Cholesterol: LDL (slechte) en HDL (goede) cholesterolwaarden

- Hoofdtypen cholesterol
- LDL
- HDL
- Cholesterol en de rol van triglyceriden in hart- en vaatziekten
- Triglyceriden: Wat zijn het?
- Het verband tussen triglyceriden en cholesterol
- Diagnose en onderzoek van triglyceridenwaarden
- Behandeling van hoge triglyceridenwaarden
- Levensstijlaanpassingen voor het verlagen van triglyceriden
- Medicatie bij hoge triglyceriden
- Preventie van hoge triglyceriden en hart- en vaatziekten
- Cholesterol en de invloed van genetica
- Familiaire hypercholesterolemie
- Genetisch advies bij hoge cholesterolwaarden
- Behandeling van genetisch verhoogd cholesterolgehalte
- Cholesterol en het risico op hart- en vaatziekten
- Cholesterol en atherosclerose
- Cholesterol als een risicofactor voor hart- en vaatziekten
- Risicofactoren voor verhoogd LDL-cholesterol
- Diagnose en onderzoeken
- Diagnostische criteria bij volwassenen
- Diagnostische criteria bij kinderen
- Bloedonderzoek
- Behandeling voor een hoog cholesterolniveau
- Gezonde levensstijl
- Medicatie
- Aferese
- Supplementen en cholesterol
- Praktische tips voor het leven met LDL- en HDL-cholesterolwaarden
- Verander je voedingspatroon om gezonde cholesterolwaarden te ondersteunen
- Beweeg regelmatig om HDL-cholesterol te verhogen
- Beperk alcoholconsumptie en stop met roken
- Zorg voor een gezond gewicht om cholesterol in balans te houden
- Gebruik gezonde vetten en oliën in je kookmethoden
- Eet meer omega-3-vetzuren voor een gezonder hart
- Controleer regelmatig je cholesterolwaarden bij de arts
- Overweeg medicatie als aanvullende maatregel
- Vermijd stress om het effect op je cholesterol te minimaliseren
- Misvattingen rond cholesterol: LDL (slechte) en HDL (goede) cholesterolwaarden
- LDL-cholesterol is altijd slecht voor je
- HDL-cholesterol is altijd goed voor je
- Hoge cholesterolwaarden zijn altijd het gevolg van een ongezonde levensstijl
- Alleen mensen met een hoog cholesterolgehalte moeten medicijnen nemen
- Cholesterolmetingen geven altijd een volledig beeld van de hartgezondheid
- Je cholesterolgehalte is hetzelfde voor iedereen
Hoofdtypen cholesterol
Cholesterol reist door het bloed via lipoproteïnen. Er zijn twee belangrijke typen lipoproteïnen die verantwoordelijk zijn voor het transport van cholesterol: LDL en HDL.
LDL
LDL, vaak aangeduid als 'slechte cholesterol', staat voor lipoproteïnen met lage dichtheid (low-density lipoproteins). Een hoog LDL-niveau kan leiden tot een ophoping van cholesterol in de bloedvaten. LDL is een complex van lipoproteïne met een kern van cholesterol. Als het LDL-gehalte in het bloed te hoog is, kan dit bijdragen aan de vorming van plaque in de bloedvaten, een aandoening die bekend staat als atherosclerose (slagaderverkalking). Deze plaque kan de bloedvaten vernauwen en verharden, wat de bloedstroom naar het hart kan beperken. Dit verhoogt het risico op coronaire hartziekte, wat kan leiden tot angina pectoris (pijn op de borst) of een hartaanval.HDL
HDL, oftewel 'goede cholesterol', staat voor lipoproteïnen met hoge dichtheid (high-density lipoproteins). HDL helpt bij het verwijderen van cholesterol uit de bloedvaten door het terug te brengen naar de lever, waar het wordt afgebroken. Een hoog HDL-niveau is gunstig voor de gezondheid omdat het helpt om LDL-cholesterol uit het bloed te verwijderen.Cholesterol en de rol van triglyceriden in hart- en vaatziekten
Triglyceriden zijn een type vet dat in het bloed circuleert en dienen als een belangrijke energiebron voor het lichaam. Hoewel triglyceriden essentieel zijn voor de energievoorziening, kunnen hoge niveaus bijdragen aan de ontwikkeling van hart- en vaatziekten. Het begrijpen van de rol van triglyceriden in cholesterolmetabolisme en de risico's van een te hoog triglycerideniveau is belangrijk voor de preventie en behandeling van hart- en vaatziekten.Triglyceriden: Wat zijn het?
Triglyceriden zijn de meest voorkomende vorm van vet in het lichaam. Ze worden uit de voeding gehaald en door de lever geproduceerd. Wanneer we meer calorieën consumeren dan we verbruiken, worden deze overtollige calorieën omgezet in triglyceriden en opgeslagen in vetweefsel voor later gebruik. Een teveel aan triglyceriden in het bloed kan schadelijk zijn, vooral wanneer het samenkomt met andere risicofactoren zoals een hoog LDL-cholesterol of een laag HDL-cholesterol.Het verband tussen triglyceriden en cholesterol
Triglyceriden kunnen invloed hebben op het cholesterolprofiel. Hoge triglyceriden niveaus kunnen bijdragen aan een verhoogd risico op het ontwikkelen van atherosclerose (slagaderverkalking), wat het risico op hartaanvallen en beroertes vergroot. Triglyceriden kunnen ook een factor zijn in het ontstaan van de zogenaamde "atherogene dyslipidemie", waarbij zowel hoge triglyceriden als lage HDL-cholesterol gepaard gaan met verhoogd risico op hart- en vaatziekten.Diagnose en onderzoek van triglyceridenwaarden
Triglyceriden worden gemeten via een bloedonderzoek, vaak samen met andere lipiden zoals LDL en HDL. Een triglycerideniveau van minder dan 150 mg/dL wordt als normaal beschouwd, terwijl een niveau van meer dan 200 mg/dL als hoog wordt beschouwd. Het monitoren van triglyceridenwaarden is essentieel voor het bepalen van het risico op hart- en vaatziekten, vooral bij patiënten met andere risicofactoren.Behandeling van hoge triglyceridenwaarden
Behandeling van hoge triglyceriden omvat meestal veranderingen in levensstijl, maar kan in sommige gevallen ook medicatie vereisen.Levensstijlaanpassingen voor het verlagen van triglyceriden
Het aanpassen van het voedingspatroon is een van de meest effectieve manieren om triglyceriden te verlagen. Het verminderen van de inname van suiker en geraffineerde koolhydraten, het verhogen van de consumptie van omega-3-vetzuren (gevonden in vette vis zoals zalm en makreel), en het vermijden van overmatig alcoholgebruik kunnen helpen om triglyceriden te verlagen. Regelmatige lichaamsbeweging is ook belangrijk, omdat het kan helpen de vetverbranding te verhogen en de triglycerideniveaus te verlagen.Medicatie bij hoge triglyceriden
In gevallen waar levensstijlaanpassingen onvoldoende zijn, kunnen medicijnen worden voorgeschreven om triglyceriden te verlagen. Fibraten, niacine (vitamine B3), en omega-3-vetzuursupplementen (zoals visolie) worden vaak gebruikt om hoge triglyceriden te behandelen. Statines, hoewel voornamelijk gericht op het verlagen van LDL-cholesterol, kunnen ook een effect hebben op triglyceriden.Preventie van hoge triglyceriden en hart- en vaatziekten
Preventie van hoge triglyceriden omvat het handhaven van een gezond gewicht, het beperken van de inname van verzadigde vetten en suiker, en het verhogen van fysieke activiteit. Regelmatige controle van triglyceridenwaarden kan helpen bij het vroegtijdig opsporen van verhoogde niveaus, vooral voor patiënten met andere risicofactoren voor hart- en vaatziekten.Cholesterol en de invloed van genetica
Genetica speelt een belangrijke rol in het cholesterolmetabolisme. Erfelijke factoren kunnen leiden tot hoge cholesterolwaarden, zelfs bij mensen die een gezond voedingspatroon en levensstijl volgen. Het begrijpen van de genetische basis van cholesterolabnormaliteiten kan helpen bij het beheer van cholesterolniveaus en het verminderen van het risico op hart- en vaatziekten.Familiaire hypercholesterolemie
Familiaire hypercholesterolemie is een erfelijke aandoening die leidt tot extreem hoge niveaus van LDL-cholesterol in het bloed. Deze aandoening wordt veroorzaakt door genetische mutaties die de verwerking van cholesterol in het lichaam beïnvloeden. Patiënten met familiale hypercholesterolemie hebben vaak een aanzienlijk verhoogd risico op vroegtijdige hart- en vaatziekten. Genetisch advies en vroege interventie zijn cruciaal voor het beheer van deze aandoening.Genetisch advies bij hoge cholesterolwaarden
Genetisch advies kan helpen bij het identificeren van erfelijke risicofactoren voor hoge cholesterolwaarden. Patiënten die een familiale voorgeschiedenis van hart- en vaatziekten of een verhoogd cholesterolgehalte hebben, kunnen baat hebben bij genetisch testen om te bepalen of zij een verhoogd genetisch risico hebben. Dit kan leiden tot vroegtijdige behandeling en preventieve maatregelen.Behandeling van genetisch verhoogd cholesterolgehalte
Patiënten met erfelijke cholesterolstoornissen, zoals familiale hypercholesterolemie, kunnen baat hebben bij intensievere behandelingsstrategieën. Naast levensstijlaanpassingen kunnen medicijnen zoals statines en PCSK9-remmers worden voorgeschreven om het cholesterolgehalte effectief te verlagen. In sommige gevallen kan zelfs apherese, een procedure die cholesterol uit het bloed verwijdert, nodig zijn.Cholesterol en het risico op hart- en vaatziekten
Een te hoog cholesterolgehalte, vooral een hoog LDL-cholesterol, wordt geassocieerd met een verhoogd risico op hart- en vaatziekten. Het handhaven van een gezond cholesterolprofiel is essentieel om hartaanvallen, beroertes en andere ernstige aandoeningen te voorkomen.Cholesterol en atherosclerose
Atherosclerose is de ophoping van vetachtige stoffen, waaronder cholesterol, in de wanden van bloedvaten. Dit kan leiden tot vernauwing en verstijving van de slagaders, wat het risico op hart- en vaatziekten aanzienlijk verhoogt. Hoge LDL-cholesterolwaarden zijn een belangrijke risicofactor voor het ontwikkelen van atherosclerose, terwijl HDL-cholesterol helpt bij het verwijderen van overtollig cholesterol uit de bloedvaten.Cholesterol als een risicofactor voor hart- en vaatziekten
Een hoge cholesterolspiegel kan het risico op hartziekten verhogen doordat het de vorming van plaques in de bloedvaten bevordert. Het handhaven van een gezond cholesterolprofiel door middel van levensstijlaanpassingen en medicatie kan het risico op hart- en vaatziekten aanzienlijk verlagen.
Risicofactoren voor verhoogd LDL-cholesterol
Verschillende factoren kunnen bijdragen aan een verhoogd LDL-cholesterolniveau:- Medische aandoeningen: Bepaalde ziekten kunnen het LDL-niveau verhogen, zoals:
- diabetes mellitus (suikerziekte)
- chronische leveraandoeningen
- chronische nierziekten
- hypothyreoïdie (traag werkende schildklier) (hypothyreoïdie)
- hiv / aids
- Fysieke activiteit: Een gebrek aan lichaamsbeweging kan leiden tot gewichtstoename, wat het LDL-niveau kan verhogen.
- Genetica: Genetische factoren spelen een rol in de hoeveelheid cholesterol die het lichaam aanmaakt. Familiaire hypercholesterolemie is een erfelijke aandoening die leidt tot een verhoogd cholesterolgehalte. Familiaire hypercholesterolemie is een voorbeeld van een erfelijke vorm van verhoogd cholesterol.
- Geslacht en etniciteit: Er zijn aanwijzingen dat bepaalde etnische groepen, zoals Afrikaanse Amerikanen, doorgaans hogere LDL- en HDL-cholesterolwaarden hebben dan andere groepen.
- Gewicht: Bij overgewicht is het LDL-niveau vaak verhoogd en het HDL-niveau vaak verlaagd. Het totale cholesterolgehalte kan ook verhoogd zijn.
- Leeftijd en geslacht: Naarmate mensen ouder worden, stijgt vaak het cholesterolgehalte. Vrouwen hebben doorgaans een lager totaal cholesterolgehalte dan mannen van dezelfde leeftijd tot aan de menopauze. Na de menopauze kan het LDL-niveau bij vrouwen toenemen.
- Medicijnen: Bepaalde geneesmiddelen, zoals corticosteroïden, sommige bloeddrukmedicijnen en HIV-medicijnen, kunnen het LDL-niveau verhogen.
- Roken: Roken verlaagt het HDL-cholesterol en verhoogt het LDL-cholesterol. Dit verhoogt het risico op hartziekten aanzienlijk. Roken beschadigt de bloedvaten en bevordert de verharding ervan.
- Voeding: Het consumeren van verzadigde vetten, transvetten en alcohol kan bijdragen aan een verhoogd cholesterolgehalte in het bloed.
Diagnose en onderzoeken
Bij LDL-cholesterol geldt dat lagere niveaus beter zijn omdat een hoog LDL-niveau het risico op hart- en vaatziekten verhoogt.Diagnostische criteria bij volwassenen
HDL-cholesterolniveau (goede cholesterol)HDL-niveaus moeten zo hoog mogelijk zijn om het risico op hartziekten te verminderen.
- minder dan 40 mg/dL: een belangrijke risicofactor voor hartaandoeningen
- 41 mg/dL - 59 mg/dL: verhoogd risico
- 60 mg/dL of hoger: optimaal
LDL-cholesterolniveau (slechte cholesterol)
- minder dan 100 mg/dL: optimaal
- 100-129 mg/dL: bijna optimaal
- 130-159 mg/dL: verhoogd risico
- 160-189 mg/dL: hoog
- 190 mg/dL en hoger: zeer hoog
Totaal cholesterolniveau
- minder dan 200 mg/dL: optimaal
- 200-239 mg/dL: verhoogd risico
- 240 mg/dL en hoger: te hoog
Diagnostische criteria bij kinderen
LDL-cholesterolniveau- minder dan 110 mg/dL: optimaal
- 110-129 mg/dL: verhoogd risico
- 130 mg/dL en hoger: te hoog
Totaal cholesterolniveau
- minder dan 170 mg/dL: optimaal
- 170-199 mg/dL: verhoogd risico
- 200 mg/dL en hoger: te hoog

Bloedonderzoek
Een bloedtest meet de cholesterolwaarden in het bloed, inclusief het LDL-niveau. Dit bloedonderzoek wordt uitgevoerd op basis van leeftijd, risicofactoren en familiegeschiedenis. Het wordt aanbevolen om het eerste cholesterolonderzoek bij kinderen tussen de negen en elf jaar uit te voeren. Na dit eerste onderzoek is het doorgaans nodig om om de vijf jaar een nieuw onderzoek te doen, tenzij er een familiegeschiedenis van hoge cholesterolwaarden of hart- en vaatziekten is. In dat geval is jaarlijks of om de twee jaar een nieuw onderzoek nodig. Jongvolwassenen vanaf twintig jaar zouden ook elke vijf jaar een cholesteroltest moeten ondergaan. Mannen van 45 tot 65 jaar en vrouwen van 55 tot 65 jaar hebben elk jaar of om de twee jaar een bloedonderzoek nodig.Behandeling voor een hoog cholesterolniveau
Het verlagen van het LDL-cholesterolgehalte kan worden bereikt door een gezonde levensstijl, medicatie en, indien nodig, aferese.Gezonde levensstijl
Alcoholinname beperkenOvermatige alcoholconsumptie kan het cholesterol- en triglycerideniveau verhogen. Het is daarom aan te raden de alcoholinname te beperken.

Een hartgezonde voeding beperkt de inname van verzadigde vetten, transvetten en zout. Een diëtist kan helpen bij het opstellen van een geschikt voedingsplan. Vermijd voedingsmiddelen zoals kaas, vet vlees en romige desserts. Focus op mager vlees, schaal- en schelpdieren, vetvrije of magere melkproducten, volkorenproducten, fruit, groenten, olijfolie, noten en havermout.
Gewichtscontrole
Bij overgewicht is het belangrijk om af te vallen, wat kan bijdragen aan het verlagen van het LDL-cholesterolgehalte.
Fysieke activiteit
Regelmatige lichaamsbeweging (minimaal dertig minuten per dag) is essentieel om een gezond cholesterolniveau te behouden.
Stoppen met roken
Roken beschadigt de bloedvaten en verhoogt het risico op hartziekten. Het stoppen met roken kan het cholesterolniveau verbeteren en de algehele gezondheid bevorderen.