Claudicatio intermittens: Pijn in benen tijdens wandelen

Claudicatio intermittens (etalagebenen) is een symptoom dat zichtbaar is tijdens het wandelen. Een patiënt ervaart tijdens het wandelen van een korte afstand pijn in de kuit, het dijbeen of in het gehele been. De pijn verbetert in rust waarna de patiënt weer verder kan wandelen. Dit symptoom treedt op wanneer de benen niet genoeg bloed krijgen tijdens de lichaamsbeweging omdat de bloedvaten vernauwen die naar het been leiden. Meestal is deze vernauwing te wijten aan arteriosclerose (slagaderverkalking) in de onderste beenslagaders (een perifere slagaderziekte). Patiënten die roken, lijden aan diabetes mellitus (suikerziekte) of een hoge bloeddruk hebben, hebben meer kans om een perifere vaatziekte te ontwikkelen met daarbij dan ook claudicatio intermittens. De behandeling bestaat uit een verandering van de levensstijl, een beweegprogramma en medicijnen om de bloedsomloop in de bloedvaten te verbeteren. Dankzij de juiste behandeling, leidt de patiënt een pijnvrij en productief leven.

• Oorzaken: Vernauwde slagaders van onderste ledematen
• Risicofactoren va perifere aderziekte
• Symptomen: Pijn in benen tijdens wandelen
• Milde tot matige tekenen
• Ernstige tekenen
• Behandeling van claudicatio intermittens
• Aanpassingen in de levensstijl
• Ballondilatatie onder lokale verdoving
• Chirurgie
• Lichaamsbeweging
• Prognose van etalagebenen

Oorzaken: Vernauwde slagaders van onderste ledematen

Claudicatio intermittens is een symptoom van een onderliggende aandoening en dan vooral van een perifere aderziekte (PAD). Een perifere aderziekte is een aandoening waarbij de slagaders van de onderste ledematen versmallen. De slagaders leveren bloed aan de spieren en weefsels. Wanneer de spieren van het been onvoldoende bloed krijgen door de vernauwing, ervaart de patiënt spierpijn en spierkrampen. Dit gebeurt met name tijdens het wandelen, klimmen of trainen.

PAD is het resultaat van atherosclerose (slagaderverkalking), een aandoening die het gevolg is van te veel cholesterol dat in het bloed circuleert. Atherosclerose vernauwt of blokkeert mogelijk elke slagader, inclusief de kransslagaders. Naarmate de bloedvaten vernauwen, bereikt het zuurstofrijke bloed de spieren niet meer goed die tijdens het wandelen. Als deze actieve spieren niet genoeg zuurstof en voedingsstoffen krijgen, beginnen ze pijn te doen. Andere aandoeningen zoals spinaalstenose (vernauwing van de wervelkolom met rugpijn en zwakte) en perifere neuropathie (schade aan zenuwen met pijn en zwakte) veroorzaken mogelijk ook atherosclerose.

Risicofactoren va perifere aderziekte

De risicofactoren voor een perifere aderziekte zijn:

• een familiegeschiedenis van een perifere vaatziekte
• een hoge bloeddruk
• een hoog cholesterolgehalte in het bloed
• een oudere leeftijdsgroep
• overmatig roken
• suikerziekte
• zwaarlijvigheid

Symptomen: Pijn in benen tijdens wandelen

Milde tot matige tekenen

Een patiënt met etalagebenen heeft krampachtige pijn in de kuitspieren tijdens het wandelen of bij een constante hoeveelheid beweging. De pijn komt tijdens actieve oefeningen tot stand, en vaak ook al na korte afstanden zoals het wandelen van honderd meter. De pijn vermindert zodra de patiënt in rust is (en dan bijvoorbeeld kijkt naar de etalage van een winkel – waarnaar dit symptoom ook vernoemd is). Etalagebenen ontwikkelen zich door spierischemie (de spier krijgt niet genoeg zuurstofrijk bloed). De pijn is voelbaar in alle spieren van het been, maar de kuitspieren zijn meestal pijnlijk omdat ze het meest actief zijn tijdens het wandelen. De pijn komt soms ook tot stand in de armen als de bloedvaten van de armen te smal zijn.

Ernstige tekenen

Naarmate de etalagebenen echter verergeren, ervaart de patiënt wel meer pijn in de benen en ook pijn tijdens het zitten of liggen. Als de bloedstroom extreem traag is, verandert de kleur van de huid van de betreffende ledemaat in bleek of blauw. Bij een ernstig geremde bloedstroom ernstig, ontwikkelt de patiënt niet-genezende huidzweren op het been (slechte wondgenezing). Koude voeten, gevoelloosheid en tintelingen of zwakte zijn enkele andere symptomen die zich mogelijk samen met de pijn ontwikkelen.

Behandeling van claudicatio intermittens

De behandeling van etalagebenen is afhankelijk van de onderliggende oorzaak.

Aanpassingen in de levensstijl

Als claudicatio intermittens het gevolg is van een perifere arteriële ziekte, is een verandering in levensstijl nodig:

• diabetes mellitus en een hoge bloeddruk onder controle houden
• een gezonde en evenwichtige voeding
• gewicht verliezen bij overgewicht
• stoppen met het roken van tabak
• vet en cholesterol in de voeding beperken
• voorgeschreven medicijnen nemen in om het cholesterolgehalte te verlagen (statines)

Ballondilatatie onder lokale verdoving

De arts plaatst onder plaatselijke verdoving via de lies- of armslagader een katheter in de vernauwing. Daarna blaast de arts bij deze vernauwing een ballon op. Een stent houdt de plaats open. Aan het einde van de procedure volgt een controlefoto en verwijdert de arts de katheter.

Chirurgie

In de meeste gevallen is een conventionele behandeling effectief. In ernstige gevallen is echter een chirurgische behandeling soms nodig om de bloedsomloop te verbeteren.

Lichaamsbeweging

Oefening is belangrijk voor patiënten die lijden aan claudicatio intermittens. De patiënt moet gedurende minimaal vijf dagen per week dagelijks dertig tot vijfenveertig minuten wandelen. Dit verbetert de bloedtoevoer in de kuitspieren en alle spieren in het been als gevolg van de toegenomen circulatie in de onderbuik. Verder neemt de inspanningstolerantie hierdoor ook toe. De patiënt moet dit bewegingsadvies gedurende ten minste zes maanden volgen. Dit gebeurt best onder begeleiding van een fysiotherapeut en arts.

Prognose van etalagebenen

Als de patiënt de juiste behandeling volgt, is hij in staat om zonder pijn een productief leven leiden.

Lees verder

• Atherosclerose of arteriosclerose: Slagaderverkalking
• Perifere vasculaire ziekte: Pijn en kramp aan been
• Beenkrampen: Oorzaken en tips bij pijnlijke krampen in been