Pijn aan de benen: oorzaken van pijnlijke benen of beenpijn

Terwijl pijn aan de benen een veel voorkomend verschijnsel is na een blessure, kan beenpijn ook optreden als gevolg van medische aandoeningen of niet-traumatische oorzaken. Pijn aan de benen kan worden veroorzaakt door letsel of ontsteking van een van de structuren in het been, zoals botten, gewrichten, spieren, pezen, ligamenten, bloedvaten, zenuwen en huid. Ontsteking van weefsel is meestal de oorzaak van de pijn. De pijn kan veroorzaakt worden door uitstralingspijn vanuit andere delen van het lichaam en worden gevoeld in het been. Rugkwalen kunnen bijvoorbeeld pijn en gevoelloosheid van het been veroorzaken. Pijn aan de benen kan ervaren worden als stekend of zeurend en kan variëren in intensiteit van mild tot ernstig. De pijn kan permanent aanwezig zijn of in vlagen.

• Pijn aan de benen
• Epidemiologie van beenpijn
• Anatomie en fysiologie van het been in relatie tot beenpijn
• Symptomen van pijnlijke benen
• Pijn aan de benen door blessures of overbelasting
• Achillespeesontsteking
• Peesontsteking in de knie
• Slijmbeursontsteking van de knie
• Gescheurde meniscus
• Pijn aan de benen door shin splints
• Achillespeesruptuur
• Spierkramp aan de achterkant van het bovenbeen
• Patellatendinopathie
• Blessure aan de voorste kruisband
• Achterste kruisbandblessure
• Hamstringblessure
• Pijn aan een been door botkanker
• Been pijn door gebroken been
• Pijn aan de benen door problemen met de bloedtoevoer en bloedvaten
• Tromboflebitis
• Pijn aan de benen door spataderen
• Chronisch exertionele compartiment syndroom van het onderbeen
• Pijnlijke benen door claudicatio intermittens
• Diepe veneuze trombose (DVT)
• Pijnlijk been door infectie
• Pijn aan de benen door zenuwproblemen
• Meralgia paraesthetica
• Ischias
• Uitstralingspijn naar het been door een rughernia
• Perifere neuropathie
• Kniekuilcyste
• Pijn aan de benen bij kinderen in de groei
• Pijn aan de benen door groeipijn
• Ziekte van Osgood-Schlatter
• Artrose
• Osteochondritis dissecans (OCD)
• Osteomyelitis
• Pijn aan de benen tijdens zwangerschap
• Patellofemoraal pijnsyndroom
• Pijn aan de benen door artritis
• Juveniele Idiopathische Artritis (JIA)
• Psoriatische artritis
• Reactieve artritis
• Reumatoïde artritis
• Septische artritis
• Ziekte van Bechterew
• Jicht
• Pseudojicht
• Wervelkanaalstenose
• Risicofactoren en -groepen voor beenpijn
• Wanneer een huisarts inschakelen en wanneer direct medische hulp inschakelen bij beenpijn
• Wanneer een huisarts inschakelen?
• Wanneer direct medische hulp inschakelen? (Alarmsymptomen)
• Onderzoek en diagnose van pijnlijke benen
• Behandeling van pijn aan de benen
• Prognose van pijn aan de benen
• Complicaties van pijn aan de benen
• Preventie van pijn aan de benen

Pijn aan de benen

Saskia was altijd een enthousiaste wandelaar. Ze genoot van de frisse lucht, het geluid van de vogels en het gevoel van vrijheid tijdens haar lange wandelingen in het bos. Maar de laatste tijd was dat veranderd. Na nog geen halfuur wandelen voelde ze een zeurende pijn opkomen in haar linkerbeen, een pijn die langzaam intenser werd. De pijn belemmerde haar om verder te lopen en dwong haar tot stilstand, gefrustreerd en bezorgd. Ze vroeg zich af waarom haar benen plotseling zoveel pijn deden en wat ze eraan kon doen.

Pijnlijke benen of beenpijn is een veelvoorkomende klacht die verschillende oorzaken kan hebben. Of het nu gaat om een scherpe, brandende pijn of een doffe, zeurende pijn, de ervaring kan variëren van persoon tot persoon en kan verschillende delen van het been betreffen, zoals de kuiten, dijen of knieën. Beenpijn kan het gevolg zijn van iets eenvoudigs als spiervermoeidheid of overbelasting, maar kan ook wijzen op een ernstiger probleem zoals een zenuwbeknelling, een bloedvatprobleem of een onderliggende medische aandoening. De impact van beenpijn op het dagelijks leven kan groot zijn, zoals in het geval van Saskia, die door de pijn niet meer kon genieten van haar wandelingen.

De oorzaken van beenpijn kunnen grofweg worden onderverdeeld in spier- en peesgerelateerde problemen, gewrichtsproblemen, problemen met de bloedvaten en zenuwgerelateerde oorzaken. Een goede diagnose is van belang om de juiste behandeling te kunnen starten en de pijn te verlichten. In dit artikel zullen we dieper ingaan op de mogelijke oorzaken van beenpijn, de symptomen die hierbij kunnen optreden en de manieren om deze pijn te behandelen of te voorkomen.

Epidemiologie van beenpijn

Voorkomen van beenpijn
Beenpijn is een veelvoorkomende klacht die mensen van alle leeftijden treft. Het komt naar schatting voor bij ongeveer 30-40% van de volwassenen gedurende hun leven. De prevalentie van beenpijn neemt toe met de leeftijd, vooral vanwege de hogere kans op onderliggende aandoeningen zoals artrose, vasculaire problemen, of rugklachten die uitstraling naar de benen veroorzaken.

Ouderen en beenpijn
Bij volwassenen boven de 65 jaar wordt beenpijn vaak geassocieerd met degeneratieve aandoeningen zoals artrose of problemen met de bloedcirculatie, waaronder perifere arteriële ziekte (PAD). Bij ongeveer 15-20% van de mensen boven de 70 jaar komt PAD voor, wat leidt tot pijn bij het lopen (claudicatio intermittens) en verminderde mobiliteit. In Nederland en België komt PAD bij oudere volwassenen even vaak voor, wat wijst op een gedeelde risicofactor, zoals veroudering en een vergelijkbare levensstijl.

Sporters en overbelastingsblessures
Beenpijn komt vaker voor bij mensen met een actieve leefstijl die intensieve sporten beoefenen, zoals hardlopen of wielrennen, en daardoor vatbaar zijn voor overbelastingsblessures zoals shin splints of spierscheuren. Studies tonen aan dat ongeveer 10-20% van de recreatieve hardlopers jaarlijks te maken krijgt met een vorm van beenpijn. In zowel Nederland als België zijn blessures als gevolg van hardlopen een veelvoorkomende oorzaak van beenklachten bij amateuratleten.

Overgewicht en beenpijn
Ook komt beenpijn relatief vaak voor bij mensen met overgewicht, omdat het extra gewicht zorgt voor meer druk op de gewrichten en de spieren in de benen. Ongeveer 25-30% van de mensen met obesitas ervaart regelmatig beenpijn, wat hun mobiliteit en kwaliteit van leven kan beïnvloeden. In Nederland heeft ongeveer 15% van de bevolking obesitas, terwijl dit percentage in België vergelijkbaar is. Dit betekent dat een aanzienlijk deel van de bevolking in beide landen vatbaar is voor beenpijn door overgewicht.

Kinderen en jongeren
Bij kinderen en jongeren komt beenpijn ook voor, vaak in de vorm van 'groeipijn', die ongeveer 10-20% van de kinderen treft. Deze pijn treedt vaak 's nachts op en kan aan beide benen voorkomen, zonder dat er een specifieke oorzaak te vinden is. In zowel Nederland als België komt groeipijn veel voor bij kinderen tussen de 3 en 12 jaar, en ouders zijn vaak bezorgd, ondanks dat het meestal een onschuldige aandoening is.

Invloed van leeftijd, leefstijl en gezondheid
De epidemiologie van beenpijn varieert afhankelijk van de leeftijd, leefstijl, en onderliggende gezondheidsfactoren. Het is een wijdverspreid probleem dat aanzienlijke invloed kan hebben op het dagelijks functioneren en de kwaliteit van leven van veel mensen, zowel in Nederland als in België. In beide landen is het belangrijk dat mensen met aanhoudende beenpijn tijdig medische hulp zoeken om mogelijke onderliggende oorzaken aan te pakken en de impact op hun dagelijks leven te minimaliseren.

Anatomie en fysiologie van het been in relatie tot beenpijn

De anatomie en fysiologie van het been spelen een cruciale rol bij het begrijpen van de oorzaken van beenpijn. Het been is een complex samenspel van verschillende structuren, zoals botten, spieren, pezen, gewrichten, zenuwen en bloedvaten, die allemaal kunnen bijdragen aan pijnklachten. Elk onderdeel heeft zijn eigen unieke functie, maar als er iets misgaat, kan het een bron van pijn worden. Hieronder bespreken we de belangrijkste structuren van het been en hun relatie tot beenpijn, op een manier die zowel inzichtelijk als praktisch is.

Botten en gewrichten
Het been bestaat uit verschillende botten, waaronder het stevige dijbeen (femur), het sterke scheenbeen (tibia) en het slanke kuitbeen (fibula). Deze botten vormen samen met de kniegewrichten en enkelgewrichten de dragende structuur van het been, net als de pijlers van een brug. Pijn in de botten kan ontstaan door bijvoorbeeld breuken, osteoporose (waarbij de botdichtheid afneemt) of infecties van het bot. Gewrichtspijn is vaak te wijten aan aandoeningen zoals artrose, waarbij het kraakbeen in de gewrichten als het ware 'slijt', waardoor botten tegen elkaar schuren. Dit leidt tot pijn, stijfheid en soms zelfs misvormingen, vooral in de knieën en heupen. Bij oudere volwassenen is artrose een veelvoorkomende boosdoener, en het kan het dagelijks leven ernstig beïnvloeden, van traplopen tot opstaan uit een stoel.

Spieren en pezen
De spieren in het been zijn de motoren die ons vooruit helpen en ons in balans houden. De quadriceps aan de voorkant van het dijbeen, de hamstrings aan de achterkant, en de krachtige kuitspieren zijn de belangrijkste spiergroepen die zorgen voor beweging en stabiliteit. Spierpijn kan ontstaan door overbelasting—denk aan een lange wandeling na weken van weinig activiteit—of door blessures zoals spierscheuren. Pezen, zoals de achillespees, fungeren als kabels die spieren met botten verbinden. Overbelasting of verkeerde bewegingen kunnen leiden tot ontsteking van deze pezen. De achillespees, de dikste pees van ons lichaam, is vaak slachtoffer bij sporters, vooral bij hardlopers die vaak te maken krijgen met achillespeesontsteking, een pijnlijke aandoening die herstel en rust vereist.

Zenuwen
Zenuwen spelen een cruciale rol in het doorgeven van signalen van het been naar de hersenen. Ze zijn als het ware de 'telefoonlijnen' van ons lichaam. De heupzenuw (nervus ischiadicus), die vanuit de onderrug door het hele been naar de voet loopt, kan geïrriteerd raken, wat leidt tot uitstralende pijn in het been, beter bekend als ischias. Deze pijn kan brandend, scherp of zelfs kloppend aanvoelen, en is vaak het gevolg van een hernia of druk op de zenuw. Daarnaast kunnen zenuwproblemen zoals diabetische neuropathie, waarbij de zenuwen zijn beschadigd door langdurige diabetes, een brandend of tintelend gevoel in de benen veroorzaken. Dit soort pijn kan zowel fysiek als mentaal uitputtend zijn.

Bloedvaten
Het been wordt rijkelijk van bloed voorzien door slagaders en aders, die functioneren als een levendige snelweg van zuurstof en voedingsstoffen. Slagaders brengen zuurstofrijk bloed naar de spieren en weefsels, terwijl de aders het zuurstofarme bloed weer terugvoeren naar het hart. Als deze 'snelweg' verstoord raakt, bijvoorbeeld door vernauwde slagaders (perifere arteriële ziekte, PAD), kan dit leiden tot beenpijn, vooral tijdens het lopen—de zogenaamde 'etalagebenen'. Veneuze insufficiëntie, waarbij de aders moeite hebben om het bloed goed terug te pompen, leidt vaak tot een zwaar of pijnlijk gevoel in de benen, vooral aan het einde van de dag, wanneer de zwaartekracht zijn tol eist. Dit type pijn kan verminderen door de benen omhoog te leggen, wat de bloedstroom vergemakkelijkt.

Bindweefsel en fascie
Bindweefsel en fascie vormen de onzichtbare steunstructuren van het been. De fascie is een dunne, maar sterke laag bindweefsel die de spieren omhult en ondersteunt, als een strak verpakte cocon. Soms kan deze fascie ontstoken raken, zoals bij het 'compartimentsyndroom', waarbij de druk binnen een spiercompartiment toeneemt en de bloedtoevoer wordt beperkt. Dit kan leiden tot hevige, ondraaglijke pijn en zwelling, en in ernstige gevallen kan dit blijvende schade aan de spieren veroorzaken. Het compartimentsyndroom komt vaak voor bij intensieve sporters, zoals marathonlopers, die de spieren in hun benen aan extreme omstandigheden blootstellen.

Relatie tot beenpijn
Beenpijn kan ontstaan door problemen in elk van de bovengenoemde structuren. Soms is de oorzaak heel duidelijk, zoals een breuk na een val of een spierverrekking na een intensieve training. Maar soms is de oorzaak complexer en moeilijker vast te stellen, zoals bij zenuwpijn of vaatproblemen. Een goede kennis van de anatomie en fysiologie van het been kan helpen om beter te begrijpen waar de pijn vandaan komt en welke behandelingsopties het meest geschikt zijn. Het is van belang om een arts te raadplegen als de beenpijn aanhoudt, om de juiste diagnose te stellen en verdere complicaties te voorkomen. Of het nu gaat om pijn die je beperkt in je dagelijkse activiteiten of een constante, zeurende pijn die je 's nachts wakker houdt, het begrijpen van de oorzaak is de eerste stap naar verlichting.

Symptomen van pijnlijke benen

Beenpijn kan voorkomen in alleen het linkerbeen of rechterbeen of in beide benen. De pijn kan ervaren worden als dof, scherp, stekend of zeurend. Pijn aan de benen kan gepaard gaan met andere symptomen, zoals:

• beenkrampen
• een gezwollen been of gezwollen benen
• een koud been of koude benen
• een warm been of warme benen
• gevoelloosheid of gevoelloze benen
• roodheid of een andere huidverkleuring
• tintelingen of tintelende benen
• spierzwakte

Als gevolg van pijn aan de benen heb je mogelijk problemen om te gaan zitten of recht te staan, problemen met lopen, evenwichtsstoornissen of andere problemen met de dagelijkse activiteiten.

Pijn aan de benen door blessures of overbelasting

Pijn aan de benen kan veroorzaakt worden door blessures of overbelasting.

Achillespeesontsteking

Achillespeesontsteking of tendinitis Achillis duidt op een ontsteking van de achillespees. Het is een overbelastingsblessure van de achillespees, welke zich aan de achterzijde van de voet en de enkel bevindt. Een achillespeesontsteking komt het vaakst voor bij hardlopers die plotseling (zonder geleidelijke opbouw) langer of intensiever zijn gaan hardlopen. Het komt ook vaak voor bij mensen van middelbare leeftijd die recreatief sporten, zoals tennis of basketbal. Er zijn verschillende behandelmogelijkheden, zoals rust, koele of warme kompressen en het verminderen van de belasting (vooral piekbelasting). Pijnstilling met ontstekingsremmende injecties met corticosteroïden of ontstekingsremmende pijnstillers, is ook mogelijk.

Peesontsteking in de knie

Een peesontsteking (tendinitis) kan overal ontstaan, maar komt meestal voor in de pols, schouder, hiel, elleboog of knie.

Slijmbeursontsteking van de knie

Een slijmbeursontsteking (bursitis) van de knie ontstaat vaak bij mensen die veel op hun knieën vallen of zitten, zoals stoffeerders of stratenmakers. Er ontstaat een zwelling op de knieschijf. Deze kan rood en warm worden en pijn doen. Door het nemen van rust geneest de ontsteking vaak.

Gescheurde meniscus

Een gescheurde meniscus (voetbalknie) ontstaat vaak tijdens het sporten, met name tijdens voetbal.

Pijn aan de benen door shin splints

Shin splints of scheenbeenirritatie duidt op een blessure welke wordt veroorzaakt door overbelasting. Meestal doet het zich voor in het onderste deel van het vooronderbeen. Vaak zijn beide benen aangedaan.

Achillespeesruptuur

Een achillespeesruptuur is een gescheurde achillespees. Het komt vooral voor bij mannen tussen de dertig en veertig jaar, die met enige regelmaat aan recreatieve sportbeoefening doen. Kenmerkend aan een gescheurde achillespees is hevige pijn laag achter op de kuit of enkel, waarbij je niet tot nauwelijks meer in staat bent om te lopen.

Spierkramp aan de achterkant van het bovenbeen

Een spierkramp is een plotselinge en onvrijwillige samentrekking van één of meer van je spieren. Spierkrampen kunnen ernstige pijn kunnen veroorzaken. Hoewel over het algemeen onschadelijk, kunnen spierkrampen je het tijdelijk onmogelijk maken om de betreffende spieren te gebruiken. Kuitkrampen zijn een bekend fenomeen, maar je kunt ook last krijgen van spierkramp aan de achterzijde van het bovenbeen. Lange periodes van lichaamsbeweging of lichamelijke arbeid, vooral bij warm weer, kunnen leiden tot spierkrampen. Sommige medicijnen en bepaalde medische aandoeningen kunnen ook spierkrampen veroorzaken. Spierkrampen kun je goed zelf behandelen met zelfzorgmaatregelen.

Patellatendinopathie

Een patellatendinopathie, ook bekend als springersknie of patellatendinitis, is een veelvoorkomende knieblessure bij sporters die veel springen, zoals bij volleybal en basketbal het geval is. Het is een overbelastingsblessure van de patellapees. Pijn staat bij deze aandoening voorop. De pijn is gelokaliseerd net onder de knieschijf. Bij voortdurende belasting verergert de pijn.

Blessure aan de voorste kruisband

Een blessure aan de voorste kruisband is de meest voorkomende kruisbandblessure. Het gaat hierbij vaak om een blessure die is opgelopen tijdens sportbeoefening. Het ontstaat tijdens een verdraaiing van de knie, die daarbij een ongebruikelijke beweging heeft gemaakt of een abnormale stand heeft gehad. Vaak hoor je op dat moment een zogenaamd 'knoepend' geluid. Klachten die hierbij optreden zijn een gezwollen knie, pijn en instabiliteit.

Achterste kruisbandblessure

De achterste kruisband is één van de vier stabiliserende ligamenten van de knie. Een gescheurde knie is meestal een gevolg van een ongeval of van sportletsel. Wanneer de achterste kruisband scheurt, hoor je vaak een 'ploppend geluid. Meestal treedt binnen de eerste uren na het letsel een zwelling op van de knie.

Hamstringblessure

Een hamstringblessure is een gehele of gedeeltelijke scheur in de spieren of pezen van de hamstrings, een groep van drie spieren aan de achterkant van je been. Deze blessure treedt vooral op bij voetbal. De blessure ontstaat vooral tijdens een sprint, maar na een hoge trap, een spagaat of een sliding kan je hamstring ook verrekken.

Pijn aan een been door botkanker

Botkanker is een zeldzame kanker die begint in een bot. Botkanker kan beginnen in elk bot in het lichaam, maar het komt vooral voor in de lange beenderen die deel uitmaken van de armen en benen. Er bestaan verschillende soorten botkanker. Sommige vormen van botkanker komen vooral voor bij kinderen, terwijl andere weer meer gezien worden bij volwassenen. De term 'botkanker' slaat niet op kanker die elders in het lichaam is begonnen, maar zich heeft verspreid of uitgezaaid naar het been. In plaats daarvan worden deze kankers genoemd naar de plek waar ze begonnen, zoals borstkanker die is uitgezaaid naar het bot.

Been pijn door gebroken been

Een gebroken been (beenbreuk) is een breuk in een van de botten in je been. Veelvoorkomende oorzaken zijn valpartijen, auto-ongevallen en sportblessures. De behandeling van een gebroken been is afhankelijk van de locatie en de ernst van het letsel. Meestal is een operatie nodig, vanwege instabiliteit en verplaatsing van de breukdelen.

Pijn aan de benen door problemen met de bloedtoevoer en bloedvaten

Pijn aan de benen kan worden veroorzaakt door problemen met de bloedtoevoer.

Tromboflebitis

Oppervlakkige veneuze trombose of tromboflebitis is een verstopping door gestold bloed van de oppervlakkige afvoerende aderen in het been. Je kunt hierdoor last krijgen van pijn aan de benen.

Pijn aan de benen door spataderen

Spataderen in de been duidt op verwijde aders, welke ontstaan doordat de kleppen in de aders niet goed sluiten en er bloed terugstroomt. Spataderen veroorzaken pijnlijke benen of kuiten, in het bijzonder na lang staan.

Chronisch exertionele compartiment syndroom van het onderbeen

Het chronisch compartimentsyndroom duidt op een situatie waarbij de bloedtoevoer door zwelling binnen een compartiment in het onderbeen verstoord is. Voorop staan klachten als pijn en stijfheid naast het scheenbeen aan de buitenzijde van het onderbeen. Je kunt soms ook last krijgen van tintelingen of een verdoofd gevoel in of nabij de grote teen en de teen ernaast. Enorme pijnsteken kunnen ervaren worden tijdens fysieke inspanning.

Pijnlijke benen door claudicatio intermittens

Claudicatio intermittens staat in de volksmond bekend als etalagebenen. Claudicatio is pijn veroorzaakt door te weinig doorbloeding door slagaderverkalking in de benen. Vooral oudere mensen hebben er last van. Grofweg 1 op de 7 mensen van 70 jaar, heeft in meer of mindere mate last van etalagebenen. Slagaderverkalking wordt vooral in de hand gewerkt door roken en een ongezonde leefstijl. Door leefstijlveranderingen en looptherapie kunnen de klachten verminderen.

Diepe veneuze trombose (DVT)

Een diep-veneuze trombose of DVT, ook bekend als trombosebeen, duidt op het ontstaan van een bloedprop of bloedstolsel in de diepe aders van het been. Diepe-veneuze trombose kan pijn in de benen of zwelling veroorzaken, maar kan ook optreden zonder symptomen. De aandoening kan zich ontwikkelen door beschadiging van de ader als gevolg van bijvoorbeeld een operatie, botbreuk of spierblessure. Diepe-veneuze trombose kan ook veroorzaakt worden doordat je gedurende langere tijd niet beweegt, zoals na een operatie of na een ongeval, of als je bedlegerig bent. Diepe-veneuze trombose is een ernstige aandoening, omdat bloedstolsels in je aderen los kunnen breken, door je bloedbaan kunnen reizen en in de longen de bloedstroom kunnen blokkeren (longembolie).

Pijnlijk been door infectie

Cellulitis is een veel voorkomende bacteriële huidinfectie. Het ziet eruit als een rood, gezwollen gebied dat warm en zacht aanvoelt. Roodheid en zwelling nemen vaak snel toe. Cellulitis is meestal pijnlijk. In de meeste gevallen is de huid op de onderbenen getroffen, maar de infectie kan overal voorkomen op het lichaam of het gezicht. Cellulitis is meestal van invloed op het bovenste gedeelte van de huid, maar het kan ook van invloed zijn op het onderliggende weefsel van je huid. Cellulitis kan ook uitbreiden naar je lymfeklieren en bloedbaan.

Pijn aan de benen door zenuwproblemen

Problemen met de zenuwen kunnen leiden tot pijn de benen.

Meralgia paraesthetica

Meralgia paraesthetica is een beknelling van een zenuw in het bovenbeen. De aandoening wordt gekenmerkt door tintelingen, gevoelloosheid en brandende pijn aan de voor- en zijkant van één bovenbeen. De oorzaak van meralgia paresthetica is compressie van de laterale femorale cutane zenuw, welke loopt langs de lies van de buik naar het bovenbeen. Het dragen van strakke kleding, overgewicht of gewichtstoename en zwangerschap zijn veel voorkomende oorzaken van meralgia paraesthetica. Meralgia paresthetica kan ook ontstaan door plaatselijke trauma of ziekte, zoals diabetes.

Behandeling
In de meeste gevallen kan meralgia paraesthetica worden verlicht met conservatieve maatregelen, zoals het dragen van loszittende, ruime kleding, en door af te vallen als je te zwaar bent. In ernstige gevallen kan de behandeling bestaan uit medicijnen. Een operatie is zelden nodig.

Ischias

Ischias is een zenuwpijn die begint in de rug en via de bil doorloopt tot in je been.

Uitstralingspijn naar het been door een rughernia

Een rughernia verwijst naar een uitstulping van de tussenwervelschijf. Deze uitstulping kan op een zenuw drukken als gevolg waarvan pijnklachten in het been ontstaan. Een hernia kan een nabijgelegen zenuw irriteren en leiden tot pijn, gevoelloosheid of krachtvermindering in een been. Veel mensen met een rughernia ervaren echter geen symptomen. Er zijn verscheidene mogelijkheden om een hernia te behandelen zonder een operatie.

Perifere neuropathie

Perifere neuropathie duidt op een aandoening van de lange zenuwen naar de benen en de armen, veroorzaakt door onder meer pijn en doofheid in handen en voeten en ook gevoelloosheid.

Kniekuilcyste

Een kniekuilcyste staat ook wel bekend als Bakerse cyste. Hierbij gaat het om een kleine, vaak pijnloze zwelling in de knieholte, waarbij de pijn vaak erger wordt wanneer je je knie volledig strekt of wanneer je actief bent. De oorzaak moet vaak gezocht worden in een onderliggende aandoening in de knie. Veel voorkomende oorzaken zijn knie-artrose, beschadiging van het kraakbeen of een gescheurde knieband. Behandeling richt zich primair op het aanpakken van de onderliggende oorzaak.

Pijn aan de benen bij kinderen in de groei

Pijn aan debenen kan ook optreden bij kinderen die in de groei zijn.

Pijn aan de benen door groeipijn

Groeipijn komt vaak voor bij kinderen tussen de 2 en 13 jaar. Groeipijn wordt vaak beschreven als een pijn in de benen, vaak aan de voorkant van de dijen, de kuiten of achter de knieën. Groeipijn is vaak van invloed op beide benen en steekt vaak 's nachts de kop op. Het kan een kind zelfs uit zijn slaap houden. Ofschoon deze pijn aangeduid wordt als groeipijn, is er geen bewijs dat de groei deze pijn veroorzaakt. Groeipijn kan worden gekoppeld aan een verlaagde pijndrempel of, in sommige gevallen, psychologische kwesties.

Behandeling
Er is geen specifieke behandeling voor groeipijn. Je kunt je kind een eenvoudige pijnstiller toedienen of een lichte massage geven. Dit helpt de pijn te verlichten.

Ziekte van Osgood-Schlatter

Bij de ziekte van Osgood-Schlatter heb je een zichtbare bult onder de knie die gevoelig is en warm aanvoelt. Het treedt op bij kinderen en adolescenten die een groeispurt doormaken tijdens de puberteit. De ziekte van Osgood-Schlatter komt het meest voor bij kinderen die deelnemen aan sporten, waarbij je veel moet rennen, springen en snel moet veranderen van richting, zoals voetbal, basketbal, kunstschaatsen en ballet. Hoewel de ziekte van Osgood-Schlatter vaker voorkomt bij jongens, wordt de kloof kleiner naarmate er meer meisjes actief aan sport doen.

Artrose

Artrose is een reumatische ziekte, waarbij de kwaliteit van het kraakbeen minder wordt, wat klachten kan geven als stijfheid en gewrichtspijn. Hoewel artrose zich in elk gewricht van je lichaam kan voordoen, komt het vooral voor in de gewrichten in je handen, knieën, heupen en rug. Klachten van artrose in de nek of rug zijn vooral krachtsverlies en tintelingen in arm, hand, been of voet.

Osteochondritis dissecans (OCD)

Osteochondritis dissecans is een aandoening aan het kraakbeen en het ondergelegen gewricht. Bij osteochondritis dissecans van de knie is er sprake van kraakbeenletsel in de knie. Door overbelasting kan kraakbeen beschadigd raken en door een slechte doorbloeding kan bot afsterven. Er ontstaan vaak pijnklachten tijdens belasting en zwelling van het gewricht na inspanning.

Osteomyelitis

Osteomyelitis is een infectie van het bot of beenmerg. De boosdoeners zijn vaak bacteriën zoals Staphylococcus aureus. Over het algemeen kan de infectie goed worden behandeld met antibiotica.

Pijn aan de benen tijdens zwangerschap

Sciatica is de meest voorkomende oorzaak van beenpijn tijdens de zwangerschap. Sciatica is een sensatie die zich kan manifesteren als een matige tot ondraaglijke pijn in de rug, billen (bilpijn) en benen. Wanneer de grote beenzenuw (nervus ischiadicus) geïrriteerd raakt, heb je sciatica. Het gewicht van de groeiende baarmoeder kan op deze zenuw drukken en pijn veroorzaken aan de achterkant van je been. Het kunnen ook gewoon beenkrampen zijn, wat het meest voorkomt in het derde trimester van de zwangerschap. Het kan evenwel ook iets ernstiger zijn, zoals diepveneuze trombose (DVT) of baarmoederfibroïden (goedaardige gezwellen op de baarmoeder). Dus bespreek altijd deze klachten met je verloskundige of huisarts.

Patellofemoraal pijnsyndroom

Bij het patellofemoraal pijnsyndroom heb je pijn in je knie, welke erger wordt als je hurkt, knielt, lang zit met gebogen knieën, of als je traploopt. Vaak gaat het om een stekende, brandende en doffe pijn rondom de knieschijf. Bij rust en als je je knie strekt, zakt de pijn af. Meestal gaat de aandoening na een tot enkele maanden vanzelf over.

Pijn aan de benen door artritis

Er zijn meerdere vormen van artritis die kunnen leiden tot pijn aan de benen. Artritis is een ontsteking van de gewrichten (gewrichtsontsteking) die veroorzaakt kan worden door reumatische aandoeningen (bijvoorbeeld reumatische artritis), verwondingen of bacteriële infectie (septische artritis).

Juveniele Idiopathische Artritis (JIA)

Juveniele idiopathische artritis, ook wel bekend als jeugdreuma, is een chronische gewrichtsontsteking bij kinderen. Naast de gewrichten kunnen ook inwendige organen en de ogen worden aangetast.

Psoriatische artritis

Een deel van de mensen met een psoriasis ontwikkelt een typische vorm van artritis: een zogenaamde psoriatische artritis. Het gaat hierbij om een chronische gewrichtsontsteking in combinatie met huid- en/of nagelpsoriasis.

Reactieve artritis

Dit is een gewrichtsontsteking als reactie op een infectie in darmen, urinewegen of geslachtsorganen. Hierbij kan elk gewricht in je lichaam ontstoken raken. Meestal raken de grote gewrichten zoals enkels, polsen of knieën ontstoken.

Reumatoïde artritis

Reumatoïde artritis, ook wel kortweg aangeduid als reuma, is een auto-immuunziekte, wat betekent dat het afweersysteem zich tegen het eigen lichaam keert. Er ontstaan gewrichtsontstekingen, waarbij handen, polsen, enkels en/of voeten pijnlijk, stijf en gezwollen zijn.

Septische artritis

Infectieuze artritis (septische artritis) is een infectie in het vocht en het weefsel van een gewricht. Vaak is een bacterie de boosdoener.

Ziekte van Bechterew

De ziekte van Bechterew is een reumatische aandoening. Deze chronische aandoening wordt gekenmerkt door ontstekingen in de gewrichten, met name de gewrichten in de rug en het bekken. Pijn in de rug en stijfheid staan hierbij voorop. Andere klachten, zoals vermoeidheid en ontstekingen in de gewrichten van armen en benen, zijn ook mogelijk. De ziekte van Bechterew treft vaker mannen dan vrouwen. De in 2015 overleden schrijver Joost Zwagerman leed aan de ziekte van Bechterew. De eerste klachten manifesteren zich meestal in de vroege volwassenheid.

Behandeling richt zich op het vertragen van de progressie van de ziekte
Er is geen remedie voor de ziekte van Bechterew, maar behandelingen kunnen de klachten verlichten en de progressie van de ziekte vertragen. De arts kan pijnverlagende en ontstekingsremmende medicijnen voorschrijven. Het monoklonale antilichaam secukinumab is een relatief nieuw medicijn dat goed lijkt te werken bij Bechterew-patiënten. Daarnaast is bewegen gezond en is het raadzaam een goed evenwicht te vinden tussen inspanning en rust. Voeding neemt ook een plaats in bij de behandeling van de ziekte van Bechterew.

Jicht

Jicht is een ziekte waarbij één of meer gewrichten ontstoken zijn. Jicht kan zich onder meer in het been voordoen, maar meestal is het basisgewricht van de grote teen de pineut.

Pseudojicht

Pseudojicht is een vorm van reuma, waarbij er kalkkristallen op het gewricht zitten. Bij pseudojicht gaat plotseling een gewricht, ontsteken, bijvoorbeeld een knie, elleboog of pols. Dit gaat gepaard met pijn en zwelling. De huid om het aangedane gewricht is rood en gespannen en je kunt het gewricht niet meer goed bewegen. Je kunt je ook grieperig voelen.

Wervelkanaalstenose

Een wervelkanaalstenose is een vernauwing van het wervelkanaal is een courante aandoening, die zich meestal pas op oudere leeftijd manifesteert.

Risicofactoren en -groepen voor beenpijn

Beenpijn kan door verschillende factoren worden veroorzaakt en komt vaker voor bij bepaalde groepen mensen. Het identificeren van risicofactoren kan helpen om een beter inzicht te krijgen in wie er meer kans heeft om beenpijn te ontwikkelen en waarom. Hieronder bespreken we de belangrijkste risicofactoren en groepen die gevoelig zijn voor beenpijn.

Leeftijd
Leeftijd speelt een grote rol in het risico op beenpijn. Naarmate we ouder worden, neemt de kans op degeneratieve aandoeningen zoals artrose toe. Artrose is een aandoening waarbij het kraakbeen in de gewrichten slijt, wat leidt tot pijn, stijfheid en zwelling. Oudere volwassenen, vooral boven de 65 jaar, hebben vaker last van beenpijn, meestal veroorzaakt door slijtage van de gewrichten, afnemende spierkracht en problemen met de bloedsomloop. Daarnaast is perifere arteriële ziekte (PAD) een veelvoorkomend probleem bij oudere volwassenen, wat leidt tot pijn in de benen tijdens het lopen.

Geslacht
Geslacht is ook van invloed op het risico op beenpijn. Vrouwen hebben bijvoorbeeld vaker last van artrose dan mannen, vooral na de menopauze. Dit komt door hormonale veranderingen die invloed hebben op de gewrichten. Vrouwen zijn ook gevoeliger voor beenklachten zoals spataderen, wat kan leiden tot een zwaar of pijnlijk gevoel in de benen. Mannen daarentegen hebben vaker last van aandoeningen zoals ischias, waarbij pijn door de heupzenuw naar het been uitstraalt, vaak veroorzaakt door een hernia.

Overgewicht en obesitas
Overgewicht is een belangrijke risicofactor voor beenpijn. Extra gewicht zorgt voor meer druk op de gewrichten, spieren en pezen in de benen, wat kan leiden tot pijn en ontsteking. Mensen met obesitas hebben een verhoogd risico op aandoeningen zoals artrose, die de knieën, heupen en enkels kunnen aantasten. Bovendien kan overgewicht bijdragen aan problemen met de bloedsomloop, zoals veneuze insufficiëntie, wat leidt tot een zwaar of pijnlijk gevoel in de benen.

Leefstijl en fysieke activiteit
Hoewel regelmatige lichaamsbeweging gezond is, kan overmatige fysieke activiteit, vooral zonder de juiste voorbereiding of techniek, leiden tot overbelastingsblessures en beenpijn. Sporters die intensieve sporten beoefenen zoals hardlopen, wielrennen of springen, lopen risico op blessures zoals shin splints, spierscheuren en peesontstekingen. Aan de andere kant kunnen mensen die juist heel inactief zijn ook beenklachten ontwikkelen door spierzwakte en een verminderde doorbloeding. Een balans tussen voldoende beweging en het vermijden van overbelasting is essentieel.

Chronische ziekten
Chronische ziekten zoals diabetes en hart- en vaatziekten zijn risicofactoren voor beenpijn. Diabetes kan leiden tot zenuwbeschadiging (diabetische neuropathie), wat een brandend of tintelend gevoel in de benen kan veroorzaken. Hart- en vaatziekten kunnen de bloedstroom naar de benen verminderen, wat resulteert in pijn en krampen, vooral tijdens inspanning. Mensen met chronische ziekten hebben vaker te maken met beenpijn, vooral als de aandoening de bloedvaten of zenuwen aantast.

Beroepsmatige belasting
Beroepen waarbij mensen langdurig moeten staan of juist veel zitten, kunnen leiden tot beenklachten. Lang staan kan bijvoorbeeld leiden tot spataderen en een zwaar gevoel in de benen, terwijl langdurig zitten de bloedcirculatie kan verminderen en het risico op diepe veneuze trombose (DVT) verhoogt. Beroepen in de bouw, horeca, en zorg zijn enkele voorbeelden waarbij mensen risico lopen op beenpijn door beroepsmatige belasting.

Zwangerschap
Zwangerschap kan een risicofactor zijn voor beenpijn, vooral in het derde trimester. Het extra gewicht van de baby zorgt voor meer druk op de gewrichten en spieren in de benen, en hormonale veranderingen kunnen leiden tot een verzwakking van de gewrichtsbanden. Bovendien vergroot de groeiende baarmoeder de druk op de bloedvaten, wat kan bijdragen aan het ontstaan van spataderen en een zwaar gevoel in de benen.

Roken
Roken is een risicofactor voor problemen met de bloedcirculatie, waaronder perifere arteriële ziekte (PAD). Door roken raken de bloedvaten beschadigd en vernauwd, wat leidt tot een verminderde bloedtoevoer naar de benen. Dit kan pijn in de benen veroorzaken, vooral tijdens inspanning. Mensen die roken hebben een aanzienlijk hoger risico op het ontwikkelen van vaatgerelateerde beenpijn dan niet-rokers.

Genetische aanleg
Genetische factoren kunnen ook een rol spelen bij het risico op beenpijn. Aandoeningen zoals spataderen en bepaalde vormen van artrose komen vaak voor in families. Mensen met een familiegeschiedenis van deze aandoeningen hebben een grotere kans om zelf beenpijn te ontwikkelen. Het begrijpen van deze erfelijke risico's kan helpen om preventieve maatregelen te nemen en eventuele symptomen vroegtijdig te herkennen.

Wanneer een huisarts inschakelen en wanneer direct medische hulp inschakelen bij beenpijn

Wanneer een huisarts inschakelen?

Het is belangrijk om een huisarts te raadplegen als je regelmatig last hebt van beenpijn, vooral als de pijn je dagelijkse activiteiten belemmert of als de pijn langer dan enkele weken aanhoudt. Raadpleeg ook een huisarts wanneer:

• De beenpijn plotseling is begonnen zonder duidelijke oorzaak.
• Je last hebt van zwelling, roodheid of warmte in het been, wat kan wijzen op een ontsteking of infectie.
• De pijn erger wordt bij rust of 's nachts, wat kan wijzen op een onderliggende medische aandoening zoals een zenuw- of vaatprobleem.
• Je stijfheid of bewegingsbeperkingen ervaart in je gewrichten, zoals de heup, knie of enkel.
• Je eerdere blessures hebt gehad en de pijn blijft terugkomen.

Een huisarts kan helpen de oorzaak van de pijn te achterhalen door middel van een lichamelijk onderzoek en aanvullende onderzoeken zoals röntgenfoto's, bloedonderzoek of verwijzing naar een specialist. Tijdig ingrijpen kan helpen om complicaties te voorkomen en de pijn effectief te behandelen.

Wanneer direct medische hulp inschakelen? (Alarmsymptomen)

In sommige gevallen kan beenpijn wijzen op een ernstiger onderliggend probleem dat onmiddellijke medische aandacht vereist. Direct medische hulp inschakelen is belangrijk bij de volgende alarmsymptomen:

• Plotselinge, hevige pijn in het been: Dit kan wijzen op een blokkade van een bloedvat, zoals bij een diepe veneuze trombose (DVT), vooral als de pijn gepaard gaat met zwelling en warmte.
• Koud, bleek en gevoelloos been: Een been dat koud en bleek aanvoelt en waarbij het gevoel verminderd is, kan wijzen op een verminderde bloedtoevoer naar het been, wat een medisch noodgeval is.
• Pijn in het been gepaard met kortademigheid of pijn op de borst: Dit kan wijzen op een longembolie, waarbij een bloedprop van het been naar de longen is verplaatst. Dit is een levensbedreigende situatie die onmiddellijke medische hulp vereist.
• Onvermogen om het been te bewegen of erop te staan: Als je je been niet kunt bewegen of er niet op kunt staan na een val of ongeluk, kan dit wijzen op een botbreuk of ernstige blessure.
• Roodheid en zwelling van het been, gepaard met koorts: Dit kan duiden op een infectie zoals cellulitis, waarbij bacteriën de huid en het onderliggende weefsel infecteren. Deze aandoening kan zich snel verspreiden en vereist directe behandeling met antibiotica.

Bij het ervaren van een van deze symptomen is het belangrijk om niet te wachten en direct contact op te nemen met de spoedeisende hulp of 112 te bellen. Tijdig ingrijpen kan complicaties voorkomen en is vaak van cruciaal belang voor een goede uitkomst.

Onderzoek en diagnose van pijnlijke benen

Het diagnosticeren van de oorzaak van pijnlijke benen begint meestal met een uitgebreid vraaggesprek (anamnese), waarbij de arts vragen stelt over de aard van de pijn, wanneer deze optreedt, en of er sprake is van uitlokkende factoren, zoals inspanning of bepaalde houdingen. De medische voorgeschiedenis, inclusief eerdere blessures of chronische aandoeningen, wordt ook besproken. Vervolgens volgt een lichamelijk onderzoek, en zo nodig aanvullend onderzoek, zoals beeldvorming of laboratoriumtesten, om de oorzaak van de pijn te achterhalen.

Lichamelijk onderzoek
Tijdens het lichamelijk onderzoek zal de arts de benen inspecteren op tekenen van zwelling, roodheid, abnormale temperatuur of andere zichtbare afwijkingen. De arts kan ook de beweeglijkheid van de gewrichten testen en op verschillende plekken drukken om de bron van de pijn te lokaliseren. Bij ongeveer 60% van de mensen met beenpijn kunnen tijdens het lichamelijk onderzoek al duidelijke aanwijzingen worden gevonden voor de oorzaak van de pijn, zoals drukpijn bij spier- of peesproblemen.

Beeldvormend onderzoek
Als de oorzaak van de pijn niet direct duidelijk is, kan beeldvormend onderzoek zoals een röntgenfoto, echografie of MRI-scan nodig zijn. Röntgenfoto's worden vaak gebruikt om botbreuken of gewrichtsproblemen, zoals artrose, te identificeren. Bij verdenking op een pees- of spierprobleem kan echografie helpen om ontstekingen of scheuren zichtbaar te maken. Een MRI-scan wordt meestal ingezet als er een vermoeden is van een probleem met de zenuwen of zachte weefsels, zoals hernia of tumoren. Uit statistieken blijkt dat ongeveer 15-20% van de mensen met chronische beenpijn uiteindelijk een MRI-scan ondergaat om de oorzaak te achterhalen.

• Peter, een 52-jarige man, had al maandenlang last van een zeurende pijn in zijn linkerbeen, vooral na een dag werken. Een echografie wees uit dat hij een peesontsteking in zijn achillespees had, veroorzaakt door overbelasting tijdens het sporten.

Laboratoriumonderzoek
Laboratoriumonderzoek kan ook worden uitgevoerd, bijvoorbeeld bloedonderzoek om te controleren op tekenen van ontsteking, infectie of andere afwijkingen. Bij patiënten met een verhoogd risico op vaatproblemen, zoals mensen met diabetes of rokers, kan bloedonderzoek helpen om risicofactoren zoals een verhoogd cholesterolgehalte of ontstekingsmarkers in kaart te brengen. Uit onderzoek blijkt dat bij ongeveer 10% van de mensen met onverklaarde beenpijn laboratoriumtests helpen om de oorzaak te achterhalen, bijvoorbeeld door het detecteren van een ontstekingsproces.

Doppler-onderzoek
Doppler-echografie is een veelgebruikte techniek om de bloedstroom door de slagaders en aders in de benen te meten. Dit is vooral nuttig bij het vermoeden van perifere arteriële ziekte (PAD) of diepe veneuze trombose (DVT). Bij mensen met PAD kan de bloedtoevoer naar de benen beperkt zijn, wat leidt tot pijn tijdens inspanning. Doppler-onderzoek kan aantonen of de bloedvaten vernauwd zijn of dat er sprake is van een blokkade. Ongeveer 5-10% van de volwassenen boven de 60 jaar ondergaat jaarlijks een Doppler-onderzoek vanwege klachten van beenpijn tijdens het lopen.

• Maria, een 68-jarige vrouw, had pijn in haar benen bij het lopen van korte afstanden. Een Doppler-onderzoek bevestigde dat ze last had van vernauwde slagaders, waardoor haar arts een doorverwijzing maakte naar een vaatchirurg voor verdere behandeling.

Elektromyografie (EMG)
Elektromyografie (EMG) kan worden ingezet als er een vermoeden bestaat van zenuwschade of een spierziekte. Bij EMG worden de elektrische signalen van de spieren gemeten om te beoordelen of de zenuwen de spieren goed aansturen. Dit onderzoek is nuttig bij aandoeningen zoals ischias of neuropathie. Bij ongeveer 5% van de mensen met beenpijn wordt een EMG uitgevoerd om te beoordelen of er sprake is van zenuwproblemen.

Behandeling van pijn aan de benen

De behandeling van pijn in de benen hangt sterk af van de oorzaak, de ernst van de klachten en de persoonlijke situatie. Of het nu gaat om een zeurende pijn, een stekende pijn of een brandend gevoel, er zijn verschillende behandelopties om verlichting te brengen. We bespreken hier zowel de bekende als de minder bekende behandelingen, op een manier die zowel hoopvol als praktisch is.

Rust en aanpassing van activiteiten
Soms is het beste wat je kunt doen: rust nemen. Als de pijn wordt veroorzaakt door overbelasting of een blessure, kan rust het lichaam de kans geven om te herstellen. Dit betekent niet dat je helemaal stil moet zitten, maar eerder dat je je activiteiten aanpast. In plaats van hardlopen kun je bijvoorbeeld kiezen voor zwemmen of fietsen, wat minder belastend is voor de gewrichten. Het aanpassen van activiteiten is een simpele, maar effectieve manier om de pijn te verlichten en verdere schade te voorkomen.

Fysiotherapie
Fysiotherapie is een van de meest gangbare behandelingen voor beenpijn, vooral als deze wordt veroorzaakt door spier- of gewrichtsproblemen. De fysiotherapeut kan je helpen met oefeningen om de spieren te versterken, de flexibiliteit te verbeteren en de houding te corrigeren. Denk bijvoorbeeld aan rekoefeningen voor de hamstrings of quadriceps, of balanstraining om de stabiliteit te verbeteren. Studies tonen aan dat fysiotherapie bij ongeveer 70% van de mensen met beenpijn leidt tot een significante vermindering van de klachten. Een voorbeeld hiervan is Mark, die na een knieblessure baat had bij gerichte spierversterkende oefeningen om zijn mobiliteit terug te krijgen.

Medicatie
Pijnstillers zoals paracetamol of NSAID's (zoals ibuprofen) worden vaak voorgeschreven om de pijn te verlichten. Bij ernstige pijn kunnen ook spierontspanners of zelfs opioïden worden voorgeschreven. Let wel, deze middelen moeten met voorzichtigheid worden gebruikt vanwege hun mogelijke bijwerkingen. In sommige gevallen kan de arts ook ontstekingsremmende injecties in het gewricht of de spier toedienen om de pijn en ontsteking te verminderen. Dit soort injecties wordt bijvoorbeeld gebruikt bij peesontstekingen of artrose.

Bekkenbodemoefeningen
Een minder bekende, maar effectieve aanpak voor bepaalde soorten beenpijn, vooral pijn die wordt veroorzaakt door zenuwproblemen, is bekkenbodemtherapie. De bekkenbodemspieren ondersteunen niet alleen de organen in het bekkengebied, maar spelen ook een rol bij de stabiliteit van de onderrug en de heupen. Bij pijn die uitstraalt naar de benen, zoals ischias, kunnen gerichte oefeningen voor de bekkenbodem helpen om de druk op de zenuwen te verminderen en de pijn te verlichten. Deze therapie is vooral effectief bij vrouwen die na de zwangerschap last hebben van uitstralende pijn in de benen.

Massagetherapie
Massagetherapie kan helpen bij beenpijn die wordt veroorzaakt door gespannen of overbelaste spieren. Door de spieren te masseren, verbetert de doorbloeding en wordt de spanning verminderd, wat kan leiden tot pijnverlichting. Dit is vooral effectief voor sporters die te maken hebben met spierpijn na een zware training. Een minder bekende techniek is de 'triggerpoint massage', waarbij druk wordt uitgeoefend op specifieke punten in de spieren om de pijn te verminderen. Deze behandeling wordt vaak toegepast bij mensen die last hebben van chronische spierpijn of krampen.

Dry needling en lasertherapie
Dry needling en lasertherapie zijn behandelingen die minder bekend zijn, maar wel effectief kunnen zijn bij het behandelen van beenpijn. Bij dry needling worden dunne naalden in de pijnlijke spierknopen (triggerpoints) gestoken om de spier te ontspannen en de doorbloeding te verbeteren. Lasertherapie, waarbij gebruik wordt gemaakt van lage-intensiteit laserlicht, richt zich op het bevorderen van het herstel van weefsels en het verminderen van pijn en ontsteking. Beide technieken kunnen verlichting bieden bij chronische beenpijn, vooral als deze wordt veroorzaakt door spierknopen of zenuwproblemen. Een voorbeeld is Anna, die na maandenlang last te hebben gehad van pijnlijke krampen in haar kuiten, baat had bij lasertherapie en uiteindelijk haar wandelingen weer kon oppakken.

Elektrotherapie
Transcutane elektrische zenuwstimulatie (TENS) is een behandeling waarbij kleine elektrische stroompjes worden gebruikt om de zenuwen te stimuleren en pijnsignalen te blokkeren. Dit kan vooral nuttig zijn voor mensen met chronische pijn, zoals bij neuropathie of ischias. De TENS-apparaatjes zijn klein en draagbaar, waardoor je ze thuis kunt gebruiken. Onderzoek heeft aangetoond dat TENS bij ongeveer 50% van de patiënten met chronische pijn een vermindering van de klachten geeft. Het voordeel is dat het een niet-invasieve en medicijnvrije manier van pijnbestrijding is.

Chirurgie
In sommige gevallen, wanneer andere behandelingen niet effectief zijn, kan chirurgie nodig zijn. Dit is vaak het geval bij ernstige vaatproblemen, hernia's of gewrichtsaandoeningen zoals ernstige artrose. Bij een hernia kan bijvoorbeeld een operatie nodig zijn om de druk op de zenuw weg te nemen, terwijl bij perifere arteriële ziekte een bypassoperatie kan worden uitgevoerd om de bloedtoevoer naar het been te verbeteren. Hoewel chirurgie vaak wordt beschouwd als een laatste redmiddel, kan het in sommige gevallen de beste oplossing zijn om de pijn te verlichten en de mobiliteit te herstellen.

Leefstijlinterventies
Leefstijlinterventies zoals gewichtsverlies, gezonde voeding en regelmatige lichaamsbeweging kunnen ook helpen bij het verminderen van beenpijn, vooral als deze wordt veroorzaakt door overgewicht of vaatproblemen. Gewichtsverlies kan de druk op de gewrichten verminderen, terwijl regelmatige lichaamsbeweging de bloedcirculatie verbetert en de spieren versterkt. Ook het vermijden van roken en het verminderen van alcoholgebruik kan helpen om de bloedvaten gezond te houden en de kans op vaatproblemen te verkleinen. Denk aan het voorbeeld van Johan, die na het verliezen van 15 kilo niet alleen minder pijn in zijn knieën had, maar ook weer zonder problemen kon fietsen.

Alternatieve therapieën
Naast de conventionele behandelingen zijn er ook alternatieve therapieën die verlichting kunnen bieden bij beenpijn. Denk bijvoorbeeld aan kruidensupplementen zoals kurkuma , dat bekend staat om zijn ontstekingsremmende werking, of het gebruik van magnesiumsupplementen om spierkrampen te verminderen. Hoewel de wetenschappelijke onderbouwing voor deze behandelingen soms beperkt is, zijn er veel mensen die baat hebben bij deze natuurlijke benaderingen. Het is belangrijk om dit altijd te bespreken met een arts om ongewenste interacties met andere medicijnen te voorkomen.

Prognose van pijn aan de benen

De prognose van pijn aan de benen hangt sterk af van de oorzaak van de klachten, de ernst van de symptomen en de gekozen behandeling. Voor veel mensen zijn de vooruitzichten gelukkig positief—vooral wanneer het gaat om spier- of gewrichtspijn als gevolg van overbelasting of blessures. Met de juiste zorg, zoals rust, fysiotherapie en aanpassingen in activiteiten, kan maar liefst 70-80% van de mensen met acute spier- of gewrichtspijn binnen enkele weken tot maanden volledig herstellen. Dat betekent dat die lange wandelingen in het bos of dat potje tennis weer binnen handbereik liggen.

Bij chronische aandoeningen zoals artrose of perifere arteriële ziekte (PAD) kan de prognose een stuk complexer zijn. Artrose is een progressieve aandoening, wat betekent dat de symptomen in de loop der tijd kunnen verergeren—vooral zonder passende behandeling. Ongeveer 50% van de mensen met artrose krijgt te maken met toenemende pijn en beperkingen, waardoor het dagelijkse leven steeds uitdagender wordt. Toch is er hoop: met de juiste behandeling, zoals fysiotherapie, gewichtsverlies en medicatie, kan de pijn vaak goed onder controle worden gehouden. Veel mensen zien een duidelijke verbetering in hun kwaliteit van leven en kunnen weer genieten van kleine dingen, zoals een middagje tuinieren of een dagje op pad met de kleinkinderen.

Voor mensen met vaatproblemen, zoals PAD, hangt de prognose af van de ernst van de vernauwing van de slagaders en de behandeling die wordt gevolgd. Ongeveer 20-30% van de mensen met PAD zal na vijf jaar ernstigere beperkingen ontwikkelen, zoals pijn in rust of zelfs weefselbeschadiging, als de aandoening niet goed wordt aangepakt. Maar er is licht aan het einde van de tunnel: vroege interventie, zoals leefstijlveranderingen—denk aan stoppen met roken, gezonde voeding en regelmatige lichaamsbeweging—en medicatie kunnen helpen om de progressie van de ziekte te vertragen en de symptomen te verminderen.

Bij zenuwgerelateerde pijn, zoals ischias, is de prognose wat wisselender. Gelukkig ervaren veel mensen verlichting van de symptomen binnen enkele weken tot maanden, vooral met behandelingen zoals fysiotherapie en pijnstillende medicatie. Ongeveer 80% van de mensen met ischias herstelt zonder operatie binnen drie maanden. Voor sommigen kan de pijn echter chronisch worden, vooral als er sprake is van blijvende zenuwbeschadiging. Dit kan betekenen dat de pijn op de achtergrond aanwezig blijft, maar vaak kunnen aanpassingen in de levensstijl en gerichte therapieën helpen om de klachten draaglijk te maken.

Chronische beenpijn, zoals bij diabetische neuropathie, vormt een extra uitdaging. De prognose hangt af van de mate van zenuwbeschadiging en de algehele gezondheid van de patiënt. Het goed beheersen van de bloedsuikerspiegel bij diabetes kan helpen om verdere schade te voorkomen, maar helaas zal ongeveer 30% van de mensen met diabetische neuropathie aanhoudende pijn ervaren, ondanks behandeling. Toch zijn er manieren om met de klachten om te gaan en de impact ervan op het dagelijks leven te verminderen—denk aan pijnbestrijding, leefstijlveranderingen en steun van zorgverleners.

Kortom, de prognose van pijn aan de benen is afhankelijk van verschillende factoren, waaronder de oorzaak, de ernst en de snelheid waarmee de behandeling wordt gestart. Vroegtijdige diagnose en een goed behandelplan maken vaak een wereld van verschil, waardoor de meeste mensen hun mobiliteit en kwaliteit van leven kunnen behouden of herstellen. En hoewel niet alle pijn kan worden weggenomen, kan de juiste aanpak ervoor zorgen dat mensen weer kunnen genieten van hun dagelijkse bezigheden—hoe groot of klein die ook mogen zijn.

Complicaties van pijn aan de benen

Pijn aan de benen kan, als het niet adequaat wordt behandeld, leiden tot verschillende complicaties die een aanzienlijke impact kunnen hebben op de kwaliteit van leven. Of het nu gaat om een verminderde mobiliteit, blijvende schade aan weefsels, of complicaties die andere delen van het lichaam treffen—de gevolgen kunnen groot zijn. We bespreken hier enkele complicaties, inclusief voorbeelden, cijfers en interessante weetjes, zodat je een goed beeld krijgt van de risico's die gepaard gaan met onbehandelde beenpijn.

Verminderde mobiliteit
Een van de meest voorkomende complicaties van aanhoudende beenpijn is verminderde mobiliteit. Mensen met chronische pijn in de benen kunnen moeite krijgen met dagelijkse activiteiten, zoals traplopen, wandelen of zelfs staan. Dit kan uiteindelijk leiden tot een steeds inactiever leven, wat op zijn beurt spierzwakte en gewrichtsstijfheid veroorzaakt. Ongeveer 40% van de mensen met chronische beenpijn geeft aan dat ze beperkt zijn in hun dagelijkse activiteiten. Een voorbeeld hiervan is Henk, die vanwege langdurige kniepijn zijn wekelijkse wandelingen moest opgeven. Door de inactiviteit verzwakten zijn spieren verder, waardoor de pijn alleen maar toenam—een vicieuze cirkel die moeilijk te doorbreken is.

Gewichtstoename en andere gezondheidsproblemen
Verminderde mobiliteit als gevolg van beenpijn kan ook leiden tot gewichtstoename. Minder bewegen betekent dat er minder calorieën worden verbrand, terwijl de eetgewoonten vaak hetzelfde blijven. Overgewicht kan de druk op de gewrichten verder vergroten, wat leidt tot meer pijn en ontsteking. Daarnaast vergroot gewichtstoename het risico op andere gezondheidsproblemen, zoals diabetes type 2, hart- en vaatziekten en slaapapneu. Studies tonen aan dat ongeveer 30% van de mensen met chronische gewrichtspijn in de benen ook te maken krijgt met gewichtstoename en de daarmee gepaard gaande gezondheidsproblemen.

Psychologische complicaties
Chronische pijn heeft niet alleen fysieke gevolgen, maar kan ook leiden tot psychologische complicaties, zoals angst en depressie. De constante aanwezigheid van pijn kan een gevoel van hopeloosheid veroorzaken en de motivatie om actief te blijven verminderen. Ongeveer 20% van de mensen met chronische pijn ontwikkelt depressieve symptomen. Een voorbeeld hiervan is Maria, die door haar aanhoudende pijn in de kuiten niet meer de energie had om sociale activiteiten te ondernemen, waardoor ze zich steeds geïsoleerder voelde. Deze vicieuze cirkel van pijn en eenzaamheid kan het herstel bemoeilijken en moet daarom serieus worden genomen.

Zenuwbeschadiging
Onbehandelde zenuwproblemen, zoals ischias of diabetische neuropathie, kunnen uiteindelijk leiden tot blijvende zenuwbeschadiging. Dit betekent dat de pijn niet alleen chronisch wordt, maar dat er ook andere symptomen kunnen optreden, zoals gevoelloosheid, tintelingen en spierzwakte. Ongeveer 10-15% van de mensen met zenuwpijn in de benen ontwikkelt uiteindelijk blijvende schade, vooral als de oorzaak van de pijn niet wordt behandeld. Bijvoorbeeld, bij Jan werd pas laat diabetische neuropathie vastgesteld, waardoor hij nu blijvende gevoelloosheid in zijn voeten heeft en moeite heeft met lopen zonder ondersteuning.

Trombose en bloedcirculatieproblemen
Bij mensen die lange tijd inactief zijn door beenpijn, kan het risico op trombose (bloedstolsels in de aderen) toenemen. Langdurig zitten of liggen zonder voldoende beweging kan leiden tot stagnatie van het bloed, vooral in de diepe aderen van de benen, wat kan resulteren in diepe veneuze trombose (DVT). DVT kan levensbedreigend zijn als het stolsel naar de longen verplaatst en een longembolie veroorzaakt. Jaarlijks krijgen ongeveer 1-2 op de 1000 mensen te maken met DVT, waarbij een groot deel hiervan wordt veroorzaakt door langdurige immobiliteit. Een bekend voorbeeld is het risico op een trombosebeen na een lange vliegreis zonder voldoende beweging.

Verminderde kwaliteit van leven
De combinatie van fysieke beperkingen, psychologische complicaties en andere gezondheidsproblemen kan uiteindelijk leiden tot een sterk verminderde kwaliteit van leven. Mensen met chronische beenpijn kunnen moeite hebben om hun werk te blijven doen, deel te nemen aan sociale activiteiten, of zelfs zelfstandig voor zichzelf te zorgen. Uit onderzoek blijkt dat ongeveer 25% van de mensen met chronische pijn aangeeft dat hun kwaliteit van leven aanzienlijk is verslechterd door de aanhoudende klachten. Een voorbeeld is Lisa, die door haar pijnklachten niet meer in staat was om haar werk als verpleegkundige voort te zetten en hierdoor te maken kreeg met gevoelens van verlies en onzekerheid over de toekomst.

Preventie van pijn aan de benen

Het oude gezegde "voorkomen is beter dan genezen" geldt zeker voor beenpijn. Hoewel we niet alles kunnen voorkomen, zijn er tal van manieren waarop we onze benen in topvorm kunnen houden. Hier zijn enkele strategieën om pijn in de benen te voorkomen.

Blijf in beweging, maar ken je grenzen
Beweging is de sleutel tot gezonde benen, maar het is belangrijk om een balans te vinden tussen actief blijven en overbelasting voorkomen. Wissel inspanning af met rust en kies voor een variatie aan activiteiten—denk aan zwemmen, fietsen, of een stevige wandeling door het park. Probeer eens dansen in je woonkamer op je favoriete muziek; het verbetert niet alleen de doorbloeding van je benen, maar het geeft je ook een flinke dosis endorfine. Regelmatig bewegen helpt niet alleen om spieren en gewrichten sterk te houden, maar ook om een gezond gewicht te behouden, waardoor de druk op je benen wordt verminderd.

Sterk de spieren, verlicht de pijn
Sterke spieren zijn als de beste vrienden van je gewrichten; ze helpen bij het absorberen van schokken en ontlasten de botten. Rekoefeningen en krachttraining zijn essentieel om de spieren in je benen te versterken en soepel te houden. Begin je dag bijvoorbeeld met een korte yogasessie gericht op de benen—de bekende 'downward dog' en 'warrior pose' kunnen wonderen doen voor de flexibiliteit en kracht van je onderlichaam. En als je geen tijd hebt voor de sportschool, probeer dan simpele oefeningen thuis, zoals squats of wall-sits. Wist je dat zelfs vijf minuten per dag spierversterkende oefeningen al een positief effect kunnen hebben op de gezondheid van je benen?

Zorg voor een gezonde bloedsomloop
Een goede bloedsomloop is van vitaal belang voor gezonde benen. Vermijd langdurig zitten of staan; neem regelmatig pauzes om even te bewegen, vooral als je een zittend beroep hebt. Heb je thuiswerkdagen? Zet een timer en doe elke 30 minuten een 'micro-wandeling' door het huis—of beter nog, spring vijf keer op en neer om de bloedsomloop een boost te geven! Leg je benen omhoog wanneer je rust; dit helpt de bloedstroom naar je hart te verbeteren en kan helpen om zwelling en ongemak te verminderen.

Pas je schoenen aan je levensstijl aan
Schoenen zijn de fundamenten van een pijnvrije levensstijl. Investeer in comfortabele, goed passende schoenen die je voeten ondersteunen, vooral als je veel staat of loopt. Denk aan sneakers met een goede demping of schoenen die speciaal zijn ontworpen voor de activiteit die je uitvoert. Vermijd hoge hakken en schoenen die knellen—ze zien er misschien leuk uit, maar ze kunnen op de lange termijn veel schade veroorzaken aan je voeten en benen. Wist je dat slecht passende schoenen bijdragen aan zo'n 25% van de beenklachten bij volwassenen? Dus zorg ervoor dat je schoenen net zo comfortabel zijn als een oude vriend die je altijd steun biedt.

Voeding voor sterke benen
Wat je eet kan een groot verschil maken in de gezondheid van je benen. Zorg voor voldoende calcium en Vitamine D om je botten sterk te houden en spierkrampen te voorkomen. Voeg voedingsmiddelen zoals yoghurt, broccoli, zalm en amandelen toe aan je dagelijkse dieet. Magnesium speelt ook een belangrijke rol in de ontspanning van de spieren, dus een handvol noten of een banaan per dag kan helpen om spierkrampen te voorkomen. Een interessant weetje: ongeveer 60% van de volwassenen krijgt niet genoeg magnesium binnen via hun voeding, terwijl dit mineraal cruciaal is voor het goed functioneren van je spieren!

Luister naar je lichaam
Preventie begint vaak met luisteren naar wat je lichaam je vertelt. Pijn is een signaal dat er iets niet in orde is—negeer het niet. Als je merkt dat je benen vermoeid of pijnlijk aanvoelen, geef ze dan de rust die ze nodig hebben. Neem een warm bad, gebruik een foam roller, of geef jezelf een massage met een ontspannende olie. Vergeet ook niet voldoende te slapen, want dat is het moment waarop je lichaam herstelt en sterker wordt. Het is beter om een paar dagen rust te nemen en te herstellen dan wekenlang door te modderen met aanhoudende pijn.

Speel, lach en ontspan
Stress kan een grote invloed hebben op pijnklachten, ook in je benen. Zoek naar manieren om stress te verminderen, zoals tijd doorbrengen met vrienden en familie, een hobby oppakken, of gewoon genieten van een goed boek. Lach regelmatig—het is misschien een cliché, maar lachen is echt het beste medicijn. Een positieve geest kan helpen om pijn te verminderen en maakt het makkelijker om actief te blijven, zelfs als het soms even tegenzit.

Lees verder

• Pijn in benen en kuit bij wandelen door etalagebenen
• Jeukende benen: oorzaken van jeuk aan de benen
• Tintelende benen: oorzaken van tintelende of prikkende benen
• Pijn in de benen: oorzaken van pijnlijke benen of beenpijn
• Pijn in onderbeen: zeurende of stekende pijn aan onderbeen