Etalagebenen: symptomen, oorzaak en behandeling

Etalagebenen symptomen zijn pijnlijke benen bij het wandelen. Pijn, kramp of een doof/moe gevoel in je been staat hierbij voorop. Pijn bij het lopen is het belangrijkste verschijnsel van etalagebenen en de plek waar de pijn optreedt zegt iets over de plaats van de vernauwing in de bloedvaten, die de klachten veroorzaakt. Etalagebenen is een hele vervelende vaatziekte, die niet zonder gevaar voor je gezondheid is. Het staat ook wel bekend als claudicatio intermittens of perifeer arterieel vaatlijden. Etalagebenen kenmerkt zich door klachten als pijn bij het lopen en steeds na korte stukjes even moeten rusten. Je kunt ook ’s nachts pijn hebben en slecht slapen. Door etalagebenen kun je behoorlijk beperkt worden in je dagelijkse activiteiten. Ongeveer 2 op de 10 mensen lijden in meer of mindere mate aan etalagebenen. Bij mensen die ouder zijn dan 75 jaar, is dat aantal zelfs 3 op de 10.

• Wat zijn etalagebenen?
• Etalagebenen is een vaatziekte
• Waar komt de benaming 'etalagebenen' vandaan?
• Oorzaak van etalagebenen
• Symptomen van etalagebenen
• Complicaties
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling van etalagebenen
• Doorbloeding verbeteren
• Medicatie
• Voorkomen van etalagebenen

Wat zijn etalagebenen?

Etalagebenen is een vaatziekte

Etalagebenen (claudicatio intermittens, soms ook aangeduid met de term 'perifeer arteriëel vaatlijden') is een vaatziekte, waarbij de slagaderen in je been zijn vernauwd en daardoor te weinig zuurstof kunnen aanvoeren voor de spieren die je gebruikt bij het lopen. Een vernauwing ontstaat door slagaderverkalking (atherosclerose). Er bestaan geen medicijnen een vernauwing van de beenslagader te genezen.

Waar komt de benaming 'etalagebenen' vandaan?

De term 'etalagebenen' duidt erop dat patiënten zich een houding willen geven als zij door de klachten noodgedwongen halt moeten houden. Zij stoppen dan met wandelen en kijken in de etalage van een winkel. De klachten ontstaan doordat de beenspieren te weinig zuurstof krijgen door de nauwe slagaderen. Dit merk je vooral tijdens het lopen, omdat je benen bij inspanning meer zuurstof nodig hebben. Het gevolg van dat tekort is pijn in je been, maar als je even stilstaat komen de spieren tot rust en kan de bloedstroom weer voldoende zuurstof aanleveren. Daardoor ebt de pijn weg.

Oorzaak van etalagebenen

Bij iedereen worden met het voortschrijden der jaren de slagaderen enigszins nauwer als gevolg van slagaderverkalking. Er hopen zich vetten, kalk en ontstekingscellen op in de wand van de slagaderen. Deze worden daardoor steeds stugger en dikker; ze verkalken. De slagaderen worden door dit proces steeds nauwer. Risicofactoren zijn:

• roken;
  Overgewicht is een risicofactor / Bron: Istock.com/VladimirFLoyd
• hoge bloeddruk;
• een verhoogd cholesterolgehalte in het bloed;
• diabetes;
• reumatoïde artritis (RA);
• stress en aanhoudende spanning;
• overgewicht; en
• een gebrek aan lichaamsbeweging.

Voorts spelen aanleg en leeftijd een rol bij het ontstaan van slagaderverkalking.

Symptomen van etalagebenen

De volgende klachten kunnen optreden bij etalagebenen:

• Pijn bij lopen: wanneer je een stukje hebt gelopen, kunnen je benen pijnlijk, verkrampt en vermoeid (verdoofd) aanvoelen. Je kunt dit gevoel al hebben als je normaal beweegt, maar de klachten kunnen zich ook pas manifesteren wanneer je op een hoger tempo beweegt. Na een paar minuten rust, zijn de klachten weggetrokken.
• De pijn is meestal voelbaar in de kuit, maar de pijn kan ook voorkomen in de bovenbenen of de bilspieren. Dit is afhankelijk op de locatie van de vernauwing.
• In een koude omgeving ervaar je eerder klachten, omdat bij kou de bloedvaten samentrekken.
• Pijn in rust: dit treedt vooral op als de bloeddruk in je been laag is, dus vooral 's nachts in bed.
• Koude voeten: bij mensen die langere tijd last hebben van etalagebenen. De oorzaak is vermindering van de vetlaag onder de huid.
• Verdikte teennagels en bij ernstige klachten kun je een wondje krijgen die minder snel herstelt of zelfs gaat zweren. Onbehandeld kan een deel van een teen of voet zelfs afsterven.

Complicaties

Etalagebenen wordt over het algemeen beschouwd als een waarschuwing voor de aanwezigheid van atherosclerose, wat wijst op een verhoogd risico op een hartaanval of beroerte. Andere complicaties van perifeer vaatlijden als gevolg van atherosclerose zijn onder meer:

• huidletsels die niet genezen
• afsterven van spier- en huidweefsel (gangreen)
• amputatie van een ledemaat

Onderzoek en diagnose

Nadat je je klachten aan de arts hebt voorgelegd en hij je allerlei vragen heeft gesteld, zal hij de bloeddruk aan je armen vergelijken met de bloeddruk aan je enkels. De verhouding tussen enkelbloeddruk en armbloeddruk wordt de 'enkel-armindex' genoemd. Normaal gesproken is de bloeddruk in je arm ongeveer gelijk aan de bloeddruk bij je enkel, maar bij een bloedvatvernauwing in het been zal de bloeddruk in je enkel lager zijn dan in je arm.

Behandeling van etalagebenen

Doorbloeding verbeteren

Als er sprake is van een vernauwing van de beenslagader, is het allereerst van belang om te zorgen voor een betere doorbloeding in het been en het wegnemen van de risicofactoren door de volgende maatregelen:

• stoppen met roken;
• veel en regelmatig wandelen;
• looptraining met een (gespecialiseerde) fysiotherapeut;
• het verlagen van het cholesterol door gezonde voeding en medicijnen;
• het behandelen van eventuele hoge bloeddruk en diabetes.

Medicatie

Mogelijk krijgt je ook medicijnen voorgeschreven die verdere vernauwingen door stolsels moeten voorkomen. Deze middelen hebben weinig invloed op de klachten. De vernauwingen kunnen -indien nodig- worden opgeheven door middel van een:

• dotterbehandeling, waarbij met behulp van een ballonnetje de vernauwing opgeheven; of
• bypass-operatie (bloedvatoverbruggingsoperatie).

Voorkomen van etalagebenen

De beste manier om etalagebenen te voorkomen is door een gezonde levensstijl te handhaven. Dat betekent:

• niet (mee)roken;
• je bloedsuikerspiegel goed onder controle houden als je diabetes hebt;.
• regelmatig (matig-intensief) bewegen en wandelen;
• let op je bloeddruk en cholesterolgehalte;
• eet gezond en gevarieerd;
• stap over op een plantaardig dieet;
• zorg voor een gezond gewicht.

Lees verder

• Pijn in benen en kuit bij wandelen door etalagebenen
• Atherosclerose (aderverkalking): symptomen en behandeling
• Aderontsteking: oorzaken en symptomen van een ontstoken ader
• Jeukende benen: oorzaken van jeuk aan de benen
• Kramp in kuit tijdens slapen: oorzaken kuitkrampen 's nachts