Gevoelloosheid in benen en voeten: Oorzaken verdoofd gevoel

Een verdoofd gevoel in de benen en voeten komt frequent voor en kent veel oorzaken. Soms is dit te wijten aan een slechte houding waarbij te veel druk ontstaat op de zenuwen en dan is dit slechts een tijdelijk probleem (slapende benen of voeten). Ook door een vermindering van de doorbloeding ontstaat mogelijk gevoelloosheid aan de benen en voeten. Wanneer echter langdurige of onverklaarbare gevoelloosheid optreedt, is dit vaak te wijten aan een onderliggende medische aandoening. De patiënt ervaart het verdoofde gevoel in het hele been, onder de knie of in verschillende delen van de voet. Wanneer de arts het onderliggende probleem behandelt, verbetert vaak ook dit symptoom.

• Oorzaken van gevoelloosheid in benen en voeten
• Alcoholmisbruik
• Beroerte of TIA
• Diabetes mellitus (suikerziekte)
• Fibromyalgie
• Houding
• Letsel
• Multiple sclerose
• Perifere vasculaire ziekte
• Problemen met de onderrug en ischias
• RSI van de kuitspier
• Tarsaal tunnel syndroom
• Tumoren of andere abnormale gezwellen
• Andere oorzaken
• Symptomen
• Alarmsignalen
• Diagnose ne onderzoeken
• Behandeling van verdoofd gevoel aan voeten en benen
• Zelfzorg
• Professionele medische behandeling

Oorzaken van gevoelloosheid in benen en voeten

Alcoholmisbruik

Overmatig alcoholgebruik leidt tot zenuwschade (alcoholische neuropathie). Hierdoor krijgt de patiënt te maken met gevoelloosheid die vooral in de voeten optreedt. Dit type zenuwbeschadiging is gekoppeld aan een tekort aan vitamine B.

Beroerte of TIA

Een beroerte (onvoldoende bloedstroom naar de hersenen met lichamelijke en mentale symptomen) of een TIA (transiënte ischemische aanval: tijdelijke functie-uitval) veroorzaakt hersenschade. De hersenen interpreteren en verwerken de zenuwsignalen hierdoor minder goed. Hierdoor ontstaat soms tijdelijke of langdurige gevoelloosheid in diverse lichaamsdelen.

Diabetes mellitus (suikerziekte)

Sommige patiënten met diabetes mellitus ontwikkelen diabetische neuropathie. De zenuwen zijn hierbij beschadigd als gevolg van slecht gecontroleerde suikerziekte. Dit gaat gepaard met een doof gevoel, tintelingen en pijn in de voeten. Indien de symptomen van diabetische neuropathie ernstig zijn, zijn ook de benen getroffen.

Fibromyalgie

Fibromyalgie is een chronische aandoening die wijdverspreide lichaamspijn (vaak aan meer dan één lichaamsdeel gedurende minimaal drie maanden per keer) en gevoeligheid veroorzaakt. Chronische uitputting, geheugenproblemen, moeite met helder denken, het rusteloze benen syndroom (vervelende gevoelens in onderbenen), stijfheid en pijn (vooral in de ochtend of na het slapen) zijn enkele bekende symptomen van fibromyalgie. De handen en voeten zijn soms ook getroffen.

Houding

Door een foute houding ontstaat druk op de zenuwen of is de bloedstroom in de onderste ledematen verminderd. Deze vorm van tijdelijke paresthesie (tintelingen) ontstaat vaak door de benen te lang kruisen, langdurig te zitten of knielen, op de voeten te zitten alsook door het dragen van te nauwe broeken, sokken of schoenen.

Letsel

Verwondingen aan de romp, de wervelkolom, de heupen, de benen, de enkels en de voeten leiden mogelijk tot druk op de zenuwen, wat resulteert in een verdoofd gevoel in de benen en voeten.

Multiple sclerose

Patiënten met multiple sclerose (MS), een chronische auto-immuunaandoening, ervaren sensorische zenuwbeschadiging die gevoelloosheid in een klein deel van het lichaam of alle ledematen met zich meebrengt. Meestal is dit type gevoelloosheid tijdelijk, maar het is vaak wel invaliderend.

Perifere vasculaire ziekte

Een perifere vasculaire ziekte ontstaat wanneer de perifere bloedvaten in de benen en armen vernauwen. Hierdoor ontstaat een verminderde bloeddoorstroming. Pijn en krampen in de benen (beenpijn) en heupen bij het lopen of naar boven gaan zijn kenmerkend. Sommige patiënten met de ziekte ervaren ook een verlamming van het been en zwakte. Normaal gesproken verdwijnen de klachten van de aandoening na enkele minuten rust.

Problemen met de onderrug en ischias

Problemen in de onderrug, zoals een defect of een hernia van de tussenwervelschijven, veroorzaakt compressie van de zenuwen naar de benen, wat leidt tot gevoelloosheid of andere gevoelsstoornissen. Bij ischias ontstaat irritatie van de heupzenuw, die loopt van de onderrug naar de benen. Als deze zenuw geïrriteerd of samengedrukt is, ervaart een patiënt gevoelloosheid of tintelingen in de benen of voeten.

RSI van de kuitspier

RSI (repetitive strain injury: overbelastingsblessure) van de kuitspier ontstaat door consistent herhaald gebruik van deze spier. Kuitpijn, gevoelloosheid van de onderbenen zijn kenmerkende symptomen. Rust is nodig, maar soms is het dragen van een brace en fysiotherapie ook aanbevolen.

Tarsaal tunnel syndroom

Het tarsaal tunnel syndroom treedt op wanneer schade of druk ontstaat aan de scheenbeenzenuw. Dit is een zenuw die langs de achterkant van het been loopt langs de binnenkant van de enkel en in de voet. Patiënten met het tarsaal tunnel syndroom kampen met gevoelloosheid, een brandend gevoel, tintelingen en pijn in de enkels (enkelpijn), hielen (hielpijn) en voeten (voetpijn).

Tumoren of andere abnormale gezwellen

Tumoren, cysten (abnormaal gevormde zakvormige holten in het lichaam), abcessen (pus door infectie met bacteriën) en gezwellen oefenen soms druk uit op de hersenen, het ruggenmerg of een deel van de benen en voeten. Hierdoor is de bloedtoevoer naar de benen en voeten beperkt, waardoor gevoelloosheid ontstaat.

Andere oorzaken

Andere medische oorzaken van gevoelloosheid in de voeten en benen omvatten:

• bevriezing
• bijwerking van chemotherapie
• een ruggengraatletsel
• gordelroos (huiduitslag en symptomen aan het gezicht)
• het Guillain-Barré-syndroom (zwakte en pijn door zenuwschade)
• Morton neuroma (pijn aan voet door zwelling van zenuw)
• vasculitis (ontsteking van de bloedvaten)
• ziekte van Charcot-Marie-Tooth (ziekte met aantasting van perifere zenuwen)
• ziekte van Lyme (bacteriële infectie veroorzaakt door een tekenbeet)

Symptomen

Tijdelijke en chronische gevoelloosheid aan de benen en voeten gaan vaak gepaard met andere symptomen zoals een brandend gevoel, een kriebelend gevoel, een kruipend gevoel onder de huid, een jeukende huid, tintelingen en mogelijk ook nog zwakte.

Alarmsignalen

Het is belangrijk om een arts te raadplegen wanneer de gevoelloosheid in de benen en voeten:

• gepaard gaat met andere chronische symptomen
• gepaard gaat met permanente veranderingen in de kleur, vorm of temperatuur van de benen en voeten
• niet gerelateerd is aan houdingsgewoonten of leefstijlfactoren, zoals het dragen van strakke kleding en niet aangepast schoeisel
• ook andere lichaamstesten aantast
• optreedt na een hoofdletsel
• reeds lang aanhoudt

Ook bij volgende tekenen is medisch advies nodig:

• duizeligheid
• ernstige hoofdpijn
• incontinentie of fecale incontinentie (verlies van darmcontrole)
• moeilijk praten
• moeite met ademhalen
• verwardheid

Diagnose ne onderzoeken

Vraaggesprek
De arts neemt de medische geschiedenis door met de patiënt en bevraagt hem over de aanwezige symptomen naast het verdoofd gevoel aan de benen en voeten. Hij wenst ook te weten wanneer de symptomen gestart zijn en wanneer de symptomen beter of juist slechter zijn. Ook is het van belang dat de patiënt informatie geeft over de duurtijd van de gevoelloosheid: constant of met tussenpozen optredend.

Lichamelijk onderzoek
Nadat de patiënt de medische geschiedenis met de arts heeft doorlopen, volgt meestal een lichamelijk onderzoek waarbij de arts de voeten en benen onderzoekt. Hij test hierbij of één of beide ledematen getroffen zijn.

Diagnostisch onderzoek
De arts bekijkt aan de hand van de ernst van de klachten en de eventueel bijkomende symptomen welke onderzoeken hij inzet:

• een CT-scan (bij tekenen van een beroerte)
• een elektromyografie (meting van de elektrische spieractiviteit)
• een MRI-scan (onderzoek van afwijkingen in de wervelkolom en/of het ruggenmerg)
• een zenuwgeleidingsonderzoek (meting van hoe goed zenuwen elektrische stromen geleiden)

Behandeling van verdoofd gevoel aan voeten en benen

De juiste behandeling van gevoelloze benen en voeten is volledig afhankelijk van de oorzaak.

Zelfzorg

Enkele zelfzorgmaatregelen verlichten het ongemak.

Alcohol verminderen of beperken
Alcohol bevat gifstoffen die zenuwbeschadiging en gevoelloosheid veroorzaken. Alcohol maakt de symptomen van chronische pijn en ontstekingen meestal ook erger en veroorzaakt bovendien opflakkeringen van symptomen.

Alternatieve therapieën
Sommige alternatieve therapieën verminderen de symptomen zoals acupunctuur, biofeedback, hydrotherapie, massage, mindfulness-meditatie; reflexologie en/of vitamine B-suppletie (vooral B3, B6 en B12).

Koude
IJs vermindert de zwelling die druk uitoefent op de zenuwen. De patiënt brengt koude kompressen aan op de benen en voeten gedurende vijftien minuten achter elkaar en dit meermaals per dag.

Lichaamsbeweging
Een gebrek aan goede lichaamsbeweging verzwakt het hart en de bloedvaten, waardoor ze minder bloed naar de onderste ledematen kunnen pompen. Yoga, pilates en tai chi verbeteren de doorbloeding en verminderen chronische ontstekingen of pijn.

Massage
Wanneer een patiënt de verdoofde benen en voeten masseert, verbetert de bloedcirculatie waardoor de symptomen verminderen.

Ondersteunende apparaten
Steunzolen en speciaal ontworpen schoenen verminderen zenuwdruk door een letsel, het tarsaal tunnel syndroom of platvoeten.

Rust
Veel aandoeningen die een verdoofd gevoel aan de benen of voeten veroorzaken verbeterne met rust.

Slaap
Een goede slaap is nodig zodat de klachten van gevoelloosheid niet verergeren.

Stress verlichten
Patiënten met multiple sclerose en fibromyalgie ervaren chronische gevoelloosheid. Het is belangrijk dat ze niet te veel stress ervaren tijdens een opflakkering van gevoelloosheid, omdat het verdoofde gevoel vaak vanzelf weer verdwijnt. Daarnaast verergeren de klachten sneller door stress.

Voeding
Ondervoeding en dan vooral een tekort aan vitamine B veroorzaakt zenuwschade, met een verdoofd gevoel als gevolg. Het is belangrijk om voldoende vitaminen en voedingsstoffen te consumeren want hierdoor is het mogelijk om de ontstekingen te verlichten.

Warmte
Warmte maakt stijve spieren (spierstijfheid), pijnlijke spieren (spierpijn) of gespannen spieren los die druk uitoefenen op de zenuwen en daardoor gevoelloosheid veroorzaken.

Zoutbaden met Epsom
Epsom-zouten bevatten magnesium, wat de bloedcirculatie bevordert.

Professionele medische behandeling

Medicamenteuze opties voor langdurige gevoelloosheid in de benen en voeten omvatten:

• antidepressiva (vooral voor de behandeling van fibromyalgie)
• corticosteroïden (verminderen ontstekingen en gevoelloosheid die gepaard gaan met bijvoorbeeld multiple sclerose)
• medicijnen die de zenuwsignalering blokkeren of veranderen (vooral voor de behandeling van fibromyalgie, multiple sclerose en diabetische neuropathie)

Lees verder

• Beenkrampen: Oorzaken en tips bij pijnlijke krampen in been
• Voetpijn: Oorzaken van pijnlijke voet of pijn aan voeten
• Voeten: Tips voor goede voethygiëne en voetgezondheid
• Tintelingen aan been: Oorzaken van tintelende benen
• Gezwollen benen: Oorzaken & behandeling van zwelling been