Bloed ophoesten (hemoptyse): Oorzaken van bloedspuwing

Het ophoesten van bloed kent diverse oorzaken. Dit symptoom is een noodsituatie en is meestal te wijten aan een ernstig probleem aan de luchtwegen of de longen, al ontstaat het probleem soms ook buiten de longen. De patiënt hoest een beetje bloed (meestal mild) tot heel veel bloed (vaak ernstig) op. Vaak treden ook andere symptomen op, zoals een piepende ademhaling en koorts. Des te eerder de arts dit probleem kan opsporen, des te groter de kans dat de behandeling effectief is en de vooruitzichten verbeteren. Patiënten die een behandeling voor het ophoesten van bloed nodig hebben, krijgen vrijwel steeds een behandeling in het ziekenhuis totdat de oorzaak is vastgesteld en de dreiging van een ernstige bloeding voorbij is.

• Synoniemen
• Geassocieerde symptomen van bloedspuwen
• Bloed ophoesten door probleem buiten longen
• Bronchiëctasieën en bloed ophoesten
• Door medisch ingrijpen veroorzaakt bloed ophoesten
• Hart- en bloedvatproblemen en hemoptysis
• Infectie en ophoesten van bloed
• Ingeademde voorwerpen en verwonding (trauma)
• Kanker, tumoren en bloedspuwing
• Longembolie en bloedhoest
• Omgevingsfactoren
• Onbekende oorzaak van hemoptyse
• Ontsteking en abnormale weefselafzettingen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Bronchiale slagaderembolisatie
• Bronchoscopie
• Chirurgie

Synoniemen

Bloed ophoesten is gekend onder diverse synoniemen:

• bloedspuwen / bloedspuwing
• hemoptoë
• bloedhoest
• haemoptysis
• hemoptysis
• hemoptyse

Geassocieerde symptomen van bloedspuwen

Andere symptomen treden mogelijk gelijktijdig op bij het ophoesten van bloed zoals:

• andere longgerelateerde symptomen
• een piepende ademhaling
• hoesten
• koorts
• kortademigheid
• pijn op de borst
• zich niet lekker voelen

De aanwezigheid en het type van andere symptomen is voor de arts belangrijk om te weten zodat hij een idee krijgt over de mogelijke oorzaak. Soms heeft de patiënt aanvankelijk geen andere symptomen.

Bloed ophoesten door probleem buiten longen

Hemoptysis resulteert ook uit bloedingen buiten de longen en luchtwegen. Ernstige neusbloedingen of het braken van bloed uit de maag (maagbloeding) leidt tot bloed dat in de luchtpijp stroomt. Het bloed wordt dan opgehoest en verschijnt als bloedspuwing. Bij veel patiënten met bloedspuwing is de arts niet in staat om een oorzaak te detecteren. Bij de meeste patiënten met onverklaarbare hemoptysis zijn de symptomen wel verdwenen binnen de zes maanden

Bronchiëctasieën en bloed ophoesten

Bronchiëctasieën is een aandoening waarbij een verwijding en irritatie van één of meer luchtwegen plaatsvindt. In de abnormale luchtwegen gebeurt een extra slijmproductie. Het belangrijkste symptoom is een natte hoest waarbij de patiënt veel sputum (slijm) moet ophoesten. De patiënt hoest soms ook wat bloed op door de abnormale ontstoken luchtweg. Dit zijn meestal slechts kleine hoeveelheden bloed en de patiënt hoest deze hoeveelheden slechts af en toe op. Sporadisch gebeurt een grote hoeveelheid van bloed spuwen. Er zijn verschillende onderliggende oorzaken van bronchiëctasieën, zoals een eerdere ernstige longinfectie, sommige erfelijke aandoeningen en enkele andere aandoeningen die een deel van een luchtweg beschadigen.

Door medisch ingrijpen veroorzaakt bloed ophoesten

Bloed ophoesten gebeurt soms ook doordat een arts dit veroorzaakt, bijvoorbeeld door een bronchoscopie (inwendig kijkonderzoek van de luchtwegen), een longbiopsie (stukje longweefsel wegnemen en microscopisch laten onderzoeken) of een katheterisatie van de longslagader.

Hart- en bloedvatproblemen en hemoptysis

Ernstig hartfalen leidt tot een ophoping van vocht in de longen (longoedeem). Het belangrijkste symptoom is meestal kortademigheid, maar schuimig en bloedend slijm ophoesten is wel mogelijk. Verschillende zeldzame bloedvatproblemen veroorzaken eveneens bloedingen in de longen of luchtwegen.

Infectie en ophoesten van bloed

Acute en chronische bronchitis (ontsteking van de luchtpijpvertakkingen) en een longontsteking (infectie van het longweefsel) zijn de meest voorkomende oorzaken van milde aanvallen van bloedspuwing. Elke mogelijke infectie in de luchtwegen veroorzaakt echter mogelijk hemoptyse. Meestal is het bloed vermengd met speeksel. Andere symptomen treden op bij de infectie zoals koorts en hoesten. Meestal verdwijnt het ophoesten van bloed wanneer de infectie verdwijnt. Meestal moet de arts geen verdere onderzoeken uitvoeren als de hemoptyse duidelijk verband houdt met de infectie en vervolgens verdwijnt. Tuberculose (bacteriële infectie met longproblemen) veroorzaakt ook hemoptysis.

Ingeademde voorwerpen en verwonding (trauma)

Geïnhaleerde voorwerpen beschadigen mogelijk de luchtwegen waardoor hemoptyse tot stand komt. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij het inademen van een pindanootje of een klein speeltje. Andere letsels aan een long of luchtweg veroorzaken ook bloedspuwing. Deze trauma’s zijn bijvoorbeeld het gevolg van een schotwonde of een auto-ongeval.

Kanker, tumoren en bloedspuwing

De meeste vormen van longkanker ontstaan uit cellen die de bronchiën (luchtpijpvertakkingen) vormen. Eén van de eerste symptomen van longkanker is het ophoesten van bloed of bloederig sputum. Dit is soms zelfs het eerste symptoom nog voordat andere symptomen zich ontwikkelen. De meeste longkankers ontwikkelen zich bij vijftigplussers die roken. Maar bepaalde vormen van longkanker tasten ook jongere niet-rokende patiënten aan. Sommige goedaardige longtumoren (zoals een bronchusadenoom) resulteren tot slot af en toe ook in hemoptysis.

Longembolie en bloedhoest

Een longembolie is een ernstige, mogelijk levensbedreigende aandoening waarbij een verstopping aanwezig is in een bloedvat in de longen. De belangrijkste symptomen zijn meestal pijn op de borst en kortademigheid, maar hemoptyse komt soms ook tot uiting.

Omgevingsfactoren

Het gebruik van bloedverdunners (antistollingsmiddelen) en drugsmisbruik (crack / cocaïne) zijn ook risicofactoren voor bloedspuwen.

Onbekende oorzaak van hemoptyse

Bij circa één op de acht patiënten is de arts niet in staat om de oorzaak van het ophoesten van bloed te detecteren. Dit staat in medische termen bekend als ‘idiopathische hemoptysis’ de arts sluit eerst alle andere mogelijke oorzaken uit en als hij geen oorzaak kan vinden, heeft het spuwen van bloed een onbekende oorzaak.

Ontsteking en abnormale weefselafzettingen

Een aantal aandoeningen die veroorzaken ontstekingen of abnormale weefselafzettingen in verschillende lichaamsdelen. Soms tasten deze auto-immuunaandoeningen of andere ontstekingsziekten het longweefsel of de luchtwegen aan. Ontstoken of abnormaal weefsel in de luchtwegen of longen gaat af en toe bloeden waardoor een patiënt bloed gaat ophoesten. Dit gebeurt onder andere door:

• broncholithiasis
• het syndroom van Goodpasture (ziekte met symptomen aan nieren en longen)
• het syndroom van Churg-Strauss
• lupus pneumonitis
• pulmonale endometriose
• pulmonale hemosiderose
• syndroom van Behçet (aandoening met onder andere zweren en uveitis)
• Wegener-granulomatose

Diagnose en onderzoeken

De arts stelt diverse vragen over de aard van de bloeding en de eventuele andere symptomen. Vervolgens onderzoekt hij de patiënt. De arts voert mogelijk nog bijkomende onderzoeken afhankelijk van de vermoedelijke oorzaak zoals bijvoorbeeld een röntgenfoto, een CT-scan, een bronchoscopie, een pulsoximetrie (meting van het zuurstofgehalte in het bloed), een urineonderzoek en/of een bloedonderzoek.

Behandeling

De symptomen van hemoptyse verdwijnen wanneer de onderliggende oorzaak van bloed ophoesten behandeld zijn.

Bronchiale slagaderembolisatie

Een arts plaatst een katheter via het been die leidt naar een slagader die bloed naar de longen voert. Vervolgens injecteert hij kleurstof en kijkt hij naar de slagaders op een videoscherm. Hij is hierdoor in staat om de bron van de bloeding op te sporen. Hij gaat dan deze slagader blokkeren met behulp van metalen spoelen of een andere substantie. Het bloeden stopt meestal. Andere slagaders compenseren de pas geblokkeerde slagader.

Bronchoscopie

De arts plaatst medische instrumenten aan het uiteinde van de endoscoop voor de behandeling van enkele oorzaken van een bloedophoping. Hij blaast bijvoorbeeld een ballon op in de luchtweg om het bloeden te stoppen.

Chirurgie

Ernstige en levensbedreigende hemoptyse vereist een chirurgische ingreep. De arts moet dan een long verwijderen (pneumonectomie).

Andere behandelingen voor bloedspuwing zijn:

• antibiotica voor een longontsteking of tuberculose
• chemotherapie en/of radiotherapie voor longkanker
• corticosteroïden (krachtige ontstekingsremmers) voor inflammatoire aandoeningen
• een bloedtransfusie voor patiënten met te dun bloed als gevolg van medicatiegebruik om het bloedverlies tegen te gaan

Lees verder

• Hoesten: Oorzaken, soorten en behandeling van kuchen
• Natte (productieve) hoest: Oorzaken van hoesten met slijm