Pijn in knieholte: oorzaken van pijn aan achterkant van knie

Pijn in knieholte of pijn aan de achterkant van de knie kan door diverse factoren worden veroorzaakt. De klachten die aan de achterkant van de knie kunnen optreden, zijn afhankelijk van de oorzaak. Veelvoorkomende klachten zijn zeurende, brandende, stekende pijn, zwelling en/of stijfheid, dat wil zeggen het niet (goed) kunnen bewegen van de knie. Pijn in de knieholte kan optreden bij strekken, buigen, hurken, na zitten, lopen, fietsen, opstaan en andere situaties. Behandeling van de knieklachten is afhankelijk van de oorzaak. De meeste knieklachten aan de achterzijde zijn het gevolg van overbelasting van bepaalde structuren door trauma, ongeluk of verdraaiing, een slechte warming-up voordat je gaat sporten, structurele overbelasting (bijvoorbeeld door bepaald werk), het doorzakken van de voeten of artrose van de knie. Raadpleeg bij een pijnlijke knieholte tijdig je huisarts voor een goede diagnose en adequate behandeling. Des te eerder de behandeling aanvangt, des te gunstiger dat is.

• Pijn in knieholte of pijn achterkant knie
• Knie en knieholte
• Epidemiologie knieholtepijn
• Oorzaken van pijn in knieholte
• Bijkomende symptomen
• Schade aan banden, pezen, spieren, botten of kraakbeen
• Popliteus tendinitis
• Gescheurde meniscus
• Verrekte of gescheurde achterste kruisband
• Plica syndroom
• Hamstringblessure
• Spierkrampen in het been
• Reumatische aandoeningen
• Knieartrose
• Reumatoïde artritis
• Infectieuze knieartritis
• Pijn in knieholte bij kinderen
• Groeipijn
• Syndroom van Sinding Larsen Johansson
• Ziekte van Osgood-Schlatter
• kniekuilcyste (Bakerse cyste)
• Aderen en bloedvaten
• Trombosebeen
• Spataderen aan de benen en knieholte
• Zenuwbeknelling
• Andere oorzaken van een pijnlijke knieholte
• Onderzoek en diagnose
• Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek
• Beeldvormend onderzoek
• Minder vaak voorkomende onderzoeken
• Differentiële diagnose
• Differentiële diagnose
• Behandeling van pijn aan de achterkant van de knie
• Corticosteroïdeninjecties
• Fysiotherapie
• Aanpassingen in dagelijkse activiteiten
• Chirurgische ingreep
• Radiofrequente ablatie
• Prolotherapie
• Platelet-Rich Plasma (PRP)-injecties
• Elektrotherapie
• Shockwavetherapie
• Prognose van knieholtepijn
• Complicaties van knieholtepijn
• Preventie
• Casus: Pijn in de linker knieholte
• Presentatie
• Onderzoek
• Diagnose
• Behandeling
• Advies
• Prognose

Pijn in knieholte of pijn achterkant knie

Stel je voor: je loopt op een mooie herfstdag door het park, genietend van de vallende bladeren en de frisse lucht. Plotseling voel je een zeurende pijn in de achterkant van je knie, alsof je knieholte tegen je begint te protesteren. Knieholtepijn, of pijn aan de achterkant van de knie, kan behoorlijk vervelend zijn en je dagelijkse bewegingen flink beperken. Deze pijn is vaak een signaal dat er iets niet helemaal goed gaat in dit complexe gebied, waar spieren, pezen, bloedvaten en zenuwen elkaar ontmoeten.

Knieholtepijn kan verschillende oorzaken hebben, variërend van relatief onschuldige spierblessures tot meer complexe problemen zoals een Bakerse cyste. Vaak wordt deze pijn gevoeld bij bewegingen zoals lopen, rennen of zelfs bij het simpelweg buigen van de knie. Een van de meest voorkomende oorzaken is overbelasting van de spieren die de knie ondersteunen. Deze spieren – zoals de hamstrings – kunnen na een intensieve training of door een verkeerde beweging pijn veroorzaken.

Een andere veelvoorkomende boosdoener is de Bakerse cyste, een met vocht gevulde zwelling die ontstaat aan de achterkant van de knie. Dit gebeurt vaak wanneer er sprake is van overmatige druk of irritatie in het kniegewricht, bijvoorbeeld door artrose of een meniscusprobleem. De cyste kan druk uitoefenen op omliggende structuren, waardoor de pijn kan uitstralen naar de kuit en zelfs voor stijfheid kan zorgen.

Naast spier- en gewrichtsproblemen kan knieholtepijn ook te maken hebben met problemen in de bloedvaten of zenuwen. Bijvoorbeeld een popliteaal aneurysma – een verwijding van de knieholteslagader – kan voor een drukkend gevoel en pijn zorgen. Ook kan zenuwcompressie in dit gebied zorgen voor tintelingen, gevoelloosheid of een scherp, stekend gevoel.

Wat de oorzaak ook is, knieholtepijn is vaak een teken dat je knie behoefte heeft aan rust, ondersteuning of behandeling. Het is belangrijk om naar je lichaam te luisteren en bij aanhoudende klachten advies in te winnen bij een specialist. Tijdige diagnose en behandeling kunnen niet alleen de pijn verlichten, maar ook verdere schade voorkomen – zodat je snel weer zonder zorgen kunt genieten van die mooie wandelingen in het park.

Knie en knieholte

De knie is een complex scharniergewricht, wat inhoudt dat het kniegewricht in één richting kan bewegen: strekken en buigen. De knie kan echter ook kleine draaibewegingen maken. Dit komt doordat in de gewrichtsholte zich twee wigvormige kraakbeenschijven bevinden, die bevestigd zijn aan de bovenkant van het scheenbeen. De knie ligt tussen het dijbeen, het scheenbeen en de knieschijf. Een vezelachtig kapsel rond het gewricht verbindt de drie botten met elkaar.

De knieholte, ook bekend als de fossa poplitea, is een belangrijke anatomische structuur aan de achterzijde van de knie. De knieholte heeft een complexe anatomie en speelt een cruciale rol bij de mobiliteit en functionaliteit van het kniegewricht. In de knieholte bevinden zich vooral aanhechtingen van spieren, zenuwen en bloedvaten. De spieren aan de achterkant van de knie, die van het bovenbeen en het onderbeen zorgen voor het buigen van de knie. Aan de bovenste zijde van de achterkant van het scheenbeen, bevindt zich de aanhechting van de achterste kruisband.

Hieronder volgt een uitgebreide beschrijving van de anatomie en fysiologie van de knieholte in relatie tot knieholtepijn.

Anatomie van de knieholte
De knieholte is een ruitvormige ruimte aan de achterzijde van de knie, begrensd door verschillende spieren en pezen die een belangrijke functie vervullen bij de beweging en stabiliteit van de knie. Deze spieren omvatten:

• Bovenste grens: De m. biceps femoris vormt de laterale bovengrens van de knieholte, terwijl de m. semitendinosus en m. semimembranosus de mediale bovengrens vormen. Deze spieren behoren tot de hamstrings en spelen een belangrijke rol bij het buigen van de knie.
• Onderste grens: De laterale en mediale hoofden van de m. gastrocnemius (de kuitspier) vormen de onderste grens van de knieholte. Deze spieren helpen bij de flexie van de knie en de plantairflexie van de enkel.

De knieholte bevat verschillende belangrijke structuren:

• Bloedvaten: De knieholte herbergt de a. poplitea (knieholteslagader) en de v. poplitea (knieholteader), die essentieel zijn voor de bloedtoevoer naar en van het onderbeen. Deze bloedvaten kunnen een rol spelen bij knieholtepijn, vooral wanneer er sprake is van een vernauwing of compressie, zoals bij een popliteale aneurysma.
• Zenuwen: De n. tibialis en n. peroneus communis (ook bekend als de n. fibularis communis) lopen door de knieholte. Deze zenuwen zijn verantwoordelijk voor de sensibele en motorische innervatie van het onderbeen en de voet. Compressie of irritatie van deze zenuwen kan resulteren in pijn of tintelingen in de knieholte en het onderbeen.
• Pezen en ligamenten: De knieholte bevat verschillende pezen die afkomstig zijn van de hamstrings en de gastrocnemius. Ook bevinden zich er belangrijke ligamenten, zoals de achterste kruisband, die zich vasthecht aan de bovenste achterkant van het scheenbeen en een belangrijke rol speelt bij de stabiliteit van de knie.

Fysiologie van de knieholte
De fysiologie van de knieholte is nauw verbonden met de functie van het kniegewricht. De spieren en pezen die door de knieholte lopen, spelen een belangrijke rol bij de beweging van de knie, zoals:

• Flexie (buigen) van de knie: De hamstrings en de gastrocnemius zijn betrokken bij het buigen van de knie. Tijdens deze beweging wordt de ruimte in de knieholte kleiner, wat druk kan uitoefenen op de structuren in de knieholte, vooral wanneer er sprake is van zwelling of ontsteking.
• Stabiliteit van de knie: De achterste kruisband helpt om de achterwaartse beweging van het scheenbeen ten opzichte van het dijbeen te beperken. Dit is essentieel voor de stabiliteit van de knie tijdens lopen, rennen en springen.

Knieholtepijn
Pijn in de knieholte kan verschillende oorzaken hebben, die verband houden met de anatomische structuren die door deze regio lopen:

• Cyste van Baker (Bakerse cyste): Dit is een met vocht gevulde zwelling in de knieholte die vaak ontstaat door een overmatige productie van gewrichtsvocht. De cyste kan druk uitoefenen op omliggende structuren, wat leidt tot knieholtepijn, stijfheid en soms zelfs zwelling die kan uitstralen naar de kuit.
• Hamstringblessure: Overbelasting of een spierscheuring van de hamstrings kan pijn veroorzaken aan de achterkant van de knie. Dit komt vaak voor bij sporten waarbij plotselinge versnellingen en vertragingen nodig zijn.
• Popliteale arteriële aandoeningen: Een aneurysma van de knieholteslagader kan druk uitoefenen op omliggende zenuwen en structuren, wat pijn en zelfs neurologische symptomen kan veroorzaken, zoals gevoelloosheid of tintelingen in het onderbeen.
• Zenuwcompressie: Compressie van de n. tibialis of n. peroneus communis kan knieholtepijn en uitstraling naar het onderbeen en de voet veroorzaken. Dit kan optreden door externe druk, zoals bij langdurig knielen of trauma aan de knie.
• Achterste kruisbandletsel: Letsel aan de achterste kruisband kan pijn veroorzaken aan de achterkant van de knie, vooral bij bewegingen waarbij er een grote belasting op de achterzijde van het kniegewricht komt.

Epidemiologie knieholtepijn

Pijn in de knieholte komt relatief vaak voor, maar de precieze prevalentie is afhankelijk van de oorzaak, leeftijd, geslacht en leefomgeving van de betrokkene. De knieholte, ook wel de fossa poplitea genoemd, is een complexe structuur waarin verschillende spieren, pezen, zenuwen en bloedvaten samenkomen. Dit maakt het een gevoelige plek voor blessures en aandoeningen. Hieronder bespreken we uitgebreid de epidemiologie van pijn in de knieholte, met bijzondere aandacht voor verschillen in Nederland, België en overzeese gebieden.

Algemene prevalentie
Pijn in de knieholte komt regelmatig voor, vooral bij volwassenen die fysiek actief zijn, maar het kan iedereen treffen, van jong tot oud. Er zijn verschillende oorzaken van pijn in dit gebied, zoals spierblessures, peesontstekingen, popliteale cysten (Baker-cysten) en veneuze problemen zoals trombose. Naar schatting heeft tussen de 10% en 20% van de bevolking op enig moment last van kniepijn, en pijn in de knieholte maakt hier een substantieel onderdeel van uit. Vooral sporters, mensen die fysiek zwaar werk doen, en ouderen hebben een verhoogd risico.

Leeftijdsverschillen
De incidentie van pijn in de knieholte neemt toe met de leeftijd, voornamelijk als gevolg van degeneratieve veranderingen zoals artrose. Bij jongere mensen komt pijn in de knieholte vaak door overbelasting of acuut letsel tijdens sportactiviteiten. Jongvolwassenen en adolescenten zijn bijvoorbeeld vatbaarder voor letsels zoals hamstringblessures en bandletsel door intensieve bewegingen, vooral bij sporten zoals voetbal, basketbal en hardlopen. Bij ouderen wordt pijn in de knieholte daarentegen vaak veroorzaakt door een Baker-cyste, wat geassocieerd is met degeneratieve gewrichtsziekten zoals osteoartritis en reumatoïde artritis.

Geslachtsverschillen
Geslacht speelt ook een rol in de epidemiologie van pijn in de knieholte. Vrouwen lopen vaker risico op pijnklachten door een combinatie van anatomische en hormonale factoren. Door een relatief bredere bekkenstand, en daardoor een grotere Q-hoek, zijn vrouwen gevoeliger voor knieklachten in het algemeen. Daarnaast kunnen hormonale schommelingen, vooral bij vrouwen die in de menopauze zijn of hormonale anticonceptie gebruiken, bijdragen aan veranderingen in ligamenten en pezen, waardoor het risico op blessures toeneemt. Mannen hebben echter meer kans op acute knieholteblessures door zware belasting of sportblessures.

Klimaatinvloeden
Klimaat kan een onverwachte, maar belangrijke factor zijn bij pijn in de knieholte. In koude en vochtige klimaten melden mensen vaker pijnlijke gewrichten en spieren, waaronder in de knieholte. Vooral patiënten met reumatische aandoeningen, zoals artrose of reumatoïde artritis, kunnen meer klachten ervaren wanneer de temperatuur daalt of de luchtvochtigheid toeneemt. In Nederland en België komt dit fenomeen regelmatig voor, vooral in de wintermaanden. In overzeese gebieden met een tropisch klimaat worden dergelijke klachten minder vaak gemeld, omdat gewrichten en spieren soepeler blijven in warmere omstandigheden. Echter, in sommige delen van de Cariben, waar hoge luchtvochtigheid gepaard gaat met temperatuurschommelingen, worden soortgelijke klachten ook waargenomen.

Activiteitsniveau
Mensen met een actief leven, zoals sporters of mensen met een fysiek beroep, lopen een groter risico op pijn in de knieholte, meestal als gevolg van overbelasting of acuut letsel. Hardlopers, voetballers en mensen die aan vechtsporten doen, zijn vatbaarder voor letsels van de hamstrings, kruisbanden, of de kuitspier die kunnen leiden tot pijn in de knieholte. Aan de andere kant lopen mensen die een zittende levensstijl hebben een verhoogd risico op veneuze problemen zoals trombose, wat ook pijn in de knieholte kan veroorzaken. In Nederland en België is de balans tussen zittend werk en fysieke activiteit vaak onderwerp van discussie, met campagnes die mensen aanmoedigen om meer te bewegen. In overzeese gebieden, waar de levensstijl vaak fysiek intensiever is, wordt pijn in de knieholte vaker geassocieerd met overbelasting dan met gebrek aan beweging.

Internationale verschillen
Er zijn ook internationale verschillen in de prevalentie van knieholtepijn. In Nederland en België, waar sporten zoals voetbal en hardlopen populair zijn, is pijn in de knieholte door sportblessures veelvoorkomend. In overzeese gebieden zoals de Cariben kan de oorzaak van knieholtepijn vaker worden gerelateerd aan fysiek zwaar werk en soms een gebrek aan medische voorzieningen, wat leidt tot een hogere incidentie van complicaties door onvoldoende behandeling. Bovendien is er in sommige overzeese gebieden minder bewustzijn omtrent preventie van gewrichtsblessures, wat leidt tot een hogere prevalentie van chronische knieproblemen.

Risicofactoren
Belangrijke risicofactoren voor het ontwikkelen van pijn in de knieholte zijn:

• Leeftijd: Ouderen hebben een verhoogd risico door degeneratieve gewrichtsziekten.
• Geslacht: Vrouwen zijn kwetsbaarder door anatomische en hormonale verschillen.
• Fysieke activiteit: Zowel een hoge mate van fysieke activiteit als een zittende levensstijl kunnen leiden tot pijn, maar door verschillende oorzaken.
• Medische voorgeschiedenis: Aanwezigheid van eerdere knieblessures, trombose, artrose, of reumatoïde artritis verhoogt het risico.
• Overgewicht: overgewicht of obesitas kan de druk op de kniën verhogen, wat kan leiden tot problemen in de knieholte.

Oorzaken van pijn in knieholte

Pijn aan de achterkant van de knie ofwel pijn in knieholte kan diverse oorzaken hebben. De meeste knieklachten aan de achterkant zijn het gevolg van overbelasting van bepaalde structuren door trauma, ongeluk of verdraaiing, een slechte warming-up voordat je gaat sporten, structurele overbelasting, het doorzakken van de voeten of artrose van de knie.

Bijkomende symptomen

Er kan sprake zijn van milde tot hevige pijn in de knieholte. Deze pijn kan als stekend, dof, zeurderig of kloppend worden ervaren. Het hangt af van de oorzaak of je daarnaast nog andere symptomen hebt. Vaak gaat pijn in de knieholte gepaard met een zwelling, een vol gevoel, stijfheid of pijn bij het maken van bepaalde bewegingen en een beperkt bewegingsbereik. Als er sprake is van een gezwollen en gevoelige kuit, dan is het belangrijk om een arts te raadplegen omdat de zwelling ook mogelijk het gevolg is van een bloedstolsel in het been (diep veneuze trombose), dat dringend moet worden behandeld om complicaties te voorkomen.

Schade aan banden, pezen, spieren, botten of kraakbeen

Te extreme overbelasting, schade of ziekte van of aan spieren, gewrichtsbanden, pezen, kraakbeen of botten kan resulteren in pijn in de knieholte.

Popliteus tendinitis

De musculus popliteus of kniekuilspier fungeert als kniebuiger waarbij het scheenbeen binnenwaarts roteert. Deze spier kan je parten gaan spelen als er teveel overstrekking heeft plaatsgevonden. Je hebt bijvoorbeeld met een verstrekte knie heuvel op en af gelopen tijdens een (lange) wandeling of je hebt gedurende langere tijd met je voet op een krukje je been hoog gelegd. Activiteiten als wandelen in los zand en heuvelafwaarts (hard)lopen, kunnen een irritatie van de pees van de m. popliteus veroorzaken waardoor een ontsteking kan ontstaan. Hierbij treden vooral klachten op aan de buitenzijde van de knie, met name bij rotatiebewegingen. De pijn kan zich ook in de knieholte bevinden. Wanneer de popliteuspees is ontstoken, spreekt men van 'popliteus tendinitis'.

Gescheurde meniscus

In de knie bevinden zich twee stukjes kraakbeen: de binnenste en buitenste meniscus. Deze werken ook als een soort schokdempers. Wanneer je een draai maakt met een gebogen knie terwijl het onderbeen het gewicht draagt, kan een meniscus scheuren. Terwijl een scheur in de buitenste meniscus pijn geeft aan de buitenzijde van de knie, geeft een scheur in de binnenste meniscus juist pijn aan de binnenzijde van de knie.

Verrekte of gescheurde achterste kruisband

In de knie bevinden zich twee kruisbanden: de voorste en de achterste kruisband. Een beschadiging van de achterste kruisband komt minder vaak voor dan een beschadiging van de voorste kruisband. Het ontstaat vaak als er zeer veel kracht op de knie komt, bijvoorbeeld tijdens een verkeersongeval.

Plica syndroom

Om het kniegewricht bevindt zich een vezelachtig kapsel, waarin zich vier plooien bevinden. Een Plica Syndroom duidt op een irritatie van een kapselplooi. Vaak gaat het hierbij om de kapselplooi aan de binnenzijde van de knie, die van de onderzijde van de knieschijf naar de binnenzijde van het bovenbeen loopt. De belangrijkste klacht van een geïrriteerde plica is pijn, vooral aan de binnenzijde van de knie maar het kan ook ene groter gebied bestrijken. Het syndroom kan langzaamaan ontstaan door bepaalde activiteiten en bewegingen waarbij je heel veel buig-/strekbewegingen uitvoert, zoals fietsen, trappen lopen en lopen. Het kan echter ook ontstaan door een acuut letsel, bijvoorbeeld een direct trauma op de binnenzijde van de knie door een auto-ongeval of tijdens sporten.

Hamstringblessure

Acuut letsel aan de hamstrings of achterdijbeenspieren ontstaat veelal tijdens het sporten, waarbij een slechte warming-up, een slechte conditie of oververmoeidheid van de spier een rol kan spelen. Het gaat om een spierscheuring van de achterste bovenbeenspieren aan de binnenzijde van het been. Deze blessure kenmerkt zich door een plotselinge stekende en scherpe pijn aan de achterkant van het bovenbeen bij de knie.

Spierkrampen in het been

Spierkrampen of beenkrampen kunnen pijn achter de knie veroorzaken. Krampen treden op wanneer spieren te strak worden. Deze beklemming kan zijn omdat de spier teveel wordt belast zonder te worden uitgerekt. Als het wordt uitgerekt en er nog steeds krampen optreden, kan er sprake zijn van overbelasting. Andere mogelijke redenen voor kramp in de benen zijn onder meer:

• uitdroging: verlies van te veel vocht en zouten kan uitdroging veroorzaken.en door een tekort aan zouten kan spierkramp ontstaan
• leverziekte of nieraandoeningen, waardoor zich overtollige gifstoffen in het bloed ophopen en dit kan de zenuwen aantasten
• bij een ophoping van afvalstoffen kunnen de spieren zich snel samentrekken om de afvoer van afvalstoffen te versnellen en op deze manier kunnen er ook spierkrampen ontstaan
• tekort aan zouten door chronische nierschade en door dit tekort kan kramp ontstaan
• te hoge kaliumspiegel in het bloed door nierschade en bij te veel kalium trekken de spieren zich samen

Vrouwen die zwanger zijn, kunnen ook krampen in de benen ervaren wat een veel voorkomende zwangerschapsklacht is.

Reumatische aandoeningen

Knieartrose

Artrose is geen slijtage, maar een reumatische aandoening waarbij de kwaliteit van het gewrichtskraakbeen geleidelijk afneemt, met klachten als stijfheid en gewrichtspijn. Bij artrose in de knie verandert het kraakbeen in het kniegewricht. De klachten zijn pijn en stijfheid in de knie, vooral ’s ochtends bij het opstaan. Door te bewegen nemen de klachten af. Na een kwartiertje bewegen merk je al een duidelijke verbetering. De knie kan ook ontstoken raken. Hierbij wordt de knie dik en warm. Ook kan er bij artrose aan de knie extra bot aangroeien aan de randen van het kniegewricht, waardoor de knie 'knokig' wordt.

Reumatoïde artritis

De meest voorkomende ontsteking van de gewrichten is reumatoïde artritis (RA). Dit is een chronische, inflammatoire reumatische gewrichtsaandoening die is gebaseerd op een storing van het immuunsysteem. Het is een zogeheten auto-immuunziekte. Dat betekent dat het afweersysteem zich tegen het eigen lichaam keert. Het immuunsysteem valt onschadelijke stoffen en structuren in het lichaam aan, in dit geval de knie. Dit leidt tot permanente ontsteking, die het gewrichtskraakbeen en uiteindelijk het hele gewricht beschadigt en vernietigt.

Reumatoïde artritis in de knieën wordt gekenmerkt door pijnlijke zwelling van de knieën, ochtendstijfheid (stijve knieën in de ochtend), zwakte en een algemeen gevoel van ziekte, aangezien net als bij een 'echte' ziekte, het immuunsysteem op volle snelheid draait om het vermeende kwaad te vernietigen.

Alle behandelingen zijn gericht op het remmen van de ontstekingsreactie in de knie. Fysiotherapie kan verlichting bieden, maar in ernstige gevallen worden ook immunosuppressiva gebruikt. Dit zijn medicijnen die het immuunsysteem van het lichaam onderdrukken en zo de ontsteking stoppen.

Infectieuze knieartritis

Infectiegerelateerde artritis in de knie kan worden veroorzaakt door bacteriën (bacteriële knieartritis), virussen (virale knieartritis) of schimmels (schimmelartritis), die via de bloedbaan of tijdens een operatie in het kniegewricht terechtkomen. Mogelijke bacteriële pathogenen van infectie-gerelateerde ontsteking in de knie omvatten stafylokokken en streptokokken. Virale ontsteking in de knie kan bijvoorbeeld worden veroorzaakt door bepaalde hepatitisvirussen of het rubella- (veroorzaker van rodehond) of bofvirus. Schimmels die ontstekingen in de knie kunnen veroorzaken, zijn de gist Candida parapsilosis en Candida krusei. Net als reumatoïde knieartritis, kan infectie-gerelateerde knie-ontsteking leiden tot pathologische en onomkeerbare veranderingen in de structuren van het kniegewricht als gevolg van de ontstekingsgerelateerde schade aan het kraakbeen.

Infectieuze artritis gaat gepaard met ernstige pijn, vermoeidheid, hoofdpijn en lichaamspijnen. Afhankelijk van de ernst van de infectie treedt er ook koorts op. Een bacteriële infectie kan ernstige kniezwelling veroorzaken.

Normaal gesproken is het lichaam in staat om de infectie met succes te bestrijden en verdwijnen de symptomen na een tijdje vanzelf. Ontstekingsremmende medicijnen kunnen de symptomen verlichten. Als bacteriën of schimmels de oorzaak van de infectie zijn, kunnen respectievelijk antibiotica of antischimmelmedicijnen worden voorgeschreven om ze te bestrijden.

Pijn in knieholte bij kinderen

Bij kinderen kan pijn in de knieholte meerdere oorzaken hebben. De belangrijkste zijn:

Groeipijn

Kinderen in de leeftijd van 4 tot 12 jaar kunnen last hebben van zogeheten 'groeipijn'. Hierbij klaagt een kind over diepe pijn in beide benen, meestal rond de knieën, kuiten, scheen- of dijbenen. Het treedt vooral op aan het einde van de dag en 's nachts. Overdag heeft een kind er vaak gaan last van.

Syndroom van Sinding Larsen Johansson

Het syndroom van Sinding Larsen Johansson is een relatief veelvoorkomende aandoening bij jongeren in de leeftijd van 10-15 jaar. Hierbij is er sprake van overbelasting bij de groeischijf aan de onderzijde van de knieschijf. Het doet zich voor gedurende de periode dat er sprake is van een groeispurt. De aandoening gaat vanzelf over, ofschoon de klachten lang aanwezig kunnen zijn: van een paar maanden tot meer dan een jaar.

Ziekte van Osgood-Schlatter

De ziekte van Osgood-Schlatter is een overbelastingsblessure van de knie tijdens de groei, De aandoening wordt vooral gezien wanneer een snelgroeiend kind intensief aan sport doet. Er ontstaat dan een tijdelijke disbalans tussen de kracht van de spieren aan de voorzijde van het bovenbeen en de kwaliteit van de peesaanhechting. Het komt vooral voor bij jongens tussen de 10 en 15 jaar en meisjes tussen de 8 en 13 jaar, vaker bij jongens dan bij meisjes. Er ontstaat bij deze aandoening een zichtbare en warme bult onder de knie die gevoelig is.

kniekuilcyste (Bakerse cyste)

Een kniekuilcyste, ook wel 'Bakerse cyste' genoemd, is een kleine, veelal pijnloze zwelling in de knieholte, wat vaak wordt veroorzaakt door een onderliggende aandoening in de knie, bijvoorbeeld door artrose (zie boven). Iemand met zo'n cyste heeft vaak last van een strak gevoel in de knieholte en daarnaast gaat het buigen van de knie vaak lastig. Bij kinderen kan zich een kniekuilcyste ontwikkelen zonder duidelijke reden.

Aderen en bloedvaten

Trombosebeen

Trombose duidt op het ontstaan van een stolsel in een bloedvat een stolsel. Zo'n stolsel kan een bloedvat in het been afsluiten. Bij een zogeheten trombosebeen ontstaat er een bloedstolsel in de diepe aderen van je been, meestal het onderbeen. Een trombose geeft in het begin vaak een diepe pijn in de kuit en in een later stadium kan er ook een zwelling van het onderbeen en uiteindelijk ook van het bovenbeen ontstaan. Het been voelt dan gespannen aan.

Spataderen aan de benen en knieholte

Spataderen zijn verwijde aderen en vormen zich vooral in de kuit, knieholte en de binnenkant van het dijbeen. In zeldzame gevallen kan dit gepaard gaan met pijn of van een bloeding uit een spatader. Een grote spatader kan ontstaan uit de knieholte aan de achterzijde van de kuit. Deze geeft vaak klachten. Het kan uiteindelijk ook de huid beschadigen.

Zenuwbeknelling

In de knieholte splits de kuitbeenzenuw (nervus peroneus) zich. Deze zenuw kan bekneld raken. Dit veroorzaakt heftige zenuwpijn in de knieholte met uitstraling naar de hele knie en het onderbeen. Een dergelijke zenuwbeknelling is vaak het gevolg van een ongeluk en/of botbreuk.

Andere oorzaken van een pijnlijke knieholte

Er zijn een aantal andere oorzaken van een pijnlijke knieholte, zoals:

• (zelden) een goedaardige of kwaadaardige tumor
• een verstuikte knie of gekneusde knie

Onderzoek en diagnose

Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek

De arts neemt je medische geschiedenis in ogenschouw en stelt vragen over je klachten, zoals:

• Wat voor soort pijn ervaar je?
• Wanneer begon de pijn?
• Komt en gaat de pijn of is deze constant aanwezig?
• Is er sprake van functiebeperking?
• Heb je last van andere klachten?

Het vraaggesprek is een belangrijk onderdeel van de diagnose. De arts probeert hiermee een duidelijk beeld te krijgen van de aard van de klachten en de mogelijke oorzaken. Daarnaast zal de arts aandacht besteden aan factoren zoals eerdere knieblessures, onderliggende aandoeningen (zoals artrose of reuma), en leefgewoonten die mogelijk bijdragen aan de klachten. Dit helpt om een beter begrip te krijgen van de oorzaak en ernst van de pijn.

Na het vraaggesprek zal de arts een lichamelijk onderzoek verrichten. Hierbij worden verschillende tests uitgevoerd om de mobiliteit, stabiliteit en gevoeligheid van de knie en omliggende structuren te beoordelen. De arts kan bijvoorbeeld vragen om je knie te buigen, strekken, en op specifieke punten druk uit te oefenen om vast te stellen welke bewegingen of posities de pijn veroorzaken. Ook wordt gekeken naar zwelling, roodheid of andere zichtbare tekenen van letsel of ontsteking. Eventueel volgt daarna bloedonderzoek om mogelijke onderliggende oorzaken zoals ontstekingen of infecties uit te sluiten.

Beeldvormend onderzoek

Afhankelijk van de bevindingen uit het vraaggesprek en het lichamelijk onderzoek, kan aanvullend beeldvormend onderzoek nodig zijn om een juiste diagnose te stellen. Dit kan variëren van eenvoudige röntgenfoto's tot meer geavanceerde technieken zoals echografie, MRI of CT-scans.

• Een echografie wordt vaak gebruikt om de zachte weefsels in de knieholte, zoals pezen, spieren en bloedvaten, in beeld te brengen. Dit is vooral nuttig om te bepalen of er sprake is van een peesontsteking, vochtophoping of een Bakerse cyste. Echografie is een relatief snelle en pijnloze manier om een beter beeld te krijgen van de situatie zonder de noodzaak van straling.
• Een röntgenfoto kan helpen om de botstructuren in de knie te beoordelen. Hiermee kan de arts eventuele botbreuken, slijtage of afwijkingen aan de botten opsporen. Dit is vooral nuttig wanneer er sprake is van aanhoudende pijn die mogelijk wordt veroorzaakt door artrose of andere botgerelateerde problemen.
• Bij ernstigere verwondingen of wanneer een gedetailleerder beeld van het kniegebied nodig is, kan een MRI-scan worden aangevraagd. Een MRI biedt zeer gedetailleerde beelden van zowel de botten als de zachte weefsels in de knie. Dit maakt het mogelijk om problemen zoals gescheurde ligamenten, meniscusletsels of beschadigde kraakbeenstructuren nauwkeurig te diagnosticeren. Een MRI is vaak de voorkeur wanneer de arts een letsel aan de kruisbanden of meniscus vermoedt.
• Een CT-scan wordt minder vaak toegepast bij knieholtepijn, maar kan nuttig zijn om complexe botstructuren beter in kaart te brengen. Dit wordt soms gebruikt wanneer er sprake is van een trauma aan de knie waarbij fracturen moeilijk te zien zijn op een röntgenfoto.

Minder vaak voorkomende onderzoeken

Naast de standaard beeldvormende technieken zoals röntgenfoto's, echografie, MRI en CT-scans, zijn er ook minder vaak voorkomende onderzoeken die soms nodig zijn om de oorzaak van knieholtepijn te achterhalen:

• Botscan: Een botscan kan worden ingezet als er een vermoeden is van botontstekingen, stressfracturen of afwijkingen die moeilijk zichtbaar zijn op een röntgenfoto. Bij dit onderzoek wordt een radioactieve stof ingespoten, die zich ophoopt in gebieden met verhoogde botactiviteit. Dit maakt het mogelijk om subtiele veranderingen in het botweefsel op te sporen.
• Venografie: Wanneer er een vermoeden is van vaatproblemen, zoals een diepe veneuze trombose (DVT), kan een venografie worden uitgevoerd. Hierbij wordt een contrastmiddel in de aderen gespoten om de bloedstroom in de knieholte en het onderbeen in kaart te brengen. Dit helpt om eventuele bloedstolsels of afwijkingen in de bloedvaten te diagnosticeren.
• Nucleaire magnetische resonantiespectroscopie (MRS): In sommige gevallen, wanneer er vermoedens zijn van metabole problemen of veranderingen in het weefsel, kan MRS worden toegepast. Deze techniek is vergelijkbaar met een MRI, maar richt zich specifiek op het meten van de chemische samenstelling van de weefsels. Dit kan nuttig zijn om bijvoorbeeld inflammatoire processen of metabole afwijkingen beter te begrijpen.
• Elektromyografie (EMG): Als er aanwijzingen zijn voor zenuwproblemen of beknelde zenuwen, kan een EMG worden uitgevoerd. Dit onderzoek meet de elektrische activiteit van de spieren en kan helpen om eventuele zenuwbeknellingen of spierproblemen in de knieholte en het omliggende gebied op te sporen.
• Arthroscopie: Arthroscopie is een minimaal invasieve procedure waarbij een kleine camera via een incisie in het kniegewricht wordt ingebracht. Dit maakt het mogelijk om de binnenkant van het gewricht direct te inspecteren en eventuele afwijkingen te behandelen. Arthroscopie wordt meestal toegepast wanneer andere beeldvormende technieken geen duidelijke oorzaak van de pijn kunnen identificeren, maar er toch sterke aanwijzingen zijn voor een mechanisch probleem in de knie.

  Differentiële diagnose

Differentiële diagnose

De arts zal andere mogelijke oorzaken van de knieholtepijnwillen uitsluiten. Dit betekent dat de arts niet alleen kijkt naar de meest waarschijnlijke oorzaak, maar ook andere mogelijke aandoeningen in overweging neemt. Knieholtepijn kan bijvoorbeeld worden veroorzaakt door een beknelde zenuw, vaatproblemen zoals een popliteaal aneurysma, of zelfs door uitstralende pijn vanuit de onderrug. Door een zorgvuldige afweging van alle mogelijke oorzaken te maken, kan de juiste diagnose worden gesteld en een passend behandelplan worden opgesteld.

Behandeling van pijn aan de achterkant van de knie

Het toepassen van rust, het hoog leggen en koelen van de aangedane knie, zijn belangrijke eerstehulpmaatregelen. In veel gevallen kan dit de symptomen helpen verminderen, zoals pijn en zwelling. Niet-steroïde ontstekingsremmende medicijnen (NSAID's) zijn een andere manier om pijn en zwelling te verlichten terwijl de knie herstelt. Sommige NSAID's, zoals ibuprofen, kunnen zowel oraal worden ingenomen als lokaal worden aangebracht in de vorm van een gel.

Corticosteroïdeninjecties

Een injectie met corticosteroïden in het gewricht, in de peesschede of rond de zenuw remt de ontsteking. Dit zorgt ervoor dat zwelling en pijn afnemen, waardoor je je weer beter kunt bewegen. Deze behandeling wordt meestal toegepast wanneer andere conservatieve behandelingen niet voldoende effectief blijken te zijn. Het is echter belangrijk om te weten dat corticosteroïdeninjecties geen langdurige oplossing zijn en vaak slechts tijdelijk verlichting bieden.

Fysiotherapie

Fysiotherapie richt zich op het versterken van de spieren rond de knie, zoals de hamstrings en quadriceps, en het verbeteren van de flexibiliteit. Door het versterken van de omliggende spieren wordt de stabiliteit van de knie vergroot en wordt de kans op herhaling van de klachten verminderd. Een fysiotherapeut kan een op maat gemaakt oefenprogramma opstellen dat rekening houdt met de specifieke oorzaak van de knieholtepijn en het algehele activiteitsniveau van de patiënt. Hierbij kunnen ook mobilisatietechnieken worden toegepast om de bewegingsvrijheid van de knie te vergroten.

Aanpassingen in dagelijkse activiteiten

Het gebruik van ondersteunende hulpmiddelen, zoals een kniebrace of tape, kan eveneens worden aangeraden om de knie te ontlasten tijdens activiteiten die belastend zijn voor het gewricht.

Chirurgische ingreep

De aard van de chirurgische ingreep hangt af van de specifieke oorzaak van de pijn. Bij een gescheurde meniscus kan bijvoorbeeld een artroscopische operatie worden uitgevoerd om de beschadigde delen van de meniscus te verwijderen of te herstellen. Bij ernstige artrose kan een gedeeltelijke of volledige knieprothese noodzakelijk zijn om de pijn te verlichten en de mobiliteit te verbeteren.

Ook bij vaatproblemen, zoals een popliteaal aneurysma, kan een chirurgische ingreep noodzakelijk zijn om de bloedtoevoer naar het onderbeen te herstellen en verdere complicaties te voorkomen. In het geval van een Bakerse cyste kan een arts besluiten de cyste operatief te verwijderen wanneer deze blijft terugkeren of ernstige symptomen veroorzaakt.

Radiofrequente ablatie

Een minder vaak toegepaste behandeling voor pijn aan de achterkant van de knie is radiofrequente ablatie (RFA). Hierbij wordt gebruikgemaakt van radiogolven om zenuwen die verantwoordelijk zijn voor het doorgeven van pijnsignalen te verwarmen en te beschadigen. Dit kan resulteren in een vermindering van de pijn. Deze behandeling wordt soms overwogen wanneer andere pijnbestrijdingsmethoden niet voldoende resultaat hebben opgeleverd en er sprake is van chronische knieholtepijn.

Prolotherapie

Prolotherapie is een regeneratieve injectietherapie die gericht is op het stimuleren van de genezing van ligamenten en pezen in het kniegewricht. Door een irriterende oplossing (meestal een suikeroplossing) in te spuiten, wordt het natuurlijke genezingsproces gestimuleerd, waardoor de stabiliteit en sterkte van het gewricht kan worden verbeterd. Deze behandeling kan nuttig zijn bij chronische instabiliteit of pijn die voortkomt uit ligamentaire zwakte.

Platelet-Rich Plasma (PRP)-injecties

PRP-injecties zijn een andere innovatieve behandelingsoptie waarbij een geconcentreerde hoeveelheid bloedplaatjes uit het eigen bloed van de patiënt wordt ingespoten in het beschadigde gebied. Bloedplaatjes bevatten groeifactoren die het genezingsproces kunnen versnellen en de pijn kunnen verminderen. PRP wordt vaak toegepast bij peesproblemen, zoals tendinitis, of bij chronische ontstekingen die niet reageren op conventionele behandelingen, zoals bij een chronische ontsteking van de hamstrings of de kniepees. Deze injecties kunnen de regeneratie van beschadigd weefsel bevorderen en de algehele functie van de knie verbeteren.

Elektrotherapie

Elektrotherapie, zoals transcutane elektrische zenuwstimulatie (TENS), kan ook worden ingezet om pijn aan de achterkant van de knie te verlichten. TENS-apparaten sturen elektrische impulsen naar de zenuwen, die helpen om pijnsignalen naar de hersenen te blokkeren. Dit kan vooral nuttig zijn voor patiënten die niet reageren op medicatie of andere conservatieve behandelingen. Elektrotherapie kan thuis worden uitgevoerd met een draagbaar apparaat, na instructie door een fysiotherapeut of specialist.

Shockwavetherapie

Shockwavetherapie is een behandeling waarbij geluidsgolven worden gebruikt om de doorbloeding en het herstel van beschadigd weefsel te bevorderen. Deze therapie wordt soms toegepast bij chronische peesontstekingen rond de knie, zoals tendinopathieën van de hamstrings. Het kan helpen om verkalking te verminderen en de flexibiliteit en functie van het weefsel te verbeteren. Shockwavetherapie wordt vaak toegepast als fysiotherapie en andere behandelingen onvoldoende effectief zijn gebleken.

Prognose van knieholtepijn

Knieholtepijn is vaak een uitdaging, maar gelukkig is de prognose voor herstel in veel gevallen positief. Statistisch gezien herstelt ongeveer 70-80% van de mensen met knieholtepijn binnen enkele weken tot maanden wanneer de juiste behandeling wordt toegepast. Dit betekent dat rust, fysiotherapie en gerichte oefeningen vaak voldoende zijn om van de klachten af te komen.

Voor mensen met een Bakerse cyste ligt het herstelpercentage zelfs hoger; maar liefst 85% van de gevallen ervaart duidelijke verbetering met conservatieve behandelingen zoals rust en fysiotherapie. Echter, terugkerende cysten komen in ongeveer 10-15% van de gevallen voor, vooral bij onderliggende knieproblemen zoals artrose.

Wist je dat knieholtepijn niet alleen sporters treft? Hoewel 1 op de 3 hardlopers wel eens last krijgt van de achterkant van de knie door overbelasting, heeft bijna 40% van de volwassenen boven de 50 jaar ook te maken met knieklachten, vaak als gevolg van slijtage of artritis. Gelukkig kan fysiotherapie bij 65% van deze patiënten de klachten aanzienlijk verminderen.

Bij minder vaak voorkomende oorzaken, zoals vaatproblemen zoals een popliteaal aneurysma, kan een chirurgische ingreep noodzakelijk zijn. De prognose na een dergelijke ingreep is doorgaans goed, met een succespercentage van ongeveer 90%, hoewel het herstel soms wat langer kan duren.

Over het algemeen geldt: hoe eerder je actie onderneemt en behandeling zoekt, hoe beter de prognose. Preventieve maatregelen, zoals het versterken van de spieren rond de knie en het vermijden van overbelasting, kunnen je kansen op een succesvol herstel verhogen. Met een multidisciplinaire aanpak, waarbij verschillende zorgverleners samenwerken, is de kans groot dat je weer pijnvrij door het leven kunt gaan!

Complicaties van knieholtepijn

Ondanks dat knieholtepijn in veel gevallen goed te behandelen is, kunnen er soms complicaties optreden die het herstel bemoeilijken of langdurige gevolgen hebben. Het is belangrijk om deze mogelijke complicaties te herkennen en hier tijdig op te reageren. Hieronder geven we een overzicht van complicaties die kunnen optreden bij knieholtepijn.

Chronische pijn en stijfheid
Wanneer knieholtepijn niet adequaat wordt behandeld of als de onderliggende oorzaak blijft bestaan, kan de pijn chronisch worden. Chronische knieholtepijn kan leiden tot aanhoudende stijfheid en beperkingen in de mobiliteit, wat dagelijkse activiteiten zoals lopen, traplopen of opstaan moeilijker kan maken. Ongeveer 20-30% van de mensen met langdurige knieklachten ontwikkelt chronische pijn die aanzienlijke impact heeft op hun levenskwaliteit.

Spierzwakte en instabiliteit
Langdurige knieklachten kunnen ervoor zorgen dat de spieren rond de knie verzwakken, met name de quadriceps en hamstrings. Wanneer deze spieren niet meer optimaal functioneren, kan dit leiden tot instabiliteit van de knie. Dit verhoogt het risico op vallen en verdere blessures. Spierzwakte is een veelvoorkomende complicatie bij mensen die hun knie langdurig ontzien vanwege pijn, met een geschatte prevalentie van ongeveer 40%.

Beperkte bewegingsvrijheid
Een andere mogelijke complicatie is een verminderde bewegingsvrijheid van het kniegewricht. Dit kan ontstaan door littekenvorming, verklevingen van het bindweefsel of aanhoudende ontstekingen in het gewricht. Bij ongeveer 10-15% van de patiënten met knieholtepijn ontstaan er problemen met het volledig strekken of buigen van de knie, wat het uitvoeren van dagelijkse activiteiten kan beperken.

Ontstekingen en zwellingen
Wanneer de knieholtepijn wordt veroorzaakt door een blessure of overbelasting, kan er sprake zijn van aanhoudende ontstekingen. Dit kan leiden tot zwelling in de knieholte en omliggende structuren, zoals bij een Bakerse cyste. Deze cyste kan op omliggende zenuwen en bloedvaten drukken, wat leidt tot extra klachten zoals tintelingen, gevoelloosheid of zelfs circulatieproblemen in het onderbeen. Terugkerende cysten komen in ongeveer 10-15% van de gevallen voor en kunnen zorgen voor voortdurende klachten.

Trombose
Een minder vaak voorkomende, maar ernstige complicatie is trombose in de knieholte. Door zwelling en beperkte mobiliteit kan de bloedcirculatie in de knieholte en het onderbeen verminderen, wat kan leiden tot de vorming van bloedstolsels. Trombose kan ernstige gevolgen hebben, zoals een longembolie, en vereist onmiddellijke medische aandacht. Hoewel de kans op trombose relatief klein is, wordt geschat dat het bij ongeveer 1-2% van de patiënten met langdurige knieklachten voorkomt.

Neuropathische pijn
Wanneer zenuwen in de knieholte bekneld raken door zwelling, littekenweefsel of een cyste, kan dit leiden tot neuropathische pijn. Dit type pijn wordt vaak omschreven als brandend, stekend of tintelend en kan zich uitbreiden naar het onderbeen en de voet. Neuropathische pijn kan erg invaliderend zijn en vereist vaak specifieke behandelingen zoals pijnmedicatie of zenuwblokkades. Ongeveer 5-10% van de mensen met knieholtepijn ontwikkelt een vorm van neuropathische pijn.

Psychosociale gevolgen
Langdurige knieholtepijn kan niet alleen fysieke, maar ook mentale en emotionele gevolgen hebben. Mensen die te maken hebben met chronische pijn ervaren vaak gevoelens van frustratie, angst of depressie. Het niet kunnen deelnemen aan geliefde activiteiten of het gevoel van verlies van onafhankelijkheid kan een negatieve impact hebben op de mentale gezondheid. Studies tonen aan dat tot 30% van de mensen met chronische knieklachten symptomen van angst of depressie ontwikkelt.

Complicaties na een operatie
In sommige gevallen is een operatie noodzakelijk om de oorzaak van knieholtepijn te behandelen, bijvoorbeeld bij een gescheurde meniscus of een vaatprobleem. Hoewel de meeste operaties succesvol zijn, bestaat er altijd een risico op complicaties zoals infecties, trombose, blijvende stijfheid of littekenweefsel. Het is belangrijk om de risico's goed af te wegen en een gedegen revalidatieproces te volgen om de kans op complicaties te minimaliseren.

Preventie

Preventieve maatregelen voor pijn in de knieholte:

• Spierversterking: Regelmatig oefeningen doen om de spieren rond de knie te versterken.
• Vermijden van overbelasting: Zware en langdurige belasting van de knie vermijden.
• Opwarming en cooling-down: Goed opwarmen voor en afkoelen na fysieke activiteiten.
• Juiste houding: Let op een correcte lichaamshouding bij staan en lopen.
• Geschikte schoenen: Draag ondersteunende schoenen die de knie minder belasten.
• Gewichtsbeheersing: Een gezond gewicht behouden om extra druk op de knieën te vermijden.
• Hydratatie: Voldoende water drinken om je gewrichtsgezondheid te ondersteunen.
• Rust: Regelmatig rust nemen om je knie niet te overbelasten.
• Vroege interventie: Bij eerste tekenen van knieklachten, direct medische hulp zoeken.
• Voeding: Gevarieerde en gezonde voeding met voldoende vitaminen en mineralen voor sterke botten en gewrichten.
• Regelmatige controles: Bij aanhoudende knieproblemen, is het verstandig je huisarts te raadpolegen..

Lees verder

• Pijn aan de knie: stekende, brandende of zeurende kniepijn
• Kniekuilcyste of Bakerse cyste: symptomen en behandeling
• Peesontsteking: tendinitis in schouder, pols, knie of dij
• Kniepijn of pijnlijke knie: pijn binnenkant of buitenkant
• Pijn in gewrichten, pijn en stijfheid heup en knie: artrose