Paracetamol: bijwerkingen, dosering, alcohol en coffeïne

Paracetamol: bijwerkingen, dosering, alcohol en coffeïne Paracetamol is een geneesmiddel met een pijnstillende en koortsverlagende werking. Paracetamol is het meest bekende pijnstiller en is zonder recept verkrijgbaar. Paracetamol kan worden toegepast bij verschillende soorten pijn: hoofdpijn, migraine, koorts, griep, verkoudheid, keelpijn, bijholteontsteking (waaronder voorhoofdsholteontsteking), middenoorontsteking, oorpijn, artrose, spierpijn, gewrichtspijn en menstruatieklachten. Paracetamol is tegen koorts en pijn, maar heeft geen ontstekingsremmende werking. Paracetamol is een relatief veilig geneesmiddel.
Paracetamol komt in bijna ieder medicijnkastje voor / Bron: Editor182, Wikimedia Commons (Publiek domein)Paracetamol komt in bijna ieder medicijnkastje voor / Bron: Editor182, Wikimedia Commons (Publiek domein)

Wat is paracetamol?

Tegen koorts en pijn

De werkzame stof is paracetamol. Paracetamol heeft de volgende werking:
  • vermindering van pijn (= analgetische werking); en
  • onderdrukking van koorts (= antipyretische werking).

Werking

Paracetamol kan toegepast worden bij lichte pijnen. Paracetamol remt alleen de pijn, niet de ontsteking. De precieze werking van paracetamol is anno 2024 nog altijd niet precies bekend. Mogelijk remt paracetamol de productie van prostaglandinen (stimuleren het pijngevoel) in het centrale zenuwstelsel. De pijnstillende en koortsverlagende werking van paracetamol begint na 15-30 minuten en duurt ongeveer 3-5 uur.

Paracetamol is niet ontstekingsremmend

Paracetamol heeft geen significante ontstekingsremmende effecten.

Toepassingen van paracetamol

Medisch gebruik

Paracetamol kan worden gebruikt voor:

Paracetamol kan ook worden gebruikt voor:

Paracetamol wordt gebruikt bij pijn en koorts / Bron: Phovoir/Shitterstock.comParacetamol wordt gebruikt bij pijn en koorts / Bron: Phovoir/Shitterstock.com

Koorts

Paracetamol wordt gebruikt voor het verminderen van koorts bij mensen van alle leeftijden. Koorts is de manier van het lichaam om ziektekiemen te doden. Hoe ernstiger een infectie, hoe hoger de koorts. Voor die kiemen die hittebestendig zijn, moet het lichaam zijn temperatuur veel hoger verhogen. Virussen zijn zeer hittebestendig, vandaar dat virale infecties vaak tot zeer hoge temperaturen leiden en niet gemakkelijk onder controle kunnen worden gehouden met normale koortsmedicatie zoals paracetamol. De symptomen van knokkelkoorts nemen bijvoorbeeld niet volledig af met paracetamol.

Recente onderzoeken hebben aangetoond dat hoe hoger de temperatuur bij ernstige bacteriële infecties, hoe beter de overleving is. Er is aangetoond dat behandeling met paracetamol de ziekteduur verlengt bij ziekten zoals waterpokken en malaria en de periode van besmettelijkheid of infectivitei bij normale verkoudheid. Door koorts actief te beheersen, onderdruk je in feite het eigen mechanisme van het lichaam om de infecterende ziekteverwekkers te bestrijden.

Pijn

Paracetamol wordt gebruikt voor de verlichting van milde tot matige pijn. Het gebruik van de intraveneuze vorm voor kortdurende pijn bij mensen op de afdeling spoedeisende hulp wordt ondersteund door beperkt bewijs.[1]

Artrose van de knie / Bron: Blausen.com staff, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)Artrose van de knie / Bron: Blausen.com staff, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)

Artrose

Paracetamol wordt aanbevolen als een van de verschillende behandelingsopties voor mensen met pijn in de heup, hand of knie die niet verbetert bij inspanning en gewichtsverlies als gevolg van artrose. Uit een evaluatie uit 2015 bleek echter dat het slechts een klein voordeel biedt bij artrose.[2] Paracetamol heeft relatief weinig ontstekingsremmende activiteit, in tegenstelling tot andere veel voorkomende pijnstillers zoals de niet-steroïde ontstekingsremmers (NSAID's) aspirine en ibuprofen. Paracetamol kan pijn verlichten bij milde artrose, maar heeft geen effect op de onderliggende ontsteking, roodheid en zwelling van het gewricht.

Onderrug

Paracetamol wordt aanbevolen als eerstelijnsbehandeling voor lage rugpijn. Als er echter ook sprake is van een ontstekingsreactie van het bindweefsel of de gewrichtjes in de wervelkolom, geniet een ontstekingsremmende pijnstiller op basis van naproxen, ibuprofen of diclofenac de voorkeur.

Hoofdpijn

Het gebruik van paracetamol in combinatie met cafeïne wordt aanbevolen als een mogelijke behandeling van spanningshoofdpijn en migraine.

Postoperatieve pijnbestrijding

Paracetamol gecombineerd met NSAID's kan effectiever zijn voor de behandeling van postoperatieve pijn dan alleen paracetamol of NSAID's.[3]

Tanden

NSAID's zoals ibuprofen, naproxen en diclofenac zijn effectiever dan paracetamol voor het beheersen van tandpijn of pijn als gevolg van tandheelkundige procedures; combinaties van NSAID's en paracetamol zijn effectiever dan beide alleen.[4] Paracetamol is vooral nuttig wanneer NSAID's gecontra-indiceerd zijn vanwege overgevoeligheid of voorgeschiedenis van maag-darmzweren of -bloedingen. Het kan ook worden gebruikt in combinatie met NSAID's wanneer deze niet effectief genoeg zijn voor het verminderen van tandpijn.

Galbulten op de rug / Bron: DLdoubleE, Wikimedia Commons (Publiek domein)Galbulten op de rug / Bron: DLdoubleE, Wikimedia Commons (Publiek domein)

Wanneer mag je paracetamol niet gebruiken?

Dit geneesmiddel mag je niet gebruiken bij overgevoeligheid voor paracetamol of één van de andere bestanddelen uit de tablet. Overgevoeligheid voor paracetamol herken je aan huiduitslag, galbulten en een enkele keer aan benauwdheid. Raadpleeg bij deze verschijnselen je huisarts en geef aan de apotheek door dat je overgevoelig bent voor paracetamol.

Gebruik en dosering van paracetamol

Neem de tabletten met een ruime hoeveelheid water in. Het toedieningsinterval moet ten minste 4 uur bedragen. In het algemeen geven de onderstaande doseringen voldoende resultaat (uitgaande van tabletten van 500 mg):

Kinderen van 4 tot 6 jaar een halve tablet van 500 mg 3-4 maal per dag
Kinderen van 6 tot 9 jaar een halve tablet van 500 mg 4-6 maal per da
Kinderen van 9 tot 12 jaar één tablet 500 mg 3-4 maal per dag
Kinderen van 12 tot 15 jaar één tablet van 500 mg 4-6 maal per dag
Volwassenen één of twee tabletten van 500 mg per keer, maximaal 6 tabletten per dag

Paracetamol tijdens zwangerschap / Bron: Greyerbaby, PixabayParacetamol tijdens zwangerschap / Bron: Greyerbaby, Pixabay
Gebruik per dag niet meer dan in de bijsluiter staat.

N.B.: Er bestaat ook 'kinderparacetamol' (kauw)tabletten en zetpillen.

Zwangerschap en borstvoeding

Paracetamol kan, voor zover bekend, zonder gevaar voor de ongeboren vrucht, overeenkomstig het voorschrift van de arts en in lage doseringen worden gebruikt. Paracetamol kan na overleg met de arts of apotheker worden gebruikt tijdens de periode van borstvoeding.

Kortom: Tijdens de zwangerschap en tijdens de periode van borstvoeding alleen gebruiken op advies van de arts!

Wees extra voorzichtig met paracetamol wanneer je aan alcohol verslaafd bent / Bron: Istock.com/Csaba DeliWees extra voorzichtig met paracetamol wanneer je aan alcohol verslaafd bent / Bron: Istock.com/Csaba Deli

Wanneer moet je extra voorzichtig zijn?

Wees extra voorzichtig met paracetamol wanneer je:
  • lever of nieren niet goed werken;
  • aan alcohol verslaafd bent (je mag dan niet meer dan 2 gram per dag gebruiken).

Gebruik paracetamol niet langer dan 14 dagen zonder een arts te raadplegen. Indien de klachten aanhouden of terugkeren moet je een arts raadplegen.

Paracetamol en alcohol

Paracetamol kun je in combinatie met alcohol gebruiken. Normaal gebruik van alcohol is dus geen probleem. Mensen die overmatig alcohol gebruiken moet oppassen, aangezien zij door paracetamol meer kans op leverbeschadiging hebben. Chronisch alcoholgebruik leidt ertoe dat de concentratie paracetamol toeneemt, waardoor het giftig wordt voor de lever.

Bijwerkingen van paracetamol

Het gebruik van paracetamol kan aanleiding geven tot de volgende bijwerkingen:
  • overgevoeligheid, zoals huiduitslag, galbulten en koorts;
  • zelden kunnen afwijkingen in het bloed (bloedarmoede, onverklaarbare bloeduitstortingen) voorkomen;
  • na langdurig gebruik kan in zeldzame gevallen hoge koorts, heftige keelpijn en zweertjes in de mond voorkomen (agranulocytose);
  • na zeer langdurig gebruik van hoge doseringen kan sporadisch een nierontsteking optreden;
  • wanneer langdurig hoge doseringen worden gebruikt (3 tot 4 gram per dag) kan leverbeschadiging optreden.

Paracetamol in de vorm van tabletten / Bron: Martin SulmanParacetamol in de vorm van tabletten / Bron: Martin Sulman

Welke toedieningsvormen zijn er?

Beschikbare vormen

Paracetamol is te verkrijgen in:
  • tabletten;
  • drank;
  • poeder;
  • zetpillen; en
  • infuus.

Combinaties

Paracetamol wordt ook gebruikt in combinatie met:
  • coffeïne (coffeïne versterkt het pijnstillende effect en werkt opwekkend).
  • codeïne (codeïne is pijnstillend en werkt hoestprikkeldempend. Deze combinatie is uitsluitend met een recept verkrijgbaar).
  • vitamine C.
  • tramadol (dit is een sterke pijnstiller die alleen op doktersrecept verkrijgbaar is).

Lees voor gebruik altijd de bijsluiter!

Noten:
  1. Sin, B; Wai, M; Tatunchak, T; Motov, SM (29 January 2016). "The use of intravenous acetaminophen for acute pain in the emergency department". Academic Emergency Medicine. 23 (5): 543–53. doi:10.1111/acem.12921. PMID 26824905.
  2. Hochberg MC, Altman RD, April KT, Benkhalti M, Guyatt G, McGowan J, et al. (April 2012). "American College of Rheumatology 2012 recommendations for the use of nonpharmacologic and pharmacologic therapies in osteoarthritis of the hand, hip, and knee". Arthritis Care Res (Hoboken). 64 (4): 465–74. doi:10.1002/acr.21596. PMID 22563589.
  3. Ong, CK; Seymour, RA; Lirk, P; Merry, AF (1 April 2010). "Combining paracetamol (acetaminophen) with nonsteroidal antiinflammatory drugs: a qualitative systematic review of analgesic efficacy for acute postoperative pain". Anesthesia and Analgesia. 110 (4): 1170–9. doi:10.1213/ANE.0b013e3181cf9281. PMID 20142348.
  4. Moore, RA; Derry, C (January 2013). "Efficacy of OTC analgesics". International Journal of Clinical Practice. Supplement. 67 (178): 21–5. doi:10.1111/ijcp.12054. PMID 23163544.

Lees verder

© 2014 - 2024 Tartuffel, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Paracetamol tijdens de zwangerschapParacetamol tijdens de zwangerschapParacetamol is wereldwijd de meest gebruikte pijnstiller. Veel zwangere vrouwen vragen zich af of zij paracetamol mogen…
Waarom de paracetamolIedereen weet wel wat een medicijn is. Als je aan iemand vraagt wat een medicijn is, krijg je meestal een antwoord dat l…
Paracetamol – Verkoop pijnstiller aan bandenParacetamol – Verkoop pijnstiller aan bandenParacetamol mag vanaf 10 januari 2013 niet meer in grote hoeveelheden verkocht worden in winkels. Doosjes met meer dan v…
Paracetamol werking, toepassing en bijwerkingenParacetamol werking, toepassing en bijwerkingenParacetamol is een effectieve en populaire pijnstiller die in bijna ieder medicijnkastje in Nederland te vinden is. Het…

Tampax Compak: tampons met inbrenghuls in mini formaatTampax Compak: tampons met inbrenghuls in mini formaatIt's that time of the month again. Die verschrikkelijke week, vol met buikkrampen en wc bezoekjes. Dan is het natuurlijk…
Een gezond gebitEen gezond gebitWe kauwen ermee, het is ons uiterlijk en we gebruiken het als we praten. Een gezond gebit is dus heel erg belangrijk. Ma…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: Michelle Tribe, Wikimedia Commons (CC BY-2.0)
  • Fortis Health Connect. Is Paracetamol a cure to all kind of Fevers? https://www.fortishealthcare.com/blog/fever-paracetamol/ (ingezien op 13-8-2019)
  • Hochberg MC, Altman RD, April KT, Benkhalti M, Guyatt G, McGowan J, et al. (April 2012). "American College of Rheumatology 2012 recommendations for the use of nonpharmacologic and pharmacologic therapies in osteoarthritis of the hand, hip, and knee". Arthritis Care Res (Hoboken). 64 (4): 465–74. doi:10.1002/acr.21596. PMID 22563589.
  • Moore, RA; Derry, C (January 2013). "Efficacy of OTC analgesics". International Journal of Clinical Practice. Supplement. 67 (178): 21–5. doi:10.1111/ijcp.12054. PMID 23163544.
  • Ong, CK; Seymour, RA; Lirk, P; Merry, AF (1 April 2010). "Combining paracetamol (acetaminophen) with nonsteroidal antiinflammatory drugs: a qualitative systematic review of analgesic efficacy for acute postoperative pain". Anesthesia and Analgesia. 110 (4): 1170–9. doi:10.1213/ANE.0b013e3181cf9281. PMID 20142348.
  • Paracetamol bijsluiter
  • Prof. dr. D.H. Ford, prof. dr. J.P. Schadé, dr. J. Tomson (hoofdredactie). Het grote medische handboek. Rebo Productions, Lisse, 2009.
  • www.apotheek.nl
  • Sin, B; Wai, M; Tatunchak, T; Motov, SM (29 January 2016). "The use of intravenous acetaminophen for acute pain in the emergency department". Academic Emergency Medicine. 23 (5): 543–53. doi:10.1111/acem.12921. PMID 26824905.
  • Wikipedia. Paracetamol. https://en.wikipedia.org/wiki/Paracetamol (ingezien op 13-8-2019)
  • Afbeelding bron 1: Editor182, Wikimedia Commons (Publiek domein)
  • Afbeelding bron 2: Phovoir/Shitterstock.com
  • Afbeelding bron 3: Blausen.com staff, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)
  • Afbeelding bron 4: DLdoubleE, Wikimedia Commons (Publiek domein)
  • Afbeelding bron 5: Greyerbaby, Pixabay
  • Afbeelding bron 6: Istock.com/Csaba Deli
  • Afbeelding bron 7: Martin Sulman
Tartuffel (2.972 artikelen)
Laatste update: 12-02-2024
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Diversen
Bronnen en referenties: 17
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.