Tintelingen aan been: Oorzaken van tintelende benen

Langdurig in dezelfde positie zitten veroorzaakt een tintelend gevoel in de been of benen. Tintelingen in het been of de benen kennen ook een aantal andere oorzaken, zoals bijvoorbeeld een infectie, angst of zenuwschade. Afhankelijk van de oorzaak treden nog andere tekenen op, zoals pijn en gevoelloosheid. In de meeste gevallen zijn tintelende benen goedaardig en eenvoudig te verhelpen, maar sommige oorzaken zijn ernstiger en vereisen een medische behandeling van het onderliggend probleem.

• Angst en tintelingen in benen
• Auto-immuunziekten
• Bacteriële of virale infecties
• Diabetische neuropathie en tintelende benen
• Hernia
• Ischias en benen die tintelen
• Medicatie en gifstoffen en paresthesieën in been of benen
• Rusteloze-benensyndroom
• Veneuze aandoeningen
• Voedingstekorten en prikkelende gevoelens in de ledematen
• Elektrolytenstoornis
• Vitaminetekorten
• Andere oorzaken
• Geassocieerde symptomen
• Alarmsymptomen bij benen die prikken

Angst en tintelingen in benen

Patiënten met angst ervaren diverse klachten die variëren in frequentie, duur en ernst. Bij chronische angst of chronische stress ervaren patiënten mogelijk tintelingen, gevoelloosheid of pijn in de ledematen. Deze symptomen verergeren mogelijk wanneer de patiënt probeert te slapen of tijdens een paniekaanval.

Auto-immuunziekten

Auto-immuunaandoeningen zoals multiple sclerose, het Guillain-Barré-syndroom, systemische lupus erythematosus (lupus) en reumatoïde artritis (ontsteking van gewrichten en organen) leiden soms ook tot tintelingen in het been of de benen en/of andere lichaamsdelen.

Bacteriële of virale infecties

Veel infectieziekten veroorzaken schade aan de zenuwen in het lichaam, wat leidt tot ernstige complicaties en symptomen. De symptomen variëren van mild ongemak tot ondraaglijke pijn en houden maanden of jaren aan na een actieve infectie.

Sommige van deze infecties zijn onder meer:

• de ziekte van Lyme (bacteriële infectie veroorzaakt door en tekenbeet)
• gordelroos of het herpes varicella zoster-virus
• herpes simplex-virus: Het herpesvirus veroorzaakt vaak zenuwbeschadiging in de zenuwen van het gezicht, de oren, de ogen en de armen en benen.
• het cytomegalovirus
• het West-Nijlvirus (infectie met soms neurologische problemen)
• hiv/aids
• lepra (zenuwschade en symptomen aan ogen en huid)
• rabiës (hondsdolheid: aantasting van centrale zenuwstelsel)
• syfilis (seksueel overdraagbare aandoening)

Diabetische neuropathie en tintelende benen

Diabetes mellitus (suikerziekte) is een systemische ziekte die mogelijk leidt tot een prikkelend gevoel in de benen. Diabetische neuropathie is het resultaat van zenuwbeschadiging die resulteert uit chronisch hoge bloedsuikerspiegels (hyperglykemie) als gevolg van ongecontroleerde diabetes mellitus. Diabetische neuropathie begint meestal in de voeten en benen en zich verder kan verspreiden naar de armen en handen. Ook andere symptomen komen mogelijk tot uiting bij deze complicatie van diabetes mellitus, zoals een branderig gevoel, gevoelloosheid en pijn in de getroffen ledematen.

Hernia

De wervelkolom bestaat uit 26 wervels (botten). Tussen de botten bevinden zich zachte tussenwervelschijven die gevuld zijn met een geleiachtige substantie. Deze tussenwervelschijven vangen de wervels op en houden ze op hun plaats. Bij een hernia scheurt de buitenste schil van de tussenwervelschijf en gaat de geleiachtige substantie uitpuilen. Hierdoor ontstaat druk op een zenuw wat gepaard gaat met lage rugpijn die naar beneden schiet in het been, rugpijn die verergert tijdens het zitten, beenzwakte en tintelingen.

Ischias en benen die tintelen

Ischias is het gevolg van schade of druk op de heupzenuw. Dit gaat gepaard met tintelingen, pijn of gevoelloosheid die meestal begint in de dij van het aangetaste been en zich verplaatst naar de enkel en soms de voet. Pijn, gevoelloosheid en spierzwakte van de lage rug, de heup en het been zijn andere mogelijke symptomen. Het treft meestal slechts één been tegelijk. De behandeling van ischias bestaat uit ontstekingsremmende medicijnen en fysiotherapie.

Medicatie en gifstoffen en paresthesieën in been of benen

Diverse medicijnen en gifstoffen leiden mogelijk tot schade aan de zenuwen in de armen of benen, wat leidt tot tintelingen in het (onder)been of de (onder)benen. Dit treedt mogelijk op bij bepaalde chemotherapiemedicijnen voor de behandeling van kanker, en bij antivirale medicijnen voor de behandeling van hiv/aids. Verder is een langdurige overmatige alcoholinname (alcoholmisbruik) ook gekoppeld met zenuwschade. Ook leidt de blootstelling aan gifstoffen zoals lood, kwik en arseen ook tot tintelingen in de (onder)benen (toxische neuropathie).

Rusteloze-benensyndroom

Het rusteloze-benensyndroom is een chronische aandoening waarbij een patiënt ongemakkelijke gevoelens tijdens het liggen ervaart zoals jeukende, kriebelende, pijnlijke, trekkende gevoelens of elektrische schokjes. Hierbij heeft de patiënt een sterke drang om de benen te bewegen. Door het bewegen van de benen worden tijdelijk de onaangename gewaarwordingen verlicht. De aandoening leidt vaak tot een slaap van slechte kwaliteit. Mogelijke behandelingen zijn:

• betere slaapgewoonten creëren
• de beenspieren masseren
• een trillingskussen voor de benen gebruiken
• ijzersupplementen nemen (soms is een ijzertekort gekoppeld aan de ziekte)
• medicijnen nemen
• regelmatig sporten
• warme baden nemen
• warmte of koude toepassen

Veneuze aandoeningen

Veneuze aandoeningen treffen de aders. Een diep veneuze trombose en spataderen zijn enkele voorbeelden van veneuze ziekten die leiden tot tintelingen in de benen. Een veneuze ziekte verstoort namelijk de normale bloedstroom door het lichaam en leidt dan tot bloedstolsels, die de bloedtoevoer naar zenuwen kunnen afsnijden. Een diep veneuze trombose is een bloedstolsel dat zich vormt in de diepe aderen van het been. Een diep veneuze trombose is soms groot genoeg om de omliggende zenuwen onder druk te zetten of de bloedtoevoer naar de zenuwen af te snijden, waardoor de patiënt te maken krijgt met een spelden-en-naalden-gevoel, gevoelloosheid en zelfs beenpijn. Een diep veneuze trombose is onbehandeld gevaarlijk, want wanneer een stuk van het stolsel afbreekt en naar de longen reist, resulteert dit in een longembolie (afsluiting van een slagader in de longen). Een longembolie leidt mogelijk tot de dood.

Voedingstekorten en prikkelende gevoelens in de ledematen

Elektrolytenstoornis

Een elektrolytenonbalans veroorzaakt tintelingen in de benen. Kalium, calcium, magnesium en natrium zijn de vier belangrijkste elektrolyten die een elektrische lading hebben en helpen bij het reguleren van zenuwimpulsen. Wanneer ze uit balans zijn, leidt dit tot gevoelens van gevoelloosheid of tintelingen in de ledematen.

Vitaminetekorten

Veel vitaminetekorten veroorzaken tintelingen in de ledematen. Een tekort aan vitamine B12 of cyanocobalamine leidt bijvoorbeeld tot pernicieuze anemie (feilen van absorptie van vitamine B12), wat perifere neuropathie (schade aan perifere zenuwen met pijn en zwakte) met zich meebrengt. Andere vitaminetekorten die tintelingen en soortgelijke symptomen in de ledematen veroorzaken, zijn onder meer:

• een tekort aan niacine
• een tekort aan pyridoxine of vitamine B6
• een tekort aan thiamine of vitamine B1
• een tekort aan tocoferol of vitamine E

Andere oorzaken

Ook andere oorzaken zijn bekend voor de prikkelende sensaties in het been of de benen zoals onder andere:

• een beroerte / TIA (tijdelijke functie-uitval)
• een te traag werkende schildklier (hypothyreoïdie)
• een tumor of abnormale groei waardoor druk ontstaat op de wervelkolom
• fibromyalgie (chronische aandoening met pijn en vermoeidheid)
• fibulaire zenuwbeschadiging
• spinale stenose (vernauwing van wervelkolom met rugpijn en zwakte)
• vertebrale osteomyelitis (botontsteking van wervelkolom)

Geassocieerde symptomen

Naast de milde tot ernstige tintelende gevoelens in het been of de benen, treden mogelijk nog andere gevoelens en symptomen op zoals onder andere:

• brandende gevoelens
• een doof gevoel / gevoelloosheid in het been of de benen
• heuppijn
• pijn in het been of de benen met of zonder activiteit
• pijn in het been of de benen wat vermindert of verergert door beweging
• problemen met rechtop staan of zitten
• rugpijn die al dan niet de benen naar beneden schiet
• zwakte van het aangetaste been of de getroffen benen

Deze symptomen treden mogelijk acuut op om dan binnen enkele dagen tot weken te verdwijnen. Sommige patiënten kampen echter langdurig met deze tekenen.

Alarmsymptomen bij benen die prikken

Treden één of meer van volgende tekenen op, dan is onmiddellijk medisch advies noodzakelijk:

• bloed ophoesten
• duizeligheid of een licht gevoel in het hoofd
• een onregelmatige hartslag of een snelle hartslag
• overmatig zweten
• pijn op de borst die verergert bij het diep inademen, eten, bukken, hoesten of sporten
• plotselinge kortademigheid of ademhalingsproblemen

Lees verder

• Paresthesieën: Tintelingen in ledematen door druk op zenuw
• Rusteloze benen syndroom: Vervelende gevoelens in onderbenen
• Brandende benen: Oorzaken van brandend gevoel in been
• Complicaties diabetes mellitus: Been- en voetproblemen
• Jeukende benen: Oorzaken van jeuk aan been of benen