Verstopte neus: oorzaak en wat te doen bij neusverstopping?

Een verstopte neus is een vervelende klacht. Een verstopte neus of neusverstopping treedt op wanneer het slijmvlies in de neus geïnfecteerd is geraakt, waardoor ter plaatse de bloedvaatjes verwijden. Als gevolg daarvan komt er vocht vrij en zwelt het slijmvlies in de neus op. Je krijgt last van een verstopte neus en dit gaat vaak gepaard met een loopneus. Een verstopte neus is een bron van ergernis voor zowel kinderen als volwassenen. Dat is logisch, want je neus is de belangrijkste ingang om zuurstof in te ademen. Daarnaast is het ook een natuurlijke luchtfilter. Ook maakt je neus de lucht warmer en vochtiger, voordat het de longen ingaat. Kortom: als je door je mond moet ademen omdat je neus verstopt is, wordt de lucht niet gereinigd en verwarmd. Bovendien is het doodvermoeiend om steeds door je mond te ademen, zeker als je 's avonds in bed ligt en wilt slapen. Je krijgt er ook nog eens een droge mond van. Alle reden dus om iets te doen aan een verstopte neus.

• Oorzaak van een verstopte neus
• Verkoudheid en griep
• Andere oorzaken verstopte neus
• Verstopte neus door een infectie
• Verkoudheid (virale infectie)
• Bijholteontsteking
• Bacteriële infectie
• Neusverstopping door structurele afwijkingen
• Allergieën en hyperreactiviteit
• Vasomotorische rhinitis
• Ontstoken amandelen
• Verstopte neus door neuspoliepen
• Verstopte neus vrijmaken
• Stomen bij een verstopte neus
• Zoute neusdruppels of neusspray bij neusverstopping
• Neusdruppels of neusspray met xylometazoline of oxymetazoline
• Wat kun je verder doen tegen neusverstopping?
• Luchtvochtigheid
• Vermijden van prikkels
• Antihistaminica bij een allergie
• Aanhoudende neusklachten
• Chronische verstopte neus verhelpen

Oorzaak van een verstopte neus

Verkoudheid en griep

Een verstopte neus ontstaat vaak doordat de doorgang van je neus belemmerd raakt door zwelling van de neusslijmvliezen. Allerlei oorzaken kunnen hieraan ten grondslag liggen. Een verstopte neus wordt meestal veroorzaakt door een virus of bacterie. Oorzaken zijn onder meer:

• verkoudheid;
• griep; en
• sinusitis of bijholteontsteking.

De verstopping gaat in deze gevallen meestal binnen een week vanzelf weg.

Andere oorzaken verstopte neus

Neusverstopping kan ook worden veroorzaakt door:

• hooikoorts of andere allergieën;
• het langdurig gebruik van sommige neussprays of -druppels;
• neuspoliepen;
• neuskanker;
• vreemd voorwerp in de neus;
• juvenile nasopharyngeal angiofibroma, een zeldzame, goedaardige vaattumor;
• zwangerschap;
• vasomotorische rhinitis (niet seizoengebonden neusverkoudheid, welke het gevolg is van een verhoogde gevoeligheid van het neusslijmvlies voor bepaalde, met de lucht ingeademde stoffen).

Een verstopte neus kan zorgen voor een benauwd gevoel, een droge mond (en dan vooral ’s nachts) en hoofdpijn.

Verstopte neus door een infectie

Verkoudheid (virale infectie)

Een gemiddelde volwassene is gemiddeld 2-3 maal per jaar verkouden. Deze virale infecties komen vaker voor in de kindertijd, omdat de immuniteit sterker wordt met het ouder worden. Een verkoudheid wordt veroorzaakt door verschillende verkoudheidsvirussen, welke zich gemakkelijk verspreiden via vochtdruppeltjes in de uitgeademde lucht die door anderen weer worden ingeademd. Zodra het virus wordt geabsorbeerd door de neus, veroorzaakt het lichaam histamine, een chemische stof die de bloedtoevoer naar de neus flink verhoogt en ervoor zorgt het weefsel in de neus opzwelt. Hierdoor raakt het neusslijmvlies ontstoken, die overvol met bloed raakt en grote hoeveelheden slijm produceert. Decongestiva, middelen die gezwollen slijmvliezen doet slinken (zie onder), kunnen de symptomen van een verkoudheid verlichten. Antihistaminica hebben geen zin bij een verkoudheid.

Bijholteontsteking

Acute bijholteontsteking wordt veelal veroorzaakt door een virus en geeft klachten als een lopende, snotterige of verstopte neus en pijn/druk in je gezicht en verminderde reuk. Neusdruppels en paracetamol kunnen de klachten verminderen, terwijl antibiotica er geen invloed op heeft.

Bacteriële infectie

Tijdens een virale infectie, heeft de neus een verlaagde weerstand tegen bacteriën. Daarom volgen infecties van bijholten vaak na een verkoudheid. Wanneer snot van kleur verandert van helderwit naar geel of groen, betekent dit meestal dat een bacteriële infectie is ingetreden. Wanneer klachten lange tijd bestaan of verergeren, raadpleeg dan een arts.

Neusverstopping door structurele afwijkingen

Afwijkingen van het slijmvlies of scheefstand van het neustussenschot, zijn ook mogelijke oorzaken van een verstopte neus. In deze gevallen is het verstandig om er een arts naar te laten kijken.

Allergieën en hyperreactiviteit

Een allergie is een overgevoeligheidsreactie van de slijmvliezen op stoffen waar anderen gewoonlijk niet op reageren, bijvoorbeeld boompollen, graspollen, huisstofmijt, of huidschilfers van huisdieren. Hyperreactiviteit duidt op een toestand waarbij iemand overmatig heftig reageert op prikkels ass inspanning, temperatuursverandering, rook, alcohol, parfum, baklucht en verflucht. Andere mensen kunnen hier ook op reageren, maar veel minder heftig. Het blijkt dat veel mensen chronische neusklachten last hebben van een combinatie van allergie en hyperreactiviteit. Antihistaminica helpen de klachten bij een allergie. Combinaties van antihistaminica met decongestiva zijn ook beschikbaar. Allergische klachten kunnen ook bestreden worden door antihistaminica en corticosteroïden. Deze worden door de arts voorgeschreven.

Vasomotorische rhinitis

Vasomotorische rhinitis is een chronische neusaandoening, welke gekenmerkt wordt door opgezwollen bloedvaten in het neusslijmvlies, soms gekoppeld aan neusloop en niesbuien. Vele oorzaken kunnen een rol spelen, zoals luchtverontreiniging, temperatuursverschillen (airco in de zomer), roken, alcohol, hormonen en stress. Het opgezwollen slijmvlies heeft een kleur dat varieert van donkerrood tot paars. Er treedt geen korstvorming of etterafscheiding op. Behandeling is gericht op verlichting van de symptomen, maar de radiofrequente thermotherapie (RFITT) op de neusschelpen kan ook helpen. Deze behandeltechniek berust op een inwendige verhitting van de neusschelpen, waardoor het weefsel schrompelt en het volume afneemt.

Ontstoken amandelen

De neus- en keelamandelen kunnen ontstoken raken, waarbij vaak een forse zwelling optreedt. Amandelontsteking komt vooral voor bij kinderen, maar ook volwassenen kunnen het krijgen. Bij de neusamandel kan dit leiden tot klachten als een voortdurende of terugkerende verkoudheid met een snotterige loopneus en door de mond ademen en een hangende open mond. Wanneer behandeling met medicijnen (pijnstillers, antibiotica) geen soelaas bieden, dan kan overwogen worden om de amandelen operatief te verwijderen.

Verstopte neus door neuspoliepen

Neuspoliepen symptomen zijn onder meer een verstopte neus, vooral in een liggende houding, en een verminderd reukvermogen. Neuspoliepen komen meestal voor bij mensen tussen het dertigste en veertigste levensjaar. Kleine poliepen kunnen worden behandeld met corticosteroïdenbevattende neusspray of -druppels, waardoor ze slinken. Grotere poliepen worden operatief verwijderd.

Verstopte neus vrijmaken

het is ontzettend vervelend slapen met een verstopt neusgat. Hoe kun je een verstopte neus vrijmaken in geval van tijdelijke klachten als gevolg van een verkoudheid? Als je neus tijdelijk dicht zit (door een verkoudheid), kun je de volgende maatregelen nemen:

Stomen bij een verstopte neus

Wat kan helpen tegen een verstopte neus, is stomen boven een kom heet water met een doek over je hoofd. Je kunt hierbij desgewenst mentholdruppels of kamille toevoegen. Stomen is ongeschikt voor (jonge) kinderen vanwege het gevaar voor verbranding. Kinderen kun wel laten stomen door hem naast een stomende douche te laten zitten. Dit is een veilige manier van stomen. Inademen van stoom of damp kan ervoor zorgen dat slijm oplost en het vermindert het gevoel van benauwdheid op de borst.

Zoute neusdruppels of neusspray bij neusverstopping

Zoute neusdruppels of neusspray helpen vaak voldoende tegen een verstopte neus. Een dergelijk middel verdunt het taaie slijm in de neus. Het komt hierdoor gemakkelijker vrij. Het gevolg is dat je beter door je neus kunt ademen. Zowel volwassenen als kinderen kunnen gebruikmaken van deze neusdruppels en neusspray. Je moet het alleen niet langere tijd gebruiken.

Neusdruppels of neusspray met xylometazoline of oxymetazoline

Als zoute neusdruppels onvoldoende soelaas bieden, kunnen neusdruppels of neusspray met xylometazoline of oxymetazoline verlichting van de klachten geven. Dit middel zorgt ervoor dat het neusslijmvlies slinkt doordat het de bloedvaatjes in het neusslijmvlies vernauwt. Hierdoor wordt de afvoer van vastzittend slijm vergemakkelijkt, waardoor je weer beter door de neus kunt ademen. Er bestaat ook een kinderneusspray voor verstopte neus, met als werkzame stof xylometazoline.

Wat kun je verder doen tegen neusverstopping?

Luchtvochtigheid

Verder moet je zorgen voor voldoende luchtvochtigheid in huis. Vooral in de wintermaanden als de de centrale verwarming aanstaat. Voldoende luchtvochtigheid kan klachten verminderen.

Vermijden van prikkels

Niet roken is belangrijk bij chronische neusklachten. Vermijd ook andere prikkels die klachten geven. Een bloedonderzoek kan helpen om te kijken of je allergisch bent en, zo ja, waarvoor. Sommige mensen gebruiken een geneesmiddel die als bijwerking neusklachten geeft. Bespreek met je huisarts of er een alternatief is.

Antihistaminica bij een allergie

Als je bij tijd en wijle last hebt van allergische klachten, dan volstaat een neusspray of tabletten met antihistaminica. Je hoeft dan niet iedere dag antihistaminica te gebruiken. Neem het middel zodra de klachten zich aandienen of als je verwacht klachten te krijgen. Allergische klachten kunnen ook bestreden worden door antihistaminica en corticosteroïden. Eventueel kan een neusspray met cromoglicaten gebruikt worden als corticosteroïden ongewenste bijwerkingen geven. Overleg dit met je huisarts.

Aanhoudende neusklachten

Als je neusslijmvlies voortdurend ontstoken is (langer dan enkele weken), of als de klachten regelmatig terugkomen en je er veel last van heeft, kan de arts beclometason voorschrijven, een neusspray met corticosteroïden. Dit middel werkt ontstekingsremmend, vermindert overgevoeligheidsreacties en voorkomt zwelling van het neusslijmvlies. Langdurig gebruik kan op zich geen kwaad, maar soms maken corticosteroïden het neusslijmvlies kwetsbaar. Hierdoor kan het gemakkelijk gaat bloeden. Door een paar dagen met het middel te stoppen, kan het slijmvlies zich herstellen.

Chronische verstopte neus verhelpen

Als je langdurig of frequent last hebt van een verstopte neus, een loopneus, niezen of jeuk in de neus, dan is er sprake van chronische neusklachten. Overgevoeligheid voor bepaalde prikkels is in dat geval vaak de oorzaak. Het neusslijmvlies zwelt op en vormt meer slijm en dat zorgt voor de klachten. Door proberen de prikkels of triggers die bij jou klachten geven te vermijden, kun je de neusklachten bestrijden. Stop met roken als je rookt en begeef je niet in rokerige of stoffige ruimtes.
Als deze maatregelen onvoldoende soelaas bieden, dan kunnen medicijnen helpen. Vraag je huisarts om advies.

Lees verder

• Kleur van snot: geel, oranje, groen, bruin en bloederig snot
• Griep met hoge koorts, hoofdpijn, spierpijn, droge hoest
• Verkoudheid symptomen genezen & tips: zink en neusdruppels
• Verkoudheid: verstopte neus, niezen, koorts, keelpijn, hoest
• Vitamine C-tekort: symptomen, oorzaak en behandeling