardlopen is. Meestal is spierpijn binnen enkele dagen vanzelf weer verdwenen. Je voelt spierpijn vooral bij het maken van bewegingen; je ervaart dan pijn, kramp of een stijf gevoel in je spieren. Spierpijn kan bijna overal in je lichaam optreden; zo kun je pijnlijke spieren hebben in je armen, schouder, kuiten, bovenbenen, billen of onderrug. Spierpijn kan ook optreden tijdens de overgang. Veel vrouwen ervaren spierpijn als overgangsklacht. Soms is er bij spierpijn sprake van een onderliggende aandoening. Bij een onderliggende aandoening blijft het vaak niet beperkt tot spierpijn, maar treden er ook andere klachten op.

• Spierpijn
• Epidemiologie
• Symptomen van spierpijn
• Gespannen gevoel in de spieren
• Spierzwakte
• Stijve spieren
• Moeite met bepaalde activiteiten
• Spieren en spierstelsel
• Spierpijn in benen en armen
• Veel voorkomende oorzaken van spierpijn
• Andere oorzaken van spierpijn
• Rabdomyolyse
• Vitaminetekort of mineralentekort
• Ehlers-Danlos-syndroom
• Auto-immuunziekten
• Infecties
• Spierpijn door metabole stoornissen
• Chronische pijnsyndromen
• Pijn na een orgasme
• Pijnlijke spieren tijdens de overgang
• Spierpijn tijdens zwangerschap
• Elektrolytenstoornissen
• Verkeerde ergonomie
• Spierpijn bij alcoholverslaving
• Spierpijn en spierkrampen door medicijnen
• Barbituraten
• Benzodiazepinen
• Corticosteroïden
• Opioïden
• Statines
• Risicofactoren voor spierpijn
• Medische hulp inschakelen
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling van pijnlijke spieren
• Geneesmiddelen bij spierpijn
• Fysiotherapie
• Herstelprogramma's onder begeleiding
• Onderliggende oorzaak behandelen
• Zelfzorg bij spierpijn
• Rust
• Warm houden
• Warm bad
• Massage
• Olie aanbrengen
• Kurkuma
• Gember
• Beweging en lichte oefeningen
• Hydratatie en voeding
• Magnesiumsupplementen
• Cryotherapie
• Gebruik van essentiële oliën
• Compressietherapie
• Prognose
• Complicaties
• Pijnlijke spieren in benen en armen voorkomen
• Warming-up en cooling-down
• Regelmatig bewegen en laat je lichaam herstellen

Spierpijn

Het was zaterdagochtend en de eerste zonnestralen gluurden zachtjes door het gordijn. Anna rekte zich uit, maar meteen schoot er een scherpe pijn door haar armen en benen. O ja, de bootcamp van gisteravond—een uur lang zweten en ploeteren in het park. Ze wist dat het heftig zou worden, maar dat ze zich nu zou voelen alsof ze een marathon door de bergen had gerend, had ze niet verwacht.

Spierpijn: we kennen het allemaal. Het is dat typische, stekende gevoel dat je eraan herinnert dat je lichaam tot het uiterste is gegaan. Maar wist je dat spierpijn niet alleen een signaal is van overbelasting? Het kan ook het resultaat zijn van kleine scheurtjes in je spierweefsel, die eigenlijk heel normaal zijn. Terwijl je spieren herstellen, worden ze sterker en beter voorbereid op toekomstige inspanningen.

Toch hoeft spierpijn niet altijd door een intensieve workout te komen. Zelfs een lange wandeling in nieuwe schoenen of een ongewone beweging tijdens het tillen van je boodschappentas kan je spieren laten protesteren. Soms kan spierpijn echter ook voortkomen uit onderliggende aandoeningen, zoals fibromyalgie of bepaalde infecties. Deze vormen van spierpijn gaan vaak gepaard met andere symptomen, zoals vermoeidheid, stijfheid of een algemeen gevoel van malaise. Het is belangrijk om alert te zijn op dergelijke signalen en bij twijfel medisch advies in te winnen.

Gelukkig zijn er manieren om die pijn draaglijker te maken: denk aan een warme douche, lichte stretches of zelfs een ontspannende massage.

Dus de volgende keer dat je je spieren voelt branden, weet dan dat het niet alleen ongemakkelijk is, maar ook een teken van groei en veerkracht. En soms, heel soms, mag je die pijn ook gewoon omarmen als een subtiele herinnering aan je eigen kracht.

Epidemiologie

Spierpijn is een fenomeen dat mensen van alle leeftijden en geslachten treft, variërend van milde stijfheid tot intens stekende pijn. Maar hoe vaak komt het eigenlijk voor, en welke factoren spelen hierbij een rol? In dit uitgebreide overzicht duiken we in de epidemiologie van spierpijn en bespreken we verschillen tussen mannen en vrouwen, kinderen en volwassenen, klimaatinvloeden, genetische predisposities, voedingspatronen en regionale variaties in Nederland, de overzeese gebiedsdelen, België en wereldwijd.

Mannen versus vrouwen: wie voelt de pijn meer?
Uit studies blijkt dat spierpijn vaker voorkomt bij vrouwen dan bij mannen. Een onderzoek uitgevoerd in Europa toonde aan dat ongeveer 60% van de vrouwen op regelmatige basis spierpijn rapporteert, vergeleken met ongeveer 40% van de mannen. Dit verschil kan deels worden verklaard door hormonale schommelingen en het verschil in spiervezelsamenstelling tussen beide geslachten. Oestrogeen, een belangrijk vrouwelijk hormoon, heeft invloed op het herstelproces van spieren en kan de gevoeligheid voor pijn vergroten.

Kinderen en volwassenen: verschillen in voorkomen
Ofschoon spierpijn meestal geassocieerd wordt met volwassenheid en sportieve activiteiten, kan het ook bij kinderen optreden. Kinderen die actief zijn in sport of intensieve spelactiviteiten vertonen een verhoogd risico op spierpijn, vooral tijdens groeispurten. Bij volwassenen is spierpijn het meest voorkomend in de leeftijdscategorie van 25 tot 50 jaar. Hier speelt de combinatie van fysieke activiteit, werkgerelateerde belasting en de natuurlijke veroudering van het spierweefsel een rol.

Klimaat en seizoensgebonden invloeden
Het klimaat kan significant bijdragen aan de frequentie en intensiteit van spierpijn. In koudere gebieden, zoals in de noordelijke delen van Nederland en België, wordt spierpijn vaker gerapporteerd tijdens de wintermaanden. De lagere temperaturen leiden tot stijfheid van de spieren, wat de kans op pijn verhoogt. In de tropische overzeese gebiedsdelen, zoals Aruba en Curaçao, wordt spierpijn daarentegen vaker in verband gebracht met uitdroging en elektrolytenverlies door overmatig zweten.

Regionale verschillen: Nederland, overzeese gebieden en België
Nederland en België vertonen een vergelijkbaar patroon in de prevalentie van spierpijn, met een geschat voorkomen van 30-40% van de bevolking die regelmatig spierpijn ervaart. In de overzeese gebiedsdelen zoals Sint Maarten en Bonaire, ligt dit percentage iets lager. Dit verschil kan worden toegeschreven aan zowel klimaat als leefstijl, waarbij de bevolking in deze gebieden vaak een actiever, buiten-georiënteerd leven leidt.

Wereldwijde variaties
Wereldwijd verschilt het voorkomen van spierpijn aanzienlijk. In Noord-Amerika bijvoorbeeld, is spierpijn gerelateerd aan sportactiviteiten en sedentaire levensstijlen, met een geschatte prevalentie van 45%. In landen met een actiever leefpatroon, zoals in delen van Azië, komt spierpijn juist minder frequent voor. In Japan meldt slechts 20% van de volwassenen regelmatige spierpijn, een verschil dat mogelijk verband houdt met zowel culturele normen rond lichaamsbeweging als een dieet dat rijk is aan ontstekingsremmende voedingsmiddelen zoals vis en zeewier.

Genetica: een erfelijke component?
Genetische aanleg speelt ook een rol bij het ervaren van spierpijn. Mensen met een familiegeschiedenis van spiergerelateerde klachten, zoals fibromyalgie, hebben een hogere kans om zelf ook spierpijn te ervaren. Onderzoek wijst uit dat genetische variaties die de structuur van spiervezels en de ontstekingsreactie beïnvloeden, kunnen bijdragen aan een verhoogde gevoeligheid voor spierpijn.

Voedingspatroon: de invloed van wat we eten
Een gebalanceerd dieet speelt een cruciale rol in het voorkomen en herstellen van spierpijn. Voedingsmiddelen rijk aan magnesium, zoals noten en bladgroenten, helpen bij het ontspannen van spieren en het voorkomen van krampen. Aan de andere kant kan een dieet dat rijk is aan bewerkte voedingsmiddelen en suiker ontstekingen bevorderen en de kans op spierpijn vergroten. In Nederland is het Mediterrane dieet, met olijfolie, vis en groenten, steeds populairder aan het worden, wat mogelijk een positief effect heeft op spiergezondheid.

Symptomen van spierpijn

Symptomen van spierpijn zijn:

• Pijn in de spieren - Dit is vaak het meest herkenbare symptoom van spierpijn en kan variëren van een doffe, zeurende pijn tot een scherp, stekend gevoel. Het komt meestal voor na inspanning of fysieke belasting.
• Een gespannen gevoel in de spieren - Dit kan aanvoelen alsof de spieren strak staan en moeilijk ontspannen. Het ontstaat vaak na overbelasting, stress of langdurige inspanning.
• Spierspanning - Een verhoogde spanning in de spieren die kan leiden tot ongemak en stijfheid. Spierspanning ontstaat vaak als gevolg van stress of fysieke inspanning en kan het algehele gevoel van spierpijn verergeren.
• Trekkend gevoel in de spieren - Dit is een sensatie waarbij de spier aanvoelt alsof deze strakker wordt aangetrokken, wat het bewegen bemoeilijkt. Dit kan optreden na intensieve inspanning of een plotselinge beweging.
• Spierzwakte - Een gevoel van verminderde kracht in de spieren, waardoor dagelijkse activiteiten moeilijker kunnen worden. Spierzwakte kan samen met spierpijn optreden, vooral na langdurige of zware fysieke activiteit.
• Stijve spieren of spierstijfheid - Dit houdt in dat de spieren stram en moeilijk te bewegen zijn, vooral na een periode van rust. Spierstijfheid is vaak 's ochtends of na een lange zitperiode merkbaar.
• Spierkrampen - Plotselinge, onwillekeurige samentrekkingen van een spier die kortdurend maar zeer pijnlijk kunnen zijn. Krampen komen vaak voor na intensieve training of door een tekort aan elektrolyten.
• Spierspasmen - Dit zijn langdurigere en soms herhaalde samentrekkingen van een spier die ongemakkelijk kunnen aanvoelen en beweging kunnen beperken. Spasmen kunnen spontaan optreden of het gevolg zijn van fysieke inspanning.
• Spiertrekkingen - Onvrijwillige en plotselinge bewegingen van een spier of een deel van een spier. Hoewel spiertrekkingen meestal onschuldig zijn, kunnen ze soms irritant of zelfs pijnlijk worden.
• Gevoelloosheid - Een tintelend of verdoofd gevoel in de spieren dat kan optreden na langdurige inspanning of druk op een zenuw. Dit symptoom gaat soms gepaard met spierpijn en kan wijzen op een onderliggende aandoening.
• Tintelingen - Een prikkelend gevoel dat vaak in combinatie met spierpijn voorkomt en kan wijzen op een verminderde doorbloeding of zenuwirritatie.
• Branderig gevoel - Dit gevoel ontstaat vaak na een zware training, wanneer spieren tot het uiterste zijn belast. Het wordt veroorzaakt door de opbouw van melkzuur en andere afvalstoffen in de spieren.
• Zwelling, roodheid en blauwe plekken bij acuut letsel - Wanneer er sprake is van een blessure of trauma aan een spier, kunnen deze symptomen wijzen op schade aan het weefsel. Zwelling en blauwe plekken zijn tekenen van een bloeding in het spierweefsel, terwijl roodheid wijst op een ontstekingsreactie.

Gespannen gevoel in de spieren

Spierpijn of myalgie is voornamelijk pijn in de spieren. De andere symptomen van spierpijn zijn een gespannen gevoel in de spieren waardoor bewegen pijnlijk wordt en tevens moeilijker. Spierpijn kan ook aanwezig zijn met tekenen van acuut letsel zoals zwelling, roodheid of blauwe plekken in of rond het geblesseerde gebied.

Spierzwakte

Spierzwakte is een ander vaak symptoom dat vaak voorkomt in combinatie met spierpijn. De spierkracht is mogelijk niet voldoende waardoor je functiebeperkingen ondervindt. Indien bijvoorbeeld de nek of handen worden aangetast, wordt spierpijn vaak geassocieerd met zwakte van de spieren in armen en handen. Dit kan het moeilijk of pijnlijk maken voor je om voorwerpen op te tillen, objecten boven het hoofd te heffen en het ongemak veroorzaken bij het uitvoeren van allerlei activiteiten.

Stijve spieren

Spierpijn kan gepaard gaan met stijfheid in de spieren en het nabijgelegen gewricht, waardoor bewegingen pijnlijk worden. Spieren worden vaak gespannen en spierspasmen zijn een ander symptoom van spierpijn. Je kunt zelfs zelfs spiertrekkingen of samentrekkingen van de spier rond het pijnlijke of zwakke spiergebied ervaren. Als een zenuw bekneld raakt door de gespannen spieren, kan dit naast de spierpijn ook pijn in de zenuw of zenuwpijn veroorzaken. In dergelijke gevallen kan er gevoelloosheid, tintelingen of een branderig gevoel en pijn in de ledematen optreden, afhankelijk van welke spiergroep het betreft.

Moeite met bepaalde activiteiten

Dagelijkse activiteiten kunnen worden bemoeilijkt door spierpijn en andere klachten. Symptomen van spierpijn kunnen het moeilijk voor je maken om dagelijkse taken uit te voeren en langdurige klachten kunnen aanleiding geven tot wanhoop en zelfs depressie. Sommige mensen klagen over verslechtering van de symptomen van spierpijn bij overbelasting, reizen, sporten of het uitvoeren van inspannende activiteiten. Sommigen merken zelfs een verandering in hun symptomen of verergering van de klachten door weersveranderingen.

Spieren en spierstelsel

De mens heeft 639 spieren. Zonder spieren zou je skelet geen houding kunnen aannemen en bewegingen maken. Het skelet en het spierstelsel zorgen samen voor je lichaamshouding en voor de bewegingen en voortbewegingen. Daarnaast zorgen spieren voor bescherming van de organen en spieren spelen een rol in de temperatuurregeling van het lichaam. Op grond van bouw en functie kunnen drie typen spierweefsel worden onderscheiden:

• Dwarsgestreept spierweefsel. Deze bestaan uit spiervezels met talrijke kernen; ze reageren en werken snel en zijn daardoor ook snel vermoeid. Hun werking is afhankelijk van je wil, het zijn willekeurige spieren.
• Glad spierweefsel. Deze bestaan uit spoelvormige cellen met één kern. Dit spierweefsel tref je aan in de wand van holle organen, zoals het darmkanaal en de bloedvaten. Deze spieren reageren trager en hun werking is niet afhankelijk van onze wil: onwillekeurige spieren.
• Hartspierweefsel. De bouw ervan lijkt op het dwarsgestreepte spierweefsel, doch de werking is als van het gladde spierweefsel (onwillekeurig). Hartspierweefsel kan snel reageren, en toch is ze onvermoeibaar.

Beweging
Vaak worden er meerdere spieren bij een beweging betrokken, te verdelen in twee groepen spieren die een tegengestelde werking hebben:

• de buigspieren; en
• de strekspieren.

Deze spieren veroorzaken eenzelfde beweging, ze werken synergistisch en versterken elkaar in hun werking. Dit komt doordat spieren zich alleen maar kunnen verkorten. Spieren hebben dus spieren met een tegengestelde werking nodig, zogeheten antagonisten, om weer te worden verlengd.

Bij een spier die in werking is, is de spanning en de omvang groter dan in rust. Maar ook een spier in rust heeft een bepaalde spanning, hetgeen de spiertonus wordt genoemd. Dit is de natuurlijke spierspanning van de spier in rusttoestand.

Spierpijn in benen en armen

Er worden drie vormen van spierpijn onderscheiden, te weten:

• pijn tijdens een inspanning (blessure);
• acute pijn door spierkrampen; en
• verlate spierpijn.

De laatste vorm van spierpijn openbaart zich geleidelijk de dag na het sporten (het begint vaak met spierpijn bij het opstaan 's-ochtends) of andere activiteit (zoals intensief klussen in huis). Verlate spierpijn kan enkele dagen aanhouden. Direct na de (sport)activiteit is de doorbloeding in de spier zo hoog, dat je niet direct doorhebt dat er 'mechanische schade' in de spier is ontstaan. Verlate spierpijn wordt niet veroorzaakt door een ophoping van melkzuur in de spieren, zoals lange tijd werd gedacht. Verlate spierpijn wordt veroorzaakt door beschadigingen in de spiervezels door lichamelijke belasting, vooral bij zware inspanning die je spieren niet gewend zijn. Er zijn dan kleine scheurtjes in je spieren ontstaan die voor de pijn zorgen. Deze scheurtjes worden in de dagen na de inspanning door je lichaam hersteld. Beschadigde spiervezels trekken actieve afweercellen aan. Deze zorgen op hun beurt voor de productie van ontstekingsstimulerende signaalstoffen. Deze stoffen prikkelen de zenuwen die vervolgens een pijnsignaal doorgeven. Er wordt in de herstelfase nieuw spierweefsel aangemaakt, opdat je de training de volgende keer beter aankunt. Door dit proces wordt je spier sterker en heeft het spierweefsel zich aan de nieuwe belasting kunnen aanpassen. De volgende keer zul je ervaren dat dezelfde belasting minder inspannend zal zijn.

Veel voorkomende oorzaken van spierpijn

De meest voorkomende oorzaken van spierpijn zijn spanning, stress, overbelasting en lichte verwondingen. Stel je voor: een hectische werkdag vol deadlines, je schouders die steeds hoger lijken te kruipen, en voor je het weet ben je het levende voorbeeld van hoe stress zich in het lichaam kan nestelen. Dit soort spierpijn is vaak gelokaliseerd en beperkt zich tot specifieke spieren of lichaamsdelen. Denk aan dat bekende, zeurende gevoel in je nek na een lange dag achter het scherm of de pijn in je kuiten na een spontane run in het park.

Systemische spierpijn, die door je hele lichaam trekt alsof elke spier zich tegen je heeft gekeerd, heeft vaak diepere oorzaken. Een flinke griep kan je bijvoorbeeld zo slap maken dat zelfs het omdraaien in bed een uitdaging wordt. Maar infecties zijn niet de enige boosdoeners. Auto-immuunziekten zoals lupus of polymyalgia rheumatica kunnen zorgen voor spierpijn die voelt alsof het van binnenuit komt. De pijn is niet alleen fysiek voelbaar, maar ook emotioneel vermoeiend.

Wanneer is spierpijn normaal en wanneer treedt het op? Spierpijn is normaal en zelfs verwacht na lichamelijke activiteit, vooral wanneer je spieren zwaarder belast worden dan ze gewend zijn. Denk aan het gevoel na een intensieve training, een lange wandeling of een dag hard werken in de tuin. Dit type spierpijn, ook wel verlate spierpijn genoemd, begint meestal 12 tot 24 uur na de inspanning en piekt rond de 24 tot 72 uur. Het is een natuurlijk onderdeel van het spierherstelproces en betekent dat je spieren sterker worden. Spierpijn kan ook optreden bij het aanleren van nieuwe oefeningen of wanneer je je training naar een hoger niveau tilt.

Spanning en stress – De klassieke aanstichters van spierpijn. Spieren trekken samen als reactie op stress en kunnen, wanneer dit aanhoudt, stijf en pijnlijk aanvoelen. Het voelt alsof je lichaam constant in de vecht-of-vluchthouding staat.

Overbelasting – Die extra kilometer tijdens het hardlopen of het tillen van die iets te zware doos: het kan genoeg zijn om je spieren dagenlang te laten klagen. Het lichaam herinnert je eraan dat je misschien iets te enthousiast was.

Lichte verwondingen – Een klein ongelukje, zoals een misstap of een val, kan spierpijn veroorzaken die je eraan herinnert om voorzichtiger te zijn. Het is vaak een scherpe, lokale pijn die direct voelbaar is.

Systemische spierpijn – Dit type spierpijn is een ander verhaal. Het gaat vaak gepaard met andere symptomen zoals koorts, vermoeidheid en algehele malaise. Denk aan ziekten zoals de griep, waarbij spierpijn een van de eerste signalen is dat je lichaam aan het vechten is tegen een indringer. Maar ook ziekten zoals fibromyalgie kunnen systemische spierpijn veroorzaken, waardoor zelfs een simpele handeling als het opstaan uit bed een uitdaging wordt.

Bijwerkingen van medicijnen – Soms lijkt spierpijn uit het niets op te komen, maar dan blijkt het een onschuldig ogende bijwerking van een medicijn te zijn. Statines, bijvoorbeeld, die vaak worden voorgeschreven om het cholesterol te verlagen, kunnen bij sommige mensen spierpijn veroorzaken. Het voelt soms alsof je spieren protesteren tegen de hulp die het medicijn biedt.

Gelukkig zijn er manieren om die pijn draaglijker te maken: denk aan een warme douche, lichte stretches of zelfs een ontspannende massage.

Dus de volgende keer dat je je spieren voelt branden, weet dan dat het niet alleen ongemakkelijk is, maar ook een teken van groei en veerkracht. En soms, heel soms, mag je die pijn ook gewoon omarmen als een subtiele herinnering aan je eigen kracht.

Andere oorzaken van spierpijn

Niet alleen bij langdurig of overmatig belasten van spieren kun je pijn, kramp of een stijf gevoel in de spieren krijgen, maar ook bij sommige aandoeningen (bijvoorbeeld griep) of bij het gebruik van bepaalde medicijnen kun je spierpijn krijgen. Je kunt ook spierpijn krijgen bij een verkeerde lichaamshouding, door blootstelling aan plotselinge temperatuursveranderingen en door stress en spanningen (spierpijn in de schouderregio en de nekstreek). Bij spierpijn heb je pijn, kramp of een stijf gevoel in je spieren, vooral bij het maken van bewegingen. Spierpijn kan bijna overal in je lichaam optreden, onder meer in je kuiten, je bovenbenen, schouders, armen of onderrug.

De meest voorkomende oorzaken van spierpijn zijn:

• Verwonding of trauma, inclusief verstuikingen en bloeduitstorting of hematoom;
• Overmatig gebruik: te vaak een spier gebruiken;
• Chronische spanning.

Rabdomyolyse

Rabdomyolyse wordt gekenmerkt door beschadiging van dwarsgestreepte spiercellen, waarbij deze snel worden afgebroken. Symptomen kunnen bestaan uit spierpijn, zwakte, braken en verwardheid. Er kan sprake zijn van donkergekleurde urine en er kan een onregelmatige hartslag optreden. Sommige spierafbraakproducten, zoals het eiwit myoglobine, zijn schadelijk voor de nieren en kunnen leiden tot nierfalen.

Vitaminetekort of mineralentekort

De volgende tekorten kunnen leiden tot spierpijn:

• Seleentekort. Matige seleniumdeficiëntie kan leiden tot een skeletspiermyopathie (spierpijn en spierzwakte).
• Kaliumtekort. Een kaliumtekort kan leiden tot een verminderde eetlust, spierzwakte of spierkrampen (bijvoorbeeld voetkramp of beenkramp), misselijkheid, lusteloosheid, vermoeidheid en prikkelbaarheid.
• Vitamine B12-tekort. Mensen kunnen bij een vitamine B-12 tekort jarenlang last hebben van allerlei onverklaarbare lichamelijke (o.a. spierpijn, spierkrampen en krachtverlies in de spieren) en psychische klachten.

Ehlers-Danlos-syndroom

Het syndroom van Ehlers-Danlos (EDS), ook bekend als fibrodysplasia elastica generalisata congenita, is een erfelijke aandoening waarbij de bindweefsels ongewoon rekbaar en meegevend zijn.

Auto-immuunziekten

Bepaalde auto-immuunziekten kunnen spierpijn veroorzaken, waaronder:

• MCTD (Mixed Connective Tissue Disease), wat vaak begint met het fenomeen van Raynaud.
• Systemische lupus erythematosus (SLE). SLE valt onder de reumatische aandoeningen en is een auto-immuunziekte. SLE geeft vaak klachten als gewrichtspijn en gewrichtsontstekingen, wat aanleiding kan geven tot stijfheid. Je kunt daarnaast last krijgen van spierpijn, vermoeidheid, koorts, algehele malaise en ontstekingen van de huid, herkenbaar aan rode plekken en rode uitslag op de huid.
• Polymyalgia rheumatica (PMR) geeft spierpijn en stijfheid in nek, schouders of heupen. Deze aandoening komt het meest voor bij vrouwen boven de 50 jaar en wordt ook wel spierreuma genoemd.
• Polymyositis, een zeldzame auto-immuunziekte waarbij spieren chronisch ontstoken zijn en als gevolg daarvan kapotgaan.
• Dermatomyositis, een zeldzame auto-immuun aandoening die gekenmerkt wordt door ontsteking van de huid en spieren.
• Multiple sclerose (MS), een chronische aandoening van het centrale zenuwstelsel.
• Reumatoïde artritis – Bij deze auto-immuunziekte zijn niet alleen de gewrichten de dupe. De ontstekingsprocessen kunnen uitbreiden naar de spieren en zorgen voor een brandend, pijnlijk gevoel dat zelfs de eenvoudigste beweging een uitdaging maakt. Stel je voor dat je je hand wilt strekken en voelt dat je spieren protesteren, alsof ze vastgehouden worden door onzichtbare touwen.

Infecties

Infecties kunnen ook spierpijn veroorzaken, waaronder:

• Influenza (griep). Bekend is dat je bij griep last kunt krijgen van spierpijn.
• Prostaatontsteking. Een urineweginfectie kan een prostaatontsteking veroorzaken. Een prostaatontsteking kan gepaard gaan met hoge koorts, koude rillingen, pijn in de onderrug of algemene spierpijn en vele andere klachten.
• Ziekte van Lyme, welke wordt veroorzaakt door de Borrelia bacterie die wordt overgedragen door de teek en gepaard gaat met moeheid, rillingen, koorts, hoofdpijn, gezwollen lymfeklieren, spierpijn en pijnlijke gewrichten.
• Babesiosis, ook babesiose, tekenkoorts of piroplasmose genoemd, is een infectie die wordt veroorzaakt door de parasiet Babesia.
• Malaria.
• Toxoplasmose, een ziekte veroorzaakt door een microscopisch kleine, eencellige parasiet, Toxoplasma gondii. Dit kan symptomen geven als koorts, pijn, spierpijn, moeheid, hoofdpijn en opgezette, ontstoken en pijnlijke lymfeklieren.
• Knokkelkoorts.
• Hemorragische koorts: koorts als gevolg van uitgebreide ernstige inwendige bloedingen en functiestoornissen van meerdere organen.
• Spierabces.
• Polio.
• Rocky Mountains spotted fever is een infectieziekte die wordt veroorzaakt door Rickettsia rickettsii.
• Trichinose: trichinose duidt op een besmetting met de rondworm Trichinella spiralis.
• Ebola.
• De ziekte van Lyme kan spierpijn veroorzaken door de verspreiding van de Borrelia-bacterie in het lichaam, wat leidt tot ontstekingen in spieren en gewrichten. Deze spierpijn gaat vaak gepaard met vermoeidheid en andere griepachtige symptomen, waardoor het dagelijkse functioneren sterk kan worden beïnvloed.

Spierpijn door metabole stoornissen

Je kunt bij de volgende metabole stoornissen last krijgen van spierpijn:

• Te traag werkende schildklier (hypothyreoïdie). De schildklier werkt te langzaam met als gevolg dat alle organen in het lichaam langzamer functioneren. Je kunt last krijgen van spierpijn en spierzwakte, maar ook van vermoeidheid, kouwelijkheid, gewichtstoename, obstipatie, traagheid, concentratiestoornissen, stemverandering, droge huid, langzame hartslag, slechte haar- en nagelgroei, veranderingen in de menstruatie, enz.
• Een te snel werkende schildklier (hyperthyreoïdie). Een te hoge hoeveelheid schildklierhormoon zorgt voor veranderingen in de spiervezels, waardoor op een gegeven ogenblik spierpijn, spierzwakte en spierkrampen kunnen ontstaan.
• Hypothyreoïdie – Een te traag werkende schildklier vertraagt het hele systeem, inclusief je spieren. Ze voelen loom, pijnlijk en soms krachteloos, alsof je door stroop beweegt. Aan de andere kant van het spectrum kan hyperthyreoïdie ook spierproblemen veroorzaken, met krampen en pijn die op de vreemdste momenten opduiken.
• Syndroom van Conn, waarbijde bijnieren te veel van het hormoon aldosteron aanmaken.
• Bijnierinsufficiëntie of bijnieruitputting.
• Diabetes, een ziekte waarbij het lichaam de bloedsuiker niet meer in evenwicht kan houden.
• Hypogonadisme, een te lage spiegel van geslachtshormonen, door verminderd functioneren van de geslachtsklieren.
• Post-ejaculatie ziekte syndroom (Post-orgasmic Illness Syndrome of POIS).

Chronische pijnsyndromen

Chronisch vermoeidheidssyndroom (CVS/ME)
Je hebt het gevoel dat je altijd in een mist leeft, elke beweging voelt als het beklimmen van een berg. CVS is meer dan vermoeidheid: het is een syndroom waarbij spierpijn en stijfheid zich in elke spier lijken te nestelen. Het lichaam voelt voortdurend zwaar, alsof een onzichtbare kracht je naar beneden drukt.

Myofasciaal pijnsyndroom
Neem het myofasciaal pijnsyndroom, waarbij kleine 'triggerpoints' in de spieren pijn veroorzaken. Deze punten kunnen het gevoel geven dat je spier zelf vastzit in een knoop en bij elke beweging een pijnscheut afgeeft. Het is alsof je spieren een geheime taal spreken, eentje waarin elk signaal pijn betekent.

Fibromyalgie
Fibromyalgie is een vorm van wekedelenreuma, met symptomen als chronische spierpijn, vermoeidheid, slaapproblemen, en pijnlijke tenderpoints of triggerpoints. Onduidelijk is waardoor deze klachten veroorzaakt worden en daardoor is het ook het moeilijk een diagnose te stellen.

Pijn na een orgasme

Niezen, huilen, pijn in je voeten en zelfs griepachtige symptomen als malaise en spierpijn, zijn allemaal peri-orgastische reacties op seks. De verschillende, schijnbaar ongewone lichamelijke en psychologische symptomen na een orgasme staan bekend als het 'peri-orgasme'.

Pijnlijke spieren tijdens de overgang

Last van pijnlijke spieren tijdens de overgang? De overgang is een natuurlijke fase in het leven van vrouwen. Het is een periode waarin de menstruaties onregelmatig worden en op een gegeven ogenblik wegblijven. In de overgang wordt het eiwit collageen, een soort fundament in elk weefsel, zwakker. Dit heeft gevolgen voor de spieren en gewrichten, welke aan kracht en soepelheid zullen inboeten. Hierdoor kunnen spierpijn en pijnlijke gewrichten gemakkelijker ontstaan.

Spierpijn tijdens zwangerschap

Vrouwen die zwanger zijn hebben niet zelden last van spierpijn. Mogelijk dat een verandering van de bloedcirculatie of het gewicht van de baby hiervan de oorzaak zijn. Hierdoor zijn vooral de bovenbenen sneller overbelast en dit zal spierpijn veroorzaken. Tijdens de zwangerschap komt ook zogeheten bandenpijn voor. De baarmoeder waarin het kindje groeit, wordt op haar plaats gehouden en ondersteund door banden. Tijdens de zwangerschap groeit de baarmoeder, waardoor deze banden worden uitgerekt. Dit doet pijn. De pijn kan erg heftig zijn.

Elektrolytenstoornissen

Hydratatie is belangrijker dan je denkt. Wanneer de balans van elektrolyten zoals calcium, magnesium en natrium in de war is, kunnen je spieren reageren met onverwachte krampen en een knagend gevoel van zwakte. Stel je voor dat je gewoon aan het wandelen bent en je kuitspier plotseling samentrekt alsof iemand hem vastgrijpt. Het is je lichaam dat zegt: ik heb meer dan water nodig; ik heb mineralen nodig.

Verkeerde ergonomie

De hele dag zitten met een voorovergebogen houding of werken zonder ergonomische ondersteuning kan na verloop van tijd spierpijn veroorzaken. Deze pijn verschijnt vaak 's avonds, als een onaangename herinnering aan hoe belangrijk het is om tijdens het werken af en toe te bewegen en je houding te corrigeren.

Spierpijn bij alcoholverslaving

Pijn aan de spieren komt voor bij alcoholontwenning. Bij een alcoholverslaving ontstaan bij stoppen met alcoholgebruik onaangename ontwenningsverschijnselen, waaronder lichamelijke. Belangrijke ontwenningsverschijnselen zijn:

• trillen;
• transpireren;
• misselijkheid;
• spierpijn;
• angst;
• prikkelbaarheid; en
• rusteloosheid.

Spierpijn en spierkrampen door medicijnen

Er zijn allerlei soorten medicijnen die als bijwerking spierpijn of spierkrampen veroorzaken. Er zijn ook medicijnen die klachten geven als je met het gebruik ervan stopt. De volgende geneesmiddelen geven mogelijk spierpijn als bijwerking.

Barbituraten

Barbituraten zijn een groep geneesmiddelen met in het algemeen een kalmerende en slaapverwekkende werking. Ze worden voorgeschreven voor slaapstoornissen en epilepsie.

Benzodiazepinen

Benzodiazepinen zijn medicijnen met een rustgevende en ontspannende werking. Deze medicijnen worden voorgeschreven bij angst, spanning (stress) of slaapproblemen. Na langdurig gebruik (zes weken of meer) kunnen er na het staken van de medicatie ontwenningsverschijnselen optreden, waaronder spierpijn.

Corticosteroïden

Corticosteroïden zijn medicijnen die lijken op de hormonen die de bijnierschors maakt. De belangrijkste bijwerkingen in het begin zijn maag-darmklachten, hoofdpijn en spierpijn.

Opioïden

Opioïden zijn pijnstillers die behoren tot de groep morfineachtige sterke pijnstillers. Onttrekking van deze middelen kan klachten geven, waaronder spierpijn.

Statines

Statines zijn cholesterolverlagende geneesmiddelen. Een veelvoorkomend middel is 'simvastatine'. Deze verlaagt het cholesterol en andere vetten in het bloed, vermindert aderverkalking en verlaagt de kans op hart- en vaatziekten. Een mogelijke bijwerking is spierpijn. Dit is meestal onschuldig. Ga naar je arts als je ernstige spierpijn krijgt.

Risicofactoren voor spierpijn

Overmatige fysieke inspanning
Intensieve trainingen, zware lichamelijke activiteit of plotselinge inspanningen kunnen spierpijn veroorzaken. Dit is vaak het geval wanneer de spieren harder werken dan ze gewend zijn, wat leidt tot kleine scheurtjes in het spierweefsel. Hoewel deze scheurtjes essentieel zijn voor spiergroei, gaan ze gepaard met pijn die kan aanhouden van enkele uren tot dagen na de inspanning.

Onvoldoende warming-up en cooling-down
Het overslaan van een adequate opwarming voorafgaand aan het sporten en het niet stretchen na de training kan de kans op spierpijn aanzienlijk vergroten. Een goede warming-up verhoogt de bloedtoevoer naar de spieren, waardoor ze flexibeler worden en beter bestand zijn tegen belasting. Een cooling-down helpt bij het afvoeren van afvalstoffen, zoals melkzuur, die zich tijdens de training ophopen.

Ongebruikelijke bewegingen
Onverwachte of ongebruikelijke bewegingen kunnen spierweefsel belasten en spierpijn veroorzaken. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren wanneer je een sport probeert die je niet vaak beoefent of een nieuwe set oefeningen toevoegt aan je routine. Deze bewegingen kunnen spiervezels belasten die niet gewend zijn aan de specifieke actie, wat tot pijn en stijfheid leidt.

Spiervermoeidheid
Langdurige fysieke activiteit zonder voldoende rust en herstel kan leiden tot overbelaste spieren en spierpijn. Wanneer spieren vermoeid raken, verliezen ze hun capaciteit om effectief samen te trekken, wat resulteert in microscopische schade en ontstekingsreacties die pijn veroorzaken.

Dehydratatie
Onvoldoende hydratatie (uitdroging) kan de spieren uitdrogen en bijdragen aan spierpijn. Water is essentieel voor de celwerking en helpt bij het transport van elektrolyten, die nodig zijn voor spiercontractie. Zonder voldoende hydratatie kan de spierfunctie worden aangetast, wat leidt tot krampen en pijn.

Chronische uitdroging
Niet alleen cute dehydratatie, maar ook langdurige, milde uitdroging die niet direct opgemerkt wordt, kan bijdragen aan aanhoudende spierklachten en vermoeidheid.

Leeftijd
Met het ouder worden neemt de spiermassa en -kracht af, waardoor de gevoeligheid voor spierpijn toeneemt. Dit komt door natuurlijke verouderingsprocessen zoals sarcopenie, waarbij spierweefsel langzaam wordt afgebroken. Oudere spieren herstellen ook langzamer van inspanning, wat spierpijn kan verergeren.

Eerdere spierletsels
Personen die eerder spierblessures hebben gehad, kunnen een verhoogd risico hebben op het ontwikkelen van spierpijn in dezelfde gebieden. Het beschadigde weefsel kan gevoeliger zijn voor hernieuwde belasting en sneller pijn vertonen bij inspanning.

Onderkoeling
Langdurige blootstelling aan koude temperaturen kan spierspanning en pijn veroorzaken. Koude zorgt ervoor dat de bloedvaten vernauwen, waardoor de doorbloeding naar de spieren afneemt. Dit kan leiden tot stijfheid en een verhoogd risico op spierschade.

Spanning en stress
Langdurige stress of chronische stress kan leiden tot verhoogde spierspanning, wat kan bijdragen aan spierpijn. Stress activeert de vecht-of-vluchtrespons van het lichaam, wat resulteert in het aanspannen van spieren. Als dit een langdurig patroon wordt, kan het spierpijn en stijfheid veroorzaken, vooral in de nek, schouders en rug.

Onevenwichtige voeding
Een tekort aan essentiële voedingsstoffen zoals eiwitten, vitamines (bijvoorbeeld vitamine D) en mineralen (zoals magnesium en kalium) kan bijdragen aan spierzwakte en pijn. Deze voedingsstoffen zijn cruciaal voor het behoud van gezonde spierfunctie en herstel.

Overgewicht
Extra lichaamsgewicht legt meer druk op spieren en gewrichten, waardoor deze sneller vermoeid raken en pijnlijk kunnen worden na fysieke inspanning.

Zittende levensstijl
Een gebrek aan regelmatige lichaamsbeweging kan leiden tot spierverzwakking en een verhoogde kans op spierpijn wanneer de spieren plotseling worden belast. Spieren die niet regelmatig worden gebruikt, verliezen kracht en flexibiliteit, waardoor ze gevoeliger zijn voor pijn en letsel.

Slechte houding
Langdurig werken in een verkeerde houding (bijvoorbeeld achter een bureau of tijdens het tillen van zware voorwerpen) kan bepaalde spiergroepen overbelasten en leiden tot spierpijn.

Chronische ziekten
Aandoeningen zoals fibromyalgie, reumatoïde artritis en andere chronische pijnsyndromen kunnen ervoor zorgen dat spierpijn vaker en intenser voorkomt.

Gebrek aan slaap
Onvoldoende slaap (slaaptekort) belemmert het natuurlijke herstelproces van het lichaam, inclusief het herstel van spierweefsel. Dit kan leiden tot aanhoudende spierpijn en verminderde spierfunctie.

Medicatie
Bepaalde medicijnen, zoals statines, diuretica en sommige antidepressiva, kunnen spierpijn als bijwerking hebben. Deze medicatie kan invloed hebben op de spierfunctie en het herstelvermogen van het lichaam.

Hormonale veranderingen
Hormonale schommelingen, zoals tijdens de menopauze of bij aandoeningen die hormonen beïnvloeden (bijvoorbeeld schildklieraandoeningen), kunnen de spiermassa en -functie veranderen en de kans op spierpijn vergroten.

Genetische aanleg
Sommige mensen hebben een genetische predispositie die hen gevoeliger maakt voor spierpijn, vooral in combinatie met andere risicofactoren zoals fysieke inspanning of stress.

Alcoholgebruik
Overmatig alcoholgebruik kan spierpijn veroorzaken door het toxische effect op spierweefsel en door het beïnvloeden van het herstelproces na inspanning.

Medische hulp inschakelen

Er zijn momenten waarop spierpijn gewoon spierpijn is, een herinnering aan dat actieve weekend of die lange wandeling. Maar soms fluistert je lichaam dat er meer aan de hand is. Hier lees je wanneer je de huisarts moet bellen en wanneer je niet moet aarzelen om direct medische hulp in te schakelen.

Wanneer de huisarts inschakelen?
Je spierpijn duurt langer dan een week, zelfs met rust en zelfzorg. Het is alsof je spieren geen pauze nemen, hoe hard je ook probeert. Of je merkt dat je pijn aanhoudt en gepaard gaat met zwelling, roodheid of een warmtegevoel in een bepaald gebied. Dat kan een teken zijn van een ontsteking of een onderliggend probleem dat om aandacht vraagt.

Je hebt last van spierpijn in combinatie met onverklaarbare gewichtsveranderingen, vermoeidheid of koorts. Dit zijn vaak subtiele tekenen dat er iets aan de hand is, zoals een infectie of een hormonale disbalans. Als je spierpijn steeds weer terugkomt of erger wordt zonder duidelijke reden, is het tijd om een afspraak te maken. Je lichaam probeert je dan misschien iets te vertellen dat je niet kunt negeren.

Wanneer direct medische hulp zoeken (alarmsymptomen)?
Er zijn momenten waarop spierpijn ineens een alarmsignaal wordt. Zoek onmiddellijk medische hulp als je spierpijn gepaard gaat met ernstige zwakte, verlammingsverschijnselen of moeite met ademen. Dit kunnen tekenen zijn van een ernstige aandoening zoals rabdomyolyse, waarbij spiercellen beschadigd raken en afbreken. Andere alarmsymptomen zijn donkere, cola-achtige urine in combinatie met spierpijn, een teken dat je nieren mogelijk onder druk staan.

Als je spierpijn acuut optreedt na een ongeluk of trauma, bijvoorbeeld een val of botsing, en het gebied is gezwollen of misvormd, kan dit duiden op een scheur of breuk die onmiddellijke medische zorg vereist. Ook spierpijn die plotseling begint en gepaard gaat met koorts, huiduitslag of een stijve nek kan wijzen op een infectie die snel behandeld moet worden.

En vergeet niet: als je spierpijn hebt samen met pijn op de borst of een beklemd gevoel, kan dit wijzen op hartproblemen. Wacht niet en bel meteen 112. Het is beter om het zekere voor het onzekere te nemen, want soms vertelt je lichaam je meer dan je denkt.

Dus luister goed naar je lichaam. Soms schreeuwt het om aandacht, en soms fluistert het zachtjes dat het tijd is om hulp in te schakelen.

Onderzoek en diagnose

Het eerste consult: luisteren naar jouw verhaal
Het begint allemaal met een gesprek. Je arts zal vragen stellen over hoe en wanneer je spierpijn begon, welke spieren pijn doen en of er andere symptomen zijn, zoals koorts, vermoeidheid of tintelingen. Ze zullen ook willen weten of je recent een intensieve workout hebt gedaan, een nieuw dieet bent begonnen, of dat je misschien meer stress hebt ervaren dan normaal. Dit gesprek helpt om een eerste beeld te schetsen en eventuele rode vlaggen snel op te merken.

Voorbeeld: Stel, je komt bij de huisarts omdat je al weken spierpijn hebt, zonder dat je intensief hebt gesport. De arts vraagt je of je medicijnen gebruikt. Je herinnert je dat je een maand geleden bent begonnen met statines om je cholesterol te verlagen. Wist je dat statines bij sommige mensen spierpijn kunnen veroorzaken als bijwerking? Een eenvoudig bloedonderzoek kan dit bevestigen.

Lichamelijk onderzoek: voelen en observeren
Je arts zal vervolgens een lichamelijk onderzoek doen. Ze drukken en bewegen je spieren en gewrichten om te voelen waar de pijn precies zit en om te kijken of er sprake is van zwelling, roodheid of een beperking in beweging. Dit onderzoek kan helpen om te bepalen of de pijn afkomstig is van de spieren zelf of van de omliggende structuren, zoals gewrichten of pezen.

Weetje: Wist je dat spieren tot wel 40% van je lichaamsgewicht uitmaken? Geen wonder dat spierpijn zo'n invloed kan hebben op hoe je je voelt.

Bloedonderzoek: de binnenkant vertelt ook een verhaal
Als je arts vermoedt dat er een onderliggende oorzaak is, zoals een infectie, ontsteking of hormonale onbalans, wordt er vaak bloedonderzoek aangevraagd. Dit kan inzicht geven in je ontstekingswaarden, spierenzymen zoals creatinekinase (CK), en elektrolytenbalans. Verhoogde CK-waarden kunnen bijvoorbeeld wijzen op spierafbraak, wat gezien wordt bij aandoeningen zoals rabdomyolyse.

Voorbeeld: Je hebt spierpijn, zwakte en een vermoeid gevoel. Je bloedonderzoek toont aan dat je vitamine D-waarden laag zijn. Vitamine D is essentieel voor spiergezondheid, en een tekort kan spierpijn veroorzaken. De oplossing? Een paar extra minuten in de zon en een aanvulling met supplementen kunnen een wereld van verschil maken.

Beeldvormende technieken: een kijkje van binnen
Als er aanwijzingen zijn dat je spierpijn te maken heeft met structurele problemen, zoals scheuren of ontstekingen, kan de arts beeldvormende technieken inzetten. Een echo kan helpen om spieren en pezen gedetailleerd te bekijken, terwijl een MRI-scan nog gedetailleerder kan zijn en zelfs de kleinste afwijkingen kan tonen.

Weetje: Een echo van je spieren werkt met geluidsgolven, hetzelfde principe als een zwangerschapsecho, maar dan voor je spieren. Handig om te weten: het is een pijnloze en snelle manier om meer te weten te komen over wat er onder je huid gebeurt.

Specialistische tests: wanneer het ingewikkeld wordt
Als spierpijn blijft bestaan en de oorzaak niet meteen duidelijk is, kunnen gespecialiseerde tests nodig zijn. Een EMG (elektromyografie) meet de elektrische activiteit van je spieren en kan helpen om neurologische oorzaken van spierpijn op te sporen. Dit wordt vaak gebruikt als er een vermoeden is van zenuwbeschadiging of aandoeningen zoals multiple sclerose.

Voorbeeld: Je hebt niet alleen spierpijn, maar ook tintelingen en spiertrekkingen. Een EMG toont aan dat er sprake is van een lichte zenuwbeschadiging, wat verklaart waarom je spierpijn ervaart in combinatie met neurologische symptomen.

Een diagnose stellen: de puzzel compleet maken
De diagnose komt vaak voort uit een combinatie van jouw medische geschiedenis, lichamelijk onderzoek en eventuele aanvullende testen. Soms is de diagnose duidelijk, zoals bij spierpijn door overbelasting. In andere gevallen, zoals bij fibromyalgie of auto-immuunziekten, kan het langer duren om tot een conclusie te komen. Je arts zal alles samenvatten en een behandelplan voorstellen dat kan bestaan uit medicatie, fysiotherapie, aanpassingen in je levensstijl of verder specialistisch onderzoek.

Weetje: Spierpijn kan soms ook een psychosomatische component hebben. Dat betekent dat emotionele stress kan bijdragen aan fysieke pijn, zonder dat er een duidelijk lichamelijk probleem is. Mindfulness en stressmanagement kunnen dan verrassend effectief zijn als onderdeel van de behandeling.

Behandeling van pijnlijke spieren

Het belangrijkste doel van de behandeling van spierpijn is om pijn en ongemak te verlichten en zwelling in het gebied te verminderen, alsook om beweging te verbeteren en de onderliggende oorzaak te behandelen.

Geneesmiddelen bij spierpijn

Bij spierpijn is paracetamol het medicijn van eerste keuze bij spierpijn, eventueel gecombineerd met coffeïne of propyfenazon. Ontstekingsremmende pijnstillers (NSAID's) kunnen ook gebruikt worden bij spierpijn. Ter plaatse kun je een smeermiddel met ontstekingsremmende pijnstillers gebruiken, zoals een gel met diclofenac of ibuprofen. Bij spierpijn kun je ook een warmtesmeermiddel gebruiken, maar dit heeft slechts een kortdurend effect.

Bij spierpijn als gevolg van fibromyalgie kan antidepressiva als amitriptyline en duloxetine uitkomst bieden. Deze kunnen de klachten als spierpijn, ochtendstijfheid en slaapproblemen verminderen. Het middel werkt echter niet bij iedereen met deze aandoening even goed.

Fysiotherapie

Fysiotherapie kan worden geadviseerd door de arts. Fysiotherapie is erop gericht om het lichaam te versoepelen en te versterken, zodat je de pijn de volgende keer kunt voorkomen. Fysiotherapie helpt niet tegen alle soorten spierpijn, maar toch kun je er dikwijls baat bij hebben.

Herstelprogramma's onder begeleiding

Voor chronische of terugkerende spierpijn kan een herstelprogramma met begeleiding van een fysiotherapeut of sportcoach zinvol zijn. Dit programma kan oefeningen bevatten die zijn ontworpen om specifieke spiergroepen te versterken en toekomstige spierpijn te voorkomen.

Onderliggende oorzaak behandelen

Het verlichten van spierpijn is belangrijk, maar het aanpakken van de onderliggende oorzaak is essentieel voor langdurig herstel en preventie van terugkerende klachten. Hier zijn verschillende behandelvormen om diverse onderliggende oorzaken van spierpijn te behandelen:

Behandeling van vitaminetekorten
Als spierpijn veroorzaakt wordt door een tekort aan vitamines of mineralen, zoals vitamine D of magnesium, kan suppletie de oplossing zijn. Artsen kunnen specifieke supplementen voorschrijven om de tekorten aan te vullen, gecombineerd met voedingsadvies om toekomstige tekorten te voorkomen.

Behandelopties:

• Vitamine D-supplementen bij een tekort om spierzwakte en pijn te verminderen.
• Magnesiumsupplementen om spierkrampen te verlichten en de algehele spiergezondheid te verbeteren.
• Multivitaminen met een hoge dosis B-complex om spierfunctie en energieniveau te ondersteunen.

Behandeling van spierpijn door medicatiebijwerkingen
Sommige medicijnen, zoals statines en diuretica, kunnen spierpijn als bijwerking hebben. In dit geval kan de arts overwegen om de dosering aan te passen of alternatieve medicijnen voor te schrijven.

Behandelopties:

• Overschakelen op een ander type cholesterolmedicatie als statines spierpijn veroorzaken.
• Stoppen of aanpassen van diuretica in overleg met de arts.
• Begeleiding bij het afbouwen van medicatie indien nodig, onder toezicht van een medisch professional.

Auto-immuunziekten en chronische aandoeningen
Spierpijn veroorzaakt door auto-immuunziekten zoals reumatoïde artritis, lupus, of polymyalgia rheumatica vereist vaak gespecialiseerde behandeling. Dit kan bestaan uit medicatie die het immuunsysteem onderdrukt en ontstekingen vermindert.

Behandelopties:

• Immunosuppressiva zoals methotrexaat of corticosteroïden om ontstekingen te verminderen.
• Fysiotherapie om de spieren te versterken en mobiliteit te behouden.
• Anti-reumatische medicijnen (DMARD's) voor langdurige controle van auto-immuunziekten.

Fibromyalgie en chronische pijnsyndromen
Bij fibromyalgie en andere chronische pijnsyndromen ligt de focus op een multidisciplinaire aanpak. Dit kan variëren van medicatie tot alternatieve therapieën en levensstijlinterventies.

Behandelopties:

• Lage doses antidepressiva zoals amitriptyline om pijn en slaapproblemen te verminderen.
• Pijnstillers en spierverslappers indien nodig.
• Bewegingstherapie en -oefeningen om stijfheid en pijn te verminderen.
• Cognitieve gedragstherapie (CGT) om pijn beter te leren hanteren en stress te verminderen.

Hormonale problemen
Spierpijn door hormonale veranderingen, zoals bij hypothyreoïdie of de menopauze, kan worden behandeld met hormonale therapieën.

Behandelopties:

• Schildklierhormoonsuppletie (zoals levothyroxine) voor mensen met hypothyreoïdie.
• Hormoonvervangende therapie (HRT) om spierpijn tijdens de menopauze te verminderen.
• Aanpassing van dieet en levensstijl om de hormonale balans te ondersteunen.

Spierpijn door infecties en ontstekingen
Infecties zoals griep en de ziekte van Lyme kunnen leiden tot aanhoudende spierpijn. De behandeling richt zich op het bestrijden van de infectie en het verminderen van ontstekingen.

Behandelopties:

• Antibiotica of antivirale middelen bij bacteriële of virale infecties.
• Ontstekingsremmende medicijnen zoals NSAID's om pijn en zwelling te verminderen.
• Immunomodulerende therapieën bij chronische infecties die spierpijn veroorzaken.

Neurologische oorzaken en zenuwschade
Als spierpijn voortkomt uit neurologische aandoeningen, zoals multiple sclerose of zenuwbeschadiging, kan een neurologische behandeling nodig zijn.

Behandelopties:

• Pijnmedicatie specifiek voor neuropathische pijn, zoals pregabaline of gabapentine.
• Fysiotherapie en revalidatieprogramma’s om spierkracht en mobiliteit te verbeteren.
• Elektrische stimulatie (TENS) als aanvullende pijnbestrijding.

Psychosomatische spierpijn en stressgerelateerde klachten
Wanneer stress, angst of emotionele belasting de oorzaak zijn van spierpijn, kunnen psychologische en ontspanningstechnieken helpen.

Behandelopties:

• Therapieën zoals mindfulness en meditatie om stress te verminderen.
• Ademhalingsoefeningen en progressieve spierontspanning voor verlichting van spierspanning.
• Begeleiding van een psycholoog of therapeut bij chronische stress of angst.

Zelfzorg bij spierpijn

Milde gevallen van spierpijn kunnen heel goed worden behandeld met huismiddeltjes en zelfzorgmaatregelen.

Rust

Bij acute spierpijn is het belangrijk om het getroffen gebied rust te geven zodat het kan herstellen. Het is het beste om activiteiten te staken die de spierpijn verergeren en om repetitieve bewegingen en andere activiteiten of trainingen met hoge intensiteit te vermijden.

Warm houden

Koude of warme kompressen werken meestal het beste tegen myalgie. Sommige mensen die gevoelig zijn voor weerschommelingen, kunnen zich beter voelen door zichzelf warm aan te kleden bij koud weer. Een warmwaterbad in de ochtend en de avond kan helpen om stijve en pijnlijke spieren te verlichten.

Warm bad

Een warm bad nemen is een goede manier voor het ontspannen van pijnlijke spieren. Je kunt ook Epsom-zout of een paar druppels etherische olie aan het bad toevoegen, zoals eucalyptus of lavendel.

Massage

Sommigen mensen zweren bij massage bij spierpijn en gespannen spieren. Ook veel sporters zijn ervan overtuigd dat het de mate van spierpijn vermindert en dat het een positieve invloed heeft op het herstel en hun sportprestaties.

Olie aanbrengen

Het toepassen van olijfolie, magnesiumolie, cederhoutolie of massageolie kan een nuttig hulpmiddel zijn om de spieren te ontspannen en spierpijn te verlichten.

Kurkuma

Kurkuma of geelwortel staat bekend om zijn ontstekingsremmende eigenschappen en het kruid kan helpen om pijnlijke spieren te laten ontspannen en pijn te verlichten. Meng kurkumapoeder in olijfolie en maak een ​​dikke pasta. Breng vervolgens deze pasta aan op het pijnlijke gebied. Denk daarbij wel om je kleren, want kurkuma maakt lelijk vlekken in je kleding.

Gember

Gember is een geweldig ontstekingsremmend medicijn, dat kan helpen pijn en ontsteking in de spieren te verminderen, de bloedcirculatie te verbeteren en spierpijn te verlichten. Het kan worden gebruikt in soepen, thee of een gerecht dat je lekker vindt.

Beweging en lichte oefeningen

Hoewel het misschien tegen je gevoel ingaat, kan lichte beweging juist helpen om spierpijn te verlichten. Door rustig te bewegen, stimuleer je de bloedsomloop, wat het herstelproces versnelt en stijfheid vermindert. Wandelen, zachtjes stretchen of oefeningen met een lage intensiteit zoals pilates kunnen wonderen doen voor pijnlijke spieren.

Voorbeeld: Na een zware training kan een rustige wandeling of een paar minuten lichte stretching je helpen om het melkzuur in je spieren af te voeren en de pijn te verminderen.

Hydratatie en voeding

Genoeg water drinken is essentieel om afvalstoffen uit je spieren te spoelen en spierkrampen te voorkomen. Naast hydratatie kan het eten van voeding rijk aan eiwitten, vitamines en mineralen bijdragen aan sneller spierherstel. Denk aan voeding met veel magnesium (zoals noten, zaden en spinazie) en eiwitten (zoals kip, vis en plantaardige alternatieven).

Weetje: Het eten van kersen of drinken van kersensap is aangetoond effectief bij het verminderen van spierpijn na intensieve training. Kersen bevatten antioxidanten die ontstekingen helpen bestrijden.

Magnesiumsupplementen

Magnesium is cruciaal voor spierfunctie en het voorkomen van krampen. Als je merkt dat je regelmatig last hebt van spierpijn, kan een magnesiumsupplement helpen om de spieren te ontspannen en pijn te verminderen.

Cryotherapie

Cryotherapie, oftewel koudetherapie, wordt steeds populairder onder atleten en sportliefhebbers. Het blootstellen van je lichaam aan extreem lage temperaturen kan helpen om ontstekingen te verminderen en spierpijn sneller te verlichten. Je kunt dit thuis toepassen met behulp van koude kompressen of een ijsbad.

Gebruik van essentiële oliën

Het inhaleren van essentiële oliën of het aanbrengen op de huid kan helpen om spieren te kalmeren en pijn te verminderen. Oliën zoals pepermunt, rozemarijn en lavendel staan bekend om hun ontspannende en pijnstillende eigenschappen. Combineer ze met een dragerolie zoals kokos- of jojobaolie voor een zachte massage.

Voorbeeld: Meng een paar druppels pepermuntolie met kokosolie en masseer dit zachtjes in de pijnlijke spieren voor een verkoelend en pijnstillend effect.

Compressietherapie

Het dragen van compressiekleding kan helpen om de bloedsomloop te verbeteren en zwelling te verminderen. Het biedt ondersteuning aan vermoeide spieren en helpt bij het herstel na intensieve inspanning.

Weetje: Veel professionele atleten dragen compressiekleding tijdens en na hun trainingen om spierpijn en stijfheid te minimaliseren.

Prognose

De prognose van spierpijn hangt af van de oorzaak, maar gelukkig kun je in de meeste gevallen rekenen op volledig herstel. Als je spierpijn hebt na een intensieve work-out of een onverwachte fysieke inspanning, dan is het vaak een kwestie van geduld en goede zelfzorg. Je lichaam werkt hard aan herstel door de beschadigde spiervezels te repareren en te versterken. Binnen enkele dagen tot een week voel je de pijn vaak al afnemen, en ben je sterker dan voorheen.

Maar wat als spierpijn langer aanhoudt of steeds terugkomt? In dat geval kan het nodig zijn om verder te kijken. Chronische spierpijn, bijvoorbeeld als gevolg van aandoeningen zoals fibromyalgie of auto-immuunziekten, vraagt om een breder behandelplan. Je moet misschien aanpassingen maken in je levensstijl, zoals regelmatige lichte beweging en stressmanagement, om de klachten onder controle te houden. Hoewel chronische spierpijn niet altijd volledig verdwijnt, kun je leren omgaan met de symptomen en je levenskwaliteit verbeteren met de juiste aanpak.

Bij spierpijn door een onderliggende medische aandoening, zoals de ziekte van Lyme of een vitaminetekort, is het herstel afhankelijk van hoe snel de juiste diagnose wordt gesteld en de behandeling wordt ingezet. Lyme-gerelateerde spierpijn kan aanhouden totdat de infectie adequaat behandeld is met antibiotica. In deze gevallen is de prognose doorgaans goed, mits je tijdig de juiste medische zorg ontvangt.

Als je spierpijn door stress of spanning hebt, is de uitkomst vaak positief wanneer je leert hoe je je stressniveau kunt verminderen en je spieren kunt ontspannen. Oefeningen zoals pilates en ademhalingstechnieken kunnen helpen om spanning in je spieren los te laten en pijn te verminderen. Dit is een reminder dat lichaam en geest onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn.

Dus, hoe ziet de toekomst eruit als het gaat om spierpijn? Als je aandacht besteedt aan wat je lichaam je vertelt en stappen neemt om je spieren de juiste zorg te geven, is de kans groot dat je de pijn overwint en sterker uit het proces komt. Soms is spierpijn een tijdelijke last, een les in zelfzorg en balans. En soms vertelt het je dat er dieper onderzoek nodig is. Hoe dan ook, je hebt de kracht om met de juiste aandacht en zorg het beste uit je spieren en jezelf te halen.

Complicaties

Chronische pijn en bewegingsbeperking
Wanneer acute spierpijn niet goed wordt behandeld of blijft terugkomen, kan het overgaan in chronische pijn. Uit cijfers blijkt dat ongeveer 20% van de volwassen bevolking in Europa aan chronische pijn lijdt, waarbij spier- en gewrichtspijn de meest voorkomende klachten zijn. Chronische spierpijn kan leiden tot bewegingsbeperkingen, waardoor dagelijkse activiteiten zoals lopen, bukken of tillen moeilijker worden. Dit kan op zijn beurt leiden tot verlies van mobiliteit en een afname van de algehele kwaliteit van leven.

Voorbeeld: Iemand die na een val spierpijn ontwikkelt en blijft belasten zonder voldoende herstelperiode, kan langdurige stijfheid en zwakte ervaren. Dit kan overgaan in een chronische aandoening zoals myofasciaal pijnsyndroom, waarbij pijnlijke 'triggerpoints' in de spieren ontstaan.

Verminderde spierkracht en spieratrofie
Bij aanhoudende spierpijn kan er sprake zijn van spieratrofie, oftewel spierafbraak. Als je spieren door pijn minder gebruikt, verliezen ze geleidelijk hun kracht en omvang. Volgens de American College of Sports Medicine kan spieratrofie optreden na slechts twee tot drie weken van inactiviteit. Dit verlies aan spierkracht maakt het moeilijker om fysieke taken uit te voeren en verhoogt het risico op letsel.

Verhoogde kans op verwondingen
Als je spieren pijnlijk en vermoeid zijn, wordt het moeilijker om de juiste spiercoördinatie en -controle te behouden. Dit verhoogt de kans op verstuikingen, verrekkingen en andere verwondingen. Onderzoek wijst uit dat ongeveer 30% van de sportgerelateerde blessures verband houdt met onvoldoende herstelde spierpijn en overbelasting.

Voorbeeld: Een hardloper die met spierpijn blijft trainen, loopt een groter risico om peesontstekingen of stressfracturen te ontwikkelen. Deze complicaties kunnen maanden van herstel vergen en vereisen vaak fysiotherapie of zelfs chirurgische ingrepen.

Impact op mentale gezondheid
Langdurige spierpijn kan een tol eisen op je mentale welzijn. Mensen die regelmatig last hebben van chronische pijn, hebben een hoger risico op het ontwikkelen van depressieve klachten en angststoornissen. Volgens een rapport van de Wereldgezondheidsorganisatie heeft ongeveer 50% van de mensen met chronische pijn ook te maken met een vorm van mentale gezondheidsproblemen. Het constante gevoel van pijn en beperking kan leiden tot frustratie, stress en een gevoel van hopeloosheid.

Weetje: Pijn en stress zijn nauw verbonden. Wanneer je pijn ervaart, verhoogt je lichaam het niveau van stresshormonen zoals cortisol, wat spierpijn juist kan verergeren en een vicieuze cirkel van pijn en stress in stand houdt.

Vermoeidheid en verminderde energieniveaus
Chronische spierpijn kan ook leiden tot aanhoudende vermoeidheid. Je lichaam is voortdurend bezig met het herstellen van de pijnlijke spieren, wat veel energie kost. Dit kan resulteren in een gevoel van algehele uitputting, zelfs na een goede nachtrust. Dit soort vermoeidheid komt vaak voor bij aandoeningen zoals fibromyalgie, waarbij meer dan 75% van de patiënten ook last heeft van chronische vermoeidheid.

Secundaire spierklachten
Als je bepaalde spieren ontziet vanwege pijn, kan dit overbelasting van andere spiergroepen veroorzaken. Dit fenomeen, bekend als compensatie, kan leiden tot secundaire spierklachten en onevenwichtigheden in het lichaam. Zo kunnen pijnlijke spieren in de rug ertoe leiden dat je je houding aanpast, wat dan weer spierpijn in de nek en schouders kan veroorzaken.

Voorbeeld: Iemand met spierpijn in de onderrug kan zijn houding veranderen om de pijn te verminderen. Dit kan leiden tot gespannen nek- en schouderspieren en uiteindelijk tot hoofdpijn of andere klachten.

Slechte circulatie en spierkrampen
Als je spieren pijnlijk zijn en minder actief worden, kan dit leiden tot een verminderde bloedsomloop. Een slechte circulatie kan spierkrampen veroorzaken, wat op zijn beurt de spierpijn kan verergeren. Ongeveer 60% van de volwassenen heeft wel eens last van nachtelijke spierkrampen, vooral in de benen. Deze kunnen frequenter optreden bij mensen die al kampen met aanhoudende spierpijn.

Risico op rabdomyolyse
In zeldzame gevallen kan intense spierpijn wijzen op een ernstige aandoening zoals rabdomyolyse, waarbij spierweefsel afbreekt en schadelijke eiwitten vrijkomen in de bloedbaan. Dit kan leiden tot nierbeschadiging of zelfs nierfalen als het niet tijdig wordt behandeld. Rabdomyolyse komt vaker voor bij extreme fysieke inspanning, zoals marathons of intensieve trainingssessies zonder voldoende hydratatie.

Weetje: Rabdomyolyse kan leiden tot donkergekleurde urine, wat een alarmsignaal is dat direct medische aandacht vereist.

Pijnlijke spieren in benen en armen voorkomen

Warming-up en cooling-down

Een goede voorbereiding door een warming-up is allereerst van belang om spierpijn te beperken. Verricht lichte en langzame oefeningen waarbij je de spieren opwarmt die je gaat gebruiken. Na het sporten is een cooling-down belangrijk. Je sluit af met rustige oefeningen, zodat je lichaam zich langzaam kan voorbereiden op de rust. Als je abrupt stopt met bewegen, wordt de bloedcirculatie plotsklaps minder en worden afvalstoffen minder goed afgevoerd. Men neemt thans aan dat een cooling-down het herstel van spierweefsel weliswaar niet versnelt, maar wel de spiervermoeidheid tegengaat doordat afvalstoffen sneller worden afgevoerd. Enkele uren na de training zal je minder snel last krijgt van spiervermoeidheid en pijn in de spieren door spierstijfheid. Een cooling-down heeft dus effect op de kort termijn, maar lijkt niet van invloed op het verminderen van de verlate spierpijn. Voorts kun je door wrijven, een warme douche of massage de doorbloeding van de spieren stimuleren, waardoor je minder last hebt van spierpijn. Vaak is het effect kortstondig.

Regelmatig bewegen en laat je lichaam herstellen

Probeer ook regelmatig te bewegen en loop niet te hard van stapel. Luister goed naar je lichaam. Bouw duur en zwaarte van de oefeningen of activiteiten goed op. Geef je lichaam de tijd om te herstellen en wacht een paar dagen tot de spierpijn over is voordat je weer intensief gaat sporten of bewegen. Dit verkleint tevens de kans op blessures. Richt je op het regelmatig herhalen van de belasting, waarbij de weerstand geleidelijk aan wordt opgevoerd. Voorkom onregelmatige training, want dan wennen de spieren niet aan belasting.

Lees verder

• Griep met hoge koorts, hoofdpijn, spierpijn, droge hoest
• Stijve spieren: oorzaken, symptomen & voeding spierstijfheid
• Spierkrampen en spierspasmen in de rug: oorzaken van krampen
• Spiertrekkingen: oorzaken en behandeling trillende spieren
• Spierkrampen: krampen in handen, armen, benen, kuiten en rug