Pijn in benen en kuit bij wandelen door etalagebenen

Etalagebenen symptomen bestaan uit pijn bij lopen of wandelen en meestal is de pijn gelokaliseerd in de kuit, maar kan ook voorkomen in de bovenbenen of de bilspieren. De pijn treedt vooral op als je even hebt gelopen en als je even hebt gepauzeerd trekt de pijn weer weg en kan je verder, maar na een poosje komt de pijn weer opzetten. Etalagebenen duidt op vernauwingen in de beenslagaders, welke ontstaan door slagaderverkalking. Door deze vernauwingen ontstaan er een probleem met de bloedtoevoer naar de beenspieren, waardoor zuurstoftekort optreedt. Hierdoor wordt de loopafstand beperkt. Vooral oudere mensen hebben er meer kans op. Behandeling van etalagebenen is gericht op het verminderen van de klachten en het verminderen van de risicofactoren voor aderverkalking.

• Wat zijn etalagebenen?
• Etalagebenen is een vaatziekte
• Medische benaming
• Oorzaken van etalagebenen
• Atherosclerose
• Vernauwingen in de beenslagaders
• Andere oorzaken
• Risicofactoren
• Symptomen: pijn in benen en kuit bij wandelen
• Verschijnselen
• Klachten op langere termijn
• Complicaties
• Etalagebenen behandeling
• Operatieve ingreep
• Wandelen bij etalagebenen
• Fysiotherapie
• Medicijnen
• Preventie

Wat zijn etalagebenen?

Etalagebenen is een vaatziekte

Etalagebenen is een aandoening waarbij een beperkte zuurstoftoevoer naar de weefsels van de benen ontstaat, wat wordt veroorzaakt door een slechte bloedsomloop. Na een stukje lopen komt er pijn, kramp of vermoeidheid in je benen opzetten. Tijdens het lopen verbruiken de beenspieren meer zuurstof dan in rust. Bij etalagebenen zijn de slagaders van het been door slagaderverkalking vernauwd. Hierdoor ontstaat een verminderde aanvoer van zuurstofrijk bloed naar de beenspieren, wat pijnklachten tijdens het lopen tot gevolg heeft. Je kan pijn ervaren in je voet, kuit, dijbeen of bil, afhankelijk van de plaats van de bloedvatvernauwing. Even stilstaan doet de pijn zakken. Dat komt doordat de spieren tot rust komen, waardoor het zuurstoftekort kan worden aangevuld. Dat is dan ook de reden dat de aandoening bekend staat als 'etalagebenen'. Mensen die met deze klachten in een winkelstraat lopen, lijken vaak bij een etalages stil te staan om deze te bekijken.

Medische benaming

Claudicatio intermittens is de medische benaming van vernauwingen in de beenslagaders. Ook wordt door medici vaak de bredere term perifeer arterieel vaatlijden (PAV) gebruikt. Dit duidt op vaatproblemen in de perifere delen van het lichaam, met andere woorden: de armen, benen en voeten.

Oorzaken van etalagebenen

Atherosclerose

Etalagebenen is meestal een symptoom van een perifere vaatziekte. Hierbij zijn de slagaders die bloed naar je ledematen vervoeren beschadigd, gewoonlijk als gevolg van atherosclerose of slagaderverkalking. Atherosclerose kan zich ontwikkelen in een van je aderen, vooral die in je hart. Wanneer atherosclerose van invloed is op je armen en benen, heet het perifeer arterieel vaatlijden.

Vernauwingen in de beenslagaders

Slagaderverkalking vernauwt de bloedvaten en maakt ze stijver en harder. Dat komt omdat de slagaders verstopt raken met vet, cholesterol en andere materiaal. Deze afzettingen, zogeheten 'atherosclerotische plaques', bedekken niet de hele binnenlaag van de slagaderwand, maar treden plaatselijk op. Deze plaques kunnen slagaders zo vernauwen dat er minder bloed doorheen kan stromen. Je voelt dan pijn omdat je beenspieren niet genoeg zuurstofrijk bloed krijgen. Zuurstof is de brandstof die spieren nodig hebben om samen te trekken.

Andere oorzaken

Atherosclerose is niet de enige oorzaak van symptomen van etalagebenen. Andere aandoeningen met soortgelijke symptomen zijn stenose, perifere neuropathie, bepaalde aandoeningen aan het bewegingsapparaat en diepe veneuze trombose.

Risicofactoren

Er zijn een aantal gewoonten die de kans op aderverkalking (atherosclerose) vergroten. De belangrijkste zijn hoge bloeddruk (hypertensie), het cholesterolgehalte van het bloed (wat weer afhangt van de voeding en genetische factoren), roken, suikerziekte (diabetes mellitus), overgewicht, weinig lichaamsbeweging en een Westers voedingspatroon met te veel verzadigd vet in vlees, zuivelproducten, eieren, een te veel aan fastfood en onvoldoende fruit, groenten en vis. Het blijkt ongeveer 90% van de mensen met etalagebenen rookt. Roken schaadt de conditie van de bloedvaten in ernstige mate, met als gevolg dat de bloedtoevoer naar de benen nog verder wordt verminderd.

Symptomen: pijn in benen en kuit bij wandelen

Verschijnselen

De klachten ontstaan geleidelijk, gedurende maanden of jaren. Vaak zijn beide benen getroffen, maar de mate waarin kan variëren per been. De belangrijkste klacht is een pijnlijke kramp in de benen, vooral als je even hebt gelopen. Andere klachten die kunnen optreden zijn:

• pijn in één kuit of beide kuiten tijdens het lopen;
• de pijn manifesteert zich altijd na dezelfde afstand te hebben gelopen;
• de pijn komt eerder opzetten bij snel of heuvelopwaarts lopen, alsook in de kou;
• de pijn trekt na enkele minuten rust weer weg.

Klachten op langere termijn

Als de aandoening langer bestaat kun je ook last krijgen van de volgende klachten:

• koude voeten;
• het ontbreken van een onderhuidse vetlaag;
• verdikte teennagels;
• wondjes aan voet of been die minder goed genezen en soms gaan zweren.

De klachten kunnen je dagelijkse leven behoorlijk verstoren, zowel thuis, op je werk, als in je sociale contacten. Ook is het funest voor je conditie als je door de klachten te weinig beweegt.

Complicaties

In extreme gevallen kan de circulatie in je benen of armen zodanig beperkt zijn dat je pijn voelt, zelfs wanneer je niet loopt of wandelt. Je benen of armen kunnen dan koel aanvoelen. Ernstig perifeer arterieel vaatlijden kan leiden tot slechte genezing van wondjes en zweertjes. Dit kan leiden tot gangreen en in ernstige gevallen is amputatie nodig.

Etalagebenen behandeling

Operatieve ingreep

De behandeling is erop gericht om de bloedstroom naar de weefsels in de benen te verbeteren, de klachten te beperken en de risicofactoren voor aderverkalking te verminderen. Eén van de manieren om een vernauwing in een bloedvat op te heffen is een dotterbehandeling, waarbij een ballonnetje aan het einde van een katheter geplaatst wordt, waarna deze in de slagader wordt gebracht en wordt opgeblazen. Soms is een operatie nodig waarbij een bypass langs de afgesloten aders wordt gelegd. Maar als de verstopping operatief kan worden verwijderd, is een bypass niet nodig.

Wandelen bij etalagebenen

Sommige patiënten hebben echter genoeg aan het wandeladvies. Door frequent wandelen verbetert de bloedtoevoer in de benen, doordat het herstellend vermogen van het lichaam wordt geactiveerd. Juist lopen is voor claudicatio-patiënten belangrijk en niet fietsen of zwemmen. Door frequent te gaan wandelen wordt een verzuring in de spieren opgewekt. Dit leidt ertoe dat het lichaam naar een alternatieve oplossing gaat zoeken. Helaas kunnen de vernauwingen of afsluitingen niet ongedaan gemaakt worden, maar het lichaam kan wel zogeheten 'collateralen' gaan vormen. Dit zijn een soort 'sluiproutes' van bloedvaatjes die al in spieren aanwezig zijn maar bij een steeds terugkerende inspanning -zoals het lopen- geactiveerd worden. De collateralen nemen dan langzaamaan de functie van de vernauwde en verstopte slagaderen over. Het is heel simpel. Des te meer je loopt, des te meer collateralen er zich ontwikkelen en na verloop van tijd zul je bemerken dat de afstand die je pijnvrij kunt afleggen substantieel toeneemt.

Fysiotherapie

Er is ook een groep patiënten die intensievere begeleiding door een fysiotherapeut behoeft. Bijvoorbeeld als je moeite hebt met specifieke vaardigheden zoals traplopen. Deze kun je dan gericht trainen onder begeleiding van een fysiotherapeut.

Medicijnen

Er kan ook bepaalde medicatie worden aangewend om de risicofactoren voor hart- en vaatziekten, zoals suikerziekte, hoge bloeddruk en hoog cholesterol, te beïnvloeden. Deze medicijnen zijn echter géén vervanging voor looptraining, stoppen met roken of een operatieve ingreep.

Preventie

De beste manier om etalagebenen te voorkomen is om een gezonde levensstijl te handhaven. Dat betekent:

• Stoppen met roken als je een roker bent.
• Je bloedsuikerspiegel onder controle houden als je diabetes hebt;
• Regelmatig bewegen;
• Verlaag je cholesterol en bloeddruk, indien nodig.
• Zorg dat de hoeveelheid verzadigd vet in de voeding zo laag mogelijk is; en
• Zorg voor een gezond gewicht.

Lees verder

• Atherosclerose (aderverkalking): symptomen en behandeling
• Pijn aan de benen: oorzaken van pijnlijke benen of beenpijn
• Etalagebenen: symptomen, oorzaak en behandeling
• Kramp in kuit tijdens slapen: oorzaken kuitkrampen 's nachts
• Jeukende benen: oorzaken van jeuk aan de benen