Pijn in bovenbeen: oorzaken pijn in dijen of bovenbenen

Zeuren of stekende pijn in het bovenbeen kan moeilijk te diagnosticeren zijn omdat dit deel van het lichaam veel spieren, pezen en ligamenten bevat. Pijn in het bovenbeen is vaak te wijten aan kleine spierblessures die thuis kunnen worden behandeld met wat eenvoudige zelfzorgmaatregelen. Wanneer de pijn echter intens is of niet verdwijnt en chronisch is, kan dit duiden op een ernstiger probleem. Pijn in het bovenbeen of de dijen kan acuut optreden, bijvoorbeeld als gevolg van een trauma of blessure. De pijn kan ook langzaamaan ontstaan. Pijn in het bovenbeen kan constant aanwezig zijn of met tussenpozen. Bij aanhoudende klachten is het verstandig de huisarts te raadplegen. Je huisarts kan onderzoeken wat er aan de hand is en een behandeling instellen.

• Pijn in bovenbeen of dijen
• Symptomen
• Oorzaken van pijn in de bovenbenen
• Spierblessures
• Spierverrekkingen en spierscheuringen
• Overbelasting
• Sedentaire levensstijl
• Uitstralende pijn van een ander letsel
• Zenuwpijn
• Ischias
• Perifere neuropathie
• Meralgia paresthetica (syndroom van Bernhardt-Roth)
• Chronische aandoeningen
• Fibromyalgie
• Artrose
• Andere oorzaken van pijn in dijen of bovenbenen
• Lichte verwondingen
• Trombosebeen
• Risicofactoren
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling van pijn in dij of bovenbeen
• Complicaties van pijn in de bovenbeen
• Preventie: bovenbeenpijn voorkomen
• Prognose en vooruitzichten

Pijn in bovenbeen of dijen

Pijn in je bovenbeen, zoals zeurende pijn, stekende pijn of een branderige pijn, komt relatief vaak voor, bij zowel jonge als oude mannen en vouwen. De pijn kan zich voordoen in één bovenbeen of in beide bovenbenen. Hoewel het in de meeste gevallen niet verontrustend is, zijn er enkele gevallen waarbij pijn in het bovenbeen een symptoom kan zijn van een ernstiger onderliggende aandoening waarbij medische behandeling nodig is.

Symptomen

Pijn in de bovenbenen of dijen kan variëren van een lichte pijn tot een scherpe, stekende pijn. Het kan ook gepaard gaan met andere symptomen, waaronder:

• jeuk
• tintelingen
• moeilijk lopen
• doof gevoel
• branderig gevoel

Wanneer de pijn plotseling opkomt, er geen duidelijke oorzaak is, of het reageert niet op zelfzorgmaatregelen, dan moet je je huisarts raadplegen.

Oorzaken van pijn in de bovenbenen

Pijn in de bovenbenen of dijbenen kan worden veroorzaakt door spierblessures, zenuwproblemen en een paar andere aandoeningen. Spierblessures of overbelasting is de meest voorkomende oorzaak van pijn de bovenbenen.

Spierblessures

Spierblessures, zoals verstuikingen en verrekkingen, zijn een veelvoorkomende oorzaak van pijn in de dijen of bovenbenen. Vanwege een grote hoeveelheid spieren in de bovenbenen is de pijn in dit gebied vaak te wijten aan een spierblessure. Enkele veel voorkomende spierblessures in dit gebied zijn onder meer de volgende.

Spierverrekkingen en spierscheuringen

Verstuikingen en verrekkingen kunnen zich voordoen in één van de vele spieren, ligamenten en pezen in de dij. Een verstuiking wijst op verrekte of gescheurde banden die de gewrichten bijeen houden. Symptomen van een verrekking of verstuiking zijn:

• plotselinge pijn na een val of een intensieve training
• pijn die zich verspreidt en uitstraalt, van boven naar beneden
• moeite met rekken of bewegen van de dij
• zwelling rond het pijnlijke gebied

Acute blessures aan het bovenbeen tijdens het voetbal komen vaak voor. Hierbij gaat het vooral om de spierkneuzing, ook wel 'ijsbeentje' genoemd, en de spierverrekking.

Een acute hamstringblessure komt ook vaak voor. Dit geeft een plotselinge felle pijn aan de achterzijde van je bovenbeen. Bij een hamstringblessure heb je pijn aan de spier die aan de achterkant van je bovenbeen vanuit de knieholte naar je bil loopt. De spieren aan de achterkant van het bovenbeen worden de hamstrings genoemd. Vaak ontstaat een hamstringblessure tijdens het sporten. Denk hierbij aan explosieve bewegingen als sprinten, remmen, wenden en keren. Als de spier gescheurd is, kan een operatie nodig zijn.

Overbelasting

Overbelastingsverwondingen kunnen optreden wanneer een spier in of rond de dij te intensief wordt gebruikt, of wanneer je geen warming-up doet vóór het sporten. Een gescheurde spier (spierruptuur) komt heel vaak door te intensief sporten. Het belangrijkste teken van een blessure bij overmatig gebruik is pijn na inspanning of intense fysieke activiteit. De pijn kan van invloed zijn op beide dijen.

Sedentaire levensstijl

Niet genoeg bewegen of te veel tijd zittend of liggend doorbrengen n kan de spieren beschadigen en chronische pijn veroorzaken. Lange tijd zitten kan druk uitoefenen op de gewrichten en spieren, met name van de heupen en benen. Gebrek aan activiteit kan ook de spieren doen verzwakken, wat wijdverspreide spierpijn kan veroorzaken. Mensen met pijn in het bovenbeen dankzij een passieve levensstijl kunnen ook pijn voelen in hun hele lichaam. De pijn kan in de loop van de tijd chronisch worden.

Uitstralende pijn van een ander letsel

Verwondingen in andere delen van het lichaam kunnen ervoor zorgen dat de pijn zich naar de bovenbenen verspreidt. Een heupblessure met heuppijn kan bijvoorbeeld uitstralen naar de benen. Door bepaalde verwondingen of blessures ga je anders lopen en staan, waardoor je bepaalde spieren meer belast zonder dat je je dat realiseert. Dit kan pijn in de dijen en benen veroorzaken. Als je ook pijn voelt in nabijgelegen gebieden, zoals in de heupen of knieën (kniepijn), kan dit de reden zijn waarom je dijen pijn doen.

Zenuwpijn

Je kan ook last krijgen van zenuwen in de bovenbenen. Zenuwpijn treedt op wanneer er schade aan de zenuwen is ontstaan. Dit veroorzaakt pijn, zelfs wanneer er geen fysieke verwonding aan de dij is. Enkele veel voorkomende soorten zenuwpijn zijn de volgende.

Ischias

Ischias, ook wel ischialgie genaamd, is zenuwpijn gerelateerd aan de ischiaszenuw. Deze staat ook bekend als de grote beenzenuw of nervus ischiadicus. Het is een zenuwpijn die begint in de rug en via de bil doorloopt tot in het been. Deze zenuwpijn in het been wordt veroorzaakt door druk op de zenuw. Bijvoorbeeld door zwangerschap of door een verkeerde lichaamshouding waarbij je je rug te zwaar belast.

Perifere neuropathie

Perifere neuropathie is zenuwbeschadiging van lange zenuwen naar de benen en de armen, die zenuwpijn veroorzaakt. Het is vaak te wijten aan andere aandoeningen, zoals diabetes. Als je last hebt van zenuwpijn dan kun je ongewone sensaties ervaren in de dijen en op andere plaatsen, zoals een branderig gevoel, gevoelloosheid, stekelige sensaties en stekende pijnen.

Meralgia paresthetica (syndroom van Bernhardt-Roth)

Meralgia paresthetica wordt ook wel het Bernhardt-Roth-syndroom genoemd. Een beknelde zenuw in je bovenbeen kan dit pijnlijke gevoel veroorzaken. Je kunt hierdoor een brandende of stekende pijn ervaren, en de aandoening kan periodieke gevoelloosheid veroorzaken in het bovenbeen en de heupen. De bovenbeenzenuw kan in de knel raken als er lange tijd iets drukt op je onderbuik of lies, bijvoorbeeld strakke kleiding, een strakzittende riem, een sleutelbos, portemonnee of telefoon in je voorste broekzak, etc.

Het komt meestal voor aan één kant van het lichaam, dus in één van beiden benen. Courante oorzaken zijn:

• strakke kleding
• strakzittende riem
• overgewicht of obesitas
• zwangerschap
• littekenweefsel van een eerdere verwonding of een operatie
• diabetesgerelateerd zenuwletsel
• een portemonnee of mobiele telefoon in de broekzak aan de voorkant dragen
• trage schildklier (hypothyreoïdie)
• loodvergiftiging

Chronische aandoeningen

Tal van chronische aandoeningen kunnen pijn in de bovenbenen veroorzaken.

Fibromyalgie

Mensen met fibromyalgie ervaren chronische wijdverspreide pijn op specifieke drukpunten. Pijn in de benen doet zich vaak voor net boven de knieën en aan de achterkant van de bovenbenen.

Artrose

De pijn van artrose is vaak geconcentreerd in de heup- en kniegewrichten, maar kan naar beneden of naar boven uitstralen. Pijn bij heupartrose wordt vaak gevoeld in de lies (liespijn) en bovenbeen met uitstraling naar de bil (bilpijn) en de knie.

Andere oorzaken van pijn in dijen of bovenbenen

Lichte verwondingen

Een blauwe plek, zelfs één die niet zichtbaar is, kan intens pijnlijk zijn. Deze pijn is dan kloppend en is gelokaliseerd in één gebied. Pijn van een lichte verwonding, zoals een blauwe plek, straalt doorgaans niet uit.

Trombosebeen

Heel soms wordt pijn in het bovenbeen veroorzaakt door een bloedstolsel in een bloedvat. Deze pijnlijke aandoening wordt ook wel 'diepe veneuze trombose' (DVT) of trombosebeen genoemd en kan levensgevaarlijk worden als het stolsel losraakt en naar de longen, het hart of de hersenen reist. Mensen die lange vluchten maken, een sedentair leven leiden, een slechte bloedsomloop hebben, roken, hart- en vaatziekten hebben of zwanger zijn of te zwaar zijn, hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van DVT. Symptomen zijn onder meer:

• onverklaarde pijn in een been dat na een paar dagen niet beter wordt
• zwelling, roodheid of warm gevoel langs een beenader
• gevoeligheid op een specifieke plek op het been
• pijn bij het lopen
• kortademigheid wanneer een stolsel losbreekt en naar het hart en vervolgens naar de longen gaat (longembolie)

Risicofactoren

Omdat pijn in het bovenbeen veel oorzaken heeft, variëren de risicofactoren. Sommige risicofactoren zijn onder meer:

• chronische aandoeningen, zoals diabetes en reumatoïde artritis
• deelnemen aan sport
• een sedentaire levensstijl
• slechte bloedsomloop
• eerdere verwondingen aan de benen of heupen

Onderzoek en diagnose

Er zijn veel soorten onderzoek die uitgevoerd kunnen worden om de oorzaak van pijn in de bovenbenen diagnosticeren. Naast een vraaggesprek met de arts over je klachten en een lichamelijk onderzoek, kunnen onder meer de volgende onderzoeken gedaan worden:

• MRI-scan en CT-scan
• röntgenfoto's om de botten te controleren
• echografie om te controleren op bloedstolsels
• bloedonderzoek om te checken op medische aandoeningen zoals artritis

Behandeling van pijn in dij of bovenbeen

Behandeling van pijn in je bovenbeen of dij, hangt af van de oorzaak. Lichte verwondingen verbeteren vaak met zelfzorgmaatregelen, zoals rust, ijs- en warmtebehandeling, compressie, hoog leggen van de aangedane been en rustige en zachte massage. Andere behandelingsopties kunnen bestaan uit:

• pijnstillers, zoals paracetamoll of ibuprofen
• medicatie voor chronische aandoeningen, zoals fibromyalgie en artritis
• operatie om beschadigde of ingesloten zenuwen te repareren
• oefentherapie
• operatie om beschadigde spieren, pezen of ligamenten te herstellen
• fysiotherapie
• diabetesmedicijnen om verdere zenuwbeschadiging te voorkomen
• bloedverdunners als er een bloedstolsel in het been zit
• alternatieve behandelingen, zoals massagetherapie of chiropractie

Complicaties van pijn in de bovenbeen

Zonder (adequate) behandeling kan pijn in de bovenbenen verergeren. Het kan ook uitstralen naar andere delen van het lichaam, waardoor je moeite krijgt met bewegen en mogelijk last krijgt van chronische pijnklachten. De meest zorgwekkende complicatie is als er een bloedstolsel in het been zit. Deze bloedstolsels kunnen losraken en een embolie veroorzaken, wat betekent dat een slagader geblokkeerd raakt. Een embolie kan binnen enkele minuten fataal zijn. Als de pijn in de benen ernstig is, uit het niets verschijnt of niet verbetert in een paar dagen, moet je een arts raadplegen.

Preventie: bovenbeenpijn voorkomen

Enkele maatregelen die je kunt nemen om te voorkomen dat je last krijgt van bovenbeenpijn, zijn:

• lichamelijk actief blijven (wat onderdeel uitmaakt van een gezonde leefstijl)
• regelmatig de benen strekken als je langere tijd achtereen zit (bijvoorbeeld bij zittend werk)
• rekken voor en na het sporten
• werken met een personal trainer of een life coach om een ​​gezond activiteitenniveau te bepalen dat niet leidt tot overbelastingsletsel
• het goed behandelen en onder controle houden van medische aandoeningen, zoals diabetes en artritis

Prognose en vooruitzichten

De meeste pijn in de bovenbenen is goed behandelbaar en zal genezen. Het kan voor een arts een uitdaging zijn om de juiste diagnose te stellen voor pijn in dit deel van het lichaam. Soms is verwijzing naar een specialist en vervolgonderzoek in het ziekenhuis nodig om de oorzaak van de pijn te achterhalen. Niet alle pijn is echter gemakkelijk te behandelen. Mensen met onverklaarde chronische pijn moeten mogelijk verschillende behandelingen uitproberen voordat iets aanslaat. Bij persistente behandeling en therapietrouw kunnen de meeste mensen echter herstellen van pijn in de bovenbenen.

Lees verder

• Pijn in de dijen: oorzaken van een pijnlijke dij of dijpijn
• Pijn aan de heup: oorzaken van heuppijn of pijnlijke heupen
• Pijn in knieholte: oorzaken van pijn aan achterkant van knie
• Pijn aan de benen: oorzaken van pijnlijke benen of beenpijn
• Pijn in lies of liespijn: oorzaken van een pijnlijke lies