Perioculaire huidkanker: Soorten van kanker rond het oog

Perioculaire huidkanker is de medische term voor huidkanker in de buurt van de ogen. De meeste gevallen zijn basaalcel- of plaveiselcelcarcinomen, traag groeiende vormen van kanker. Af en toe presenteert een patiënt zich met een melanoom rond het oog, een gevaarlijk snel groeiende vorm van huidkanker. Een aanhoudend gezwel of een zweer die niet geneest en een misvorming van de ooglidstructuur zijn enkele symptomen van perioculaire huidkanker. Een vroege behandeling is de sleutel om de kans op kanker terug te dringen. Zowel het verwijderen van de kanker als reconstructieve chirurgie zijn mogelijk bij huidkanker rond het ooggebied. Meestal zijn de vooruitzichten goed al keert de kanker af en toe terug of zijn reeds uitzaaiingen opgetreden. De vorm van huidkanker rond het oog voorkomen is mogelijk door zich goed te beschermen tegen de blootstelling aan de zon.

• Epidemiologie
• Oorzaken van perioculaire huidkanker
• Soorten kanker rond het ooggebied
• Basaalcelcarcinoom en plaveiselcalcarcinoom
• Melanoom
• Talgkliercarcinoom
• Risicofactoren
• Risicofactoren
• Symptomen
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van huidkanker rond de ogen
• Prognose
• Complicaties
• Preventie: Bescherming tegen blootstelling aan zon

Epidemiologie

Perioculaire huidkanker is een vorm van huidkanker die voorkomt rond het oog, inclusief het ooglid en het gebied eromheen. Het komt vaker voor bij oudere volwassenen en wordt vaak geassocieerd met langdurige blootstelling aan zonlicht.

Oorzaken van perioculaire huidkanker

De buitenste huidlaag is de epidermis. Epidermale cellen omvatten vlakke squameuze cellen, ronde basale cellen en pigmentproducerende melanocyten. De dermis is de diepere huidlaag en bevat de haarzakjes, talgklieren en zweetklieren en bloedvaten. Huidkanker ontstaat uit elke mogelijk celsoort in de huid. De meest voorkomende vormen zijn een basaalcelcarcinoom en plaveiselcelcarcinoom. Zowel een basaalcelcarcinoom als plaveiselcelcarcinoom zijn relatief traag groeiende kankervormen. De minder frequente melanomen, die verschijnen uit de melanocyten die pigment produceren, zijn een ernstigere vorm van huidkanker.

Soorten kanker rond het ooggebied

Basaalcelcarcinoom en plaveiselcalcarcinoom

Een basaalcelcarcinoom en plaveiselcelcarcinoom vergroten lokaal en verspreiden (metastaseren) zich zelden naar andere lichaamsdelen. Als de arts deze vormen van huidkanker niet behandelt, blijven ze groeien en dringen ze de omliggende structuren binnen. Wanneer de arts deze kankervormen vroeg detecteert en op de juiste wijze behandelt, is de kans groter dat de arts de tumor volledig kan verwijderen en zo weinig mogelijk weefsel moet verwijderen.

Melanoom

Melanomen ontstaan uit de pigmentproducerende melanocyten. Dit is een minder voorkomende maar meer ernstige vorm van huidkanker. Een bloedende of pijnlijke moedervlek of een vlek die verandert van grootte, vorm of kleur, moet steeds worden beoordeeld door een arts. Een melanoom metastaseert (uitzaaien) naar andere lichaamsdelen via de bloedbaan of het lymfestelsel. Een snelle, agressieve behandeling is noodzakelijk doordat deze kankers zich snel verspreiden.

Talgkliercarcinoom

Een talgkliercarcinoom ontstaat de talgklieren in de huid. Dit is ook een meer ernstige vorm van huidkanker. Het verschijnt als een verdikking van het ooglid of als aanhoudende ooglidontsteking. Ook talgkliercarcinomen verspreiden zich snel naar andere lichaamsdelen via het bloed of het lymfesysteem waardoor een snelle diagnose en behandeling vereist zijn.

Risicofactoren

Een langdurige blootstelling aan de schadelijke UV-stralen van zonlicht is de belangrijkste risicofactor inzake huidkanker van het gezicht, de oogleden en de armen. Mensen met een lichte huidskleur ontwikkelen huidkanker veel vaker dan mensen met een donkere huidskleur. Huidkankers zijn soms ook erfelijk.

Risicofactoren

Risicofactoren voor periooculaire huidkanker omvatten langdurige blootstelling aan zonlicht, een geschiedenis van huidkanker, en een lichte huid. Bepaalde genetische aandoeningen zoals het xeroderma pigmentosum kunnen ook het risico verhogen.

Symptomen

Een patiënt met huidkanker rond het ooggebied heeft een meestal pijnloos gezwel of anders een huidzweer die niet geneest binnen de twee weken (slechte wondgenezing). Verder ontstaat mogelijk een bloeding, korstvorming of een vervormde ooglidstructuur. De wimpers zijn mogelijk vervormd of ontbreken (madarose).

Alarmsymptomen

Alarmsymptomen van periooculaire huidkanker omvatten veranderingen in de huid rond het oog, zoals een pijnloze massa, zweren die niet genezen, en veranderingen in de huidstructuur. Dit kan leiden tot problemen met het oog of zicht.

Diagnose en onderzoeken

De patiënt moet oplettend zijn en met eventuele veranderingen aan de huid rond het oog meteen een arts raadplegen. De arts noteert de medische geschiedenis en de symptomen van de patiënt, en controleert vervolgens de huid rond de ogen. Indien de arts dat de patiënt lijdt aan perioculaire huidkanker, is meestal een biopsie vereist om de diagnose te bevestigen. Hiervoor neemt de arts een stukje weefsel uit het aangetaste huidgebied rond het oog weg en laat hij dit microscopisch onderzoeken in een laboratorium. Zij bevestigen de aanwezigheid van kwaadaardige cellen in het biopt zodat huidkanker rond de ogen bevestigd kan worden.

Behandeling van huidkanker rond de ogen

Perioculaire kanker behandelt de arts in twee stappen. De arts zorgt er eerst voor dat hij de kanker volledig verwijdert via een chirurgische ingreep. Vervolgens gebeurt een grondige reconstructie van het gebied om de ooglidfunctie en het uiterlijk te behouden. Afhankelijk van de grootte van het verwijderde gebied, hecht de arts de randen of voert hij een huidtransplantatie uit. Mohs-chirurgie is soms ook mogelijk. Een speciaal opgeleide dermatoloog verwijdert de kanker laag voor laag met behulp van een gespecialiseerde techniek die verzekert dat alle kanker verwijderd is. Dankzij deze operatietechniek ontstaat slechts minimale schade aan omliggende weefsels. Vervolgens herstelt een speciaal opgeleide oogheelkundig plastisch chirurg het gebied, zodra de kanker is verwijderd.

Prognose

De prognose voor periooculaire huidkanker hangt af van de grootte, het stadium en de mate van verwijdering van de tumor. Vroege detectie en behandeling bieden meestal een goede prognose, hoewel regelmatige opvolging nodig is om terugkeer of metastase te monitoren.

Complicaties

Complicaties van periooculaire huidkanker kunnen onder meer terugkeer van de tumor, schade aan het oog of omliggende structuren, en in zeldzame gevallen metastasen omvatten.

Preventie: Bescherming tegen blootstelling aan zon

Een overmatige blootstelling aan de zon is de belangrijkste risicofactor voor alle vormen van huidkanker. Het is daarom belangrijk om de huid te beschermen met zonnebrandcrème of een ander zonnebrandmiddel. Verder is het ook verstandig om een breedgerande hoed en kleding te dragen voor de bescherming van de huid. Patiënten met een lichte huidskleur zijn bijzonder kwetsbaar voor huidkanker (rond de ogen). Zij nemen best extra voorzorgsmaatregelen om de huid te beschermen.

Lees verder

• Huidkanker: Kwaadaardige huidgezwellen en huidtumoren
• Basaalcelcarcinoom: Langzaam groeiende vorm van huidkanker
• Plaveiselcelcarcinoom: Vorm van huidkanker
• Melanoom: Vorm van huidkanker door blootstelling aan zon
• Basaalcelcarcinoom in het ooglid: Vorm van huidkanker