Hoestmiddelen: Soorten medicatie voor verlichten van hoest

Een hoest is een automatische reactie op irritatie van de luchtwegen in de longen. Hoesten is vaak een goed teken. Het lichaam ruimt hierdoor namelijk overtollig slijm en andere irriterende stoffen op. Hoesten is het belangrijkste symptoom van een hogere luchtweginfectie zoals een verkoudheid. Een patiënt met een verkoudheid kampt met lastige symptomen, zoals niezen, keelpijn, een verstopte neus en hoesten. Elk jaar krijgen volwassenen ongeveer twee à drie verkoudheden, en kinderen krijgen deze virale infectie zelfs nog vaker. Naast het drinken van veel vocht en het nemen van voldoende rust, zijn patiënten mogelijk gebaat bij medicijnen voor het verlichten van de hoest. Anno oktober 2020 is er wel weinig wetenschappelijk ondersteund bewijs dat hoestmiddelen effectief zijn. Dit komt deels doordat een hoest vaak snel vanzelf verbetert, dus het is moeilijk te zeggen of het medicijn heeft geholpen of dat de verkoudheid beter is geworden.

• Soorten medicijnen die hoest verlichten
• Onderdrukkende middelen (suppressiva; antitussiva)
• Slijmoplossende middelen (slijmoplossers)
• Topische (op de huid aangebrachte) zalven
• Combinatiemedicijnen voor het verlichten van het hoesten
• Interactie met andere medicatie
• Bijwerkingen van hoestmiddelen
• Adviezen bij gebruik van medicijnen tegen het hoesten
• Alarmsymptomen

Soorten medicijnen die hoest verlichten

Drie soorten medicijnen verlichten een hoest die het gevolg is van een verkoudheid of bronchitis (ontsteking van de luchtpijpvertakkingen).

Onderdrukkende middelen (suppressiva; antitussiva)

Suppressiva blokkeren de hoestreflex. Dextromethorfan is het meest voorkomende ingrediënt om dit te bewerkstelligen. Op de fles of verpakking staat meestal de afkorting ‘DM’ vermeld. Dit type medicatie is niet nuttig om een hoest met slijm te behandelen. Suppressiva verlichten bovendien geen pijn. Enkel hoestdranken met codeïne verlichten de pijn, maar hiervoor is een doktersrecept nodig.

Slijmoplossende middelen (slijmoplossers)

Wanneer een patiënt slijm ophoest, verdwijnt ook alle smurrie uit de luchtwegen. Hoestsiropen of hoestdrankjes met guaifenesine verdunnen het slijm, zodat het makkelijker opgehoest kan worden. De meest voorkomende bijwerkingen van dit geneesmiddel zijn misselijkheid en braken.

Topische (op de huid aangebrachte) zalven

Kamfer en menthol zijn natuurlijke behandelingen. Ze zijn meestal beschikbaar in een zalf die de patiënt op de keel en borst moet wrijven. Hun sterk ruikende dampen verminderen de hoest en verlichten een zwaar, benauwd hoofd. Deze middelen zijn eveneens verkrijgbaar in vloeibare vorm zodat de patiënt deze kan gebruiken met een verdamper. Dit apparaatje maakt stoom die de patiënt dan moet inademen. Menthol is eveneens verkrijgbaar in zuigtabletten en gecomprimeerde tabletten.

Combinatiemedicijnen voor het verlichten van het hoesten

Veel vrij verkrijgbare behandelingen mengen een onderdrukkend en slijmoplossend middel met medicijnen voor de behandeling van andere symptomen. Dit bijkomend medicijn betreft meestal een antihistaminicum, een decongestivum (zwelling van de slijmvliezen in de neus verminderen) of een pijnstiller. Deze combinatie is nuttig wanneer de patiënt lijdt aan een hele reeks symptomen van een verkoudheid, zoals lichaamspijn, hoesten en een verstopte neus. Het nadeel is dat de patiënt mogelijke medicijnen krijgt die hij niet nodig heeft.

Interactie met andere medicatie

Bij het gebruik van medicijnen is het belangrijk dat de arts op de hoogte is van het gebruik van vrij verkrijgbare hoestmiddelen. De hoestremmer Dextromethorfan interfereert met de werking van antidepressiva. Ook bevatten sommige combinatiemiddelen van verkoudheids- en hoestmedicijnen decongestiva, waardoor de bloeddruk stijgt. Heeft een patiënt een te hoge bloeddruk of lijdt hij aan een hartaandoening, dan is het verstandig om deze medicijnen niet te nemen.

Bijwerkingen van hoestmiddelen

De meeste patiënten die hoestmiddelen gebruiken, ervaren geen bijwerkingen. Sommige hoestpreparaten (bijvoorbeeld folcodine en difenhydramine) veroorzaken slaperigheid. Autorijden en machines bedienen is in deze gevallen uit den boze. Pholcodine leidt mogelijk tot constipatie. Misselijkheid, braken, prikkelbaarheid en duizeligheid zijn andere mogelijke bijwerkingen. De bijsluiter van elk specifiek hoestmiddel vermeldt nog eventuele andere bijwerkingen en waarschuwingen dus het is aanbevolen om dit eerst goed door te nemen.

Adviezen bij gebruik van medicijnen tegen het hoesten

Het is belangrijk om zorgvuldig de etiketten te lezen alvorens hoestmiddelen te gebruiken Veel verkoudheids- en hoestmiddelen bevatten dezelfde actieve ingrediënten. Het nemen van te veel van bepaalde medicijnen (overdosis) leidt sneller tot ernstige schade. Verder mogen kinderen jonger dan zes jaar geen geneesmiddelen voor de behandeling van een verkoudheid of hoest krijgen. Jonge kinderen mogen alleen eenvoudige hoestdrankjes krijgen zoals glycerine, honing en citroen.

Alarmsymptomen

Patiënten met een hartziekte en een hoge bloeddruk moeten een arts raadplegen alvorens een hoestmiddel te gebruiken. Verder is medisch advies noodzakelijk als een hoest langer duurt dan twee weken (chronische hoest) of gepaard gaat met andere symptomen zoals koorts, kortademigheid, een piepende ademhaling, piepen bij het hoesten of een huiduitslag. Ook bij een terugkerende hoest is het noodzakelijk om medisch advies in te winnen.

Lees verder

• Chronisch hoesten: Oorzaken aanhoudende (hardnekkige) hoest
• Hoesten: Oorzaken, soorten en behandeling van kuchen
• Natte (productieve) hoest: Oorzaken van hoesten met slijm
• Droge hoest (kriebelhoest): Oorzaken en behandeling
• Verkoudheid: Milde infectie met symptomen aan neus en keel