Tractie-alopecia: Vorm van haaruitval door trekken aan haren

In een aantal gevallen ervaren patiënten haarverlies omdat ze dit zelf veroorzaken. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij tractie-alopecia. Door het dragen van langdurige strakke haarstijlen ontstaat namelijk schade aan de haarwortels, met haaruitval als gevolg. Deze vorm van haarverlies veroorzaakt eveneens roodheid, jeuk of zelfs pusproducerende zweren of infecties aan de hoofdhuid. Het is belangrijk om deze haarafwijking tijdig op te merken en maatregelen te treffen aan het haar, zodat het haar weer terug kan groeien. Na verloop van tijd ontstaat permanente schade aan de haarwortels en dan ontstaan blijvende kale plekken.

• Synoniemen van tractie-alopecia
• Oorzaken: Constant trekken aan haren met spanning op haarwortel
• Haarproducten
• Haartype
• Andere risicofactoren
• Symptomen
• Behandeling van haaruitval
• Prognose van tractie-alopecia
• Complicaties van tractie-alopecia
• Permanente haaruitval
• Haarfollikelbeschadiging
• Infecties en ontstekingen
• Psychische impact
• Preventie van kaalheid

Synoniemen van tractie-alopecia

Andere benamingen voor tractie-alopecia zijn:

• alopecia groenlandica (arctica)
• alopecia mechanica
• tractie alopecia
• tractiealopecia
• traction alopecia

Oorzaken: Constant trekken aan haren met spanning op haarwortel

Door het herhaald dragen van bepaalde kapsels en door een aantal andere risicofactoren wordt constant ‘getrokken’ (tractie) aan de haren. De hoofdhuid loopt door de spanning schade op, waardoor de haarwortels onvoldoende bloed krijgen. De haren vallen hierdoor uit. De schade aan de haarwortels gebeurt ook door constante druk of door slijtage. Indien onbehandeld ontstaat permanente en onomkeerbare schade waardoor blijvende kaalheid optreedt.

Haarproducten

Relaxers

Het gebruik van relaxers vormt een risicofactor voor tractie-alopecia. Dit zijn chemische haarproducten die bruikbaar zijn om krullende haren te doen ontspannen. Haarrelaxers en chemische behandelingen veranderen namelijk de structuur van de haarschacht, waardoor haarverlies sneller tot stand komt.

Extensies

Ook het gebruik van haarextensies vormt een risicofactor. Haarextensies zijn stukken haar waarmee het mogelijk is om de eigen haren te verlengen of te voorzien van volume. De extensies bestaan uit echt haar of synthetisch haar. De extensies zorgen voor extra gewicht aan het haar, wat spanning geeft op de haarwortel. Haarextensies die zijn vastgelijmd of te strak aan de haarbasis zijn gebonden, veroorzaken bovendien spanning aan de haarwortels.

Relaxers en extensies

Het gelijktijdig gebruik van extensies en relaxers leidt ook sneller tot de vorm van kaalheid. De extensies zijn aan het echte haar te bevestigen met metalen ringetjes, klemmetjes, tape, lijm, enzovoort. Het metaal van de extensies mag niet in contact komen met de chemische stoffen in de relaxers, omdat dit haarverlies als gevolg heeft.

Haaraccessoires

Ook haarklemmen, haarspelden en haarbanden die mensen elke dag op dezelfde manier dragen, leiden sneller tot tractie-alopecia.

Haartype

Dreadlocks, ingevlochten haren, strakke paardenstaarten, rastakapsel, enzovoort, leiden sneller tot tractie-alopecia. Mensen met kroeshaar zijn dan ook vaker getroffen. Af en toe strakke kapsels dragen vormt echter geen probleem. Zeer lange haren trekken tot slot aan de haarwortels, met tractie-alopecia tot gevolg.

Andere risicofactoren

Balletdansers en andere sporten of activiteiten waarbij de haren langdurig strak gebonden moeten zijn, zijn vaker aangetast. Verder komt de haarafwijking het vaakst tot uiting bij zwarte Afrikanen, meestal van het vrouwelijke geslacht. Kinderen en volwassenen zijn beiden getroffen, maar de vorm van haarverlies komt vaker voor bij ouderen omdat haarwortels na verloop van tijd op natuurlijke wijze verzwakken.

Symptomen

Het haarverlies start meestal onder in de nek, rond de oren en langs de haargrens aan het voorhoofd. Volgende symptomen treden op bij tractie-alopecia:

• een bredere haarscheiding
• een terugwijkende haarlijn rond het voorhoofd, en soms ook rond de slapen of de nek
• flarden dun of gebroken haar op plaatsen waar het haar onder spanning staat
• kleine puistjes op de hoofdhuid of aan de basis van vlechten
• pleisters van glanzende, met littekens bedekte huid in een gevorderd stadium van de haarbeschadiging
• roodheid, pijn, jeuk en huidzweren op de hoofdhuid

Behandeling van haaruitval

De behandeling van tractie-alopecia is vaak eenvoudig. Enkele wijzigingen in het kapsel volstaan meestal om de vorm van haaruitval te behandelen:

• chemicaliën (zoals relaxers) beperken of vermijden
• haargroeiproducten proberen: Bij circa vier op de tien patiënten die een haargroeiproduct uitproberen, hergroeit wat haar na drie tot zes maanden. Het is niet aanbevolen om dit product te gebruiken bij een rode, ontstoken of beschadigde hoofdhuid.
• kapsels om de paar weken veranderen om spanning op een deel van de hoofdhuid te voorkomen
• natuurlijke middelen uitproberen zoals castorolie (wonderolie of ricinusolie)
• ontstekingsremmers gebruiken: Steroïde crèmes verminderen de zwelling van de hoofdhuid, veroorzaakt door tractie-alopecia.
• strakke kapsels indien mogelijk vermijden: Is een strak kapsel noodzakelijk voor de religie of het beroep van een patiënt, dan is het belangrijk om het haar zo los mogelijk te binden.

Als het haar na een paar maanden nog steeds niet opnieuw groeit, raken de haarwortels mogelijk beschadigd. Het haar groeit niet terug wanneer de patiënt aanzienlijke littekens heeft. In ernstige gevallen is een haartransplantatie nodig of moet de patiënt camouflagetechnieken gebruiken.

Prognose van tractie-alopecia

Tractie-alopecia is volledig omkeerbaar in de vroege stadia van de haarafwijking. De arts moet daarom de tekenen snel herkennen en strakke kapsels vermijden, want hierdoor herstelt het haar weer. In de latere stadia ontstaat schade aan de follikels (haarwortels), waardoor het haar niet meer opnieuw zal groeien. Een haartransplantatie biedt dan mogelijk uitkomst. De haarbeschadiging gaat niet gepaard met andere medische problemen, maar sommige patiënten ervaren wel psychische problemen door tractie-alopecia.

Complicaties van tractie-alopecia

Tractie-alopecia kan leiden tot verschillende complicaties, vooral als het niet tijdig wordt behandeld:

Permanente haaruitval

Als tractie-alopecia niet snel wordt aangepakt, kan de schade aan de haarwortels permanent zijn. Dit kan leiden tot blijvende kaalheid, waarbij het haar niet meer op de beschadigde plekken teruggroeit.

Haarfollikelbeschadiging

In gevorderde stadia kan de schade aan de haarfollikels (haarwortels) zo ernstig zijn dat ze niet meer functioneren. Dit maakt het herstel van het haar onmogelijk en kan leiden tot blijvende kale plekken.

Infecties en ontstekingen

Door constante spanning en schade aan de hoofdhuid kunnen er infecties en ontstekingen optreden. Dit kan leiden tot pijn, roodheid en pusvorming op de hoofdhuid.

Psychische impact

De zichtbare gevolgen van tractie-alopecia kunnen psychische stress en ongemak veroorzaken. Sommige patiënten ervaren gevoelens van schaamte, laag zelfbeeld of angst door hun gewijzigde uiterlijk.

Preventie van kaalheid

Deze tips helpen alopecia bij tractie te voorkomen:

• dikke, losse vlechten in plaats van kleine, strakke vlechten dragen
• een pijnlijk kapsel veranderen
• geen agressieve chemicaliën en kleurstoffen gebruiken
• geen elastiekjes gebruiken; eventueel opteren voor stoffen versies
• haarstijlen om de paar weken wijzigen
• het haar zo vaak mogelijk los dragen
• stoffen haarbanden in plaats van elastieken kiezen

Het is voorts belangrijk om voldoende eiwitten en ijzer op te nemen via de voeding, wat nodig is voor de haargezondheid en de haargroei. Goede bronnen van ijzer zijn bonen, noten, bruine rijst, vlees en bladgroenten, zoals spinazie.

Lees verder

• Haaruitval (alopecia): Haaraandoeningen met haarverlies