Pijn in knieholte: oorzaken van pijn aan achterkant van knie

Pijn in knieholte of pijn aan de achterkant van de knie kan door diverse factoren worden veroorzaakt. De klachten die aan de achterkant van de knie kunnen optreden, zijn afhankelijk van de oorzaak. Veelvoorkomende klachten zijn zeurende, brandende, stekende pijn, zwelling en/of stijfheid, dat wil zeggen het niet (goed) kunnen bewegen van de knie. Pijn in de knieholte kan optreden bij strekken, buigen, hurken, na zitten, lopen, fietsen, opstaan en andere situaties. Behandeling van de knieklachten is afhankelijk van de oorzaak. De meeste knieklachten aan de achterzijde zijn het gevolg van overbelasting van bepaalde structuren door trauma, ongeluk of verdraaiing, een slechte warming-up voordat je gaat sporten, structurele overbelasting (bijvoorbeeld door bepaald werk), het doorzakken van de voeten of artrose van de knie. Raadpleeg bij een pijnlijke knieholte tijdig je huisarts voor een goede diagnose en adequate behandeling. Des te eerder de behandeling aanvangt, des te gunstiger dat is.

• Pijn in knieholte of pijn achterkant knie
• Knie
• Knieholte
• Oorzaken van pijn in knieholte
• Bijkomende symptomen
• Schade aan banden, pezen, spieren, botten of kraakbeen
• Popliteus tendinitis
• Gescheurde meniscus
• Verrekte of gescheurde achterste kruisband
• Plica syndroom
• Hamstringblessure
• Spierkrampen in het been
• Reumatische aandoeningen
• Knieartrose
• Reumatoïde artritis
• Infectieuze knieartritis
• Pijn in knieholte bij kinderen
• Groeipijn
• Syndroom van Sinding Larsen Johansson
• Ziekte van Osgood-Schlatter
• kniekuilcyste (Bakerse cyste)
• Aderen en bloedvaten
• Trombosebeen
• Spataderen aan de benen en knieholte
• Zenuwbeknelling
• Andere oorzaken van een pijnlijke knieholte
• Onderzoek en diagnose
• Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek
• Beeldvormend onderzoek
• Behandeling van pijn aan de achterkant van de knie
• Preventie
• Casus: Pijn in de linker knieholte
• Presentatie
• Onderzoek
• Diagnose
• Behandeling
• Advies
• Prognose

Pijn in knieholte of pijn achterkant knie

Knie

De knie is een complex scharniergewricht, wat inhoudt dat het kniegewricht in één richting kan bewegen: strekken en buigen. De knie kan echter ook kleine draaibewegingen maken. Dit komt doordat in de gewrichtsholte zich twee wigvormige kraakbeenschijven bevinden, die bevestigd zijn aan de bovenkant van het scheenbeen. De knie ligt tussen het dijbeen, het scheenbeen en de knieschijf. Een vezelachtig kapsel rond het gewricht verbindt de drie botten met elkaar.

Knieholte

In de knieholte bevinden zich vooral aanhechtingen van spieren, zenuwen en bloedvaten. De spieren aan de achterkant van de knie, die van het bovenbeen en het onderbeen zorgen voor het buigen van de knie. Aan de bovenste zijde van de achterkant van het scheenbeen, bevindt zich de aanhechting van de achterste kruisband.

Oorzaken van pijn in knieholte

Pijn aan de achterkant van de knie ofwel pijn in knieholte kan diverse oorzaken hebben. De meeste knieklachten aan de achterkant zijn het gevolg van overbelasting van bepaalde structuren door trauma, ongeluk of verdraaiing, een slechte warming-up voordat je gaat sporten, structurele overbelasting, het doorzakken van de voeten of artrose van de knie.

Bijkomende symptomen

Er kan sprake zijn van milde tot hevige pijn in de knieholte. Deze pijn kan als stekend, dof, zeurderig of kloppend worden ervaren. Het hangt af van de oorzaak of je daarnaast nog andere symptomen hebt. Vaak gaat pijn in de knieholte gepaard met een zwelling, een vol gevoel, stijfheid of pijn bij het maken van bepaalde bewegingen en een beperkt bewegingsbereik. Als er sprake is van een gezwollen en gevoelige kuit, dan is het belangrijk om een arts te raadplegen omdat de zwelling ook mogelijk het gevolg is van een bloedstolsel in het been (diep veneuze trombose), dat dringend moet worden behandeld om complicaties te voorkomen.

Schade aan banden, pezen, spieren, botten of kraakbeen

Te extreme overbelasting, schade of ziekte van of aan spieren, gewrichtsbanden, pezen, kraakbeen of botten kan resulteren in pijn in de knieholte.

Popliteus tendinitis

De musculus popliteus of kniekuilspier fungeert als kniebuiger waarbij het scheenbeen binnenwaarts roteert. Deze spier kan je parten gaan spelen als er teveel overstrekking heeft plaatsgevonden. Je hebt bijvoorbeeld met een verstrekte knie heuvel op en af gelopen tijdens een (lange) wandeling of je hebt gedurende langere tijd met je voet op een krukje je been hoog gelegd. Activiteiten als wandelen in los zand en heuvelafwaarts (hard)lopen, kunnen een irritatie van de pees van de m. popliteus veroorzaken waardoor een ontsteking kan ontstaan. Hierbij treden vooral klachten op aan de buitenzijde van de knie, met name bij rotatiebewegingen. De pijn kan zich ook in de knieholte bevinden. Wanneer de popliteuspees is ontstoken, spreekt men van 'popliteus tendinitis'.

Gescheurde meniscus

In de knie bevinden zich twee stukjes kraakbeen: de binnenste en buitenste meniscus. Deze werken ook als een soort schokdempers. Wanneer je een draai maakt met een gebogen knie terwijl het onderbeen het gewicht draagt, kan een meniscus scheuren. Terwijl een scheur in de buitenste meniscus pijn geeft aan de buitenzijde van de knie, geeft een scheur in de binnenste meniscus juist pijn aan de binnenzijde van de knie.

Verrekte of gescheurde achterste kruisband

In de knie bevinden zich twee kruisbanden: de voorste en de achterste kruisband. Een beschadiging van de achterste kruisband komt minder vaak voor dan een beschadiging van de voorste kruisband. Het ontstaat vaak als er zeer veel kracht op de knie komt, bijvoorbeeld tijdens een verkeersongeval.

Plica syndroom

Om het kniegewricht bevindt zich een vezelachtig kapsel, waarin zich vier plooien bevinden. Een Plica Syndroom duidt op een irritatie van een kapselplooi. Vaak gaat het hierbij om de kapselplooi aan de binnenzijde van de knie, die van de onderzijde van de knieschijf naar de binnenzijde van het bovenbeen loopt. De belangrijkste klacht van een geïrriteerde plica is pijn, vooral aan de binnenzijde van de knie maar het kan ook ene groter gebied bestrijken. Het syndroom kan langzaamaan ontstaan door bepaalde activiteiten en bewegingen waarbij je heel veel buig-/strekbewegingen uitvoert, zoals fietsen, trappen lopen en lopen. Het kan echter ook ontstaan door een acuut letsel, bijvoorbeeld een direct trauma op de binnenzijde van de knie door een auto-ongeval of tijdens sporten.

Hamstringblessure

Acuut letsel aan de hamstrings of achterdijbeenspieren ontstaat veelal tijdens het sporten, waarbij een slechte warming-up, een slechte conditie of oververmoeidheid van de spier een rol kan spelen. Het gaat om een spierscheuring van de achterste bovenbeenspieren aan de binnenzijde van het been. Deze blessure kenmerkt zich door een plotselinge stekende en scherpe pijn aan de achterkant van het bovenbeen bij de knie.

Spierkrampen in het been

Spierkrampen of beenkrampen kunnen pijn achter de knie veroorzaken. Krampen treden op wanneer spieren te strak worden. Deze beklemming kan zijn omdat de spier teveel wordt belast zonder te worden uitgerekt. Als het wordt uitgerekt en er nog steeds krampen optreden, kan er sprake zijn van overbelasting. Andere mogelijke redenen voor kramp in de benen zijn onder meer:

• uitdroging: verlies van te veel vocht en zouten kan uitdroging veroorzaken.en door een tekort aan zouten kan spierkramp ontstaan
• leverziekte of nieraandoeningen, waardoor zich overtollige gifstoffen in het bloed ophopen en dit kan de zenuwen aantasten
• bij een ophoping van afvalstoffen kunnen de spieren zich snel samentrekken om de afvoer van afvalstoffen te versnellen en op deze manier kunnen er ook spierkrampen ontstaan
• tekort aan zouten door chronische nierschade en door dit tekort kan kramp ontstaan
• te hoge kaliumspiegel in het bloed door nierschade en bij te veel kalium trekken de spieren zich samen

Vrouwen die zwanger zijn, kunnen ook krampen in de benen ervaren wat een veel voorkomende zwangerschapsklacht is.

Reumatische aandoeningen

Knieartrose

Artrose is geen slijtage, maar een reumatische aandoening waarbij de kwaliteit van het gewrichtskraakbeen geleidelijk afneemt, met klachten als stijfheid en gewrichtspijn. Bij artrose in de knie verandert het kraakbeen in het kniegewricht. De klachten zijn pijn en stijfheid in de knie, vooral ’s ochtends bij het opstaan. Door te bewegen nemen de klachten af. Na een kwartiertje bewegen merk je al een duidelijke verbetering. De knie kan ook ontstoken raken. Hierbij wordt de knie dik en warm. Ook kan er bij artrose aan de knie extra bot aangroeien aan de randen van het kniegewricht, waardoor de knie 'knokig' wordt.

Reumatoïde artritis

De meest voorkomende ontsteking van de gewrichten is reumatoïde artritis (RA). Dit is een chronische, inflammatoire reumatische gewrichtsaandoening die is gebaseerd op een storing van het immuunsysteem. Het is een zogeheten auto-immuunziekte. Dat betekent dat het afweersysteem zich tegen het eigen lichaam keert. Het immuunsysteem valt onschadelijke stoffen en structuren in het lichaam aan, in dit geval de knie. Dit leidt tot permanente ontsteking, die het gewrichtskraakbeen en uiteindelijk het hele gewricht beschadigt en vernietigt.

Reumatoïde artritis in de knieën wordt gekenmerkt door pijnlijke zwelling van de knieën, ochtendstijfheid (stijve knieën in de ochtend), zwakte en een algemeen gevoel van ziekte, aangezien net als bij een 'echte' ziekte, het immuunsysteem op volle snelheid draait om het vermeende kwaad te vernietigen.

Alle behandelingen zijn gericht op het remmen van de ontstekingsreactie in de knie. Fysiotherapie kan verlichting bieden, maar in ernstige gevallen worden ook immunosuppressiva gebruikt. Dit zijn medicijnen die het immuunsysteem van het lichaam onderdrukken en zo de ontsteking stoppen.

Infectieuze knieartritis

Infectiegerelateerde artritis in de knie kan worden veroorzaakt door bacteriën (bacteriële knieartritis), virussen (virale knieartritis) of schimmels (schimmelartritis), die via de bloedbaan of tijdens een operatie in het kniegewricht terechtkomen. Mogelijke bacteriële pathogenen van infectie-gerelateerde ontsteking in de knie omvatten stafylokokken en streptokokken. Virale ontsteking in de knie kan bijvoorbeeld worden veroorzaakt door bepaalde hepatitisvirussen of het rubella- (veroorzaker van rodehond) of bofvirus. Schimmels die ontstekingen in de knie kunnen veroorzaken, zijn de gist Candida parapsilosis en Candida krusei. Net als reumatoïde knieartritis, kan infectie-gerelateerde knie-ontsteking leiden tot pathologische en onomkeerbare veranderingen in de structuren van het kniegewricht als gevolg van de ontstekingsgerelateerde schade aan het kraakbeen.

Infectieuze artritis gaat gepaard met ernstige pijn, vermoeidheid, hoofdpijn en lichaamspijnen. Afhankelijk van de ernst van de infectie treedt er ook koorts op. Een bacteriële infectie kan ernstige kniezwelling veroorzaken.

Normaal gesproken is het lichaam in staat om de infectie met succes te bestrijden en verdwijnen de symptomen na een tijdje vanzelf. Ontstekingsremmende medicijnen kunnen de symptomen verlichten. Als bacteriën of schimmels de oorzaak van de infectie zijn, kunnen respectievelijk antibiotica of antischimmelmedicijnen worden voorgeschreven om ze te bestrijden.

Pijn in knieholte bij kinderen

Bij kinderen kan pijn in de knieholte meerdere oorzaken hebben. De belangrijkste zijn:

Groeipijn

Kinderen in de leeftijd van 4 tot 12 jaar kunnen last hebben van zogeheten 'groeipijn'. Hierbij klaagt een kind over diepe pijn in beide benen, meestal rond de knieën, kuiten, scheen- of dijbenen. Het treedt vooral op aan het einde van de dag en 's nachts. Overdag heeft een kind er vaak gaan last van.

Syndroom van Sinding Larsen Johansson

Het syndroom van Sinding Larsen Johansson is een relatief veelvoorkomende aandoening bij jongeren in de leeftijd van 10-15 jaar. Hierbij is er sprake van overbelasting bij de groeischijf aan de onderzijde van de knieschijf. Het doet zich voor gedurende de periode dat er sprake is van een groeispurt. De aandoening gaat vanzelf over, ofschoon de klachten lang aanwezig kunnen zijn: van een paar maanden tot meer dan een jaar.

Ziekte van Osgood-Schlatter

De ziekte van Osgood-Schlatter is een overbelastingsblessure van de knie tijdens de groei, De aandoening wordt vooral gezien wanneer een snelgroeiend kind intensief aan sport doet. Er ontstaat dan een tijdelijke disbalans tussen de kracht van de spieren aan de voorzijde van het bovenbeen en de kwaliteit van de peesaanhechting. Het komt vooral voor bij jongens tussen de 10 en 15 jaar en meisjes tussen de 8 en 13 jaar, vaker bij jongens dan bij meisjes. Er ontstaat bij deze aandoening een zichtbare en warme bult onder de knie die gevoelig is.

kniekuilcyste (Bakerse cyste)

Een kniekuilcyste, ook wel 'Bakerse cyste' genoemd, is een kleine, veelal pijnloze zwelling in de knieholte, wat vaak wordt veroorzaakt door een onderliggende aandoening in de knie, bijvoorbeeld door artrose (zie boven). Iemand met zo'n cyste heeft vaak last van een strak gevoel in de knieholte en daarnaast gaat het buigen van de knie vaak lastig. Bij kinderen kan zich een kniekuilcyste ontwikkelen zonder duidelijke reden.

Aderen en bloedvaten

Trombosebeen

Trombose duidt op het ontstaan van een stolsel in een bloedvat een stolsel. Zo'n stolsel kan een bloedvat in het been afsluiten. Bij een zogeheten trombosebeen ontstaat er een bloedstolsel in de diepe aderen van je been, meestal het onderbeen. Een trombose geeft in het begin vaak een diepe pijn in de kuit en in een later stadium kan er ook een zwelling van het onderbeen en uiteindelijk ook van het bovenbeen ontstaan. Het been voelt dan gespannen aan.

Spataderen aan de benen en knieholte

Spataderen zijn verwijde aderen en vormen zich vooral in de kuit, knieholte en de binnenkant van het dijbeen. In zeldzame gevallen kan dit gepaard gaan met pijn of van een bloeding uit een spatader. Een grote spatader kan ontstaan uit de knieholte aan de achterzijde van de kuit. Deze geeft vaak klachten. Het kan uiteindelijk ook de huid beschadigen.

Zenuwbeknelling

In de knieholte splits de kuitbeenzenuw (nervus peroneus) zich. Deze zenuw kan bekneld raken. Dit veroorzaakt heftige zenuwpijn in de knieholte met uitstraling naar de hele knie en het onderbeen. Een dergelijke zenuwbeknelling is vaak het gevolg van een ongeluk en/of botbreuk.

Andere oorzaken van een pijnlijke knieholte

Er zijn een aantal andere oorzaken van een pijnlijke knieholte, zoals:

• (zelden) een goedaardige of kwaadaardige tumor
• een verstuikte knie of gekneusde knie

Onderzoek en diagnose

Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek

De arts neemt je medische geschiedenis in ogenschouw en stelt vragen over ja klachten, zoals:

• Wat voor soort pijn ervaar je?
• Wanneer begon de pijn?
• Komt en gaat de pijn of is deze constant aanwezig?
• Is er sprake van functiebeperking?
• Heb je last van andere klachten?

Na het vraaggesprek zal de arts lichamelijk onderzoek verrichten. Eventueel volgt daarna bloedonderzoek.

Beeldvormend onderzoek

Een echografie of röntgenfoto kan ook nodig zijn. Bij ernstigere verwondingen kunnen artsen een MRI- of CT-scan gebruiken om een ​​volledig beeld van het kniegebied te krijgen.

Behandeling van pijn aan de achterkant van de knie

Het toepassen van rust, het hoog leggen en koelen van de aangedane knie, zijn belangrijke eerstehulpmaatregelen. In veel gevallen kan dit de symptomen helpen verminderen, zoals pijn en zwelling. Niet-steroïde ontstekingsremmende medicijnen (NSAID's) zijn een andere manier om pijn en zwelling te verlichten terwijl de knie herstelt. Sommige NSAID's, zoals ibuprofen, kunnen zowel oraal worden ingenomen als lokaal worden aangebracht in de vorm van een gel. In sommige gevallen kunnen artsen een corticosteroïden injectie aanbevelen om de symptomen te verminderen. Een injectie met corticosteroïden in het gewricht, in de peesschede of rond de zenuw remt de ontsteking dit zorgt ervoor dat zwelling en pijn afnemen en je je weer beter kunt bewegen. De arts kan ook een behandeling voorstellen die fysiotherapie of een operatie omvatten, afhankelijk van de ernst.

Preventie

Preventieve maatregelen voor pijn in de knieholte:

• Spierversterking: Regelmatig oefeningen doen om de spieren rond de knie te versterken.
• Vermijden van overbelasting: Zware en langdurige belasting van de knie vermijden.
• Opwarming en cooling-down: Goed opwarmen voor en afkoelen na fysieke activiteiten.
• Juiste houding: Let op een correcte lichaamshouding bij staan en lopen.
• Geschikte schoenen: Draag ondersteunende schoenen die de knie minder belasten.
• Gewichtsbeheersing: Een gezond gewicht behouden om extra druk op de knieën te vermijden.
• Hydratatie: Voldoende water drinken om je gewrichtsgezondheid te ondersteunen.
• Rust: Regelmatig rust nemen om je knie niet te overbelasten.
• Vroege interventie: Bij eerste tekenen van knieklachten, direct medische hulp zoeken.
• Voeding: Gevarieerde en gezonde voeding met voldoende vitaminen en mineralen voor sterke botten en gewrichten.
• Regelmatige controles: Bij aanhoudende knieproblemen, is het verstandig je huisarts te raadpolegen..

Casus: Pijn in de linker knieholte

Patiëntgegevens

• Naam: Lisa
• Leeftijd: 27 jaar
• Beroep: Lerares

Presentatie

• Pijn in de linker knieholte, geleidelijk ontstaan
• Geen pijn in de rechter knieholte
• Pijn na langdurig staan of lopen
• Zeurende pijn, verergert bij strekken van het been

Onderzoek

Anamnese:

• Geen recent trauma of letsel aan de knie
• Actief dagelijks leven (wandelen en fietsen)
• Geen voorgeschiedenis van knieproblemen

Lichamelijk onderzoek:

• Zwelling en gevoeligheid in de knieholte
• Beperkte bewegingsvrijheid bij het strekken van het been
• Geen tekenen van instabiliteit of roodheid

Echografie:

• Aanwezigheid van een Bakere cyste in de knieholte
• Geen tekenen van scheuren in de meniscus of ligamenten

Diagnose

Bakerse cyste (kniekuilcyste), waarschijnlijk secundair aan lichte artritis of een andere onderliggende knie-aandoening.

Behandeling

Rust en ijs:

• Ontlasten van de knie
• IJs toepassen om zwelling en pijn te verminderen

Pijnstilling:
Gebruik van niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID's) voor pijn en ontsteking.

Fysiotherapie:

• Verwijzing naar een fysiotherapeut voor oefeningen
• Versterken van de spierkracht rond de knie
• Verbeteren van de bewegingsvrijheid

Aspiratie:
Overweging van aspiratie van de cyste bij aanhoudende pijn en zwelling,

Advies

Activiteitsaanpassing:
Vermijden van activiteiten die de pijn verergeren (langdurig staan, intensieve fysieke inspanning).

Monitoren:
Regelmatig controleren van de knie op veranderingen in pijn en zwelling.

Terugkeer naar activiteiten:

• Geleidelijk hervatten van normale activiteiten
• Vermijden van overbelasting

Prognose

• Symptomen namen geleidelijk af met rust, ijs, pijnstilling en fysiotherapie
• Bakerse cyste verminderde in grootte
• Minder ongemak, dagelijkse activiteiten hervat zonder significante beperkingen

Lees verder

• Pijn aan de knie: stekende, brandende of zeurende kniepijn
• Kniekuilcyste of Bakerse cyste: symptomen en behandeling
• Peesontsteking: tendinitis in schouder, pols, knie of dij
• Kniepijn of pijnlijke knie: pijn binnenkant of buitenkant
• Pijn in gewrichten, pijn en stijfheid heup en knie: artrose