Natte (productieve) hoest: Oorzaken van hoesten met slijm

Een hoest is droog (niet-productief, zonder slijm) of nat (productief, met slijm). Bij een natte hoest komt een opruimproces van de luchtwegen tot stand, hetgeen een natuurlijk reinigingsproces is. Veel voorkomende aandoeningen zijn geassocieerd met dit type hoest, zoals bronchitis of een verkoudheid. Een piepende ademhaling en pijn op de borst gaan mogelijk vergezeld met een natte hoest. Veel vocht drinken, vrij verkrijgbare geneesmiddelen tegen de hoest nemen en vocht in de lucht zijn inzetbaar om een natte hoest te behandelen.

• Oorzaken van natte hoest
• Chronische obstructieve longziekte (COPD) / Chronische bronchitis
• Verkoudheid
• Andere oorzaken
• Geassocieerde symptomen bij productieve hoest
• Diagnose en onderzoeken
• Alarmsymptomen
• Behandeling van ophoesten van slijm
• Lucht bevochtigen
• Medicijnen nemen
• Vloeistoffen drinken
• Prognose
• Complicaties
• Preventie

Oorzaken van natte hoest

Chronische obstructieve longziekte (COPD) / Chronische bronchitis

Het roken van sigaretten of andere langdurige blootstelling aan luchtverontreinigende of irriterende stoffen veroorzaakt mogelijk COPD en chronische bronchitis (aanhoudende ontsteking van de luchtpijpvertakkingen). Kenmerken van deze niet-besmettelijke longaandoeningen zijn een natte hoest met slijm, kortademigheid, een benauwd gevoel op de borst en een piepende ademhaling. COPD is een levenslange aandoening en vereist medische zorg. Als de COPD-hoest verergert of als de patiënt denkt dat de hoest te wijten is aan COPD, is het belangrijk om een arts te raadplegen.

Verkoudheid

Een natte hoest is soms het laatste symptoom dat overblijft na een verkoudheidsinfectie. Eén van de meer dan tweehonderd besmettelijke virussen veroorzaakt een verkoudheid. Meestal is het rhinovirus (met meer dan honderd verschillende soorten) de boosdoener van deze luchtweginfectie. Rhinovirussen gedijen in de binnenkant van de neus. Bekende symptomen omvatten een natte hoest met een loopneus, niezen, tranende ogen, lichte koorts en postnasale drip (keelslijmen: slijm langs de achterkant van de keel). De symptomen houden twee tot veertien dagen aan, maar de meeste patiënten herstellen binnen de tien dagen. De behandeling bestaat uit slijmoplossende hoestmiddelen, zoals guaifenesine. De patiënt is hierdoor in staat om het slijm op te hoesten. Antitussiva (hoestremmers), zoals dextromethorphan, zijn inzetbaar om de hoest te behandelen. Omdat verkoudheden het gevolg zijn van virussen, genezen antibiotica (die bacteriën doden maar geen virussen) geen verkoudheid. Ook bij de griep komt een natte hoest tot stand.

Andere oorzaken

Andere, minder vaak voorkomende oorzaken van een natte hoest zijn:

• bronchiëctasieën (een aandoening waarbij de luchtwegen beschadigd en abnormaal wijd zijn en een aanhoudende, natte hoest veroorzaken)
• een longontsteking
• mucoviscidose (een erfelijke aandoening die buitensporig dikke slijmafscheidingen in de luchtwegen veroorzaakt)
• sinusitis

Geassocieerde symptomen bij productieve hoest

Bij een productieve hoest produceert de patiënt slijm bij het hoesten. De patiënt voelt mogelijk druk en een ‘benauwde’ borst. De symptomen zijn vaak erger als de patiënt net uit de slaap ontwaakt en als de patiënt praat.

Afhankelijk van de oorzaak van de productieve hoest, komen nog andere symptomen voor:

• ademloosheid
• een piepende ademhaling
• koorts
• pijn en strakheid op de borst als gevolg van de slijmen
• symptomen van een verkoudheid en de griep

Diagnose en onderzoeken

De arts vraagt naar alle symptomen en verricht een lichamelijk onderzoek. Vervolgens voert hij testen uit om de oorzaak van een hoest op de borst te diagnosticeren:

• een bloedonderzoek
• een longfunctietest (spirometrie)
• een röntgenfoto van de borstkas (thoraxfoto)
• een sputumanalyse: Een monster van het slijm dat de patiënt heeft opgehoest laat de arts testen. De arts komt zo te weten welk organisme een natte hoest veroorzaakt.

Alarmsymptomen

Medisch advies is niet altijd nodig wanneer enkel een productieve hoest optreedt. Wanneer echter één of meer van volgende tekenen optreden, is het verstandig om een arts te raadplegen:

• andere symptomen zoals aanhoudende hoofdpijn, oorpijn of een huiduitslag
• bloed ophoesten (vers bloed of gedroogd bloed zoals koffiekorrels)
• een piepende ademhaling
• een veranderde hoest
• koorts
• kortademigheid
• langer dan vijf dagen een productieve, natte hoest
• onverklaarbaar gewichtsverlies
• pijn op de borst bij het hoesten
• vooral ’s nachts hoesten

Baby’s of kinderen jonger dan vijf jaar met een natte hoest hebben steeds medisch advies nodig. Ook sigarettenrokers bezoeken best een arts. Verder zoeken patiënten met één of meer van volgende klachten of aandoeningen ook de arts op:

• een hartaandoening
• een hoge bloeddruk
• een luchtwegaandoening zoals astma (chronische ontsteking van de luchtwegen in de longen)
• glaucoom (oogziekte waarbij de oogdruk te hoog is zodat mogelijk schade ontstaat aan de oogzenuw en het gezichtsvermogen wordt aangetast)
• maagproblemen

Behandeling van ophoesten van slijm

Lucht bevochtigen

Vochtige lucht behandelt verschillende soorten hoest, waaronder een natte hoest. Het vocht van een luchtbevochtiger verzacht bijvoorbeeld het slijm in de keel. Eventueel hangt de patiënt een natte handdoek in de kamer of creëert hij stoom met de douche als alternatief.

Medicijnen nemen

Patiënten die langer dan een paar dagen last hebben van een natte hoest, zijn mogelijk gebaat met een slijmoplossend middel om de slijmen tegen te gaan. Hierdoor komen afscheidingen vrij uit de luchtwegen. Hoestmiddelen zijn echter niet voor iedereen geschikt. Kinderen jonger dan twee jaar mogen geen hoestsiropen gebruiken vanwege mogelijke bijwerkingen. Mogelijk helpt een nasaal decongestivum (zwelling van slijmvliezen in de neus verminderen) of een zoutoplossing om de productie van slijm te beperken. Is de natte hoest nog niet verdwenen binnen de twee weken of heeft de patiënt koorts, dan zijn mogelijk andere medicijnen nodig. Een natte hoest wijst soms ook op sinusitis of een longinfectie en dan schrijft de arts antibiotica voor.

Vloeistoffen drinken

Het drinken van grote hoeveelheden vloeistoffen verdunt de slijmen zodat het gemakkelijker is om de slijmen op te hoesten. Hoe meer vloeistoffen de patiënt drinkt, hoe beter. Een warme kop thee verlicht de pijn van keelpijn die gepaard gaat met de natte hoest, maar water doet het net zo goed.

Prognose

Een natte hoest kan, afhankelijk van de oorzaak, binnen enkele dagen tot weken genezen. Bij sommige aandoeningen, zoals COPD, kan de hoest echter chronisch worden en lange tijd aanhouden. De prognose varieert dus sterk afhankelijk van de onderliggende oorzaak van de hoest. Het is belangrijk om bij een langdurige of verergerende hoest medische hulp in te schakelen.

Complicaties

Complicaties van een langdurige natte hoest kunnen onder andere zijn:

• longontsteking (wanneer de infectie zich verspreidt naar de longen)
• bronchiëctasieën (blijvende verwijding en beschadiging van de luchtwegen door herhaalde infecties)
• verslechtering van bestaande aandoeningen zoals COPD of astma
• slaapproblemen door aanhoudend hoesten, wat kan leiden tot vermoeidheid en een verminderde levenskwaliteit
• ribfracturen door intens hoesten (in zeldzame gevallen)

Preventie

Preventie van een natte hoest omvat verschillende maatregelen, waaronder:

• het vermijden van roken en blootstelling aan passief roken
• het regelmatig wassen van de handen om verspreiding van infecties te voorkomen
• het vaccineren tegen griep en pneumokokkeninfecties
• het vermijden van allergenen en irriterende stoffen die de luchtwegen kunnen irriteren
• het onderhouden van een gezonde levensstijl met voldoende rust, een evenwichtig voedingspatroon, en regelmatige lichaamsbeweging om het immuunsysteem te versterken

Lees verder

• Hoesten: Oorzaken, soorten en behandeling van kuchen
• Droge hoest (kriebelhoest): Oorzaken en behandeling
• Sputum (slijm): Oorzaken van gewijzigde kleur en textuur
• Hoestmiddelen: Soorten medicatie voor verlichten van hoest
• Chronisch hoesten: Oorzaken aanhoudende (hardnekkige) hoest