Pijn aan de benen: oorzaken van pijnlijke benen of beenpijn

Terwijl pijn aan de benen een veel voorkomend verschijnsel is na een blessure, kan beenpijn ook optreden als gevolg van medische aandoeningen of niet-traumatische oorzaken. Pijn aan de benen kan worden veroorzaakt door letsel of ontsteking van een van de structuren in het been, zoals botten, gewrichten, spieren, pezen, ligamenten, bloedvaten, zenuwen en huid. Ontsteking van weefsel is meestal de oorzaak van de pijn. De pijn kan veroorzaakt worden door uitstralingspijn vanuit andere delen van het lichaam en worden gevoeld in het been. Rugkwalen kunnen bijvoorbeeld pijn en gevoelloosheid van het been veroorzaken. Pijn aan de benen kan ervaren worden als stekend of zeurend en kan variëren in intensiteit van mild tot ernstig. De pijn kan permanent aanwezig zijn of in vlagen.

• Symptomen van pijnlijke benen
• Pijn aan de benen door blessures of overbelasting
• Achillespeesontsteking
• Peesontsteking in de knie
• Slijmbeursontsteking van de knie
• Gescheurde meniscus
• Pijn aan de benen door shin splints
• Achillespeesruptuur
• Spierkramp aan de achterkant van het bovenbeen
• Patellatendinopathie
• Blessure aan de voorste kruisband
• Achterste kruisbandblessure
• Hamstringblessure
• Pijn aan een been door botkanker
• Been pijn door gebroken been
• Pijn aan de benen door problemen met de bloedtoevoer en bloedvaten
• Tromboflebitis
• Pijn aan de benen door spataderen
• Chronisch exertionele compartiment syndroom van het onderbeen
• Pijnlijke benen door claudicatio intermittens
• Diepe veneuze trombose (DVT)
• Pijnlijk been door infectie
• Pijn aan de benen door zenuwproblemen
• Meralgia paraesthetica
• Ischias
• Uitstralingspijn naar het been door een rughernia
• Perifere neuropathie
• Kniekuilcyste
• Pijn aan de benen bij kinderen in de groei
• Pijn aan de benen door groeipijn
• Ziekte van Osgood-Schlatter
• Artrose
• Osteochondritis dissecans (OCD)
• Osteomyelitis
• Pijn aan de benen tijdens zwangerschap
• Patellofemoraal pijnsyndroom
• Pijn aan de benen door artritis
• Juveniele Idiopathische Artritis (JIA)
• Psoriatische artritis
• Reactieve artritis
• Reumatoïde artritis
• Septische artritis
• Ziekte van Bechterew
• Jicht
• Pseudojicht
• Wervelkanaalstenose
• Behandeling van beenpijn

Symptomen van pijnlijke benen

Beenpijn kan voorkomen in alleen het linkerbeen of rechterbeen of in beide benen. De pijn kan ervaren worden als dof, scherp, stekend of zeurend. Pijn aan de benen kan gepaard gaan met andere symptomen, zoals:

• beenkrampen
• een gezwollen been of gezwollen benen
• een koud been of koude benen
• een warm been of warme benen
• gevoelloosheid of gevoelloze benen
• roodheid of een andere huidverkleuring
• tintelingen of tintelende benen
• spierzwakte

Als gevolg van pijn aan de benen heb je mogelijk problemen om te gaan zitten of recht te staan, problemen met lopen, evenwichtsstoornissen of andere problemen met de dagelijkse activiteiten.

Pijn aan de benen door blessures of overbelasting

Pijn aan de benen kan veroorzaakt worden door blessures of overbelasting.

Achillespeesontsteking

Achillespeesontsteking of tendinitis Achillis duidt op een ontsteking van de achillespees. Het is een overbelastingsblessure van de achillespees, welke zich aan de achterzijde van de voet en de enkel bevindt. Een achillespeesontsteking komt het vaakst voor bij hardlopers die plotseling (zonder geleidelijke opbouw) langer of intensiever zijn gaan hardlopen. Het komt ook vaak voor bij mensen van middelbare leeftijd die recreatief sporten, zoals tennis of basketbal. Er zijn verschillende behandelmogelijkheden, zoals rust, koele of warme kompressen en het verminderen van de belasting (vooral piekbelasting). Pijnstilling met ontstekingsremmende injecties met corticosteroïden of ontstekingsremmende pijnstillers, is ook mogelijk.

Peesontsteking in de knie

Een peesontsteking (tendinitis) kan overal ontstaan, maar komt meestal voor in de pols, schouder, hiel, elleboog of knie.

Slijmbeursontsteking van de knie

Een slijmbeursontsteking (bursitis) van de knie ontstaat vaak bij mensen die veel op hun knieën vallen of zitten, zoals stoffeerders of stratenmakers. Er ontstaat een zwelling op de knieschijf. Deze kan rood en warm worden en pijn doen. Door het nemen van rust geneest de ontsteking vaak.

Gescheurde meniscus

Een gescheurde meniscus (voetbalknie) ontstaat vaak tijdens het sporten, met name tijdens voetbal.

Pijn aan de benen door shin splints

Shin splints of scheenbeenirritatie duidt op een blessure welke wordt veroorzaakt door overbelasting. Meestal doet het zich voor in het onderste deel van het vooronderbeen. Vaak zijn beide benen aangedaan.

Achillespeesruptuur

Een achillespeesruptuur is een gescheurde achillespees. Het komt vooral voor bij mannen tussen de dertig en veertig jaar, die met enige regelmaat aan recreatieve sportbeoefening doen. Kenmerkend aan een gescheurde achillespees is hevige pijn laag achter op de kuit of enkel, waarbij je niet tot nauwelijks meer in staat bent om te lopen.

Spierkramp aan de achterkant van het bovenbeen

Een spierkramp is een plotselinge en onvrijwillige samentrekking van één of meer van je spieren. Spierkrampen kunnen ernstige pijn kunnen veroorzaken. Hoewel over het algemeen onschadelijk, kunnen spierkrampen je het tijdelijk onmogelijk maken om de betreffende spieren te gebruiken. Kuitkrampen zijn een bekend fenomeen, maar je kunt ook last krijgen van spierkramp aan de achterzijde van het bovenbeen. Lange periodes van lichaamsbeweging of lichamelijke arbeid, vooral bij warm weer, kunnen leiden tot spierkrampen. Sommige medicijnen en bepaalde medische aandoeningen kunnen ook spierkrampen veroorzaken. Spierkrampen kun je goed zelf behandelen met zelfzorgmaatregelen.

Patellatendinopathie

Een patellatendinopathie, ook bekend als springersknie of patellatendinitis, is een veelvoorkomende knieblessure bij sporters die veel springen, zoals bij volleybal en basketbal het geval is. Het is een overbelastingsblessure van de patellapees. Pijn staat bij deze aandoening voorop. De pijn is gelokaliseerd net onder de knieschijf. Bij voortdurende belasting verergert de pijn.

Blessure aan de voorste kruisband

Een blessure aan de voorste kruisband is de meest voorkomende kruisbandblessure. Het gaat hierbij vaak om een blessure die is opgelopen tijdens sportbeoefening. Het ontstaat tijdens een verdraaiing van de knie, die daarbij een ongebruikelijke beweging heeft gemaakt of een abnormale stand heeft gehad. Vaak hoor je op dat moment een zogenaamd 'knoepend' geluid. Klachten die hierbij optreden zijn een gezwollen knie, pijn en instabiliteit.

Achterste kruisbandblessure

De achterste kruisband is één van de vier stabiliserende ligamenten van de knie. Een gescheurde knie is meestal een gevolg van een ongeval of van sportletsel. Wanneer de achterste kruisband scheurt, hoor je vaak een 'ploppend geluid. Meestal treedt binnen de eerste uren na het letsel een zwelling op van de knie.

Hamstringblessure

Een hamstringblessure is een gehele of gedeeltelijke scheur in de spieren of pezen van de hamstrings, een groep van drie spieren aan de achterkant van je been. Deze blessure treedt vooral op bij voetbal. De blessure ontstaat vooral tijdens een sprint, maar na een hoge trap, een spagaat of een sliding kan je hamstring ook verrekken.

Pijn aan een been door botkanker

Botkanker is een zeldzame kanker die begint in een bot. Botkanker kan beginnen in elk bot in het lichaam, maar het komt vooral voor in de lange beenderen die deel uitmaken van de armen en benen. Er bestaan verschillende soorten botkanker. Sommige vormen van botkanker komen vooral voor bij kinderen, terwijl andere weer meer gezien worden bij volwassenen. De term 'botkanker' slaat niet op kanker die elders in het lichaam is begonnen, maar zich heeft verspreid of uitgezaaid naar het been. In plaats daarvan worden deze kankers genoemd naar de plek waar ze begonnen, zoals borstkanker die is uitgezaaid naar het bot.

Been pijn door gebroken been

Een gebroken been (beenbreuk) is een breuk in een van de botten in je been. Veelvoorkomende oorzaken zijn valpartijen, auto-ongevallen en sportblessures. De behandeling van een gebroken been is afhankelijk van de locatie en de ernst van het letsel. Meestal is een operatie nodig, vanwege instabiliteit en verplaatsing van de breukdelen.

Pijn aan de benen door problemen met de bloedtoevoer en bloedvaten

Pijn aan de benen kan worden veroorzaakt door problemen met de bloedtoevoer.

Tromboflebitis

Oppervlakkige veneuze trombose of tromboflebitis is een verstopping door gestold bloed van de oppervlakkige afvoerende aderen in het been. Je kunt hierdoor last krijgen van pijn aan de benen.

Pijn aan de benen door spataderen

Spataderen in de been duidt op verwijde aders, welke ontstaan doordat de kleppen in de aders niet goed sluiten en er bloed terugstroomt. Spataderen veroorzaken pijnlijke benen of kuiten, in het bijzonder na lang staan.

Chronisch exertionele compartiment syndroom van het onderbeen

Het chronisch compartimentsyndroom duidt op een situatie waarbij de bloedtoevoer door zwelling binnen een compartiment in het onderbeen verstoord is. Voorop staan klachten als pijn en stijfheid naast het scheenbeen aan de buitenzijde van het onderbeen. Je kunt soms ook last krijgen van tintelingen of een verdoofd gevoel in of nabij de grote teen en de teen ernaast. Enorme pijnsteken kunnen ervaren worden tijdens fysieke inspanning.

Pijnlijke benen door claudicatio intermittens

Claudicatio intermittens staat in de volksmond bekend als etalagebenen. Claudicatio is pijn veroorzaakt door te weinig doorbloeding door slagaderverkalking in de benen. Vooral oudere mensen hebben er last van. Grofweg 1 op de 7 mensen van 70 jaar, heeft in meer of mindere mate last van etalagebenen. Slagaderverkalking wordt vooral in de hand gewerkt door roken en een ongezonde leefstijl. Door leefstijlveranderingen en looptherapie kunnen de klachten verminderen.

Diepe veneuze trombose (DVT)

Een diep-veneuze trombose of DVT, ook bekend als trombosebeen, duidt op het ontstaan van een bloedprop of bloedstolsel in de diepe aders van het been. Diepe-veneuze trombose kan pijn in de benen of zwelling veroorzaken, maar kan ook optreden zonder symptomen. De aandoening kan zich ontwikkelen door beschadiging van de ader als gevolg van bijvoorbeeld een operatie, botbreuk of spierblessure. Diepe-veneuze trombose kan ook veroorzaakt worden doordat je gedurende langere tijd niet beweegt, zoals na een operatie of na een ongeval, of als je bedlegerig bent. Diepe-veneuze trombose is een ernstige aandoening, omdat bloedstolsels in je aderen los kunnen breken, door je bloedbaan kunnen reizen en in de longen de bloedstroom kunnen blokkeren (longembolie).

Pijnlijk been door infectie

Cellulitis is een veel voorkomende bacteriële huidinfectie. Het ziet eruit als een rood, gezwollen gebied dat warm en zacht aanvoelt. Roodheid en zwelling nemen vaak snel toe. Cellulitis is meestal pijnlijk. In de meeste gevallen is de huid op de onderbenen getroffen, maar de infectie kan overal voorkomen op het lichaam of het gezicht. Cellulitis is meestal van invloed op het bovenste gedeelte van de huid, maar het kan ook van invloed zijn op het onderliggende weefsel van je huid. Cellulitis kan ook uitbreiden naar je lymfeklieren en bloedbaan.

Pijn aan de benen door zenuwproblemen

Problemen met de zenuwen kunnen leiden tot pijn de benen.

Meralgia paraesthetica

Meralgia paraesthetica is een beknelling van een zenuw in het bovenbeen. De aandoening wordt gekenmerkt door tintelingen, gevoelloosheid en brandende pijn aan de voor- en zijkant van één bovenbeen. De oorzaak van meralgia paresthetica is compressie van de laterale femorale cutane zenuw, welke loopt langs de lies van de buik naar het bovenbeen. Het dragen van strakke kleding, overgewicht of gewichtstoename en zwangerschap zijn veel voorkomende oorzaken van meralgia paraesthetica. Meralgia paresthetica kan ook ontstaan door plaatselijke trauma of ziekte, zoals diabetes.

Behandeling
In de meeste gevallen kan meralgia paraesthetica worden verlicht met conservatieve maatregelen, zoals het dragen van loszittende, ruime kleding, en door af te vallen als je te zwaar bent. In ernstige gevallen kan de behandeling bestaan uit medicijnen. Een operatie is zelden nodig.

Ischias

Ischias is een zenuwpijn die begint in de rug en via de bil doorloopt tot in je been.

Uitstralingspijn naar het been door een rughernia

Een rughernia verwijst naar een uitstulping van de tussenwervelschijf. Deze uitstulping kan op een zenuw drukken als gevolg waarvan pijnklachten in het been ontstaan. Een hernia kan een nabijgelegen zenuw irriteren en leiden tot pijn, gevoelloosheid of krachtvermindering in een been. Veel mensen met een rughernia ervaren echter geen symptomen. Er zijn verscheidene mogelijkheden om een hernia te behandelen zonder een operatie.

Perifere neuropathie

Perifere neuropathie duidt op een aandoening van de lange zenuwen naar de benen en de armen, veroorzaakt door onder meer pijn en doofheid in handen en voeten en ook gevoelloosheid.

Kniekuilcyste

Een kniekuilcyste staat ook wel bekend als Bakerse cyste. Hierbij gaat het om een kleine, vaak pijnloze zwelling in de knieholte, waarbij de pijn vaak erger wordt wanneer je je knie volledig strekt of wanneer je actief bent. De oorzaak moet vaak gezocht worden in een onderliggende aandoening in de knie. Veel voorkomende oorzaken zijn knie-artrose, beschadiging van het kraakbeen of een gescheurde knieband. Behandeling richt zich primair op het aanpakken van de onderliggende oorzaak.

Pijn aan de benen bij kinderen in de groei

Pijn aan debenen kan ook optreden bij kinderen die in de groei zijn.

Pijn aan de benen door groeipijn

Groeipijn komt vaak voor bij kinderen tussen de 2 en 13 jaar. Groeipijn wordt vaak beschreven als een pijn in de benen, vaak aan de voorkant van de dijen, de kuiten of achter de knieën. Groeipijn is vaak van invloed op beide benen en steekt vaak 's nachts de kop op. Het kan een kind zelfs uit zijn slaap houden. Ofschoon deze pijn aangeduid wordt als groeipijn, is er geen bewijs dat de groei deze pijn veroorzaakt. Groeipijn kan worden gekoppeld aan een verlaagde pijndrempel of, in sommige gevallen, psychologische kwesties.

Behandeling
Er is geen specifieke behandeling voor groeipijn. Je kunt je kind een eenvoudige pijnstiller toedienen of een lichte massage geven. Dit helpt de pijn te verlichten.

Ziekte van Osgood-Schlatter

Bij de ziekte van Osgood-Schlatter heb je een zichtbare bult onder de knie die gevoelig is en warm aanvoelt. Het treedt op bij kinderen en adolescenten die een groeispurt doormaken tijdens de puberteit. De ziekte van Osgood-Schlatter komt het meest voor bij kinderen die deelnemen aan sporten, waarbij je veel moet rennen, springen en snel moet veranderen van richting, zoals voetbal, basketbal, kunstschaatsen en ballet. Hoewel de ziekte van Osgood-Schlatter vaker voorkomt bij jongens, wordt de kloof kleiner naarmate er meer meisjes actief aan sport doen.

Artrose

Artrose is een reumatische ziekte, waarbij de kwaliteit van het kraakbeen minder wordt, wat klachten kan geven als stijfheid en gewrichtspijn. Hoewel artrose zich in elk gewricht van je lichaam kan voordoen, komt het vooral voor in de gewrichten in je handen, knieën, heupen en rug. Klachten van artrose in de nek of rug zijn vooral krachtsverlies en tintelingen in arm, hand, been of voet.

Osteochondritis dissecans (OCD)

Osteochondritis dissecans is een aandoening aan het kraakbeen en het ondergelegen gewricht. Bij osteochondritis dissecans van de knie is er sprake van kraakbeenletsel in de knie. Door overbelasting kan kraakbeen beschadigd raken en door een slechte doorbloeding kan bot afsterven. Er ontstaan vaak pijnklachten tijdens belasting en zwelling van het gewricht na inspanning.

Osteomyelitis

Osteomyelitis is een infectie van het bot of beenmerg. De boosdoeners zijn vaak bacteriën zoals Staphylococcus aureus. Over het algemeen kan de infectie goed worden behandeld met antibiotica.

Pijn aan de benen tijdens zwangerschap

Sciatica is de meest voorkomende oorzaak van beenpijn tijdens de zwangerschap. Sciatica is een sensatie die zich kan manifesteren als een matige tot ondraaglijke pijn in de rug, billen (bilpijn) en benen. Wanneer de grote beenzenuw (nervus ischiadicus) geïrriteerd raakt, heb je sciatica. Het gewicht van de groeiende baarmoeder kan op deze zenuw drukken en pijn veroorzaken aan de achterkant van je been. Het kunnen ook gewoon beenkrampen zijn, wat het meest voorkomt in het derde trimester van de zwangerschap. Het kan evenwel ook iets ernstiger zijn, zoals diepveneuze trombose (DVT) of baarmoederfibroïden (goedaardige gezwellen op de baarmoeder). Dus bespreek altijd deze klachten met je verloskundige of huisarts.

Patellofemoraal pijnsyndroom

Bij het patellofemoraal pijnsyndroom heb je pijn in je knie, welke erger wordt als je hurkt, knielt, lang zit met gebogen knieën, of als je traploopt. Vaak gaat het om een stekende, brandende en doffe pijn rondom de knieschijf. Bij rust en als je je knie strekt, zakt de pijn af. Meestal gaat de aandoening na een tot enkele maanden vanzelf over.

Pijn aan de benen door artritis

Er zijn meerdere vormen van artritis die kunnen leiden tot pijn aan de benen. Artritis is een ontsteking van de gewrichten (gewrichtsontsteking) die veroorzaakt kan worden door reumatische aandoeningen (bijvoorbeeld reumatische artritis), verwondingen of bacteriële infectie (septische artritis).

Juveniele Idiopathische Artritis (JIA)

Juveniele idiopathische artritis, ook wel bekend als jeugdreuma, is een chronische gewrichtsontsteking bij kinderen. Naast de gewrichten kunnen ook inwendige organen en de ogen worden aangetast.

Psoriatische artritis

Een deel van de mensen met een psoriasis ontwikkelt een typische vorm van artritis: een zogenaamde psoriatische artritis. Het gaat hierbij om een chronische gewrichtsontsteking in combinatie met huid- en/of nagelpsoriasis.

Reactieve artritis

Dit is een gewrichtsontsteking als reactie op een infectie in darmen, urinewegen of geslachtsorganen. Hierbij kan elk gewricht in je lichaam ontstoken raken. Meestal raken de grote gewrichten zoals enkels, polsen of knieën ontstoken.

Reumatoïde artritis

Reumatoïde artritis, ook wel kortweg aangeduid als reuma, is een auto-immuunziekte, wat betekent dat het afweersysteem zich tegen het eigen lichaam keert. Er ontstaan gewrichtsontstekingen, waarbij handen, polsen, enkels en/of voeten pijnlijk, stijf en gezwollen zijn.

Septische artritis

Infectieuze artritis (septische artritis) is een infectie in het vocht en het weefsel van een gewricht. Vaak is een bacterie de boosdoener.

Ziekte van Bechterew

De ziekte van Bechterew is een reumatische aandoening. Deze chronische aandoening wordt gekenmerkt door ontstekingen in de gewrichten, met name de gewrichten in de rug en het bekken. Pijn in de rug en stijfheid staan hierbij voorop. Andere klachten, zoals vermoeidheid en ontstekingen in de gewrichten van armen en benen, zijn ook mogelijk. De ziekte van Bechterew treft vaker mannen dan vrouwen. De in 2015 overleden schrijver Joost Zwagerman leed aan de ziekte van Bechterew. De eerste klachten manifesteren zich meestal in de vroege volwassenheid.

Behandeling richt zich op het vertragen van de progressie van de ziekte
Er is geen remedie voor de ziekte van Bechterew, maar behandelingen kunnen de klachten verlichten en de progressie van de ziekte vertragen. De arts kan pijnverlagende en ontstekingsremmende medicijnen voorschrijven. Het monoklonale antilichaam secukinumab is een relatief nieuw medicijn dat goed lijkt te werken bij Bechterew-patiënten. Daarnaast is bewegen gezond en is het raadzaam een goed evenwicht te vinden tussen inspanning en rust. Voeding neemt ook een plaats in bij de behandeling van de ziekte van Bechterew.

Jicht

Jicht is een ziekte waarbij één of meer gewrichten ontstoken zijn. Jicht kan zich onder meer in het been voordoen, maar meestal is het basisgewricht van de grote teen de pineut.

Pseudojicht

Pseudojicht is een vorm van reuma, waarbij er kalkkristallen op het gewricht zitten. Bij pseudojicht gaat plotseling een gewricht, ontsteken, bijvoorbeeld een knie, elleboog of pols. Dit gaat gepaard met pijn en zwelling. De huid om het aangedane gewricht is rood en gespannen en je kunt het gewricht niet meer goed bewegen. Je kunt je ook grieperig voelen.

Wervelkanaalstenose

Een wervelkanaalstenose is een vernauwing van het wervelkanaal is een courante aandoening, die zich meestal pas op oudere leeftijd manifesteert.

Behandeling van beenpijn

De meeste oorzaken van beenpijn verdwijnen spontaan met (relatieve) rust, leefstijlveranderingen en zelfzorgmaatregelen zoals koude of warmte toepassen, het been hoger leggen en vrij verkrijgbare pijnstillers. Soms is echter een medische behandeling nodig, bijvoorbeeld in de vorm van medicatie, fysiotherapie of chirurgie.

Lees verder

• Pijn in benen en kuit bij wandelen door etalagebenen
• Jeukende benen: oorzaken van jeuk aan de benen
• Tintelende benen: oorzaken van tintelende of prikkende benen
• Pijn in de benen: oorzaken van pijnlijke benen of beenpijn
• Pijn in onderbeen: zeurende of stekende pijn aan onderbeen